دروغ هاي سفيد
آيا دروغ هاى بى ضررى كه گفته مى شود غير اخلاقى است ؟
نخست ببينيم مقصود از دروغ هاى بى ضرر يا به قول انگليسى زبان ها (( دروغ هاى سفيد )) چيست ؟ غالب ما مى كوشيم دروغ هاى خود را بى ضرر معرفى كنيم و بدين ترتيب بيش تر دروغ ها در دايره بى ضرر خواهند گنجيد، اما در مجموع مقصود از دروغ هاى بى ضرر دروغ هايى است كه به كسى زيان نمى زند و نيت بدخواهانه اى نيز در پشت آنها نهفته نيست ؛ مانند تعارف هاى روزمره ، توصيه نامه ها و معرفى نامه هاى شغلى و جملاتى كه گوينده و شنونده هر دو مى دانند كه مقصود، مفاد كلمات نيست مثال هاى چندى مى تواند مفهوم دروغ بى ضرر را روشن تر كند.
دانشجويى نزد استادش مى آيد و از او يك توصيه نامه علمى و معرفى نامه شغلى درخواست مى كند. او نيز براى اين كه به دانشجو كمكى كرده و نان كسى را نبريده باشد - گرچه مى داند كه آن دانشجو چندان درسخوان و جدى نبوده است - شرح كشافى درباره فضايل علمى و اخلاقى او مى نويسد و بدين ترتيب هم ثوابى مى كند و هم آن دانشجو را شاد مى سازد.
يكى از اعضاى خانواده لباس تازه اى دوخته و به تن كرده است و از ما درباره رنگ و دوخت آن نظر مى خواهد. با آن كه بى سليقگى صاحب لباس ما را متعجب ساخته است ، براى اين كه دلش را نشكنيم ، از طرح رنگ و دوخت لباس بيش از آن كه انتظار مى رود تعريف مى كنيم . بدين ترتيب هم خودمان را از دردسر نجات داده ايم و هم كسى را شاد كرده ايم .
غذاى بى مزه اى به ما تعارف مى كنند پس از آن كه غذا را به ناچار خورديم ، از ما درباره آن نظر مى خواهند و ما براى آن كه اجر آشپز ضايع نشود، از آن غذا به صورت مبالغه آميزى تعريف مى كنيم و...
همه اين ها گونه هايى از دروغ هاى بى ضرر به شمار مى روند، چرا كه نه كسى را مى آزارند و نه قصد فريبى در آنها نهفته است ، از اين رو به نظر مى رسد كه مجاز باشند.
لطفا براي مطالعه آنلاين روي لينك زير كليك فرماييد.
دروغ مصلحت آميز، بحثى در مفهوم و گستره آن
سيد حسن اسلامى
