كودك از دوران كودكی به دنبال ارتباط با همسالان خود است تا بخشی از نیازهای عاطفی خود را برآورده كند. دوستی‌ها در دوران كودكی و پیش‌دبستانی اغلب امری سطحی و گذرا است و كودك برای انجام بازی بیشتر با كودكان دیگر ارتباط می‌گیرد. با افزایش سن دوستی‌ها عمیق‌تر و فعال‌تر شده به‌طوری كه در سن نوجوانی به علت نیاز نوجوان به ایجاد یك هویت مستقل از خانواده نقش دوستان و گروه همسالان اهمیت بسزایی پیدا می‌كند.
نوجوان سعی می‌كند علی‌رغم اختلاف در علایق و سلایق خود با دوستانش ارتباط برقرار كند و با انعطاف‌پذیری و تعدیل خواسته‌های خود مورد پذیرش گروه دوستان قرار گیرد.دوستان نقش مهمی در شكل‌گیری شخصیت فرد ایفا می‌كنند. اگرچه هر نوع ارتباطی منجر به دوستی نخواهد شد اما كودك و نوجوان با الگوگیری از گفتار و رفتار دوستان خود از آنها تقلید كرده و با آنان همانندسازی می‌كنند.
یك دوست خوب می‌تواند در ایجاد امید و انگیزه و هدف در فرد مؤثر باشد و حتی در مهم‌ترین انتخاب‌های زندگی مانند انتخاب رشته تحصیلی، شغل و انتخاب همسر تأثیرگذار باشد.
دوستان علاوه بر برطرف كردن نیازهای عاطفی با ایجاد یك حلقه حمایتی فرد را در مشكلات و سختی‌های زندگی یاری می‌كنند. یك دوست خوب باعث رشد و تعالی فرد شده و می‌تواند او را از نظر فكری و روحی ارتقا دهد و باعث پرورش عواطف انسانی همچون صمیمیت، صداقت، اعتماد، همدلی، نوعدوستی و... شود و در پایه‌ریزی شخصیت اجتماعی نوجوان تأثیرگذار باشد.
برخی مسائل باعث كاهش مهارت دوست‌یابی می‌شود، از اصلی‌ترین علل محدودیت‌های شدید پدر و مادر به علت ترس‌های افراطی و نابجا مانع از ارتباط فرزندان با دیگران می‌شود.علت بعدی این است كه والدینی كه خود منزوی هستند الگوی مناسبی جهت دوست‌یابی و ارتباط نیستند. همچنین اشتغال ذهنی افراد به بازی‌های انفرادی مثل بازی‌های كامپیوتری و تماشای بیش از حد تلویزیون منجر به كاهش سطح ارتباط اجتماعی شده و فرد را منزوی و مهارت ارتباط اجتماعی او را تضعیف می‌كند.برخی از ویژگی‌های شخصیتی افراد مثل حساسیت، زودرنجی، پرتوقع بودن، تحریك‌پذیری، پرخاشگری، بی‌اعتمادی، گوشه‌گیری و... مانع از ارتباط سالم و سازنده افراد با دیگران شده و حلقه دوستان را كاهش می‌دهد.
اهمیت در پرورش مهارت و دوست‌یابی بسیار زیاد است. والدین علاوه بر این‌كه باید مشوق ارتباط كودك و نوجوان با دیگران بوده، خود نیز باید الگوهای رفتاری مناسبی برای فرزندان بوده و به عبارتی از مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی مناسبی برخوردار باشند.نظارت والدین بر دوستی‌های فرزندان باید غیرمستقیم بوده و جهت آشنایی با آنها از طریق دعوت به گفت‌وگو پرداخته و در ارتباط باشند. به علاوه گفت‌وگو با والدین دوستان فرزندان زمینه شناخت بیشتر را مهیا می‌كند.اگر فرزندان دوستان ناشایستی داشته باشند لازم است قوانین و مقررات خانواده را گوشزد كرده و اوقات فراغت آنها را با فعالیت‌های متنوع و كلاس‌های مختلف پر كنند تا ارتباط او محدودتر شود.
