دوربین تصویربرداری ( یا دوربین فیلمبرداری) گونه ای دوربین است که برای ثبت صحنه‌های متحرک و یا ثابت بر روی نوار فیلم به کار می‌رود.با پیشرفت رسانه‌های ذخیره سازی می‌توان تصاویر را روی لوح فشرده یا هارد دیسک یا کارت حافظه ذخیره نمود. کیفیت ظبط به فرمت ذخیره سازی بستگی دارد.
فیلم برداری (
Cinematography
)
فیلم برداری یا سینما توگرافی ( این واژه از دستگاه اختراعی برادران لومیر به نام سینما توگراف گرفته شده ) ، مهم ترین مرحله تولید فیلم است. این مرحله به ویژه با مهم ترین ابزار و وسایل فیلم سازی ، یعنی دوربین و متعلقات آن ، انواع نورافکن ها و ... سرو کار دارد. در این مرحله علاوه بر فیلم برداری ، نورپردازی ، کارگردانی ، صدابرداری ، بازیگری و برخی جلوه های ویژه ، نیز هم زمان انجام می شوند. پیش از اینکه وارد این مرحله شویم باید صحنه کاملا آماده باشد و بازیگران نیز برای ایفای نقش حاضر باشند.
در سال های آغازین تاریخ سینما ، دوربین فیلم برداری ، فقط وسیله ای بود که رویای بشر ، یعنی دیدن تصاویر واقعی بر پرده را محقق ساخته بود. با دوربین می شد هر آنچه را می توان با چشم دید ، ضبط کرد و بعد بر پرده مشاهده کرد ، به طوری که انگار این تصاویر بر پرده جان گرفته اند و همین برای تماشاگر آن زمان کافی بود. دوربین را در فاصله ای مشخص از سوژه ، بدون حرکت یا چرخشی قرار می دادند و هر آنچه از دریچه دوربین قابل رویت بود ، بر روی فیلم ضبط می کردند و سپس همان ها را بر پرده ، مقابل دید تماشاگران ، قرار می دادند. اما امروزه دیگر این گونه نیست. با تکنیک ها ، حرکت دوربین ها و تمهیداتی که از طریق عدسی دوربین ، فیلتر ، انواع نورپردازی و ... اعمال می شود ، تصاویر و صحنه ها دیگر آن چیزی نیستند که در مقابل دریچه دوربین قرار دارد ، این تکنیک ها دنیای فیلم سازی را دگرگون کرده اند و فیلم برداری به چنان پیشرفت و ظرافتی دست یافته است که باید به حق آن را هنر عصر تکنولوژی و یا به تعبیری هنر تکنولوژیک نامید.
فیلم برداری تاریخش را با فیلم های سیاه و سفید آغاز کرد. اما با وجود آنکه تنها دو رنگ وجود داشت ، باز هم با تکنیک ها و تمهیداتی که از سوی فیلم برداران توانمندی چون استنلی کورتز (
Stanley Cortez
) و گرگ تولند ابداع شدند ، می شد رنگ خاکستری ، سایه روشن های پیچیده و عمق میدان های عجیب و ... ایجاد کرد و با وجود محدودیتی که در رنگ وجود داشت ، حس صحنه را به خوبی منتقل کرد. ورود رنگ به سینما نیز آغازگر ابداعات جدید در عرصه فیلم برداری برای هر چه بهتر شدن تصاویر و تاثیر گذاری آنها بود. همچنین با وجود آنکه سینما یک هنر دو بعدی است ، اما تماشاگر به خوبی در آن ، عمق ، اندازها و فاصله ها را به صورت قابل قبول احساس می کند و همه این ها به مدد شیوه های مختلف فیلم برداری و پیشرفت هر چه بیشتر در ساخت ابزار فیلم برداری است.
فیلم برداری مناسب و حرفه ای از سه عامل مهم سود می جوید :
کادر و گروه فیلم برداری
اعضای این گروه ، که متشکل از یک فرد اصلی به نام مدیر فیلم برداری و دستیاران و همکاران او مانند فیلم بردار ، مسئول دوربین و ... است ، باید علاوه بر آگاهی از علم فیلم برداری و آشنایی کامل با ابزار مورد استفاده ، از دیدی درست نسبت به سینما و نسبت به آنچه کارگردان از آنها می خواهد ، برخوردار باشند ، تا بتوانند به ذهنیات او به درستی عینیت ببخشند. در واقع باید در نظر داشت که سینما تنها به یک تصویر واضح و خوب نیاز ندارد ، بلکه به خلق یک فضای تاثیر گذار ، قابل قبول و جذاب نیاز دارد که بخش نسبتا بزرگی از بار خلق این فضا به دوش فیلم برداری است که از طریق انواع تمهیدات فیلم برداری به انجام می رسد.
نورپردازی
نورپردازی ، در کنار فیلم برداری ، باید به درستی انجام شود ، زیرا بدون نورپردازی درست ، نه تنها ممکن است تصویری واضح بر پرده ظاهر نشود ، بلکه اساسا بدون نور ، تصویری وجود ندارد. اما نورپردازی تنها برای دیدن تصویر نیست بلکه نورپردازی حرفه ای و هنرمندانه در تاثیر دراماتیک تصویر نیز بسیار موثر است.
ابزار و وسایل فیلم برداری
همان طور که پیش از این نیز گفته شد ، پیشرفت های بسیاری در این زمینه صورت گرفته. دوربین فیلم برداری از اجزای ویژه ای تشکیل شده که هر یک دارای تنوع در نوع و موارد مورد استفاده هستند ، اجزایی مانند فیلم ، عدسی و... . همچنین با وجود شرکت ها و کارخانه های متعددی که به تولید این محصولات می پردازند ، باید نسبت به خرید نوع اعلای آن با توجه به ظرافت و حساسیتی که این ابزار از آنها برخوردارند ، دقت کافی را به کار برد.
قبل از شروع به فيلم برداري بهتر است نكات زير را چك كنيد :
1. لرزشگير دوربين روشن باشد به نظر من هيچگاه لرزشگير را غير فعال نكنيد.
2. فرمت وايد اسكرين 16:9 غير فعال باشد.
3. همه جلوههاي تصويري غير فعال باشد .
4. اتو فوكوس فعال باشد.
بدين شكل كار خود را از نظر تكنيكي طوري تنظيم كرده ايد كه تصاوير ضبط شده بعدا قابل اديت شدن باشند.
هفت گناه بزگ تصوير برداري ديجيتالي:
1. همه افراد يا سوژه در وسط تصوير قرار داده مي شوند. بهتر است از درون چشمي به سوژه نگاه كنيد ( ترس از چشمي نداشته باشيد ) و يك تصوير زيبا را پيدا كنيد . شما مي توانيد سوژه را نزديك به مركز و در يك طرف كادر قرار دهيد ودر طرف ديگر يك پسزمينه زيبا . فقط فراموش نكنيد فاصله براي سوژه تنظيم باشد.
2. تب زوم :
هر برداشتي از سوژه با زوم كردن انجام مي گيرد و يا در طول ضبط زومهاي زيادي صورت ميگيرد. بهتر است به سوژه نزيدك شويد وقبل از آغاز ضبط روي او زوم كنيد و در طول فيلم برداري انگشتان خود را از دكمه زوم دور نگه داريد .
3. زاويه مرده :
همه صحنه ها از يك نقطه فيلم برداري شده اند.بهتر است قبل از فيلم برداري به دست كم سه نقطه مناسب جهت فيلم برداري فكر كنيد و در لحظات مرده مكان خود را عوض كرده زاويه فيلم برداري را تغيير دهيد .
4. رنگ آميزي با دوربين :
از دوربين فيلم برداري به جاي قلمو استفاده مي شود . تصويربرداري از بالاترين قسمت چپ يا راست شروع شده در پايين ترين نقطه جهت مخالف پايان مي يابد . از زوم پرهيز كنيد . تصوير برداري با زاويه باز بسيار بهتر است .
5. فيلم برداري در تمامي لحظات در يك ارتفاع صورت مي گيردعلارغم اينكه با كمي بالا و پايين بردن دوربين تصاوير بهتر خواهند شد.
6. صحنه هاي 2 يا 3 ثانيه اي و ديگر هيچ . اين تصاوير غير قابل فهم و كليپ كردن هستند .هر صحنه را حداقل 15 ثانيه فيلم برداري كنيد .
7. حالت ضد نور :
نور در پشت سوژه است در نتيجه فقط سايه آن روي صفحه ديده مي شود . جاي خود را تغيير دهيد ويا از يك رفلكتور جهت روشن كردن سوژه استفاده كنيد .
