روش صحیح غُصّه خوری و خودْملامتگری!

افسردگی، یک بیماری روانی ناشی از اختلالات مغزی و سیستم عصبی نیست؛ افسردگی، یک انحراف عاطفی است. به عبارت دیگر، افکار منحرف و فریب آلود، مجموعه ای از احساسات: غم و اندوه، عدم اعتماد به نفس، بی تفاوتی و بی حوصلگی، خستگی و ضعف، ناامیدی و... را تحت عنوان افسردگی به دنبال می کشند و قربانی خود را به طرف خودکشی سوق می دهند. بنابراین باید گفت افکار غیرمنطقی، غیرواقعی و فریب آلود، میکروب و علت افسردگی هستند و چنانچه این افکار، تصحیح و اصلاح شوند، افسردگی نیز درمان خواهد شد.

احساس طبیعی غم و اندوه

غم و اندوه، یک عکس العمل سالم و طبیعی در مقابل ضایعات، حوادث، ناامیدی ها و تغییرات بد زندگی است که ما اغلب، آن را سرکوب می کنیم. ما برای حوادث اسفناک زندگی، برای بیماری ها یا برای هر سختی و مشقتی که در زندگی با آن رو به رو می شویم دچار غم و اندوه می گردیم. ممکن است برای کاری که زمانی بر اثر ناپختگی و جوانی انجام داده ایم اکنون غصه دار شویم. متأسفانه بسیاری از ما نمی دانیم حالت صحیح و سالم غصه خوردن چگونه است و چه طور باید با آن برخورد کرد و چه طور آن را ارضا کرد، و از دل بیرون راند؟ ما به خود، اجازه گریه کردن نمی دهیم و غم و غصّه خود را انکار می کنیم. ما می ترسیم اشکمان جاری شود و دردها را بیرون بریزیم. در نتیجه، این عواطف را در سینه حفظ کرده، هیچ وقت از آنها فارغ نمی شویم. آنها با فشاری که روی فکر و قلب ما وارد می سازند، رفتار و اعمال روزمره ما را از مسیر طبیعی منحرف می سازند، به گونه ای که به عوارضی چون «افسردگی» دچار می شویم. روان شناسان معتقدند که راه سالم برخورد با غم و اندوه، این است که: «هیچ وقت، فرصت گریه کردن را از دست ندهید».

نسخه قطعی درمان: خداباوری

بینش خداباورانه و توحیدی می گوید که اگر تنها شَوم، باز هم خدا هست. او جانشین همه نداشتن هاست. شخص خداباور می گوید: من دوستی شنوا، بینا، دانا و مهربان دارم که «بر هر چیز تواناست» و آن دوست و یاور خوب، «برای ما کافی است».

شناختْ درمانی می گوید: «با پیش آمدن حادثه ای ناگوار، آن را تعمیم ندهید و همیشه منتظر حادثه بدی نباشید. دلیلی ندارد که اتفاق گذشته، باز تکرار شود». اما بینش توحیدی می گوید: «خداباوری حصار امنی است که هر که در پناه آن قرار گیرد، هیچ گزندی را توانای غلبه بر او نیست».

شناختْ درمانی می گوید: «کامل گرایی و همه چیز را در حد بهترین خواستن، مایه رنج است». و بینش توحیدی می گوید: «هر پدیده و شی ء در جهان، نابودشدنی است مگر آن که رو به سوی او دارد. هیچ کس و هیچ چیز جز او بهترین نیست و او تنها ربّ اعلی و سزاوار دوست داشتن و پرستیدن است».

شناختْ درمانی ممکن است نگرانی ما را از پاره ای مسائل برطرف کند، ولی نمی تواند اضطراب و افسردگی را ریشه کن کند. تنها خدا، صاحب و ناخدای این کشتی توفان زده است که می تواند انسان، این مسافر بی قرار را ـ که گرفتار کشمکش های درونی و بیرونی است ـ ، آرام کند. تنها برداشتن بینش های غلط (نفی خدایان دروغین)، موجب رستگاری نیست، بلکه باید بینش خداباورانه به دنبال آن، مطرح و جایگزین شود؛ یعنی ارزش های فطری و خدایی، جانشین الهه ها و ارزش های دروغین شود.

آنچه امروزه با عنوان برنامه ریزی عصبی ـ کلامی تحت عنوان اداره مغز مطرح می شود، در اسلام، با فلسفه و مفهومی بسیار عمیق تر، عنوان شده است. اسلام می خواهد ما اداره کننده احساسات، عواطف، افکار و تمایلات خود باشیم، نه آنها مدیر و خداوندِ ما.

مذهب و خودْملامتگری

کلیه مذاهب می خواهند که ما انسان هایی شاد و سرشار از نشاط باشیم و یکدیگر را دوست بداریم. به هنگام خطاکاری، ایمان و اعتقادمان به ما می گوید، چون انسانیم مرتکب اشتباه می شویم. ما باید خود و حتی کسانی را که علیه ما کارشکنی می کنند ببخشیم. در انجیل آمده: «همسایه تان را چون خود دوست بدارید». این عبارت در آنِ واحد به دو نکته اشاره می کند: دیگران را دوست بدارید؛ اما خودتان را نیز دوست بدارید. به تعبیری «نه دیگران را سرزنش کنید و نه خود را».

تمام مذاهب به این حقیقت پی برده اند که آدمی، موجودی ضعیف است و با وجود تلاش های فراوان، باز هم مرتکب گناه می شود. البته ممکن است بتواند رفتارهای اعتراض برانگیزش را به مقدار قابل توجهی کاهش دهد؛ اما هرگز قادر نیست آن را کاملاً متوقّف کند. وقتی خداوند، رفتار نادرست را بر ما می بخشد، آیا ما نباید با خویشتن مهربان و سخی باشیم؟

شما با پیروی از تعلیمات مذهبی خود هیچ گاه دچار افسردگی ناشی از خودْملامتگری نخواهید شد. این، الگوی کاملی از همسویی مذهب و روان شناسی است، زمانی که در کنار یکدیگر قرار می گیرند.

استفاده از داروهای گیاهی راهی برای رهایی

1 . «مِلیس یا بادرنجبوبه» را به عربی «مُفرّح القلب المحزون» می نامند. این داروی گیاهی برای رفع ناراحتی های روحی از جمله افسردگی، بسیار مفید است که مانند چای، به صورت دم کرده با کمی قند استفاده می شود. البته قبل از استفاده (بخصوص به مقدار زیاد)، توصیه پزشک، الزامی است.

2 . «اسطوخودوس» به یونانی به معنای «حافظ الأرواح» است؛ لذا در معالجه امراض عصبی، غم و اندوه، و خستگی های روحی، بسیار مفید است. این داروی گیاهی، طعمی تلخ دارد که باید همراه قند میل شود.

3 . «تمر هندی» داروی گیاهی قهوه ای رنگی است که مزه ای ترش دارد و برای رفع خستگی های روحی و غم و اندوه، مفید است.

4 . استفاده از داروی گیاهی «به لیمو» نیز برای رفع خستگی های روحی، مؤثر است.

منبع : حدیث زندگی > آذر و دی 1383، شماره 20