تاریخچه بیماری ایدز

در سال 1981 هشت مورد و خيم از ابتلا به بيماري " کاپوسي سارکوما"، يکي از انواع خوش خيم تر سرطان که معمولا در ميان افراد سالمند شايع است، در ميان مردان هم جنس گراي نيويورک گزارش شد.تقريباً همزمان با اين موارد، شمار مبتلايان به يک عفونت ريوي نادر در کاليفرنيا و نيويورک بالا رفت.با اين که در آن زمان عامل شيوع ناگهاني اين دو بيماري مشخص نشده بود، اما معمولا از اين دو واقعه پزشکي به عنوان آغاز ايدز ياد مي کنند.در طي يک سال اين بيماري بدون نام، گسترش زيادي داشت تا سرانجام در 1982 آن را ايدز(Syndrome Deficiency Immune (Aquired ناميدند.به مرور شمار بيشتري متوجه اين بيماري جديد شدند، چون گروه هاي گسترده تري از مردم، و نه فقط همجنس گرايان، را مبتلا مي کرد.بيماران هموفيل و معتادان تزريقي با علائمي مشابه ايدز به پزشک مراجعه مي کردند.همزمان با ظهور ايدز درآمريکا، درآن سوي اقيانوس آتلانتيک پزشکان در فقيرترين قاره جهان آفريقا، متوجه شيوع يک پديده جديد بهداشتي شدند اين بيماري که در زبان محلي" اسليم"(SLIM) مرگ در اثرتحليل تدريجي بدن نام گرفته بود، در آفريقا به معضلي عميق تبديل مي شد.در وهله اول پزشکان دليلي نمي ديدند که ايدز، بيماري شايع درميان همجنس گرايان آمريکاي ثروتمند، را با اسليم مرتبط بدانند.اما تحقيقات بعدي و شيوع علائمي مشابه درميان زنان و دگر جنس گراها نشان داد که هر دوي اين بيماري ها يکي بوده وهمان ايدز است.درهياهويي از جنجال ها و ابهامات گسترده درباره اين بيماري کشنده جديد، تلاش ها براي تشخيص علت بروز ايدز و نحوه انتقال آن، با شتابي بي سابقه آغاز شد.در سال 1984 يک گروه محقق آمريکايي به رياست" رابرت گالو" اعلام کرد که آنها عامل بيماري ايدز را کشف کرده اند، يعني همان ويروسي که ما آن را حالا اچ آي وي مي خوانيم.البته اين ادعا با اعتراض " لوک موننتير" و گروه محققان فرانسوي او، که ماه ها قبل اين ويروس را شناسايي کرده بودند، روبرو شد.در بحبوحه اين جنجال ها محققان براي پيدا کردن درمان ايدز بسيج شدند: جستجويي که هنوز هم ادامه دارد.آزمايش هاي خون نشان داد که ويروس اچ آي وي سراسر جهان را در پنجه مهلک خود گرفته و در مدت زماني کم به تمام قاره ها گسترش يافته است.تلاش ها براي درک اين ويروس به موضوعي بسيار اضطراري تبديل شد. اين که از کجا آمده و چرا در قرن بيستم هم زمان در دو نقطه مختلف يعني آفريقا و آمريکا ظهور کرده بود؟

منشا اچ اي وي
طبق شواهد روشن و قانع کننده اي که وجود دارد، شکي نيست که ايدز از ويروس اچ آي وي ناشي مي شود. اما درحال حاضر تاکيد بر اين موضوع است که درک سر منشا ويروس اچ آي وي براي کشف واکسن و درمان هاي موثرتر امري حياتي است.براساس آخرين تحقيقات در زمينه مختصات ژنتيکي اچ آي وي، عامل انتقال ايدز، مشخص شده اين ويروس از ترکيب دو ويروس مختلف در ميمون شامپانزه به وجود آمده است.اين ويروس ها از نوع ويروس" اس آي وي"( Virus Simian Immunodeficiency ) هستند که در ميمون ايجاد بيماري مي کند.اين تحقيقات نظريه اي رايج را که مي گويد ايدز در طي يک قرن گذشته در جنگلهاي غرب آفريقا ظهور کرده است، تاييد مي کند.درسال 1999 نشريه" نيچر" در شماره ماه فوريه خود يک نظريه عملي را به چاپ رساند که مورد حمايت گسترده کارشناسان اين رشته قرار گرفت.براساس اين نظريه ويروس عامل ايدز ابتدا از طريق يکي از زير گونه هاي شامپانزه در آفريقا به انسان سرايت کرده است.به اعتقاد دانشمندان انسان اولين بار در نيمه نخست قرن گذشته در نتيجه شکار و تغذيه گوشت شامپانزه، سنتي که هنوز در آفريقا ادامه دارد، به اين ويروس آلوده شد.اس آي وي در گذشته اي نه چندان دور وارد بدن انسان شد و پس از جهش ژنتيکي به اچ آي وي تبديل شد.به احتمال قريب به يقين ناحيه گينه بيسائو درغرب آفريقا مکاني است که اين نقل و انتقال درآن صورت گرفته است.بسياري از دانشمندان بر اين باورند که انتقال ويروس بيش از يک بار روي داده است، چون نمونه هاي گوناگوني از اين ويروس، درانسان باعث بروز ايدز مي شود.اما تعيين زمان دقيق انتقال از حيوان به انسان مشکل آفرين تر است.نکته قابل توجهي که در تحقيقات مشخص شد اين بود که در قرن نوزدهم هيچ يک از ميليون ها آفريقايي که به زور به بردگي کشيده و به کشورهاي خارجي منتقل شدند، به اين ويروس آلوده نبودند.بنابراين ايدز بايد پس ازسال 1860 بروز کرده باشد. ويروس اچ آي وي اولين بار در سال 1959 درنمونه پلاسماي خون يک مرد اهل کنگو رديابي شد.ويروس اچ آي وي، اولين بار در سال 1959 در نمونه خون يک مرد از کشور کنگو رديابي شد.هر چند نخستين نمونه از ايدز در آمريکا، در سال1981 گزارش شد، اما براساس شواهد اولين قرباني ايدز دراين کشور به سال 1969 باز مي گردد.درآن سال يک جوان سياه پوست در شهر " سنت لوئيز" آمريکا دراثر ابتلا به ايدز درگذشت.تحقيقات درمورد سرعت واگرايي ژنتيکي ميان دو خانواده اصلي ايدز، اچ آي وي 1 و اچ آي وي 2، نشان مي دهد که انتقال ويروس به انسان در حدود سال 1940 ( با ضريب خطاي حدود 20) سال روي داده است.مطالعه ژنتيکي بر روي ويروس اس آي وي، که به درک بهتر انتقال آن از گونه ميمون ها به انسان کمک کرد، توسط گروهي از دانشمند بين المللي انجام گرفت و درنشريه علمي "Science چاپ شد.اين گروه مدعي است که دو ويروس مختلف از دو نوع ميمون در شامپانزه ترکيب شده و ويروس اس آي وي را به وجود آورده است.تنظيم کنندگان اين مقاله علمي مي گويند رشته اي از آلودگي و عفونتهاي پي در پي در ميمون " مانگابي دماغ قرمز" و گونه اي بزرگ تر به نام Spot Nose منجر به خانواده اي از ويروس ها موسوم به " اس آي وي سي پي زي" (SIVcpz ) شده است.نکته مهم اين که هر دو اين گونه ها خوراک شامپانزه بوده و زيستگاه آنها در غرب آفريقاي مرکزي قرار دارد.اليزاب بيلز از دانشگاه ناتينگام، بريتانيا، و همکارانش مي گويند کشف اين موضوع که ويروس اس آي وي در شامپانزه داراي منشائي دوگانه است، پيامدهاي مهم علمي را به دنبال دارد.