در هنگام شیردادن نوزاد، نزدیكی و راحت بودن، می تواند عمل شیر دادن را به یك تجربه شگفت انگیز و بی نظیر تبدیل كند. اما برای بیشتر مادران شیرده، زمانی فرا می رسد كه به دلایل مختلفی چون كار بیرون از منزل، مسافرت رفتن و یا بیماری لازم است تا از نوزاد خود دور شوند. در این زمان مادر می تواند با استفاده از شیردوش، شیر خود را برای نوزاد ذخیره كند. در حقیقت شیردوش یاری دهنده مادران شیرده است.
شیردوش ها وسیله پزشكی و دارویی هستند كه توسط سازمان دارویی و غذای آمریكا تایید شده است. مادران شیرده برای بیرون كشیدن شیر خود از این وسیله استفاده می كنند. همچنین شیردوش به نگهداشتن ذخیره شیر مادر، اتصال مجاری شیر به دهان نوزاد و بیرون آوردن نوك سینه هایی كه صاف و برعكس هستند كمك زیادی كرده و نوزاد شیرخوار راحت تر می تواند سینه مادر را بگیرد. بعضی از شیردوش ها به گونه ای طراحی شده اند كه مكیدن نوزاد شیرخوار را تقلید می كنند.
اجزا تشكیل دهنده شیر دوش
تمام شیردوش ها از چند بخش اساسی تشكیل شده اند.
پوشش سینه: جام مخروطی شكل كه ابتدا نوك سینه و قسمتهای رنگی اطراف آن را پوشش می دهد.
پمپ: محفظه مجوف نرم كه شیر را بیرون می كشد. پمپ ممكن است كه به قسمت پوشش سینه شیردوش وصل شده باشد یا به وسیله یك تیوب پلاستیكی به پوشش سینه وصل شود.
ظرف شیر: یك ظرف قابل جدا شدن است كه زیر قسمت پوشش سینه شیردوش قرار گرفته است و به مجرد اینكه شیر، پمپ زده می شود در آن جمع می شود. این ظرف معمولاً قابل استفاده مجدد یا یك بار مصرف است كه شیر را درخود ذخیره كرده یا به نوك سینه وصل می شود و هنگام غذا خوردن نوزاد از آن استفاده می شود.
انواع شیردوش
- شیردوش های دستی
- شیردوش های باتری دار
- شیردوش های برقی
شیردوش ها معمولاً ابتدا نوك سینه و اطراف آن قفل شده و آن را جمع می كنند سپس با وارد كردن یك مكش به نوك سینه، شیر را از سینه خارج می كنند. به هر مكش و خارج شدن شیر یك چرخه گفته می شود.
شیردوش های دستی: به وسیله دست از آن استفاده می شود. زمانی كه با دست تلمبه را فشار می دهید شیر از آن خارج می شود. بعضی از مادران معتقد هستند كه كار با این نوع شیردوش راحت تر است. قدرت مكش آن با دست قابل كنترل است. این شیردوش ها نسبت به انواع دیگر آنها سبك تر، ارزانتر و كم صدا تر بوده و جای كمتری را اشغال می كنند. بعضی از زنان شیرده معتقد هستند كه كار با شیردوش دستی زمان گیر است علاوه بر آن هرچه قدر تلاش می كنند نمی توانند حتی یك قطره شیر از سینه خارج كنند. به گفته برخی دیگر از مادران شیردوش دستی نمی تواند به طور كامل شیر سینه را خالی كند و در نتیجه شیر از سینه آنها ترشح می شود.
ابتدا پوشش شیردوش را روی نوك سینه قرار داده می شود سپس دسته یا اهرم آن را فشار می دهیم. عمل مكش صورت گرفته و شیر از سینه خارج می شود سپس در محفظه مخصوص شیر جمع می شود.
بعضی از شیردوش های دستی یك لوله یا تیوب كوچك دارند كه به محفظه مجوف یا تلمبه اتصال پیدا می كند. پس از آنكه شیر از سینه خارج می شود آن را به داخل ظرف مخصوص شیردوش هدایت می كند. یك نوع از شیردوش های دستی وجود دارند كه شیردوش شیپوری نام دارند( شبیه شیپور دوچرخه). این نوع شیردوش ها شامل یك توپ پلاستیكی تو خالی است كه به پوشش شیردوش متصل شده اند. بعضی از كارشناسان عقیده دارند این شیر دوش ها به این علت كه نمی توان آنها را به خوبی تمیز كرد غیر بهداشتی بوده و بهتر است از آنها استفاده نشود.
شیردوش های باتری دار و برقی: از نكات مثبت این نوع شیردوش سرعت بالا و سهولت در استفاده از آنها است. این نوع شیردوش ها با استفاده از باتری یا وارد كردن كابل آن به پریز برق و روشن شدن موتور كوچكش كار می كند. این نوع شیردوش ها ممكن است بیش از یك لوله یا تیوب متصل شده به پوشش شیردوش داشته باشند. تلمبه یك پنل كنترل كننده با یك سوئیچ دارد كه درجه مكش را تنظیم می كند. بعضی از شیردوش های باتری دار روی الگوهای مختلف مكش قابل تنظیم هستند.
به این دلیل كه این نوع شیردوش با برق یا باتری كارمی كند مادر باید در زمانی كه برق یا باتری در دسترس نیست احتیاط لازم را انجام دهد. به همین منظور در مواقعی كه بیرون از منزل هستید یك شیردوش دستی همراه خود داشته باشید.
قطعات جانبی شیردوش
- نوارهای دور سینه: این نوارها به هنگام دوشیدن شیر دور قفسه سینه بسته شده و شیشه مخصوص جمع آوری شیر را زیر سینه ها نگه می دارد.
- ظروف مخصوص نگهداری شیر: شیر دوشیده شده را در آنها نگداری كرده و امكان فریز كردن آنها در این ظرفها وجود دارد.
- كیسه های استریل كردن شیردوش به وسیله بخار
- پمادهای نرم كننده سینه : مانع از درد سینه به هنگام دوشیدن شیر می شود
نكاتی درباره نگهداری شیر دوشیده شده
شیردوشیده شده، نسبت به شیرهای دیگر مدت زمان بیشتری تازه می ماند. اما این احتمال وجود دارد تا فاسد شود. برای جلوگیری از فاسد شدن شیر دوشیده شده، از راهنمائیهای زیر استفاده كنید.
- چنانچه درجه حرارت اتاق 25 درجه سانتی گراد باشد، شیر دوشیده شده می تواند به مدت 6 تا 8 ساعت تازه بماند.
- اگر شیر دوشیده شده در كیفهای خنك نگهدارنده مواد غذایی نگداری شود، به مدت 24 ساعت تازه می ماند.
- در یخچال، شیر دوشیده شده به مدت 5 روز قابل نگداری است. البته شیر باید در قسمت اصلی یخچال نگداری شود .
- در داخل یخدان یخچال، شیر دوشیده شده می تواند به مدت 2 هفته تازه بماند.
نكات بهداشتی دیگر
قبل از آنكه دوشیدن شیر را شروع كنید، دستها و سینه خود را بشوئید.
بهترین قسمت برای نگهداری شیر در یخچال، قسمت عقب یخچال یا فریزر یعنی خنك ترین قسمت آنها است.
شیر تازه را با شیر فریز شده مخلوط نكنید. از شیشه شیری كه باقی مانده شیر قبلی در آن مانده است مجدد استفاده نكنید.
شیری را كه از یخدان یخچال خارج كرده اید به كمك ماكروویو گرم نكنید. احتمال دارد تا مواد مغذی آن از بین برود.
اگر دوشیدن شیر برای شما دردناك است، این كار را با سرعت كمتری انجام داده و یا شیردوش خود را عوض كنید.
