اگرچه بیماری فلج معده باعث مرگ نمی شود و طول عمر را تغییر چندانی نمی دهد، ولی کیفیت زندگی کاهش قابل ملاحظه ای پیدا خواهد کرد.
در این بیماری، غذا مدت خیلی طولانی در معده باقی می ماند و فرد، احساس سیری و پری معده می کند.
در این بیماری، اعصاب معده به خوبی کار نمی کنند. در واقع عصب معده به نام عصب واگ که در حرکت غذا در مجرای گوارشی نقش دارد، آسیب می بیند و ماهیچه های معده و روده کوچک به طور طبیعی کار نمی کنند. لذا حرکت غذا در لوله گوارش کند می شود یا کاملا متوقف می گردد.
نشانه های فلج معده
سوزش سردل
تهوع و استفراغ مواد غذایی هضم نشده
احساس سیری زودرس هنگام غذا خوردن
کاهش وزن
نفخ شکم
سطوح قند خون نامنظم
بی اشتهایی
احساس برگشت غذا از معده به مری
احساس انقباض و گرفتگی عضلات دیواره معده
فلج معده یا گاستروپارزی بیماری است که طی آن مدت زمان تخلیه معده به دلیل اختلال عملکرد اعصاب معده طولانی می شود. به دنبال تخلیه تاخیری معده، شخص دچار تهوع، استفراغ، سوزش سردل و درد می شود
دلایل فلج معده
این احساس ناخوشایند را همه ما هنگام بیماری های ویروسی سخت، تجربه کرده ایم که در بسیاری اوقات همراه با تهوع و استفراغ بوده است؛ البته به دنبال بیماری های ویروسی ایجاد مشکلات گوارشی در کودکان بسیار شایع تر است.
خوشبختانه این نوع از فلج معده، موقتی و گذراست و شخص، بعد از بهبودی از بیماری کاملا حال طبیعی را پیدا خواهد کرد.
از علل بسیار شایع فلج معده، داروها هستند. انواع داروهای مشتقات مورفین مثل تریاک ایجاد بی اشتهایی و سیری کاذب می کند. مصرف سیگار نیز چنین عارضه ای دارد.
از جمله داروهای دیگر انواع آنتی هیستامین ها مثل دیفن هیدرامین، دیمن هیدرینات و سایر هم خانواده های این داروهاست که شل شدن معده را سبب می شود.
در بین بیماری ها، دیابت سر دسته بیماری هایی است که بیماری عذاب آور فلج معده را ایجاد می کند. هر چه قند خون بالاتر باشد این عارضه نیز شدیدتر است و با کنترل قند خون، معده حرکاتش بهتر خواهد شد.
این اختلال در واقع نوع دیگری از نوروپاتی (اختلال عصبی) دیابتی است. در صورتی که قندخون در یک دوره طولانی مدت در بیماری دیابت بالا بماند، عصب معده آسیب می بیند. در حقیقت قند خون بالا منجر به تغییرات شیمیایی در اعصاب و آسیب به عروق خونی که اکسیژن و مواد غذایی را به اعصاب حمل می کنند، می شود.
فلج معده با سخت تر کردن کنترل قندخون، دیابت را بدتر می کند. وقتی غذا با تاخیر از معده وارد روده کوچک شده و جذب گردد، باعث افزایش سطح قندخون می گردد.
درمان فلج معده
فلج معده چه موقتی و به دنبال بیماری های ویروسی شایع یا داروها رخ دهد و چه این که به دنبال بیماری مزمن و دائمی مثل دیابت باشد، باید کنترل شود.
خوردن غذاهایی با حجم کم، خوردن غذاهای آبکی و نرم و پرهیز از خوردن غذاهای چرب که مدت بیشتری در معده باقی می مانند، باعث بهبودی نسبی می شود.
همچنین بهتر است از خوردن غذاهای دیرهضم و سنگین مثل آنهایی که دارای حبوبات است، پرهیز کرد.
تحرک بدنی و پرهیز از نشستن و بخصوص دراز کشیدن یا خوابیدن بعد از غذا باعث بهتر شدن بیماری فلج معده می شود
داروهای مختلفی هم برای این بیماری وجود دارد. متوکلوپرامید به صورت قطره، قرص و آمپول، یکی از قدیمی ترین و موثرترین داروها برای درمان بیماری فلج معده است که در دیابتی ها باید روزانه سه بار مصرف شود.
داروی «اریترومایسین» که برای درمان ذات الریه استفاده می شود دارای خاصیت ایجاد حرکات معده است که می توان از شربت یا قرص آن برای درمان کم تحرکی معده استفاده کرد.
داروی «دومپریدون» که در سال های اخیر وارد داروخانه های ایران شده است نیز هم خانواده متوکلوپرامید است و می توان برای درمان این بیماری از آن استفاده کرد.
البته باید به خاطر داشته باشید که هر نوع دارویی را باید با تجویز پزشک متخصص و تحت نظر وی مصرف کنید، نه به طور خودسرانه.
روشی جدید برای درمان فلج معده
در این روش با استفاده از تحریک الکتریکی معده می توان تاخیر تخلیه معده را در مبتلایان به فلج معده درمان کرد.
دانشمندان دانشکده کک در دانشگاه کالیفرنیا جنوبی در لس آنجلس، 29 بیمار مبتلا به نوع ناتوان کننده این بیماری را که برای جراحی و خارج ساختن کامل معده به بیمارستان آمده بودند را مورد بررسی قرار دادند و دستگاه محرک معده با جریان الکتریکی در بدن آنها کاشته شد.
این وسیله نشانه های بیماری را درمان می کند و بیمار بدون خارج ساختن معده می تواند دقیقا مانند یک فرد سالم از طریق دهان غذا بخورد.
وزن بیمار افزایش می یابد، تعداد دفعات تخلیه معده افزایش یافته و زمان تخلیه معده کم می شود.
این روش درمانی به راحتی می تواند جایگزین عمل جراحی خارج ساختن معده شود.
باقی ماندن طولانی مدت غذا در معده، به دلیل خاصیت مخمری غذا می تواند مشکلاتی مانند رشد باکتری ها را بوجود آورد
از این روش می توان در افرادی که به درمان های دارویی پاسخ نمی دهند و بیمارانی که به دلیل اختلال فعالیت معده و فشار معده و درد ناشی از اتساع آن دچار اختلال ضربان قلب می شوند استفاده کرد.
همچنین این روش درمانی جدید را می توان در بیمارانی که دچار عوارض بیماری هایی مانند سوء تغذیه هستند به کار گرفت.
مشکلات ناشی از فلج معده
باقی ماندن طولانی مدت غذا در معده، به دلیل خاصیت مخمری غذا می تواند مشکلاتی مانند رشد باکتری ها را بوجود آورد.
همچنین ممکن است غذای باقیمانده به صورت توده های سفت به نام bezoar درآید که می تواند منجر به ایجاد تهوع، استفراغ و انسداد در معده شود.
حتی ممکن است این توده های سفت مسیر غذا در روده باریک را مسدود کنند که در این حالت خطرناک می شود.
