قلمتراش
برای آن كه قلم به قاعده تراشیده شود، دو قلمتراش ضروری است. اول برای برداشتن میدان قلم كه باید ستبر و پهن و محكم باشد تا عرض قلم هموارآید و برای قط نیز به كار رود. دوم برای خالی كردن پهلوهای قلم كه باید باریك اندام باشد تا سر و زبانه ی قلم باریك و كبوتردُم گردد، یعنی تیغه قلمتراش باید در كمال اعتدال و محكم باشد تا چنانكه باید و شاید در میان بگردد و فرمان ببرد. مشهور است كه از استادی پرسیدند كه از شاگردان، كدامیك بهتر می نویسد گفت: آن كه قلمتراش بهتر و تیزتر دارد.
و گفته اند كه تباهی قلم از كندی قلمتراش است. و ابن مقله گفته است: قلمتراش را نیكو تیز كن تا كاملاً برنده باشد كه اگر كال و كند شد خط ، لرزان و ناصاف و بی ارزش می شود.
سلطانعلی مشهدی می گوید:
با تـو ذكـر قلمتـراش كنــم حـرفهـای نهـفتـه فـاش كــنم
تیـغ او نـَـه دراز و نـَـه كوتاه تُنُك و پهن نیست خاطر خواه
تا كـه در خانه ی قلم گردد و آن قلــم قـابــل رقـم گــردد
جعفر تبریزی بایسنغری گوید:
