تاریخچه شهرملایر
درزمان مادها دراین منطقه با روشن کردن آتش برروی تپه ها وکوهها اخبار را به سایر مناطق می رسانده اند وازاین رو این منطقه را « مل آگر» به معنی تپه آتش نامیده اند.
بنای فعلی این شهر را با حکومت فتحعلی شاه قاجاردرسال 1188 شمسی مقارن می دانند که به دست نوه اش حاج سیف الدوله (حاکم وقت ملایر وتویسرکان) آباد گردید. ازجمله میتوان به احداث چند قصر، باغ ، حمام اشاره نمود وبه همین دلیل تا قبل ازانقراض سلسله قاجاریه آن را « دولت آباد » می نامیدند.
موقعیت شهرستان ازنظرطبیعی وجغرافیایی
ملایربزرگترین شهرستان استان پس ازهمدان، با وسعتی حدود 3210 کیلومترمربع شامل شهر: ملایر، سامن، جوکارو زنگنه و 4 بخش: مرکزی، سامن، زند وجوکارو 15 دهستان و۲۰۸ روستای دارای سکنه می باشد.
شهرستان ملایر در48 و49 طول جغرافیایی و 34 و 17 دقیقه عرض جغرافیایی قراردارد وازشمال به همدان، ازشرق به اراک، ازجنوب به بروجرد وازطرف غرب به شهرهای تویسرکان ونهاوند محدود شده است. ارتفاع این شهرستان ازسطح دریا 1780 متروفاصله اش ازهمدان وتهران به ترتیب 86 و 390 کیلومتراست.
امتداد رشته کوه الوند ازشمال وشمال شرق این شهرستان می گذرد وبه کوههای سربند اراک متصل می شود. مرتفع ترین کوه این شهرستان قله لشگردرمی باشد وکوه معروف یزدگرد با بقایای قلعه یزدگرد ساسانی درجنوب شهرقرار دارد. ازدیگرارتفاعات مهم، کوه گرمه با ارتفاع 2206 متر وکوه سرده با ارتفاع 2277 متراست.
مهمترین رودخانه ملایررود حرم آباد است که آب آن فصلی است. پوشش گیاهی شهرستان ملایرازنوع استپ کوهپایه ای است. ملایرازنظرآب وهوایی درمرزآب وهوای معتدل کوهستانی وآب وهوای نیمه بیابانی ایران قرارگرفته وخصوصیات هردو نوع آب وهوا را داراست ومتوسط بارندگی سالیانه آن به 2/242 میلیمترمی رسد.
زبان اهالی این شهرستان آمیزه ای ازلری، کردی، وفارسی با لهجه لری ولک می باشد وجمعیت آن براساس آخرین سرشماری سال 1375 ، تعداد 297062 نفراست که اکثریت آنها درروستا زندگی می کنند وبه کشاورزی اشتغال دارند.
سوغات
: شیره انگور- انگور- کشمش- باسلق – خشکبار- بادام- گردو.
جاذبه های طبیعی
: منطقه حفاظت شده لشگردر.
جاذبه های تاریخی
تپه نوشیجان- برج سامن- برج بیدکرپه- بازارملایر.
جاذبه های مذهبی
امامزاده شاهزاده ابراهیم طجرسامن.
جاذبه های تفریحی
دریاچه کوثرملایر- پارک سیفیه ملایر- بام ملایر- موزه ملایر.
