خستگی حالتی است كه در نوجوانان بخصوص هنگام بازی، ورزش، بالارفتن از پله‌ها و... احساس می‌شود و در این مرحله نفس كشیدن برای او سخت می‌شود، احساس سرگیجه و خواب‌آلودگی به او دست خواهد داد. خستگی علت‌های مختلفی دارد، نخستین و مهم‌ترین علت خستگی كم‌خونی ناشی از كمبود آهن در بدن است. در این بیماری به علت نخوردن موادغذایی مفید آهن خون كم شده و باعث می‌شود فرد خیلی زود خسته شود.
دختران بیشتر از پسران به این بیماری مبتلا می‌شوند، مخصوصاً آنهایی كه برای لاغر شدن رژیم‌های سخت غذایی می‌گیرند و از موادغذایی مفید استفاده نمی‌كنند. افرادی كه گوشت قرمز دوست ندارند نیز دچار این بیماری می‌شوند. زیرا گوشت قرمز سرشار از آهن است، البته غلات مثل گندم، جو و... لوبیا و سبزیجات نیز دارای مقادیری آهن هستند اما آهن موجود در گوشت قرمز بیشتر جذب بدن می‌شود.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایران ؛ پوست صورت نوجوانانی كه كم‌خونی دارند رنگ پریده و بسیار سفیدرنگ به نظر می‌آید، قلب تندتر از همیشه می‌زند زیرا باید خون كافی به اندام‌های بدن برساند اما چون بدن خون كافی ندارد قلب‌تندتر كار می‌كند كه بتواند این كمبود را جبران كند. كم‌خونی یادگیری درسی را كاهش می‌دهد و هنگام درس خواندن و هنگام بازی كردن توانایی فرد را كم می‌كند. كم‌خونی در فصل امتحانات و به یادآوردن مطالب، بیشتر خودش را نشان می‌دهد. مصرف غذاهای سالم و خانگی، كم‌خونی را جبران می‌كند ولی مصرف چیپس، پفك، نوشابه، شكلات و... به عنوان میان وعده نوجوانان را با مشكل مواجه خواهد كرد، به جای آن باید از میوه، سبزیجات و دانه‌های روغنی مثل گردو، فندق، بادام و پسته استفاده كرد. عدسی سرشار از آهن است. برای صبحانه فرزند مدرسه‌ای عدسی پیشنهاد مناسبی است. تهیه ساندویچ و پیتزای خانگی با گوشت مرغ و گوشت قرمز علاوه بر تأمین علاقه آنان به خوردن پیتزا، سلامت بدن‌شان را تضمین خواهد كرد.
دومین دلیل خستگی، عفونت است. برای این‌كه هیچگاه میكروب و باكتری وارد بدن نشود بهداشت را باید رعایت كرد. نداشتن خواب كافی در طول روز باعث احساس خستگی می‌شود. خواب كافی برای كودكان و نوجوانان در طول شبانه‌روز 9 ساعت در مكانی آرام است. در طول خواب بدن به بازسازی و ترمیم سلول‌های مغز می‌پردازد بنابراین یادگیری، توان ذهنی، قدرت حافظه و قدرت بدنی پس از یك خواب خوب افزایش می‌یابد. اگر خواب كافی نباشد فرد احساس خستگی و بیماری می‌كند چون نداشتن خواب شبانه اصلاً قابل جبران نخواهد بود.
خستگی در نوجوانان
خستگی در سنین نوجوانی می‌تواند ناشی از عوامل روانی و یا جسمی باشد اما تجربه ثابت كرده است كه بسیاری از خستگی‌های جسمی ریشه روانی دارد. دكتر پوربه دانشور پزشك ورزشی با بیان این‌كه بدن برای انجام هر كاری نیاز به انرژی دارد گفت: در سنین نوجوانی كه سن رشد به حساب می‌آید بدن به انرژی بیشتری احتیاج دارد و هرچه عضلات بزرگتر باشند انرژی بیشتری نیازمندند اما مغز انسان یك استثنا است. زیرا با وجود این‌كه مغز عضو كوچكی از بدن است اما 40 درصد از انرژی بدن را مصرف می‌كند و زمانی كه مغز مشغول تفكر است مصرف انرژی روند صعودی می‌گیرد. وی ادامه داد: هر نوع كاهش توانایی فعالیت اندام‌ها در انجام كارها از علائم اصلی خستگی جسمی است كه یك فرد در سن نوجوانی شور و هیجان و فعالیت زیاد قرار دارد در صورت كاهش توانایی فعالیت اندام‌ها دچار خستگی می‌شود. خواب آلودگی، خستگی حسی و بی‌رمقی از دیگر نشانه‌های خستگی است كه با انجام حركات كششی و ذخیره كردن انرژی در طول روز می‌توان از این خستگی جلوگیری كرد. اما در ارزیابی خستگی‌ها باید آلودگی هوا، محیط اجتماعی، نبود تغذیه مناسب، استرس محیط‌هایی چون مدرسه و مشكلات و تنش‌های اجتماعی و خانوادگی را در نظر داشت.
دكتر دانشور راه حل برطرف كردن این خستگی‌ها را بررسی ریشه‌های آنها عنوان كرد و ادامه داد: نوجوانی كه با خستگی مواجه است در صورتی كه این خستگی غیرعادی باشد باید در ابتدا توسط پزشك معاینه و آزمایش‌های هورمونی از او انجام گیرد زیرا در برخی از این خستگی‌ها به هم خوردن تعادل هورمونی و كم كاری و یا پركاری آنها تأثیرگذار است. در مرحله بعد او باید از لحاظ روانی بررسی شود و باید دید آیا سطح توانایی او با آرزوهایش همخوانی دارد. خستگی نخستین تأثیر خود را روی خواب نوجوان می‌گذارد به‌طوری كه باعث كم‌خوابی یا پرخوابی او می‌شود. برای رفع خستگی ورزش با شدت متوسط توصیه می‌شود. ورزش با فشار بالا می‌تواند خستگی را بیشتر كند اماورزش‌هایی مانند پیاده‌روی و انجام حركات كششی تأثیر زیادی در كاهش خستگی‌ها دارد. والدین باید با یك برنامه‌ریزی صحیح این اختیار را به نوجوان بدهند كه از زمان‌های بعد از مدرسه به درستی استفاده كند و او را از تفریح و یا بازی محروم نكنند. داشتن تحرك و تفریح می‌تواند در كاهش خستگی روزانه یك نوجوان مؤثر باشد اما باید توجه داشت كه این تفریح و یا بازی‌ها سنگین نباشد زیرا كه خستگی را تشـــــــــدید می‌كند.
