بد گمانى
سوظن و گمان بد بردن نسبت به هر مسلمانى ، زشت و نارواست و نارواتر آنكه اين بدگمانى ميان زن و شوهر باشد؛ مثل اينكه زن غذا را شور كند و ظرفى را بشكند و شوهر بگويد: (( تو از روى عمد، اين كار را كرده ئى و غرض و مرضى در كار بوده است )) در صورتى كه زن بيچاره هيچ غرضى نداشته و اشتباها چنان خطايى رخ داده است ، يا آنكه مرد چند روز به واسطه كارى اضافى كه در اداره پيدا كرده است ، ديرتر به خانه بيايد و زن گمان كند، او داماد شده و همسرى ديگر گرفته است .
بايد دانست كه آنچه در مورد بد گمانى از نظر شرع و عقل ناپسند است ، اين است كه شخص بدگمان عملى انجام دهد يا سخنى گويد كه طرف مورد سوء ظن خود را ناراحت كند، مثلا شوهر به زن بگويد: (( چرا غذا را شور كردى ؟ چرا ظرف را شكستى . تو مگر مى خواهى با من نسازى ، تو مگر فكر زندگى كردن با مرا ندارى ؟ )) و امثال اين سخنان ، و نيز در مورد غير زن و شوهر هم ، زشتى و گناه (( بدگمانى )) در صورتى است كه عمل يا گفتار زشتى از شخص بدگمان نسبت به كسى كه به او گمان بد برده صادر شود؛ ولى اگر گمان بد تنها در دل باشد، از نظر شرع عيبى ندارد و گناهى نيست . او تنها خودش را ناراحت كرده و افكارش را پريشان نموده است كه البته نبايد چنان باشد.
يكى از آثار زشت بدگمانى ، تجسس است : تجسس كردن شخص بدگمان در كارهاى كسى كه به او گمان بد برده است ، تجسس هم يكى از صفات زشت و كارهاى حرام است كه در آيه شريفه قرآن از آن نهى شده است .
بندگان خدا را به حال خود گذاريد و به فكر كار خود باشيد. به فكر اصلاح معاش و معاد خود باشيد. هر كسى براى تهذيب اخلاق و امرار معاش خود، به قدرى در دنيا كار دارد كه اگر چند برابر عمرهاى معمولى هم عمر بكند، براى تكامل او كافى نيست . حيف نيست كه انسان چنين عمر عزيزى را در پى گيرى از كارهاى ديگرانى صرف كند كه به او ارتباطى ندارد؟
آرى زن و شوهر در بعضى از امور به يكديگر ارتباط پيدا مى كنند. در آنجا شرع و عقل دستور مى دهد كه تجسس و كنجكاوى شود؛ چنانكه زن در ارتباطش با مردان بيگانه ، مورد سوء ظن قرار گيرد. در اين صورت شوهر بايد بدون اينكه به كسى بگويد كنجكاوى عاقلانه نمايد.اگر گمان بيجا برده بود، استغفار كند و اگر گمانش درست بود، به فكر چاره انديشى برآيد؛ هم چنين زمانى كه در مملكت اسلامى احتمال توطئه عليه اسلام باشد، سوءظن و تجسس تا جائى كه عقل و شرع اجازه دهد، پسنديده و جايز است .
اما داماد شدن مرد و زن ديگر گرفتن او، اولا در مواردى تقصير خود زن است كه غرائز شوهرش را اشباع نمى كند و در مواردى هم كه بد نيست و در مواردى هم كه شوهر كار ناروائى كرده است ، بهترين چاره براى زن عاقل اين است كه به روى خود نياورد و خود را ناراحت نكند تا خود شوهر پشيمان شود.
بهشت خانواده جلد اول
دكتر سيد جواد مصطفوى
