پژوهشهاي زراعي ايران

به منظور بررسي اثر سطوح مختلف تنش خشكي و برگزدايي بر برخي خصوصيات كمي 4 گونه دارويي آويشن شيرازي، كاكوتي، آويشن باغي و كلپوره، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد به اجرا درآمد. فاكتورهاي مورد آزمايش شامل تنش خشكي در 4 سطح (0.3-،‌ 5-، 10- و 15- بار) و تنش برگزدايي در 3 سطح (0، 25 و 50 درصد برگزدايي) بود. براي اعمال سطوح خشكي ابتدا با استفاده از صفحات فشاري، درصد رطوبت خاك در پتانسيل هاي مختلف آب تعيين شد و سپس گلدانها روزانه توزين و ميزان آب از دست رفته به آن اضافه گرديد. صفات مورد مطالعه در اين آزمايش عبارت بودند از: عدد كلروفيل متر، مقاومت روزنه اي، درجه حرارت كانوپي، نسبت برگ به ساقه، وزن مخصوص برگ، درصد برگهاي خشك (در دو گياه آويشن شيرازي و كلپوره) و روند تغييرات نسبت وزن خشك ريشه به اندامهاي هوايي. نتايج نشان داد كه تنش خشكي، عدد كلروفيل متر را در گونه كاكوتي،‌وزن ويژه برگ را در دو گونه آويشن باغي و كاكوتي، درجه حرارت كانوپي را در آويشن باغي و كلپوره و درصد برگهاي خشك را در آويشن شيرازي و كلپوره به طور معني داري افزايش داد. تنش برگزدايي نيز عدد كلروفيل متر را در سه گونه آويشن شيرازي، كاكوتي و كلپوره، وزن ويژه برگ را در سه گونه آويشن شيرازي، آويشن باغي و كاكوتي و نسبت وزن خشك برگ به ساقه را در آويشن شيرازي كاهش داد. همبستگي معني دار و منفي بين نسبت وزن خشك برگ به ساقه و سطوح مختلف خشكي در هر 4 گونه مشاهده شد. با افزايش سطوح برگزدايي روند تغييرات نسبت وزن خشك ريشه به اندامهاي هوايي در آويشن شيرازي و باغي نزولي و در كلپوره و كاكوتي صعودي بود. همچنين نسبت وزن خشك ريشه به اندامهاي هوايي همبستگي معني دار و مثبتي با سطوح مختلف خشكي نشان داد. به طور كلي در مقايسه 4 گونه گياه دارويي مورد بررسي، كاكوتي مقاوم ترين و كلپوره حساسترين گونه به تنش ها بود.

 نسخه قابل چاپ

به منظور تعيين اثرات رقابتي علف هرز خردل وحشي روي گندم پاييزه، آزمايشي به صورت سري افزايشي در سال زراعي 80-1379 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد اجرا شد. آزمايش داراي سه فاكتور شامل مقدار بذر گندم در سه سطح (175، 215 و 255 كيلوگرم در هكتار)، مقدار كود نيتروژن در دو سطح مطلوب گندم (150 كيلوگرم نيتروژن در هكتار) و فراتر از آن (225 كيلوگرم نيتروژن در هكتار) و دامنه اي از تراكم هاي خردل وحشي بود. براي توصيف رابطه عملكرد - تراكم علف هرز از معادلات هذلولي استفاده شد. افزايش تراكم خردل وحشي تاثير منفي مجانب داري روي عملكرد بيولوژيك و عملكرد دانه گندم داشت. در سطح مطلوب نيتروژن، افزايش مقدار بذر گندم سبب كاهش 51 درصدي حداكثر تلفات بيوماس شد. افزايش نيتروژن فراتر از حد مطلوب گندم سبب افزايش حداكثر تلفات عملكرد از 42.1 درصد به 50.4 درصد شد. با افزايش مقدار بذر گندم از 175 به 255 كيلوگرم در هكتار، حداكثر كاهش تعداد پنجه منتسب به تراكم هاي بالاي خردل وحشي به ميزان 54 درصد كاهش يافت. كاهش تعداد پنجه هاي بارور، بيشتر در سطح بالاي نيتروژن حادث شد، به طوري كه كاهش تعداد پنجه بارور نسبت به شاهد در سطح مطلوب نيتروژن 18 درصد، در حالي كه در سطح بالاي نيتروژن به 30 درصد افزايش يافت. رقابت خردل وحشي به طور متوسط سبب كاهش 30 درصدي تعداد دانه در سنبله گندم در مقايسه با شاهد عاري از علف هرز شد. نتايج نشان داد كه وزن هزار دانه گندم بيش از اينكه تحت تاثير تراكم هاي گياهي قرار گيرد، تحت تاثير ميزان نيتروژن قرار گرفته بود. ظاهرا خردل وحشي در رقابت با گندم توانايي بيشتري در استفاده از نيتروژن دارد و از اين طريق برتري رقابتي كسب مي كند.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي اثر تنش رطوبتي در مراحل مختلف رشد گندم زمستانه رقم C-73-5 و اثر آن بر عملكرد، آزمايشي در منطقه مشهد با ارتفاع 985 متر از سطح دريا در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي شامل هفت تيمار در سه تكرار اجرا شد. تيمارهاي‌ آزمايش عبارت بودند از: T₁: آبياري بدون تنش رطوبتي درطول دوه رشد (تيمار شاهد)، T₂: آبياري با قطع آب در مرحله جوانه زني و رشد سبزينه اي، T₃: آبياري با قطع آب در مرحله پنجه زني، T₄: آبياري با قطع آب در مرحله ساقه دهي، T₅: آبياري با قطع آب در مرحله خوشه دهي، T₆: آبياري با قطع آب در مرحله دانه بندي و T₇: آبياري با قطع آب در مرحله رسيدن دانه. آبياري در تمام تيمارها به صورت كرتي بود. در طول آزمايش رطوبت خاك توسط نوترون متر اندازه گيري شد و سپس مقدار تبخير - تعرق توسط روش بيلان آبي تعيين گرديد. مقدار ناچيز باران در طي آزمايش تيمارهاي تحت تنش را مختل نكرد. نتايج به دست آمده نشان داد كه پروفيل رطوبتي خاك در زمان هايي كه تيمار بخصوصي تحت تنش رطوبتي قرار گرفته بود، به طور محسوسي از پروفيل ساير تيمارها خشك تر بود. در هر زمان خاص، نفوذ عمقي توسط روش هاي عددي از پروفيل رطوبتي در دو مقطع زماني در انتهاي منقطه توسعه ريشه محاسبه گرديد. در برخي از مواقع كه گياه تحت تنش قرار داشت، نفوذ عمقي منفي به دست آمد كه بيانگر استخراج آب از اعماق پايين تر ريشه بود. پس از برداشت محصول و تعيين مقدار دانه توليد شده، ضرايب حساسيت گياه به تنش رطوبتي محاسبه گرديد. ضرايب حساسيت به دست آمده مشخص ساخت كه مرحله خوشه دهي حساس ترين مرحله رشد به كم آبي مي باشد. چنين نتيجه اي توسط ساير محققين نيز تاييد شده است. با اين وجود مقادير ضرايب حساسيت به دست آمده اختلافاتي را با مقادير گزارش شده در منابع نشان مي دهد. احتمالا رقم و واريته گندم مورد آزمايش، شدت تنش و برخي عوامل ناشناخته ممكن است اين اختلافات راتوجيه كنند. تحليل هاي آماري در اين پژوهش نشان داد كه تنش در مرحله خوشه دهي، پنجه زني و ساقه دهي بيشترين تاثير را به ترتيب بر عملكرد، شاخص سطح برگ و ارتفاع گياه دارد. همچنين با بررسي مقايسه ميانگين ها مشاهده شد كه تنش در مرحله خوشه دهي از طريق كاهش تعداد سنبله بيش از وزن دانه و تعداد دانه در سنبله بر عملكرد تاثير دارد. مدل هايي نيز به منظور برآورد عملكرد در واحد سطح و عملكرد در واحد آب مصرفي به دست آمد. نتايج نشان داد كه مدل هاي برآورد عملكرد در واحد آب به طور كلي از ضرايب همبستگي پايين تري نسبت به مدل هاي برآورد عملكرد در واحد سطح برخوردارند.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي اثرات رقابتي علفهاي هرز سوروف و تاج خروس بر عملكرد لوبيا، آزمايشي در فصل زراعي 1380 در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل سه سطح تراكم تاج خروس 4، 8 و 12 بوته در متر مربع و سه سطح تراكم سوروف 10، 20 و 30 بوته در متر مربع با يك تيمار شاهد بدون علف هرز در هر بلوك بودند كه در تراكم ثابت 20 بوته در متر مربع لوبيا به صورت افزايشي اجرا شد. به منظور تبيين اثرات رقابتي و كاهش عملكرد لوبيا از مدل رگرسيون استفاده شد. نتايج حاصل نشان از آسيب پذيري شديد لوبيا نسبت به علفهاي هرز داشت از طرف ديگر تاج خروس نسبت به سوروف به مراتب اثرات بيشتري را در كاهش عملكرد لوبيا اعمال نمود. كاهش عملكرد بيولوژيكي و اقتصادي لوبيا در اثر تاج خروس به طور متوسط 74.05 و 76.48 و در اثر تداخل سوروف 49.49 و 55.88 درصد بود نتايج مدل كاهش عملكرد نيز حاكي از اثرات بيشتر رقابتي تاج خروس داشتند به طوريكه مقايسه عملكرد بيولوژيك در تيمارهاي تاج خروس و سوروف نشان داد كه يك بوته تاج خروس قادر است به اندازه 15 بوته سوروف در رقابت با لوبيا نقش داشته باشد. بر اساس نتايج بدست آمده، دو گونه مذكور بيشترين اثر خود را بر عملكرد اقتصادي از طرق كاهش تعداد ساقه هاي فرعي و كاهش تعداد غلاف در بوته اعمال كردند ولي وزن 100 دانه و تعداد دانه در غلاف تحت تاثير اثرات رقابتي ناشي از اين دو علف هرز قرار نگرفت.

 نسخه قابل چاپ

پنبه مهمترين گياه ليفي است كه به دليل سازگاري با شرايط رطوبتي متفاوت امكان مصرف آب كمتر همراه با عملكرد اقتصادي مطلوب را فراهم ساخته است. به منظور بررسي اثرات تاخير در اولين آبياري بعد از سبز شدن بر عملكرد وش،‌ خصوصيات كيفي الياف و همچنين انتخاب بهترين روش كاشت، اين آزمايش طي دو سال در منطقه كاشمر استان خراسان اجرا گرديد. تيمارها شامل روشهاي كاشت (هيرم كاري و خشكه كاري) در كرتهاي اصلي و تاخير در اولين آبياري در سال اول (70، 140، 210 و 280 ميليمتر تبخير تجمعي از طشتك) و در سال دوم (480، 80، 160، 240، 400، 320 و ميليمتر تبخير تجمعي) در كرتهاي فرعي بود. نتايج نشان داد كه بين دو روش كاشت از نظر عملكرد تفاوتي وجود ندارد، اما تاخير در اولين آبياري تا 280 ميليمتر تبخير در سال اول و در هر دو روش كاشت عملكرد وش، كارايي مصرف آب، زودرسي و تعداد شاخه هاي زايا در گياه را افزايش داد. اما تعداد شاخه هاي رويا در اين تيمارها كاهش يافت. همچنين در سال دوم عملكرد وش، شاخص برداشت و كارايي مصرف آب در تيمار تاخير در اولين آبياري تا 320 ميليمتر تبخير افزايش يافت. خصوصيات كيفي الياف مورد مطالعه در هر دو روش كاشت در تيمارهاي تاخير در آبياري تفاوت معني داري نداشتند. افزايش عملكرد وش در تيمارهاي كم آبياري احتمالا به دليل افزايش شاخص برداشت در اثر كاهش ارتفاع گياه و افزايش تعداد قوزه در پي تنش خفيف رطوبتي مي باشد. بطور كلي نتايج دو ساله اين آزمايش نشان داد كه تاخير اولين آبياري بعد از سبز شدن تا 320 ميليمتر تبخير از طشتك بطور معني داري باعث افزايش عملكرد وش مي شود.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي ميزان رشد ريشه و اختصاص مواد به بخش هوايي و ريشه در شرايط تنش رطوبت در گندم، دو آزمايش مستقل با استفاده از ارقام الوند و بك كراس روشن (مقاوم)، C-73-5 و زرين (نيمه مقاوم) و نويد (حساس) در شرايط تنش خشكي و عدم تنش به صورت طرح بلوكهاي كامل تصادفي و با چهار تكرار در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد اجرا شد. كشت بذور در كيسه هاي پلاستيكي حاوي شن شسته صورت گرفت. با طراحي يك سيستم آبياري قطره اي كيسه هاي شن آزمايش شرايط مطلوب هميشه در وضعيت مرطوب قرار داشتند و در آزمايش تنش رطوبت در هنگام بروز علايم تنش، آبياري به مدت يك ساعت با همان سيستم آبياري قطره اي صورت مي گرفت. در شرايط مطلوب در بين ارقام از نظر تعداد برگ تفاوت معني داري وجود نداشت ولي در شرايط تنش خشكي ارقام مقاوم تعداد برگ بيشتري داشتند. در شرايط تنش رطوبت ارقام مقاوم كمترين و ارقام متوسط و حساس به خشكي بيشترين سطح برگ را توليد نمودند. در شرايط مطلوب رقم بك كراس روشن كمترين وزن خشك بخش هوايي را داشت در صورتي كه شرايط تنش، رقم حساس به خشكي نويد پايين ترين وزن خشك بخش هوايي را به خود اختصاص داد. در شرايط تنش رطوبت عليرغم عدم وجود اختلاف معني دار بين ارقام مورد بررسي از نظر طول ريشه، ارقام مقاوم در مقايسه با ارقام حساس طول ريشه بيشتري داشتند. در شرايط مطلوب و تنش رطوبت رقم الوند بيشترين وزن خشك ريشه را داشت. در هر دو آزمايش رقم مقاوم به خشكي الوند بيشترين و رقم حساس نويد كمترين نسبت ريشه به بخش هوايي را دارا بودند. در مجموع به نظر مي رسد در شرايط تنش رطوبت، ارقام مقاوم به خشكي از سطح برگ كمتر و تعداد برگ بيشتر، طول و وزن خشك ريشه بيشتر و از نسبت ريشه به بخش هوايي بالاتري در مقايسه با ارقام حساس به خشكي برخوردار هستند.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي واكنش فتوسنتزي و هدايت روزنه اي دو رقم گندم (قدس و كراس روشن) و دو رقم جو (والفجر و چاافضل) تحت تنش شوري آزمايش گلخانه اي به صورت دو طرح جداگانه اسپليت پلات با سه تكرار اجرا شد. كشت بذور در جعبه هاي حاوي شن كشت گرديد و تيمار شوري (شامل شاهد، 100 و 300 مول در متر مكعب با تركيب نمك طعام %97 و كلرور كلسيم خالص كه بترتيب به نسبت 5 به 1 بودند) اعمال گرديد. در اين آزمايش اثر تنش شوري بر فتوسنتز برگ پرچمي، هدايت روزنه اي، عملكرد برخي از اجزا عملكرد مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه شوري ميزان فتوسنتز و هدايت روزنه اي را بخصوص در ارقام حساس (رقم قدس گندم و رقم والفجر جو) كاهش داد. همچنين شوري باعث كاهش توليد ماده خشك و عملكرد اقتصادي از طريق كاهش تعداد پنجه بارور، كاهش تعداد سنبله، كاهش تعداد دانه در سنبله و كاشه وزن صد دانه گرديده و ارتفاع گياه و تعداد برگ را به ويژه در ارقام حساس كاهش داد. اين عوامل از جمله فاكتورهايي بودند كه به وضوح حساسيت ارقام قدس و والفجر را نسبت به شوري نشان دادند و قابليت رقابت كراس روشن متحمل به شوري را نسبت به ارقام متحمل جو ثابت نمودند.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي اثر درجات مختلف تنش شوري بر رشد، عملكرد، تجمع املاح و درصد اسانس زيره سبز (cyminum Cyminum) آزمايشي در سال زراعي 80-79 در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد به اجرا در آمد. طرح آزمايشي مورد استفاده، طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار بود. تيمارهاي آزمايشي شامل 0، 50، 100، 150، 200 مول بر متر مكعب نمك محلول در آب آبياري با استفاده از كلرور سديم و كلرور كلسيم با نسبت مولي 10 به يك (CaCl₂-NaCl) اعمال گرديد. نتايج نشان داد كه تنشهاي مختلف شوري بطور معني داري بر عملكرد و اجزاي عملكرد زيره سبز تاثير داشتند و افزايش تنش شوري موجب كاهش صفات كمي مورد نظر گرديد. شوري در سطح 50 مول بر متر مكعب سبب كاهش تعداد دانه در چتر و كاهش تعداد نهايي بذر در بوته گرديد، در حالي كه صفات رويشي از قبيل ارتفاع بوته، وزن بوته، تعداد چتر در بوته و عملكرد ماده خشك تحت تاثير اين سطح شوري قرار نگرفت. افزايش شوري بعد از اين سطح تا سطح 200 مول بر متر مكعب تمامي اجزاي عملكرد را تحت تاثير قرار داده و كاهش شديد تعداد چتر در بوته، تعداد بذر در بوته و عملكرد دانه در سطح 200 مول بر متر مكعب مشاهده گرديد. افزايش سطح تنش به طور معني داري موجب كاهش عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك گرديد، بطوري كه كمترين عملكرد دانه مربوط به بالاترين سطح تنش (200 مول بر متر مكعب) بود. از نظر آماري تفاوت معني داري از لحاظ عملكرد دانه بين سطوح 150 و 200 مشاهده نشد. همچنين تنش شوري تاثير معني داري بر روي درصد اسانس بذر نداشت.

 نسخه قابل چاپ

عليرغم تاثير منفي علفهاي هرز بر رشد و عملكرد گياهان زراعي در مورد وضعيت علفهاي هرز نخود در شرايط شمال خراسان اطلاعاتي در دسترس نيست. به اين منظور آزمايشي در سال 1374 با هدف بررسي تاثير وجين علف هاي هرز و تراكم گياه نخود بر ديناميك علفهاي هرز آن در شرايط آبي و ديم شمال خراسان به مرحله اجرا در آمد. در اين تحقيق 5 تيمار وجين علفهاي هرز (عدم وجين علفهاي هرز، يكبار وجين علفهاي هرز سه، پنج و هشت هفته پس از سبز شدن نخود و وجين علفهاي هرز در تمام دوره رشد گياه نخود) و سه تراكم 30، 40 و 60 بوته نخود در متر مربع در شرايط آبي و 20 و 30 و 40 بوته نخود در متر مربع در شرايط ديم در دو آزمايش فاكتوريل در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي مورد مقايسه قرار گرفتند. در آزمايش آبي فراواني علفهاي هرز سلمه، تاج ريزي و تاج خروس بيش از ساير علفهاي هرز بود و در آزمايش ديم گرنوك و جغجغه فراواني بيشتري داشتند. در بين تيمارهاي وجين علفهاي هرز، تيمار وجين هشت هفته پس از سبز شدن نخود در هر دو آزمايش آبي و ديم بيشترين وزن خشك علفهاي هرز را در زمان وجين به خود اختصاص دادند. در آزمايش آبي در تراكم 40 بوته در متر مربع بيشترين وزن خشك علفهاي هرز مشاهده شد. در حاليكه در آزمايش ديم وزن خشك علفهاي هرز در تراكم 30 بوته در متر مربع بيش از دو تراكم ديگر بود. بررسي اثر متقابل وجين و تراكم در آزمايش آبي نشان داد كه بيشترين وزن خشك كل علفهاي هرز در تيمار عدم وجين در تراكم 40 بوته در متر مربع وجود داشت (236.1 گرم در متر مربع) و كمترين مقدار در تيمار وجين كامل علفهاي هرز در تراكم 60 بوته در متر مربع حاصل شد (8.5 گرم در متر مربع). در آزمايش ديم تيمار عدم وجين در تراكم 30 بوته در متر مربع بيشترين وزن خشك علفهاي هرز را داشت (25.28 گرم در متر مربع). در حاليكه وزن خشك علفهاي هرز در تيمار وجين در تمام دوره رشد گياه نخود در تراكم 20 بوته در متر مربع به 10 درصد تيمار قبلي رسيد (2.84 گرم در متر مربع). بطور كلي در هر دو آزمايش آبي و ديم مشاهده شد كه تاخير در وجين علفهاي هرز منجر به افزايش وزن خشك علفهاي هرز شد. به نظر مي رسد كه در شرايط آزمايش آبي يكبار وجين علفهاي هرز در هفته پنجم بعد از سبز شدن نخود و در آزمايش ديم يكبار وجين علفهاي هرز در هفته سوم بعد از سبز شدن گياه نخود ارجحيت نسبتا مناسبي داشته باشد.

 نسخه قابل چاپ

به منظور درك اثرات تنش شوري بر شاخصهاي رشدي، ميزان تجمع عناصر سديم و پتاسيم برگ و نسبت سديم به پتاسيم در هشت رقم گندم شامل قدس، فلات، روشن، كراس روشن (6611)، كراس اروند، مهدوي، هيرمند و اكبرآبادي (توده محلي) آزمايشي در مزرعه اميرآباد دانشكده كشاورزي بيرجند اجرا شد. اين آزمايش براي مدت دو سال زراعي 79-78 و 80-79 با استفاده از آب طبيعي با هدايت الكتريكي 1.4 و 5.5 و 10.5 دسي زيمنس بر متر انجام شد. آزمايش به شكل كرتهاي خرد شده و در قالب طرح پايه بلوكهاي كامل تصادفي در چهار تكرار به اجرا در آمد. تيمارهاي شوري در كرتهاي اصلي و ارقام گندم در كرتهاي فرعي قرار گرفتند. نتايج نشان داد با افزايش تنش شوري وزن ماده خشك، سطح برگ و كليه پارامترهاي رشدي اعم از شاخص سطح برگ (LAI)، سرعت رشد محصول (CGR) و ميزان خالص ماده سازي (NAR) كاهش يافت. سرعت رشد نسبي (RGR) در ارقام مختلف از نظر آماري تفاوت معني داري را نشان نداد. توده محلي اكبرآبادي و روشن از نظر تجمع ماده خشك، اندازه سطح برگ و شاخصهاي رشدي اشاره شده،‌ بالاتر از بقيه ارقام قرار داشتند، اما ميزان تجمع سديم و نسبت سديم به پتاسيم برگ در اين ارقام كمتر از بقيه بود. از نتايج بدست آمده مشخص شد رقم روشن و توده محلي اكبرآبادي ارقام مقاوم، رقم فلات حساس و بقيه ارقام نيمه مقاوم به شوري مي باشند.

 نسخه قابل چاپ

تاكنون مطالعه جامعي در زمينه عكس العمل ارقام رشد محدود و رشد نامحدود به تاريخهاي متداول كشت سويا در استان گلستان صورت نگرفته است. از اينرو، مطالعه حاضر به منظور بررسي اثرات تاريخهاي مختلف كاشت، بر عملكرد و اجزاي عملكرد دانه ارقام سويا به صورت كرتهاي خرد شده در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با چهار تكرار در مزرعه اي واقع در 22 كيلومتري غرب شهر گرگان به اجرا در آمد. فاكتور اصلي آزمايش،‌ تاريخ كاشت با پنج سطح شامل 20 فروردين، 10 و 30 ارديبهشت، 20 خرداد و 13 تير و فاكتور فرعي، رقم با سه سطح شامل ويليامز، اس آر اف و پرشينگ بود. تاريخ كاشت به طور معني داري بر تعداد غلاف در بوته، وزن صد دانه، عملكرد دانه در واحد سطح و همچنين ارتفاع بوته تاثير گذاشت اما تعداد دانه در غلاف و تعداد گره ساقه اصلي تحت تاثير تاريخ كاشت قرار نگرفت. علاوه بر اين، نتايج حاكي از اختلاف معني دار ارقام از نظر كليه صفات مورد مطالعه و معني دار نبودن اثرات متقابل بين تاريخ كاشت و رقم در همه صفات مورد بررسي به استثناي عملكرد دانه بود. بيشترين عملكرد دانه در تاريخ كاشت 10 ارديبهشت به دست آمد. اين تاريخ كاشت داراي بيشترين تعداد غلاف در بوته (70.9)، وزن صد دانه (17.7 گرم)، تعداد دانه در غلاف (2.4) و همچنين بيشترين ارتفاع بوته (114 سانتي متر) بود. در مقابل، كمترين عملكرد دانه در تاريخ كاشت 13 تير به دست آمد. تعداد غلاف در بوته در رقم پرشينگ بيشتر اما وزن صد دانه، تعداد دانه در غلاف و ارتفاع بوته در اين رقم كمتر از دو رقم ديگر بود. در بين سه رقم مورد مطالعه، بيشترين وزن صد دانه، تعداد دانه در غلاف و ارتفاع بوته براي رقم ويليامز به ثبت رسيد. در سه تاريخ كاشت اول، عملكرد دانه رقم رشد محدود پرشينگ و در تاريخ كاشت 20 خرداد عملكرد دانه دو رقم رشد نامحدود ويليامز و اس آر اف بيشتر بود. همچنين، در آخرين تاريخ كاشت (13 تير) ارقام ويليامز و پرشينگ دانه بيشتري توليد كردند. در نهايت، بر اساس يافته هاي يكساله اين تحقيق، اگر چه نمي توان به برتري يكي از ارقام يا يكي از دو تيپ رشد محدود يا نامحدود در تاريخهاي كاشت دير هنگام حكم داد ولي احتمالا مي توان رقم داراي تيپ رشد محدود را براي كشتهاي زود هنگام و بموقع توصيه نمود.

 نسخه قابل چاپ

به منظور تعيين اثرات تلقيح سويا با سويه هاي مختلف باكتري و تعيين بهترين تركيب باكتري - رقم، آزمايشي به صورت فاكتوريل دو فاكتوره ارقام سويا و سويه هاي باكتري در قالب طرح كرتهاي يكبار خرد شده و در سه تكرار در بهار و تابستان 1380 در مزرعه موسسه اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج انجام شد. فاكتور باكتري شامل 4 سويه باكتري (هلي نيترو، سويار، خاك و آب، هاي استيك) و يك تيمار شاهد (بدون باكتري) بود كه بدليل جلوگيري از عمل تداخل و سهولت در اجراي طرح بطور تصادفي در كرتهاي اصلي قرار گرفتند و فاكتور ارقام شامل رقم ويليامز ولاين 11 بود كه بصورت تصادفي در كرتهاي فرعي توزيع شدند. هر كرت آزمايشي شامل 4 رديف كاشت بطول 5 متر با فواصل خطوط 60 سانتيمتر بين رديفها و فاصله 7 سانتيمتر بين بذور روي رديفها بود. هر تكرار شامل 5 كرت اصلي (شامل دو كرت فرعي) بود و لذا كل آزمايش شامل 30 كرت بود. صفات مورد بررسي در اين تحقيق شامل عملكرد دانه، تعداد غلاف در گياه، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، عملكرد روغن و پروتيين و درصد نيتروژن خاك و ميزان تثبيت نيتروژن به روش تفاوت نيتروژن بودند. هر چند در اين آزمايش تيمار كوددهي نيتروژنه در نظر گرفته نشد ليكن مقايسه نتايج حاصله با نتايج گياه شاهد و نيز ساير محققين، مويد نتيجه مطلوب و بهينه تلقيح بر روي صفات برآورد شده از جمله عملكرد و ميزان تثبيت نيتروژن مي باشد بطوريكه عملكرد دانه حدود 3 برابر در تركيب لاين 11- باكتري هاي استيك نسبت به تركيب رقم ويليامز - بدون تلقيح بيشتر مي باشد. سويه هاي استيك با توجه به خصوصيات مطلوب رقابتي نسبت به ساير سويه ها و لاين 11 با توجه به دوره رويشي بيشتر و همزيستي بهتر نسبت به رقم ويليامز نسبت به ساير تركيبات رقم - باكتري برتري نشان مي دهد. بطور كلي در اين آزمايش تركيب باكتري هاي استيك و لاين 11 به عنوان بهترين تركيب براي سويا در منطقه كرج تعيين گرديد.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي خسارت علفهاي هرز و تعيين مناسبترين شاخص جهت برآورد كاهش عملكرد گندم در پوشش طبيعي فلور علفهاي هرز و رقابت چند گونه اي، آزمايشي در سال زراعي 78-1377 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه آزاد اسلامي واحد قائم شهر انجام شد. 27 كرت به ابعاد 5×5 متر از سطح مزرعه انتخاب و در چندين مرحله در آن تراكم علفهاي هرز به تفكيك گونه شمارش و در پايان فصل، وزن خشك هر گونه جداگانه اندازه گيري شد. جهت مقايسه چگونگي رقابت و برآورد ضريب خسارت هرگونه متغيرهايي چون تراكم و وزن خشك در واحد سطح، نسبت معادل گياهي و متوسط وزن خشك تك بوته اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه بيوماس علفهاي هرز نسبت به تراكم، برآورد بهتري از كاهش عملكرد گندم بدست مي دهد. در بررسي تابع ¹/_w=bo+b1x1+…+bnxn مشاهده شد كه اثر تداخلي علفهاي هرز در گندم را با توجه به ضرايب معادله فوق (رابطه عكس وزن تك بوته با تراكم) مي توان به دو گروه بازدارنده (ضريب مثبت) و تحريك كننده‌ (ضريب منفي) تقسيم كرد. در اين ميان سهم رقابت درون گونه اي گندم بيشتر از رقابت بين گونه اي بود. دو گونه شلمبيك (Rapistrum rugosum) و يولاف (Avena fatua) بيشترين سهم را در كاهش عملكرد گندم بخود اختصاص دادند در حالي كه گونه سيزاب (veronica persica) و آرتميز يا (Artemisia sp.) كمترين اثر را در اين تيمار آزمايش به خود اختصاص دادند. در بررسي بعدي مشخص شد كه اثر مثبت بعضي از گونه هاي هرز به واسطه اثرات بازدارندگي آنها بر گونه هايي است كه از شدت رقابت بالايي با گندم برخوردارند.

 نسخه قابل چاپ