ارزيابي تاثير علف كش هاي مختلف روي دو واريته خارلته (.Cirsium arvense L)
پاسخ دو واريته خارلته (هوريدوم و اينتگريفوليوم) به 14 علف كش در شرايط محيطي كنترل شده، طي سال 2000 در ساسكاتون ساسكاچوان مورد ارزيابي قرار گرفت. پاسخ به هر علف كش طي آزمايش جداگانه اي در قالب طرح كاملا تصادفي با 4 تكرار اجرا شد (يك گلدان براي هر تكرار). مقادير كاربرد علف كش ها شامل صفر، 0.125، 0.25، 0.5، 1 و 2 برابر مقادير توصيه شده (بر حسب گرم ماده موثره در هكتار) براي متسولفورون، 4.44؛ توفوردي، 876؛ توفوردي بي، 1400؛ كلوپيراليد، 152؛ دايكمباه، 128؛ ام سي پي آ،876؛ ام سي پي بي،1700؛ ام سي پي بي+ ام سي پي آ (1:15 حجمي)، 1700؛ مكوپروپ، 926؛ هگزازينون، 1008؛ بنتازون، 840؛بروموكسينيل، 336؛ گليفوسيت، 880؛ گلوفوزينيت، 500 بود. 21 روز پس از تيمار علف كش، وزن خشك بخش هاي شاخساره اي اندازه گيري شد. براي آناليز آماري پاسخ به مقدار علف كش، از مدل لوگ - لجستيك استفاده شد. اين مدل برازش مناسبي به داده هاي پاسخ ماده خشك شاخساره اي به مقادير علف كش نشان داد. مقايسه تاثير كنترلي علف كش هاي مختلف روي خارلته، نشان داد كه بيشترين تاثير كنترلي مربوط به علف كش هاي بروموكسينيل و هگزازينون، و كمترين تاثير كنترلي مربوط به علف كش متسولفورون بود. دو واريته منحصرا به مقادير علف كش هگزازينون، پاسخ متفاوتي نشان دادند. حساسيت واريته اينتگريفوليوم 40 درصد كمتر از حساسيت واريته هوريدوم بود. در صورتي كه نتوان فقدان كنترل مناسب را به خصوصيات خاك يا محيط نسبت داد، شايد بتوان آن را به نوع واريته مربوط دانست.
نسخه قابل چاپ
أَلْعِلْمُ ثَلاثَةٌ: أَلْفِقْهُ لِلاَْدْیانِ، وَ الطِّبُّ لِلاَْبْدانِ،وَ النَّحْوُ لِلِّسانِ. .
دوره بحراني كنترل علف هاي هرز ذرت در شرايط مشهد
به منظور تعيين دوره بحراني كنترل علفهاي هرز در گياه ذرت، آزمايشي در بهار سال 78 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي مشهد در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با چهار تكرار به مرحله اجرا درآمد. تيمارها در دو گروه به ترتيب: تداخل علفهاي هرز تا مرحله 4 برگي ذرت (19 روز پس از كاشت)، 7 برگي (34 روز پس از كاشت)، 11 برگي (48 روز پس از كاشت)، 13 برگي (52 روز پس از كاشت)، 17 برگي (59 روز پس از كاشت) و تداخل تمام فصل (123 روز پس از كاشت) و گروه دوم، كنترل علفهاي هرز تا مراحل فوق بود. نتايج نشان داد كه با طولاني شدن زمان تداخل علفهاي هرز، وزن خشك و سطح برگ علفهاي هرز در واحد سطح افزايش يافت، ولي تراكم علف هاي هرز با افزايش طول دوره تداخل روند كاهشي از خود نشان داد و حداقل تراكم در تيمار تداخل تمام فصل به 23 بوته در مترمربع رسيد. با گذشت فصل رشد، گونه هاي علف هرز چهار كربنه مانند تاج خروس و سوروف، بر علف هاي هرز سه كربنه غالب شدند. بطوري كه در تيمار تداخل تمام فصل، وزن خشك علف هرز تاج خروس 93% وزن خشك كل علف هاي هرز و سطح برگ تاج خروس 86% از كل سطح برگ علف هاي هرز را به خود اختصاص داد. رشد مجدد علفهاي هرز فقط در تيمار 19 روز عاري از علف هرز، قابل ملاحظه بود و باعث كاهش رشد ذرت در اين تيمار شد. عملكرد دانه در تيمارهاي 52، 59 و 123 روز عاري از علف هرز بطور معني داري بيشتر از تيمارهاي 48، 52، 59 و 123 روز تداخل علف هرز بود، ولي بين ساير تيمارها از نظر عملكرد دانه اختلاف معني داري مشاهده نشد. بر طبق معادلات سيگموييدي برازش داده شده براي هر دو گروه تيمارها، و بر حسب 10 درصد كاهش عملكرد نسبت به شاهد بدون تداخل، دوره بحراني كنترل علفهاي هرز ذرت دانه اي در شرايط آب و هوايي مشهد، بين 20 تا 56 روز پس از كاشت (4 تا 14 برگي) بدست آمد.
ارزيابي كارايي مصرف نور و رابطه آن با توليد ماده خشك در سه گونه ارزن
به منظور ارزيابي مقدار جذب و كارايي مصرف نور در سه گونه ارزن Pennisetum glauceum, Panicum miliaceum) و Setaria italica) و رابطه آن با توليد ماده خشك، آزمايشي در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با آرايش فاكتوريل (فاكتورها شامل سه گونه ارزن و دو تاريخ كاشت 11 تيرماه و 25 تيرماه) انجام شد. براي محاسبه كسر جذب نور در هر روز، مقدار شاخص سطح برگ روزانه محاسبه شد. ضريب خاموشي نور از طريق محاسبه شيب خط رگرسيوني بين كسر جذب نور و تغييرات شاخص سطح برگ در طول فصل رشد، و كارايي مصرف نور از طريق محاسبه شيب خط رگرسيوني بين بيوماس تجمعي و مقدار تجمعي تشعشع جذب شده در طول فصل رشد برآورد شدند. ضريب خاموشي نور در ارزن معمولي، ارزن مرواريدي و گاورس زرد به ترتيب برابر 0.75، 0.66 و 0.57 و كارايي مصرف نور به ترتيب برابر 1.43، 1.83 و 1.74 گرم بر مگاژول از كل تشعشع رسيد بود. بيوماس توليد شده توسط ارزن معمولي و مرواريدي در آخر فصل رشد يكسان بود. در ارزن معمولي مقدار تشعشع جذب شده بيشتر ولي كارايي مصرف نور پايين تر بود، در حالي كه در ارزن مرواريدي مقدار جذب تشعشع كمتر ولي كارايي مصرف نور بيشتر بود. در گاورس زرد مقدار تشعشع جذب شده كمتر از دو گونه ديگر بود به نحوي كه عليرغم بالاتر بودن كارايي مصرف نور در مقايسه با ارزن مرواريدي، بيوماس آن در مقايسه با اين گونه نيز كمتر بود. نتايج نشان داد كه قابليت توليد بيوماس در ارزن معمولي و مرواريدي در مقايسه با گاورس زرد بيشتر بود.
تنوع زيستي گياهان دارويي و معطر در بوم نظام هاي زراعي ايران
توليد بالقوه و ثبات درازمدت توليد در بوم نظامهاي كشاوري به حفظ و تقويت اشكال مختلف تنوع زيستي در آنها وابسته مي باشد. سيستمهاي نوين كشاورزي، از طريق گسترش نظامهاي تك كشتي و گرايش به استفاده از ارقام پرمحصول و حداقل تنوع ژنتيكي، كاركرد مطلوب و پايداري درازمدت بوم نظامهاي زراعي را به مخاطره انداخته است. داده هاي مورد نياز براي اين مطالعه (شامل تعداد و سطح زيركشت هريك از گونه هاي دارويي و معطر) از 183 شهرستان مربوط به 27 استان ايران در سال 1381، جمع آوري شد. نتايج حاصل از اين تحقيق نشان داد كه تعداد گونه هاي دارويي و معطري كه در ايران كشت مي شوند، حدود 56 گونه بوده و شاخص شانون براي اين گونه ها، 0.64 مي باشد. نسبت سطح زير كشت گياهان دارويي و معطر به سطح كل زير كشت در ايران، 0.87 درصد مي باشد. در حدود 44.6 درصد از اين مقدار سطح زير كشت مربوط به 2 گونه زعفران و زيره سبز مي باشد و بخش عمده ديگر آن نيز كه در حدود 43.5 درصد مي باشد به كشت گونه هاي دارويي چند منظوره، اختصاص يافته است. لذا كمتر از 12 درصد از سطح زير كشت گياهان دارويي و معطر در ايران، به توليد گونه هايي كه تنها به منظور دارويي، توليد مي شوند، اختصاص يافته است. استان خراسان در بين استانهاي كشور از بيشترين سطح زير كشت و تنوع گونه هاي دارويي و معطر برخوردار است.
ارزيابي ميزان آگاهي از دانشجويان رشته هاي كشاورزي در ايران از اصول كشاورزي پايدار
به منظور ارزيابي اطلاعات دانشجويان كشور از اصول كشاورزي پايدار، دانشجويان سال آخر مقطع كارشناسي و نيز كارشناسي ارشد پنج رشته تحصيلي (زراعت، باغباني، گياهپزشكي، خاكشناسي و آبياري) در دانشگاههاي تهران، تبريز، شيراز، بوعلي سينا همدان، شهيد باهنر كرمان، فردوسي مشهد، آزاد اسلامي مشهد و واحد علوم و تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي تهران، مورد بررسي قرار گرفتند. ارزيابي از طريق پرسشنامه هايي انجام شد كه در آن با طرح 12 سوال، آگاهي دانشجويان از مفاهيم كشاورزي پايدار (8 سوال) و كاربردهاي آن (4 سوال) سنجش مي شد. به علاوه با طرح 2 سوال منابع كسب اطلاعات و نيز نظر دانشجويان در مورد اهميت آموزش كشاورزي پايدار به عنوان درس يا دروس رسمي در رشته تحصيلي آنان بررسي شد. نتايج 347 پرسشنامه پس از استخراج مورد تجزيه و تحليل و مقايسات آماري قرار گرفت. مقايسه فراواني پاسخ هاي صحيح حاكي از وجود تفاوت معني دار بين دانشگاههاي تحت بررسي بود، علاوه بر اين كليه دانشجويان تحت بررسي از مفاهيم كشاورزي پايدار در مقايسه با كاربردهاي آن آگاهي كمتري داشتند. البته در هيچيك از دانشگاههاي تحت بررسي فراواني پاسخ هاي صحيح از 50 درصد تجاوز نكرد. مقايسه بين رشته اي نشان داد كه دانشجويان رشته هاي زراعت و باغباني در مقايسه با گياهپزشكي، خاكشناسي و آبياري از سطح آگاهي بالاتري برخوردار بودند. مقطع تحصيلي تاثير معني داري بر سطح اطلاعات دانشجويان از اصول كشاورزي پايدار داشت. البته تفاوت بين رشته هاي تحصيلي در مقاطع كارشناسي و كارشناسي ارشد مشابه بود. نتايج اين نظرسنجي نشان داد كه كتابهاي غيردرسي و مطالب پراكنده درسي مهمترين منابع كسب اطلاعات از اصول كشاورزي پايداري مي باشد. 70 درصد از دانشجويان كارشناسي و 93 درصد از دانشجويان كارشناسي ارشد ضرورت گنجاندن دروس مرتبط با كشاورزي پايدار در رشته تحصيلي خود را زياد تا خيلي زياد قلمداد كردند.
اثر سطوح خشكي و تاريخ كاشت بر عملكرد و اجزاي عملكرد ارقام ديم و آبي نخود در مشهد
به منظور مطالعه اثر سطوح خشكي و تاريخ كاشت بر عملكرد و اجزاي عملكرد سه رقم نخود، آزمايشي در سال زراعي 82-81 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي، دانشگاه فردوسي مشهد اجرا شد. سطوح خشكي شامل چهارسطح 1- بدون آبياري 2- آبياري فقط در زمان كاشت 3- آبياري در زمان كاشت و قبل از گلدهي 4- آبياري در زمان كاشت، قبل از گلدهي و غلافدهي با ارقام جم (رقم آبي)، كرج 31-60-12 (رقم آبي) و ILC482 (رقم ديم) در دو تاريخ كاشت 20/10/81 و 30/11/81 در يك آزمايش فاكتوريل بر پايه طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار مورد مقايسه قرار گرفتند. نتايج آزمايش نشان داد كه سطوح مختلف خشكي و تاريخ كاشت، اثر معني داري بر صفات تعداد غلاف در واحد سطح، تعداد دانه در واحد سطح و وزن صد دانه ارقام نخود داشت، به طوري كه بيشترين عملكرد دانه در سه بار آبياري (آبياري در زمان كاشت، گلدهي و غلاف دهي) بدست آمد. در بين ارقام، رقم كرج 31-60-12 بيشترين و رقم ILC482 كمترين عملكرد دانه را دارا بودند. تعداد غلاف و تعداد دانه در واحد سطح و عملكرد اقتصادي و بيولوژيكي در تاريخ كاشت اول نسبت به تاريخ كاشت دوم بيشتر بود. در اين بررسي رقم جم در شرايط آب و هوايي مشهد، بيشترين تحمل را به تنش خشكي نشان داد ولي در شرايط آبياري تكميلي رقم كرج 31-60-12 از عملكرد دانه بالاتري برخوردار بود.
بررسي اثر عمق كاشت و اندازه ريزوم بر رشد پايين زميني گياه هرز شيرين بيان (.Glycyrrhiza glabra L)
به منظور بررسي اثر عمق كاشت و اندازه ريزوم بر رشد قسمت پايين زميني گياه شيرين بيان، آزمايشي در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي مشهد و در سال 1380 انجام شد. آزمايش به صورت فاكتوريل و با دو عامل عمق كاشت در سه سطح (10، 20 و 40 سانتيمتر) و اندازه ريزوم در سه سطح (1، 2 و 3 جوانه اي) در قالب طرح بلوكهاي كاملا تصادفي و با دو تكرار انجام شد. وزن خشك ريشه و ريزوم مادري در طي فصل رشد گياه مورد پايش قرار گرفتند. بيشترين و كمترين وزن خشك به ترتيب در عمق 20 و 40 سانتيمتر مشاهده شد. تا حدود 100 روز پس از كاشت، وزن خشك ريشه از ريشه بسيار كندي برخوردار بود، ولي پس از آن افزايش يافت. ريزوم هاي با اندازه هاي مختلف، وقتي در عمق 20 سانتيمتر قرار گرفتند، بيشترين وزن خشك ريشه را توليد كردند. ريزوم هاي سه جوانه اي، حداكثر و ريزوم هاي تك جوانه اي، كمترين وزن خشك ريشه را توليد كردند. تا حدود 60 روز پس از كاشت، وزن خشك در ريزوم هاي مادري كاهش يافت. بعد از روز هفتاد و پنجم، وزن خشك ريزوم مادري افزايش يافت و كليه بوته ها شروع به پركردن ريزوم هاي مادري نمودند، به نحوي كه ريزوم هاي موجود در عمق 20 سانتيمتري، بالاترين وزن خشك را داشتند. در روز 160ام پس از كاشت، ريزوم ها مجددا شروع به تخليه كردند. ريزوم هاي تك و سه جوانه اي به ترتيب كمترين و بالاترين وزن خشك ريزوم هاي مادري را طي فصل رشد نشان دادند.
بررسي خصوصيات مورفولوژيك، عملكرد دانه و روغن كرچك در تراكم هاي مختلف گياهي و فواصل مختلف آبياري
با توجه به نقش روغن كرچك در صنايع مختلف و همچنين محدوديت منابع آب و اثر آن بر توليد و عملكرد روغن كرچك، آزمايشي به منظور بررسي اثر فواصل آبياري و تراكم بوته در واحد سطح بر عملكرد و اجزاي عملكرد كرچك در قالب طرح كرت هاي خردشده با طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي انجام شد، بطوريكه در كرت هاي اصلي فواصل آبياري با چهار سطح (يك، دو، سه و چهارهفته) و در كرت هاي فرعي تراكم بوته با چهارسطح (5، 4، 3 و 2 بوته در مترمربع) با چهارتكرار قرار گرفتند. صفات مورد مطالعه عبارت بودند از: ارتفاع بوته، ارتفاع گل آذين، ارتفاع اولين گل آذين، تعداد گل آذين، تعداد شاخه هاي فرعي، تعداد كپسول در بوته، تعداد دانه در بوته، بيوماس در بوته، وزن هزار دانه، عملكرد دانه، شاخص برداشت، عملكرد روغن. نتايج حاصله نشان داد كه تيمارهاي مختلف آبياري تاثير معني داري بر كليه صفات مورد مطالعه بجز شاخص برداشت و درصد روغن داشت (P?0.01). ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، عملكرد دانه، شاخص برداشت و درصد روغن تحت تاثير تراكم هاي مختلف بوته در واحد سطح قرار نگرفتند ولي تراكم تاثير معني داري بر روي صفات ديگر مورد مطالعه داشت. بيشترين عملكرد دانه (1.16 تن در هكتار) و عملكرد روغن كرچك (0.54 تن در هكتار) در فاصله دور يك هفته آبياري و كمترين آنها در فواصل آبياري چهار هفته مشاهده شد. در بين تيمارهاي مورد آزمايش تراكم 4 بوته در متر مربع با فاصله دور آبياري دو هفته بيشترين عملكرد دانه (1.4 تن در هكتار) و عملكرد روغن (0.69 تن در هكتار) را دارا بود.
مطالعه اثرات تداخلي تراكم هاي تاج خروس (Amaranthus retroflxus) بر شاخص هاي رشد سويا (.Glycine max L)
به منظور بررسي اثر تداخل تاج خروس ريشه قرمز بر شاخص هاي رشد ارقام سويا تحقيقي در سال زراعي 1381 در مزرعه تحقيقاتي موسسه تحقيقات، اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج به صورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با 3 تكرار انجام گرديد. فاكتورهاي آزمايش شامل ارقام سوا L11)، كلارك و سحر)، تراكم تاج خروس (4، 32، 16، 8 بوته تاج خروس در متر رديف و شاهد بدون تاج خروس) بود و كشت خالص تاج خروس در 4 تراكم (4، 16، 8 و 32 بوته تاج خروس در متر رديف) نيز در هر تكرار منظور شد. برحسب نتايج تجزيه واريانس، تاج خروس كاهش معني داري در عملكرد ماده خشك، شاخص سطح برگ، دوام شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول و سرعت رشد نسبي سويا ايجاد كرد. بيشترين مقدار عملكرد ماده خشك، شاخص سطح برگ، دوام شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول و سرعت رشد نسبي در هر سه رقم سويا مربوط به تيمار شاهد بود كه با افزايش تراكم تاج خروس از مقدار آنها كاسته شد. بيشترين مقدار عملكرد ماده خشك، متوسط شاخص سطح برگ، دوام شاخص سطح برگ و متوسط سرعت رشد محصول در تيمار شاهد ارقام سويا در دوره رشد مربوط به رقم سحر بود. بيشترين مقدار متوسط سرعت رشد نسبي در تيمار شاهد ارقام سويا در دوره رشد در لاين L11 رخ داد. بيشترين شدت كاهش عملكرد ماده خشك و متوسط شاخص سطح برگ نسبت به شاهد در رقم كلارك و كمترين آن در رقم سحر رخ داد. بيشترين شدت كاهش دوام و متوسط شاخص سطح برگ و متوسط سرعت رشد محصول در ارقام سويا نسبن به شاهد در رقم سحر و كمترين آن در L11 رخ داد. با توجه به نتايج بدست آمده به نظر مي رسد كه تاج خروس با كاهش شاخص سطح برگ، دوام شاخص سطح برگ، منجر به كاهش عملكرد ماده خشك در سويا گرديده است.
ميزان نيتروژن و كلروفيل برگ به عنوان شاخصي از تنش شوري در گندم
به منظور بررسي تاثير شوري بر محتواي نيتروژن و كلروفيل برگ در گندم رقم فلات تحقيقي در قالب دو آزمايش جدا از هم بصورت كاربرد كود نيتروژن به ميزان شاهد صفر، 1.19 و 5.94 گرم اوره در هر گلدان و سطوح شوري صفر، 150 و 300 مول بر مترمكعب در سه تكرار در شرايط گلخانه بر مبناي طرح بلوكهاي كامل تصادفي انجام شد. سطوح شوري به صورت تركيبي از كلريد سديم و كلريد كلسيم با نسبت مولي 10 به 1 همراه با محلول هوگلند تغييريافته در يك سيستم بسته اجرا شد. آزمايش اول به منظور بررسي رابطه بين ميزان نيتروژن برگ و عدد كلروفيل متر رقم فلات اجرا شد. آزمايش دوم به منظور يافتن رابطه اي بين عدد كلروفيل متر و تنش شوري اجرا شد. نمونه گيريها در مرحله ساقه رفتن و گرده افشاني انجام گرفت و طي آن ميزان كلروفيل، ميزان نيتروژن برگ و مقاومت روزنه اي اندازه گيري و وزن ويژه برگ (SLW) و نيتروژن ويژه برگ (SLN) محاسبه شد. نتايج آزمايش اول همبستگي بالايي را بين عدد كلروفيل متر (SPAD) و نيتروژن برگ و بين SLN و عدد كلروفيل متر نشان داد. با افزايش سطوح شوري درصد نيتروژن برگ كاهش ولي SLW و مقاومت روزنه اي افزايش يافت و ميزان عدد كلروفيل متر تا سطح 150 مول بر مترمكعب افزايش ولي در سطح 300 مول بر مترمكعب كاهش يافت. در شرايط تنش، همبستگي بالايي بين عدد كلروفيل متر و نيتروژن برگ مشاهده نشد. نتايج آزمايش دوم نشان داد كه همبستگي بين شوري با عدد كلروفيل متر تصحيح شده بر حسب (SPAD/SLW) SLW در مرحله گرده افشاني بهتر از رابطه عدد كلروفيل متر با شوري بود.
اثر رژيم هاي مختلف آبياري بر مقدار محصول و اجزا عملكرد زيره سبز
به منظور تعيين اثر رژيمهاي مختلف آبياري بر مقدار محصول و اجزاي عملكرد زيره سبز، آزمايشي در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار و 6 تيمار در سالهاي 78-1377 و 79-1378 در دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد انجام شد. تيمارهاي اعمال شده عبارت بودند از: T1 ديم (بدون آبياري)، T2 يك آبياري در زمان گلدهي، T3 يك آبياري در زمان دانه دهي، T4 يك آبياري در زمان گلدهي و يك آبياري در زمان دانه دهي، T5 سه آبياري در زمانهاي پس از سبز شدن، گلدهي و دانه دهي و T6 آبياري كامل در تمام دوره رشد تيمارهاي آبياري مطابق باعرف محلي در نقاط مستعد كشت زيره خراسان انتخاب شده اند. در طول دوره رشد تيمار ديم 185 ميلي متر باران و تيمار آبياي كامل 350 ميلي متر باران و آب آبياري دريافت داشته است. نتايج آزمايش نشان داد كه گرچه با كاهش تعداد آبياري در تيمارهاي مختلف مقدار پتانسيل آب گياه نيز كاهش يافت و در تيمار ديم به مقدار 30- بار رسيد (در مقايسه با 15- بار در تيمار آبياري كامل)، ولي آثار پژمردگي در بوته هاي هيچ كدام از تيمارها ظاهر نشد، كه اين امر نشان دهنده مقاومت اين گياه به خشكي مي باشد. بين عملكرد دانه، تعداد چتر در بوته و تعداد دانه در چتر بين تيمارهاي مختلف در سطح 5 درصد اختلاف معني داري مشاهده نشد، اما تيمار كامل آبياري كمتر، كمترين وزن هزار دانه، كمترين شاخص برداشت و بيشترين مقدار بيوماس (ذي توده) كل را داشت. تفاوت بين وزن هزار دانه در تيمار T1، شاخص برداشت در تيمارهاي T5, T4, T3 و بيوماس كل در تيمار T4, T3, T2, T1 با تيمار T6 در سطح 5 درصد معني دار بود. بطور كلي نتايج آزمايش نشان داد كه در سالهايي كه بارندگي در حد ميانگين است و تا حد 185 ميلي متر بارندگي در طول دوره رشد وجود داشته باشد، نيازي به آبياري زيره وجود ندارد.
مطالعه توان همزيستي و حل فسفات باكتريهاي Rhizobium leguminosarum bv. Viciae
كارآيي همزيستي و توان حل فسفات 45 جدايه ريزوبيوم لگومينوزارم بيوار ويسيه جداشده از دو منطقه گرگان و نيشابور در شرايط آزمايشگاهي مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج حاصله نشان داد كه هيچكدام از جدايه ها در محيط كشت جامد توانايي حل فسفات معدني را نداشتند اما در محيط كشت مايع حل فسفات معدني در بين جدايه ها مشاهده شد. كليه جدايه هاي ريزوبيوم توانايي حل فسفات آلي را نشان دادند. نتايج حاصله از كارآيي همزيستي نشان داد كه جدايه هاي ريزوبيوم لگومينوزارم از نظر همزيستي تفاوت معني داري داشتند. كارآيي همزيستي بين 5 تا 500 درصد در بين جدايه هاي گرگان و نيشابور مشاهده شد. جدايه هاي R65G و R59G از منطقه گرگان و R30N از منطقه نيشابور بالاترين كارآيي همزيستي را نشان دادند. با توجه به نتايج توان حل فسفات معدني و آلي و همچنين با درنظر گرفتن كارآيي همزيستي، جدايه هاي R30N, R65G و R59G بعنوان جدايه هاي برتر در اين آزمايش انتخاب شدند.
تاثير تلقيح ارقام لوبيا با باكتري ريزوبيوم لگومينوزاروم بيوار فازئولي (R. leguminosarum biovar phase
به منظور بررسي اثر تلقيح بذر ارقام رايج لوبيا با سويه هاي مختلف باكتري، آزمايشي در سال 1381 بصورت كرتهاي يكبار خرد شده در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي در منطقه شهركرد اجرا شد. سويه هاي مختلف باكتري به نامهاي L-47, L-78, L-109, L-125 به همراه تيمارهاي شاهد با نيتروژن (مصرف 100 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار و بدون تلقيح) و شاهد بدون مصرف كود و تلقيح به عنوان عامل اصلي و ارقام لوبيا شامل چيتي رقم تلاش، چيتي توده بومي شهركرد و قرمز توده بومي شهركرد به عنون عامل فرعي در 4 تكرار مورد بررسي قرار گرفتند. با توجه به نتايج تجزيه واريانس مشخص شد كه اختلاف معني داري بين اثر سطوح عامل اصلي از لحاظ صفات عملكرد دانه، وزن خشك غلاف در بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد و وزن خشك گره در 50 درصد گلدهي (50 روز پس از سبز شدن) و درصد تثبيت نيتروژن وجود داشت در حالي كه تفاوت معني داري از لحاظ وزن 100 دانه حاصل نشد. بيشترين و كمترين ميزان عملكرد دانه به ترتيب از تيمار تلقيح بذر با سويه L-125 (جمع آوري شه از منطقه الشتر) به ميزان 2506 كيلوگرم در هكتار و شاهد (عدم تلقيح بذر و عدم مصرف كود) به ميزان 1441 كيلوگرم در هكتار بدست آمد. بطور كلي سويه هاي تلقيح شده با بذرارقام مختلف لوبيا قابليت توليد گره و تثبيت نيتروژن را داشتند. با اين حال تيمار تلقيح بذر با سويه L-109 منطقه تويسركان همدان توانست در شرايط آب و هوايي و سال آزمايش جدايه كارآمدي در جهت تثبيت نيتروژن باشد.
كشت اركانيگ اسفرزه (Plantago ovata) و پسيليوم (Plantago psyllium) در واكنش به تنش آبي
به منظور بررسي واكنش عملكرد، اجزاي عملكرد و خصوصيات كيفي دو گونه دارويي اسفرزه و پسيليوم به تنش آب در شرايط كشت ارگانيك، آزمايشي در سال زراعي 82-1381 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد به اجرا درآمد. آزمايش به صورت اسپليت فاكتوريل در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي و با سه تكرار انجام شد. فاكتور اصلي شامل فواصل مختلف آبياري، در سه سطح 10، 20 و 30 روز در كرتهاي اصلي و تيمارهاي فرعي شامل سه سطح كود دامي در مقادير 5، 10 و 15 تن در هكتار و دو گونه P. ovata و P. psyllium بصورت فاكتوريل در كرتهاي فرعي قرار گرفتند. صفات اندازه گيري شده شامل: ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد سنبله در هر بوته، تعداد دانه در هر سنبله، وزن هزار دانه، عملكرد كاه و كلش و عملكرد دانه بود. سه شاخص كيفي مقدار موسيلاژ، فاكتور تورم و ميزان تورم در هر گرم موسيلاژ مورد بررسي قرار گرفتند. فواصل مختلف آبياري بر ارتفاع بوته، تعداد سنبله در هر بوته، تعداد دانه در هر سنبله، وزن هزار دانه و عملكرد كاه و كلش در دو گونه اسفرزه و پسيليوم تاثير معني داري نداشت ولي طول سنبله و عملكرد دانه بطور معني داري تحت تاثير فواصل آبياري قرار گرفت. بيشترين عملكرد دانه در اسفرزه و پسيليوم به ترتيب در فواصل آبياري 20 و 10 روز آبياري بدست آمد. تاثير كود دامي تنها بر عملكرد دانه اسفرزه و پسيليوم معني دار بود و بالاترين عملكرد دانه در اسفرزه و پسيليوم به ترتيب در سطوح 5 و 15 تن در هكتار كود دامي حاصل شد. نتايج مطالعه همبستگي بين ميزان موسيلاژ، فاكتور تورم و وزن هزاردانه بيانگر آن است كه بين اين سه فاكتور در بذور اسفرزه و پسيليوم همبستگي معني داري وجود ندارد. ميزان موسيلاژ، فاكتور تورم و ميزان تورم در هر گرم موسيلاژ تحت تاثير تيمارهاي آبياري و كود قرار نگرفتند. با اين وجود، بيشترين مقدار موسيلاژ در اسفرزه و پسيليوم به ترتيب در تيمارهاي 30 و 10 روز آبياري، بيشترين ميزان فاكتور تورم در تيمار 30 روز آبياري و بيشترين ميزان تورم در هر گرم موسيلاژ در اسفرزه و پسيليوم به ترتيب در تيمار 20 و 10 روز آبياري بدست آمد. بدين ترتيب بنظر مي رسد كه در شرايط كمبود آب و در سيستمهاي كشاورزي كم نهاده، اسفرزه گونه مقاومتري نسبت به پسيليوم ميباشد.
مطالعه تنوع زيستي محصولات باغي، سبزي و صيفي ايران
به منظور بررسي اثرات نظام هاي پرنهاده و تك كشتي و استفاده وسيع از ارقام پرمحصول بر پايداري نظام هاي كشاورزي، تنوع زيستي محصولات باغي و سبزي و صيفي مورد مطالعه قرار گرفت. براي اين ارزيابي، داده هاي مربوط به اين محصولات از سطح كشور جمع آوري گرديد. نتايج اين بررسي نشان داد كه محصولات باغي، سبزي و صيفي متنوعي در نواحي مختلف كشور توليد مي شوند، به طوري كه تعداد گونه هاي مورد كشت در مورد اين محصولات قابل توجه است. شاخص تنوع شانون، تنوع اين محصولات را متناسب با غناي گونه اي آنها نشان نمي دهد، كه اين موضوع عمدتا ناشي از عدم توزيع يكنواخت سطوح زير كشت بين محصولات مختلف و احتمالا وجود سيستم هاي تك كشتي است. به طور كلي شاخص تنوع گونه اي محصولات باغي، سبزي و صيفي استان هاي مختلف كشور مطلوب به نظر مي رسد.
