امام حسن عسگرى(علیهالسلام) در بخشی از توقیع شریف خود به على بن الحسین(صدوق اول)، بعد از حمد و ثناء خداوند و صلوات و سلام بر عترت طاهرین چند مورد را به على بن الحسین وصیت و سفارش مىكند:
... علیك بالصبر و انتظار الفرج قال النبى صلى الله علیه و آله افضل اعمال امتى انتظار الفرج لا تزال امتى و لایزال شیعتنا فى حزن حتى یظهر ولدى الذى بشریه النبى صلى الله علیه و آله انه یملاء الارض عدلا و قسطا كما ملئت ظلما و جورا .
زیرا كه پیغمبر(صلى الله علیه و آله) فرمود بهترین كارهاى امت من در انتظار فرج او بودن است. همواره امت من و پیروان ما در اندوه هستند تا فرزندم كه پیغمبر(صلى الله علیه و آله) به ظهور او خبر و نوید داده است آشكار گردد و زمین را پر از عدل و داد كند چنانكه پر از ظلم و جور باشد. جابر بن عبدالله انصارى از پیغمبر اكرم(صلى الله علیه و آله) روایت مىكند كه فرمود حجت خدا از نظر آنها غائب مىگردد و نام برده نمىشود تا آن كه خداوند او را ظاهر گرداند پس وقتی كه خداوند او را آشكار ساخت زمین را پر از عدل و داد مىكند، چنانكه پر از ظلم و ستم شده باشد.
سپس فرمود: خوش بحال آنها كه در غیبت وى پایدارند، خوش بحال كسانی كه در راه روشن خود ثابتقدم مىمانند، اینانند كه خداوند دربارهشان فرموده است: والذین یؤمنون بالغیب1 و فرموده: اولئك حزب الله الا ان حزب الله هم المفلحون2
یعنى اینان طرفداران خدا هستند بدانید كه طرفداران خدا رستگارند.3
در دعوات راوندى روایت كرده كه پیغمبر(صلى الله علیه و آله) فرمود: انتظار الفرج بالصبر عبادة؛ یعنى انتظار فرج با صبر و بردبارى عبادت است .4
صدوق در كمال الدین از جابر جعفى از امام رضا(علیهالسلام) روایت نموده كه فرمود زمانى بر مردم خواهد گذشت كه امام آنها از نظرشان غائب گردد خوش بحال آنها كه در آن زمان بر عقیده خود نسبت به ما ثابت مىمانند. كمترین ثوابى كه آنها دارند اینست كه خداوند متعال آنها را با این كلام صدا زند: بندگان من كه به من ایمان آوردید و غیبت مرا تصدیق كردید شما را به ثواب نیكوى خود مژده مىدهم. شما بندگان و كنیزان حقیقى من هستید. عبادت شما را مىپذیرم و از تقصیرات شما مىگذرم و شما را مىآمرزم و به خاطر شما بندگانم را از باران سیراب مىكنم و بلا را از مردم برطرف مىسازم. اگر براى خاطر شما نبود عذاب خود را بر آنان (كه در بدبینى و غفلت و معصیت بسر مىبرند) فرو مىفرستادم.
گواهى دادن بر این كه معبودى به جز الله نیست و این كه محمد(صلى الله علیه و آله) بنده او و فرستاده او است و اقرار نمودن به هر آنچه خداوند به آن امر فرموده است و دوستى از براى ما و بیزارى از دشمنان ما، یعنى ما امامان بخصوص و تسلیم شدن به آنان و پرهیز و كوشش و اطمینان داشتن و چشم به راه قائم(عجل الله تعالى فرجه الشریف) بودن.
جابر گوید: عرض كردم یابن رسول الله بهترین كارى كه شخص با ایمان در آن زمان مىتواند انجام دهد چیست؟ فرمود: حفظ ایمان خود و ماندن در خانه.5
ابى عبدالله امام صادق(علیهالسلام) روزى فرمود: آیا شما را خبر ندهم از چیزى كه خداوند هیچ عملى را از بندگان بدون آن نمىپذیرد. عرض كردم چرا بفرمایید.
حضرت فرمود: گواهى دادن بر این كه معبودى به جز الله نیست و این كه محمد(صلى الله علیه و آله) بنده او و فرستاده او است و اقرار نمودن به هر آنچه خداوند به آن امر فرموده است و دوستى از براى ما و بیزارى از دشمنان ما، یعنى ما امامان بخصوص و تسلیم شدن به آنان و پرهیز و كوشش و اطمینان داشتن و چشم به راه قائم(عجل الله تعالى فرجه الشریف) بودن.
سپس فرمود: ما را دولتى در پیش است كه هر وقت خدا بخواهد آن را پیش خواهد آورد. سپس فرمود: هر كس از بودنش در شمار یاران امام قائم شادمان است باید به انتظار باشد و با همین حال انتظار به پرهیز و اخلاق نیكو رفتار كند پس اگر اجلش فرا رسید و امام قائم پس از مرگ او قیام كرد پاداش او همانند پاداش كسى است كه امام قائم پس از مرگ او قیام كرد. پاداش او همانند پاداش كسى است كه امام قائم را درك كرده باشد پس كوشا باشید و به انتظار بنشینید. گوارا باد بر شما اى گروهى كه مشمول رحمت خدائید.6
در كتاب كمال الدین از ابوبصیر از امام صادق(علیهالسلام) نقل شده كه فرمود: طوبى شیعة قائمنا المنتظرین بظهور فى غیبته و المطیعین له فى ظهوره اولئك اولیاء الله الذین لاخوف علیهم ولا هم یحزنون؛ خوشا به حال پیروان امام قائم كه در غیبتش(با خودسازى) انتظار ظهورش را مىكشند و به ظهورش مطیع فرمان اویند. آنها اولیاى خدا هستند همانا كه نه ترسى دارند و نه غمى .7
از كافى از حضرت رسول اکرم(صلى الله علیه و آله) روایت كرده كه فرمود: ان اعظم الناس یقینا قوم یكونون فى آخرالزمان لم یلحقوا النبى و حجب عنهم الحجة فامنوا بسواد فى بیاض؛ همانا بزرگترین مردم از جهت یقین گروهى هستند كه در آخر زمان مىباشند. پیغمبر(صلى الله علیه و آله) را درك نكردهاند و حجت و امام ایشان نیز در غیبت است. ولی ایمان آوردهاند به سیاهى كه در سفیدى است. یعنى به قرآن و آثار و اخیارى كه از نبى اكرم(صلى الله علیه و آله) و ائمه اطهار(علیهمالسلام) به آنها رسیده است.
بندگان من كه به من ایمان آوردید و غیبت مرا تصدیق كردید شما را به ثواب نیكوى خود مژده مىدهم. شما بندگان و كنیزان حقیقى من هستید. عبادت شما را مىپذیرم و از تقصیرات شما مىگذرم و شما را مىآمرزم و به خاطر شما بندگانم را از باران سیراب مىكنم و بلا را از مردم برطرف مىسازم.
از حضرت امام سجاد علیه السلام روایت شده كه فرموده :من ثبت على ولایتنا فى غیبة قائمنا اعطاه الله اجر الف شهید مثل شهداء احد و بدر كسى كه بر ولایت ما در هنگام غائب بودن قائم ما ثابت باشد خداوند اجر هزار شهید مانند شهداء بدر و احد به او اعطاء فرماید.
از حضرت صادق(علیهالسلام) روایت شده كه فرمود: من مات منكم على هذا الامر منتظرا له كان كمن فى فسطاط القائم (علیهالسلام)؛ كسى كه بمیرد از شما، در حالی كه منتظر ظهور حضرت قائم (علیهالسلام) باشد مانند كسى است كه در خیمه قائم با ایشان باشد.9
از امیرالمؤمنین حضرت علی(علیهالسلام) سؤال شد: اى الاعمال احب الى الله عزوجل قال انتظار الفرج؛ از امیرالمؤمنین(علیهالسلام) سؤال شد كدام اعمال و كارها نزد خداى تعالى محبوبتر است؟ فرمود انتظار فرج.10
از ابى حمزه از ابى خالد كابلى از على بن الحسین(علیهالسلام) حدیثى روایت كرده كه در آن مىفرماید: به درستى كه اهل زمان غیبت حضرت مهدى (عجل الله تعالى فرجه) كه قائل به امامت او و منتظر ظهور او هستند بهترین اهل هر زمانى مىباشند. براى این كه خداى تعالى از عقل و فهم و معرفت به اندازهاى به آنها اعطاء فرموده كه غیبت نزد آنها به منزله حضور و مشاهده شده است و آنان را در این زمان به منزله مجاهدین با شمشیر در جلو رسول خدا(صلى الله علیه و آله) قرار داده است. اینان بندگان خالص خدا و به راستى شیعیان ما و دعوت كنندگان به دین خدا در نهان و آشكار هستند.11
در غیبت نعمانى از فضل بن یسار نقل مىكند كه گفت از امام باقر(علیهالسلام) شنیدم که فرمود: كسى كه بمیرد در حالى كه امام خود را مىشناخته، زیانى نبرده، خواه ظهور امام زمان زود واقع شود و یا به تاخیر بیافتد و هر كس بمیرد و امام خود را بشناسد مانند كسى است كه با مهدى منتظر(عج) در خیمهاش بوده است .12
در كتاب غیبت نعمانی از عمرو بن ابان روایت كرده كه گفت شنیدم امام صادق(علیهالسلام) مىفرمود علامت (ظهور قائم آل محمد) را بشناس كه اگر آن را بشناسى ضررى به تو نمىرساند خواه این امروز واقع شود یا به تاخیر بیافتد. خداوند مىفرماید: یوم تدعو كل اناس بامامهم؛ یعنى روز قیامت هر دستهاى را با امام خودشان مىخوانیم. پس هر كس امام خود را بشناسد مانند كسى است كه در خیمه منتظر بوده است.13
یوم ندعو كل اناس بامامهم؛ روز قیامت هر گروهى را با امام و رهبرشان مىخوانیم.14
در حدیثى كه شیعه و اهل تسنن از امام على بن موسى الرضا(علیهالسلام) به سندهاى صحیح نقل كردهاند چنین مىخوانیم كه آن امام از پدرانش از پیامبر(صلى الله علیه و آله) در تفسیر آیه فوق نقل فرموده: یدعى كل اناس بامام زمانهم و كتاب ربهم سنة نبیهم؛ در آن روز هر قومى همراه امام زمانشان و كتاب پروردگار و سنت پیامبرشان خوانده مىشوند.15
از امام صادق(علیهالسلام) روایت شده است: آیا شما حمد و ستایش و سپاس خدا را بجا نمىآورید؟ هنگامى كه روز قیامت مىشود خداوند هر گروهى را با كسى كه ولایت او را پذیرفته مىخوانند. ما را همراه پیامبر(صلى الله علیه و آله) و شما را همراه ما. فكر مىكنید در این حال شما را به كجا مىبرند؟ به خداوند كعبه به سوى بهشت. امام سه بار این جمله را تكرار كرد.16
پی نوشت ها:
1- سوره بقره آیه 6.
2- سوره مجادله، آیه 22.
3- بحارالانوار، ج 13، مترجم ص 919.
4- بحارالانوار، ج 13، ص 921.
5- بحارالانوار، ج 13، مترجم ، ص 921.
6- كتاب غیبت نعمانى، ص 235.
7- تفسیر نمونه، ج 8، ص 339.
8- تفسیر اطیب البیان، ج 1، ص 149.
9- تفسیر اطیب البیان، ج 1، ص 149.
10- تفسیر اطیب البیان، ج 1، ص 150.
11- همان .
12- همان .
13- بحارالانوار، ج 13، ص 916 مترجم .
14- بحارالانوار، ج 13، مترجم، ص 917.
15- سوره اسراء، آیه 71.
16- تفسیر نمونه، ج 12، ص 203.
17- همان .
