مردمشناس
جمعیّت
جمعیّت و پراکندگی: استان بوشهر براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ بالغ بر ۸۸۶٫۲۶۷ نفر جمعیّت دارد که از این مقدار، ۶۵٫۲ درصد در نقاط شهری و بقیه در نقاط روستایی سکونت داشته و کمتر از یک درصد آنان غیر ساکن هستند. ساختار جنسی و سنّی: در این استان در مقابل هر ۱۰۰ زن ۱۱۲ نفر مرد یعنی ۵۳٪ مرد در مقابل ۴۷٪ زن میباشد. جمعیت روستانشین ۳۵٪ و جمعیت شهرنشین ۶۵٪ میباشد. تراکم جمعیت استان در سال ۱۳۸۱ برابر با ۳۵ نفر در هر کیلومتر مربع میباشد. نرخ رشد متوسط جمعیت بین سالهای ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۱ برابر با ۶/۱ درصد نسبت به پنج سال قبل ۷۵-۱۳۷۰ برابر با (۳۸/۱) در حال افزایش بودهاست. این نرخ بین سالهای ۷۰-۱۳۶۵ برابر با ۵۵/۲ بودهاست.[۷]
آمار جمعیّتی بعد از این قسمت همه از سرشماری ۱۳۷۵ گرفته شدهاند و با آخرین سرشماری کشور مطابقت ندارند.
ساختار جنسی و سنّی: در این استان در مقابل هر ۱۰۰ زن ۱۰۴ نفر مرد وجود داشتهاست. این نسبت در بین اطفال کمتر از یک ساله برابر ۱۰۵ و در بین بزرگسالان (۶۵ساله و بیشتر) برابر ۱۰۷ بودهاست. وضع زناشویی: در مهر ماه ۱۳۶۵ ش در بین جمعیّت ۱۰ ساله و بیشتر نقاط شهری استان بوشهر ۱/۵۶ درصد از مردان و ۴/۶۵ درصد از زنان، حداقل یک بار ازدواج کرده بودند. این نسبت در نقاط روستایی برای مردان ۳/۵۶ درصد و برای زنان ۶/۶۳ درصد بودهاست. نسبت افراد هرگز ازدواج نکرده در جمعیت ده ساله و بیشتر در نقاط شهری، برای مردان ۹/۴۱ درصد و برای زنان ۱/۳۳ درصد و در نقاط روستایی، برای مردان ۳/۴۲ درصد و برای زنان ۱/۳۵ درصد بودهاست.
مهاجرت
منطقه بوشهر به لحاظ موقعیت سوقالجیشی و وجود شرکتهای بزرگ نفتی و اجرای طرحهای صنعتی بزرگ مانند نیروگاه اتمی بوشهر و کشتی سازی، نیروی انسانی فعال استانهای مجاور و مناطق دیگر را به خود جذب کردهاست. در داخل منطقه نیز جابجایی جمعیّت افزایش یافتهاست، زیرا به علّت کمبود امکانات کشاورز بویژه کمبود آب و زمینهای مورد نیاز و نبودن امکانات رفاهی و نیز پایین بودن سطح درآمد کشاورزان، مهاجرت روستائیان به شهرهای استان شدت گرفتهاست. به علّت نزدیک بودن این استان به شیخ نشینهای خلیج فارس، عدّهای از اهالی منطقه، برای کار و امرار معاش به کشورهای واقع در کرانه خلیج فارس و دریای عمان مهاجرت کردهاند.
نژاد
با توجه به کشفیات باستانشناسی و مدارک مکتوب تاریخی، معلوم گردیدهاست که بخشهای گوناگون ایران از جمله استان بوشهر سکونتگاه نژادها و گروههای گوناگونی بودهاست. پیش از ورود و استقرار آریائیان در منطقه بوشهر، نژادهادی بومی در این سامان میزیستهاند و مدارکی که از عصر حجر، کاکولیتیک و برنز (مفرغ) قدیم باقی ماندهاست بر این قضیه گواهی میدهد که علاوه بر نژاد مدیترانهای، نژادهای دیگر مانند:دراویدی، سیاه پوست، سامی، عیلامی، سومری، نوردیک، عرب، لر و بهبهانی در سرزمین بوشهر سکونت داشتهاند و یا به مرور به این منطقه مهاجرت کردهاند. و فرهنگهای متفاوتی در آنجا با هم اختلاط یافتهاست[نیازمند منبع].
زبان و گویشها
بیشتر مردم استان بوشهر به زبان فارسی جنوبی با گویش محلی (بندری) تکلم میکنند. لهجهها و گویشها در روستاها بیشتر از شهرها تنوع دارد. برخی از اهالی جزیره شیف و بنادر کنگان و عسلویه نیز به زبان عربی صحبت میکنند. فارسی در منطقه بوشهر با گویش بردستانی، گویش دشتی، گویش تنگستانی، گویش کازرونی و گویش اچمی گفتگو میشود. مردم سواحل خلیج فارس و جزایر آن به گویشی صحبت میکنند که رگههایی از گویشها و زبانهای شبانکارهای، بلوچی، ترکمنی، لری و برخی واژههای انگلیسی، هلندی، پرتقالی، هندی و عربی را داراست ولی استخوانبندی و ریشه آن فارسی است. مردم شهرستانهای شمالی استان مانند دشتستان، گناوه و بویژه دیلم با گویش متمایل به لری و مردم شهرستانهای جنوبی مانند قسمتهایی از شهرستانهای دیر، کنگان و بویژه جم نیز به فارسی لهجهدار صحبت میکنند.[۸] [۹]
دین
بیشتر اهالی استان را پیروان اسلام تشکیل میدهند (اعم از شیعه یا سنی). ضمن این که گروههایی چند از اقلیتهای دینی زرتشتی، مسیحی و یهودی[نیازمند منبع] نیز در این استان زندگی میکنند. البته اقلیتهای موجود در این منطقه عمدتا از افراد مهاجری هستند که بر حسب ضرورت شغلی در این نقاط (بیشتر در بوشهر، جم و عسلویه) مسکن گزیدهاند. اهل سنت بوشهر نیز بیشتر در قسمتهای جنوبی استان زندگی میکنند (به ویژه در شهرستان کنگان).
اقتصاد
اقتصاد استان به بخشهای کشاورزی، دامداری، شیلات و تا حدودی به صنعت متکی است. این استان از نظر تولید خرما یکی از استانهای مهم کشور میباشد علاوه بر این صید ماهی یکی از مهمترین فعالیتهای اقتصادی مردم این استان را تشکیل میدهد. صنایع این استان نیز به دو بخش صنایع دستی و ماشینی تقسیم میشوند و مهمترین آنها را صنایع کشتی و لنج سازی، توربافی، کوزه، سفال و... تشکیل میدهد. به غیر از شرکت ملی صنایع دریایی و نیروگاه اتمی مالکیت صنایع استان عمدتاً به بخش خصوصی تعلق دارد.
صنایع
بوشهر، پیش از بسیاری از شهرهای مهم ایران دارای صنایع جدیدی از قبیل یخ سازی و برق بودهاست. مردم بوشهر از اولین ایرانیانی بودند که با مجله و روزنامه آشنا شدند. یکی از نخستین شهرهایی که کارخانه چاپ سنگی را وارد کرد، بوشهر بود؛ از همین رو در بوشهر روزنامههای زیادی همچون «مظفری»، «خلیج ایران» و «ندای جنوب» به چاپ و نشر میرسید.
هم اکنون استان بوشهر با توجّه به موقعیت استراتژیک خود و داشتن منابع و صنایع مختلفی نظیر نفت و گاز، بویژه میدانهای گازی پارس جنوبی در عسلویه و کنگان و پارس شمالی در دیر، بردخون و شهرستان دشتی به عنوان بزرگترین منبع مستقل گازی در جهان و وجود پالایشگاه عظیم گاز در جم و نیز دارا بودن یکی از مهمترین ترمینالهای صادرات نفت خام جهان در جزیره خارک و همچنین اجرای طرحهای کلان صنعتی از قبیل نیروگاه اتمی بوشهر، کشتی سازی و مانند اینها، انتظار میرود در آیندهای نزدیک، سیمای خود را بهعنوان یکی از مناطق مهم صنعتی و اقتصادی جهان تغییر دهد.
نیروگاهها
نیروگاههای گازی تولید برق کنگان، بوشهر، خارک و نیروگاه اتمی بوشهر، که در صورت بهرهبرداری، بیش از هزار مگاوات برق در فاز اول تولید و به ظرفیت تولید برق کشور میافزاید، توان فعلی و اصلی تولید انرژی استان را شامل میگردد.