پژوهش هاي خاك (علوم خاك و آب)

به منظور بررسي اثر مقادير مختلف آب و کود نيتروژن بر خصوصيات کمي و کيفي سيب زميني، آزمايشي در مرکز تحقيقات کشاورزي سمنان (شاهرود) در طي سال هاي 1380-1379 (به مدت دو سال) انجام شد. اين طرح در قالب، نوارهاي خرد شده (اسپيلت پلات) با دو فاکتور اجرا شد. فاکتورها شامل، مقادير آب مصرفي گياه در چهار سطح (50، 100، 75، 125 درصد نياز آبي گياه) و کود نيتروژن نيز در چهار سطح (50، 75، 100، 125 درصد نيتروژن مورد نياز گياه بر اساس آزمون خاک) به ترتيب به عنوان عوامل اصلي و فرعي، انتخاب شدند. آب آبياري بر اساس داده هاي تشتک تبخير کلاس A، محاسبه و با روش آبياري شياري (فارو) با دور 5 روز در اختيار گياه قرار گرفت. آب آبياري در تيمارهاي آبي 50، 75، 100 و 125 درصد به ترتيب برابر 4000، 6000، 8000 و 10000 متر مکعب و کود نيتروژن نيز برابر 200، 300، 400 و 500 کيلوگرم در هکتار مصرف شد. نتايج تحقيق نشان داد، اثر مشترک آب و کود نيتروژن بر عملکرد محصول در سطح يک درصد معني دار شد. بيشترين عملکرد از تيمارهايW₁₂₅N₁₀₀,W₁₂₅N₁₂₅W₁₂₅N₇₅  و W₇₅N₇₅ (که همگي در گروه اول قرار گرفته بودند)، به دست آمد. کمترين عملکرد از تيمار آبي 50 درصد حاصل شد. تفاوت بيشترين و کمترين عملکرد در تيمارها، 40 درصد بود. اثر فاکتورهاي آب و کود نيتروژن بر غلظت نيتروژن غده ها در سطح يک درصد معني دار شد. با افزايش مصرف آب، غلظت نيتروژن غده ها کاهش يافت. اما با افزايش کود نيتروژن غلظت نيتروژن غده ها افزايش يافت. ماکزيمم غلظت نيتروژن غده ها از تيمار آبي 50 درصد در تمام سطوح کودي مختلف به دست آمد. تيمار W₇₅W₇₅ از نظر غلظت نيتروژن غده ها در پايين ترين گروه آماري و عملکرد اين تيمار در بالاترين گروه (23.5 تن در هکتار) آماري قرار گرفت. حداکثر کارايي مصرف آب (3.9 کيلوگرم به ازا هر متر مکعب در هکتار) نيز از همين تيمار حاصل شد. بنابراين تيمار W₇₅N₇₅ به دليل صرفه جويي در مصرف آب، کاهش هزينه هاي توليد، پايين بودن غلظت نيتروژن نيتراتي غده ها، آلودگي کمتر محيط زيست و منابع آب زير زميني به عنوان تيمار برتر معرفي شد.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي اثرات کم آبياري و تعيين کارآيي مصرف آب و نيز مراحل حساس به تنش رطوبتي در زراعت کلزا، پژوهشي در قالب طرح بلوکهاي کامل تصادفي با شش تيمار و در سه تکرار در ايستگاه تحقيقات کشاورزي طرق مشهد از سال 1379 به مدت سه سال زراعي انجام شد. تيمارها عبارت بودند از: =I₁ بدون آبياري. =I₂  آبياري در شروع ساقه دهي، غنچه دهي، گل دهي و اوايل غلاف بندي.=I₃  آبياري در مراحل غنچه دهي، گلدهي و اوايل غلاف بندي.I₄ = آبياري در شروع ساقه دهي، گل دهي و اوايل غلاف بندي.  =I₅ آبياري در مراحل غنچه دهي و اوايل غلاف بندي. =I₆ آبياري در مراحل گلدهي و اوايل غلاف بندي. نتايج تجزيه مرکب سه سال اجراي آزمايش نشان داد که اثر تيمار بر عملکرد و درصد روغن در سطح 1% معني دار مي باشد. بر اساس آزمون دانکن در سطح 5 درصد بيشترين عملکرد (2837 کيلوگرم در هکتار( از تيمار I₄ حاصل شد. همچنين کمترين عملکرد مربوط به تيمار I₁ به ميزان 1746 کيلوگرم در هکتار به دست آمد. از لحاظ درصد روغن دانه کلزا، کمترين درصد روغن از تيمارI₁   به دست آمد. بارندگي هاي زياد در سال دوم و سوم اجراي طرح باعث گرديد تيمار I₁  بيشترين کارآيي مصرف آب را به مقدار 0.6 کيلوگرم در متر مکعب داشته باشد. بر اساس نتايج به دست آمده، آبياري در مراحل ساقه دهي، گل دهي و غلاف بندي براي دستيابي به عملکرد و کارآيي مصرف آب مناسب ضروري مي باشد.

 نسخه قابل چاپ

مساله آب شرب ري با جمعيتي بالغ بر 1 ميليون نفر، از حادترين و اساسي ترين مشكلات اين شهر مي باشد. چاه هاي آب شرب شهر ري 40 تا 50 درصد آب شرب شهروندان ريي را تامين مي كند. علاوه بر مساله آلودگي آب زيرزميني شهر ري، افزايش جمعيت و افزايش سرانه مصرف آب شرب باعث افزايش تقاضاي آب و در نتيجه افت سطح آب زيرزميني در منطقه شده است. اجراي طرح شبكه جمع آوري و انتقال فاضلاب شهري هم باعث تشديد افت سطح آب زيرزميني شهرري شده است. در اين مقاله از ميان آلودگيهاي مختلف آب زيرزميني، نيترات به دليل قابليت انحلال زياد در آب، جذب کم و نيز پايداري ترکيب آن در آب، به عنوان بهترين شاخص براي نشان دادن آلودگي آب زيرزميني مورد بررسي قرار گرفته است. مدل کمي آبخوان شهر ري با استفاده از کد نرم افزاري PMWIN تهيه شد. سپس اطلاعات نيترات چاههاي آب شرب شهر ري از سال 1375 تا سال 1383 جمع آوري و پردازش شدند تا به فرمت ورودي کد نرم افزاري MT3D درآيند. مقادير ضرايب پخشودگي طولي و عرضي، طول پخش، ضريب جذب واسنجي شدند و در نهايت مدل کيفي آبخوان شهرري تهيه شد. براي تهيه مدل رياضي آب زيرزميني ابتدا اطلاعات ورودي به كد نرم افزاري PMWIN جمع آوري و پردازش شدند. مدل تهيه شده در دو رژيم با جريان دايم و جريان غير دايم مورد واسنجي قرار گرفت. تحليل خطاي باقيمانده ها، توزيع مكاني خطاها، درصد اختلاف ورودي و خروجي مدل، تحليل حساسيت، واسنجي شرايط مرزي، مقايسه سطح آب محاسبه شده و مشاهده شده و در نهايت صحت سنجي مدل در هر دو رژيم دايم و غير دايم مورد بررسي قرار گرفتند. با گذر از تمامي اين مراحل مدل آب زيرزميني شهر ري تهيه شد. سطح آب زيرزميني مناطق شرقي شهر ري بين 1.5 تا 5 متر و مناطق مركزي شهر 5 تا 11 متر افت در هشت سال آينده خواهند داشت. به علت فقدان تغذيه آبخوان به خاطر احداث شبكه جمع آوري فاضلاب و همچنين تراكم شديد چاه ها در اين منطقه و همچنين افزايش سرانه مصرف آب و افزايش جمعيت شهر، سطح آب غرب ري در بعضي مناطق بيش از 22 متر افت خواهد نمود. نتايج مدل نشان دهنده آن است که به علت فقدان شبکه جمع آوري فاضلاب در مرکز شهر ميزان نيترات همچنان زياد خواهد بود. در مناطق غرب و جنوب غربي شهر ري به علت تاثير شبکه فاضلاب، مقدار نيترات آبخوان به کمتر از 30 ميلي گرم در ليتر کاهش پيدا خواهد کرد و به تدريج دامنه کاهش نيترات آبخوان از سمت غرب و جنوب غربي به سمت مناطق مرکزي شهر گسترش خواهد يافت.

 نسخه قابل چاپ