پژوهش هاي خاك (علوم خاك و آب)

به منظور بررسي کارايي ارقام مختلف غلات در جذب و مصرف فسفر (فسفر کارايي ارقام) در سال 1385 آزمايشي گلخانه اي به صورت فاکتوريل با طرح پايه بلوکهاي کامل تصادفي در خاکي با فسفر قابل دسترس پايين (Polsen£5mg/kg) و فسفر کل 1260mg/kg در موسسه تحقيقات خاک و آب اجرا گرديد. در اين آزمايش 17 رقم غلات شامل 8 رقم گندم نان (Triticum aestivum L.) 3 رقم گندم دوروم (Triticum durum L.)، 3 رقم جو (Hordeum vulgare L.)، 1 رقم چاودار (Secale cereale L.)، 1 رقم جو دو سر(Avena sativa L.)  و 1 رقم تريتيکاله (Triticosecale L.)، در دو سطح فسفر (0 و 84mg/kg) در سه تکرار با هم مقايسه شدند. ارقام از لحاظ تعداد پنجه، غلظت فسفر در اندام هوايي، فسفر کل گياه و وزن خشک اندام هوايي در سطح %1 تفاوت معني دار نشان دادند. از شاخص عملکرد نسبي اندام هوايي بعنوان شاخص کارايي فسفر استفاده گرديد که به طور ميانگين 0.71 به دست آمد و از 0.42 تا 0.97 به ترتيب مربوط به لاين جو (M-80-16) و رقم گندم نان (آزادي) تغيير کرد. ميانگين غلظت و جذب کل فسفر در اندام هوايي به ترتيب 0.19 درصد و 13.24mg/pot در شرايط بدون مصرف فسفر و 0.47 درصد و46mg/pot  در حالت مصرف فسفر بدست آمد. در شرايط کمبود فسفر بالاترين ميزان جذب فسفر 20.15mg/pot مربوط به رقم يا واروس و کمترين آن  5.85mg/potمربوط به لاين جو (M-80-16) بود. جو دوسر بازاي واحد فسفر جذب شده بالاترين عملکرد را توليد کرد لذا از لحاظ کارايي مصرف فسفر در داخل گياه برترين رقم بود. اما از لحاظ ميزان نسبي کل جذب فسفر ارقام آزادي و ياواروس به ترتيب با 0.45 و 0.43 در صدر بودند. شاخص کارايي با ميزان کل فسفر جذب شده همبستگي مثبت و معني دار در سطح 1 درصد (r=0.66**) ولي با غلظت فسفر در گياه همبستگي معني داري نشان نداد.

 نسخه قابل چاپ

آزمايش ارزيابي تاثير روش هاي كاربرد كود نيتروژن بر روند رشد گندم آبي در استان لرستان به صورت اسپليت پلات در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 4 تكرار طي سال زراعي 85-1384 در شهرستان خرم آباد اجرا شد. كود پايه نيتروژن در سه سطح (بدون كود پايه، كاربرد نواري و پخش سطحي) كرت اصلي و كود سرك در شش سطح (1- تيمار پخش سطحي يك مرحله اي در زمان پنجه زني 2- پخش سطحي دو  مرحله اي در مجموع به ميزان دو سوم تيمار پخش يك باره در زمان پنجه زني و قبل از ظهور سنبله 3- محلول پاشي دو مرحله اي همراه علف كش ها در مرحله پنجه زني و قبل از ظهور سنبله 4- محلول پاشي دو مرحله اي در زمان پنجه زني و قبل از ظهور سنبله 5- پخش سطحي در مرحله پنجه زني به ميزان دو سوم تيمار پخش يك باره به همراه محلول پاشي پيش از ظهور سنبله و 6- محلول پاشي سه مرحله اي در زمان هاي پنجه زني، قبل از ظهور سنبله و شيري بودن دانه) كرت فرعي آزمايش را تشكيل دادند. يك سوم مقدار كود نيتروژن توصيه شده بر اساس آزمون خاك به كود پايه اختصاص داده شد. بافت خاك محل آزمايش سيلتي ـ كلي ـ لوم بود. مقدار مصرف كود در روش نواري دوسوم مقدار كود مصرفي در روش پخش سطحي بود. حداکثر وزن خشک برگ برآوردي براي تيمار بدون کود پايه نيتروژن 30 درصد کمتر از ميانگين حداکثر وزن خشک برگ برآوردي براي تيمارهاي کاربرد نواري و پخش سطحي کود پايه نيتروژن بود. کاربرد نواري و پخش سطحي کود پايه نيتروژن در مقايسه با شاهد بدون آن به ترتيب سبب افزايش 46 و 64 درصدي وزن برگ تک بوته گندم شد. کاربرد کود پايه نيتروژن به صورت نواري يا پخش سطحي موجبات افزايش حدودا 31 درصدي وزن خشک ساقه تک بوته گندم را فراهم آورد. حداکثر وزن ساقه تک بوته به تيمار پخش سطحي به ميزان دوسوم تيمار پخش يك باره در مرحله پنجه زني به علاوه محلول پاشي در مرحله ظهور سنبله گندم مربوط بود؛ كه حدود 27.6 درصد بيشتر از وزن خشک ساقه تک بوته براي تيمار پخش يک باره کود سرک بود. تعداد پنجه گندم براي تيمارهاي پخش سطحي و کاربرد نواري کود پايه نيتروژن به طور معني داري بيشتر از تعداد پنجه مربوط به تيمار فاقد کود پايه نيتروژن بود. ميانگين تعداد پنجه براي تيمارهاي داراي کود پايه 20.5 درصد بيشتر از تعداد پنجه تيمار فاقد کود پايه نيتروژن بود. تيمار پخش سطحي کود سرک نيتروژن به ميزان دوسوم تيمار پخش يك باره در مرحله پنجه زني به علاوه محلول پاشي در مرحله ظهور سنبله گندم داراي بيشترين تعداد پنجه و بيشترين وزن برگ پرچم بود.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي تاثير مقادير متفاوت روي و سطوح مختلف شوري بر پارامترهاي رشد و ترکيب شيميايي دانهال هاي پسته رقم قزويني، يک آزمايش فاکتوريل با دو فاکتور، شامل شوري در پنج سطح (0، 800، 1600، 2400 و 3200 ميلي گرم در کيلوگرم خاک از منبع کلريد سديم) و روي در چهار سطح (0، 10، 5 و 15 ميلي گرم روي در کيلوگرم خاک از منبع سولفات روي) در قالب طرح کاملا تصادفي با سه تکرار در گلخانه اجرا شد. نتايج  نشان داد كه افزايش شوري خاك موجب كاهش شديد و معني دار پارامترهاي رشد گرديد، به طوري كه تيمار 3200 ميلي گرم كلريد سديم در كيلوگرم خاك موجب كاهش ميانگين وزن خشك اندام هوايي، ريشه، ارتفاع گياه و سطح برگ به ترتيب به ميزان 33، 76، 14 و 35 درصد نسبت به شاهد گرديد. همچنين در اين سطح شوري كاربرد 10 ميلي گرم روي در كيلوگرم خاك ميانگين پارامترهاي ذكر شده را به ترتيب 20، 71، 31 و 41 درصد افزايش داد. افزايش شوري خاك موجب كاهش معني دار غلظت عناصر روي و كلسيم به ترتيب به ميزان 48 و 30 درصد و افزايش بيش از هفت برابري غلظت سديم در اندام هوايي شد. در ريشه بر عکس اندام هوايي با افزايش شوري غلظت روي از 17.56 در شاهد به 21.27 ميلي گرم بر کيلوگرم در بالاترين سطح شوري رسيد. غلظت کلسيم در اندام هوايي نيز تا سطح سوم شوري حدود 30 درصد افزايش يافت، ليکن با افزايش بيشتر شوري کاهش معني دار حاصل کرد. کاربرد روي غلظت عناصر روي و کلسيم را در اندام هوايي به ترتيب حدود 60 و 34 درصد افزايش و غلظت سديم در ريشه را حدود 20 درصد کاهش داد. شوري همچنين موجب کاهش معني دار K/Na و Ca/Na در اندام هوايي و ريشه شد، ليکن کاربرد 10 ميلي گرم روي در کيلوگرم خاک در سطح دوم شوري، نسبت  Ca/Naدر اندام هوايي را حدود دو برابر افزايش معني دار داد ولي بر نسبت K/Na تاثير معني داري نداشت.

 نسخه قابل چاپ

عارضه پژمردگي و خشکيدگي خوشه خرما در چند سال اخير مهمترين معضل توليدکنندگان خرماي ايران بوده است و کاهش رطوبت نسبي و افزايش دما را از علل اصلي وقوع اين عارضه مي دانند. يون کلسيم صدمات ناشي از تنش هاي محيطي در گياه را کاهش مي دهد ولي اين يون در گياه به کندي حرکت مي کند. افزايش غلظت شيره سلولي به کمک تزريق به موقع کلسيم مي تواند مقاومت سلولها را در برابر افزايش ناگهاني درجه حرارت بالا برده و از آسيب ديدن ميوه ها جلوگيري کند. به منظور بررسي تاثير تزريق نمک هاي کلسيم به تنه نخل مضافتي بر شدت اين عارضه طرحي در قالب بلوک هاي کامل تصادفي با 7 تيمار: شاهد، تزريق محلول هاي اشباع سولفات کلسيم، يک درصد نيترات و کلرور کلسيم در دو زمان نيمه اول اسفند و نيمه اول ارديبهشت در چهار تکرار که هر درخت يک کرت آزمايشي را تشکيل مي داد در دو باغ که سابقه آلودگي با اين عارضه را داشتند از اسفندماه 1381 در منطقه جيرفت به مرحله اجرا درآمد. تزريق با استفاده از تزريق کننده هيدروليکي (تزريق با فشار بالا) انجام شد. نتايج نشان داد که از نظر تاثير تيمارها بر ميزان خسارت عارضه 3 گروه وجود دارد گروه اول تيمار شاهد (%76.3) همراه با تيمارهاي تزريق کلريد و سولفات کلسيم مي باشد. يعني تزريق اين دو نمک در زمان هاي ذکر شده تاثيري در جلوگيري از شدت عارضه نداشته است. گروه دوم تيمار تزريق نمک نيترات کلسيم در نيمه اول اسفندماه است که به طور معني داري نسبت به گروه اول باعث کاهش شدت عارضه شده است (%48.5) کمترين ميزان خسارت عارضه در گروه سوم يعني تيمار تزريق دو مرحله اي نيترات کلسيم مشاهده شده است (%38.5). بين ميانگين ميزان کلسيم برگ و شدت عارضه در يکي از محل هاي اجراي طرح همبستگي معني داري (R=-0.8**) بدست آمد. استفاده از تکنيک تزريق با فشار بالا باعث افزايش غلظت کلسيم در برگ و دم خوشه گرديد که نشان مي دهد تحت شرايط مشابه با اين آزمايش اين تکنيک روشي مناسب جهت استفاده از عناصر غذايي در نخل مي باشد.

 نسخه قابل چاپ

اندازه گيري گنجايش تبادل کاتيوني خاکها، CEC، که از خواص شيميايي مهم تاثيرگذار بر ساير خواص فيزيکي، هيدروليکي، حاصلخيزي و بيولوژيکي خاک مي باشد، با وجود ضروري بودن، بسيار پرهزينه و وقت گير است. استفاده از برخي خصوصيات فيزيکي و شيميايي که با سهولت و هزينه کمتر اندازه گيري مي شوند، مي تواند در پيش بيني گنجايش تبادل کاتيوني موثر باشد. هدف از اين تحقيق ايجاد يک تابع انتقالي مناسب براي برآورد گنجايش تبادل کاتيوني خاکهاي استان گيلان با استفاده از توزيع اندازه ذرات، درصد کربن آلي و pH مي باشد. براي اين تحقيق از 1676 داده مربوط به خاکهاي استان گيلان از بانک اطلاعات آزمايشگاه شيمي خاک موسسه تحقيقات برنج کشور استفاده گرديد. 1260 داده به عنوان داده هاي آموزشي (براي ايجاد مدل) و 416 داده به عنوان داده هاي آزموني (براي ارزيابي اعتبار تابع) مورد استفاده قرار گرفتند. با استفاده از روش رگرسيون چندگانه، متغيرها به روش گام به گام پيشرو گزينش و وارد مدل شدند. مدل ايجاد شده  (15.524+0.32Clay+7.863OC^0.5-1.453pH=CEC) با بقيه مدلهاي منتشر شده در منابع مقايسه و با توجه به بالاتر بودن ضريب تبيين تعديل شده(R2adj)  و کمتر بودن مقادير آماره هاي ME و RMSE، به عنوان مدل برتر انتخاب شد. نتايج نشان داد که متغيرهاي رس، کربن آلي و pH، 42.8 درصد از تغييرات CEC را توجيه مي نمايند و در اين ميان با توجه به ضريب b نقش رس بيشتر از بقيه متغيرها است.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي شكلهاي مختلف شيميايي روي (Zn) باقيمانده ناشي از كاربرد كود سولفات روي، 40 نمونه خاك از عمق 0-30 سانتي متري از اراضي شرق مازندران تهيه و از بين آنها تعداد 20 نمونه خاك كه از نظر خصوصيات فيزيكو شيميايي، بخصوص از نظر روي و فسفر قابل استفاده متفاوت بوده اند، انتخاب گرديد. در يك آزمايش، اثر روي بر شكل هاي مختلف شيميايي به صورت فاكتوريل (20×2) در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي و با سه تكرار شامل دو سطح روي (0 و 10 ميكروگرم در گرم به صورت ZnSO₄.7H₂O) و در 20 خاك مورد بررسي قرار گرفت. براي جداسازي شكل هاي مختلف شيميايي روي در بخش هاي تبادلي، جذب سطحي شده، آلي، كربناتي و سولفيد يا تتمه به ترتيب از عصاره گيرهاي 0.5M KNO₃، XH₂O، 0.5M NaOH، 0.05M Na₂EDTA و4M HNO₃  استفاده شد. غلظت روي با استفاده از دستگاه جذب اتمي وICP-AES  اندازه گيري شد. نتايج بدست آمده نشان داد كه غلظت روي عصاره گيري شده با عصاره گير  KNO₃(تبادلي)، بسيار ناچيز بود. مقدار روي کل خاک (روي بومي) از 49.3 تا 84 ميكروگرم در گرم خاک (با ميانگين 63.4 ميكروگرم در گرم) متغيير بود. شكلهاي مختلف شيميايي روي بومي در خاك هاي مورد مطالعه به ترتيب زير تعيين گرديد: تبادلي> جذبي> آلي>كربناتي>>> تتمه بخش عمده روي کاربردي به شکلهاي شيميايي تتمه و کربناتي تبديل گرديده به نحوي که 40.4 و 30.9 درصد از روي کاربردي به ترتيب وارد بخش تتمه و کربناتي گرديد. مقدار تبديل روي اضافه شده به شكلهاي شيميايي در خاك هاي مختلف در سطح 10 ميكروگرم روي در گرم خاك به صورت زير بوده است: تبادلي>جذبي>آلي>كربناتي>تتمه.

 نسخه قابل چاپ

توزيع پذيرفتاري مغناطيسي (c) و ميزان تركيبات آهن مربوط به 14 نيمرخ خاك در دامنه نسبتا گسترده اي از شرايط اقليمي، كاربري و كلاس زهكشي در استان فارس، مورد مطالعه قرار گرفت. پذيرفتاري مغناطيسي در هر دو مبناي خاك خشك شده در آون (c^od) و مينروژنيك (c^m)، (به منظور جبران مواد ديامگنتيك پويا مانند كربنات ها و گچ) اندازه گيري شد. در اكثر خاك ها، پذيرفتاري مغناطيسي افق هاي اِلوويال بيشتر از افق هاي ايلوويال بوده است. اين افزايش احتمالا به آبشويي مواد ديامگنتيك از افق هاي سطحي و همچنين تشكيل پدوژنيك فري - مگنتيت ها در سطح خاك مربوط بوده است. خاك هاي با زهكشي ضعيف و نسبتا ضعيف داراي پذيرفتاري مغناطيسي به مراتب كمتري نسبت به خاك هاي با زهكشي مناسب بوده است. رابطه مثبت و معني داري (P<0.01) ميان آهن پدوژنيك متبلور (Fe_d- Fe_o) و پذيرفتاري مغناطيسي در خاك ها مشاهده گرديد. رابطه مشابهي بين ميانگين بارندگي سالانه و پذيرفتاري مغناطيسي خاك ها نيز مشاهده شد.

 نسخه قابل چاپ

به منظور جداسازي و شناسايي باکتري هاي Azospirillum بومي خاک هاي ايران تعداد 404 نمونه خاک و گياه از 12 استان جمع آوري و اقدام به جداسازي Azospirillum از آنها شد. يکصد و پنجاه جدايه باکتري که قادر به تشکيل هاله در محيط نيمه جامد فاقد نيتروژن و داراي برموتيمول بلو (NFB) بودند، جدا گرديده و تحت آزمون هاي مقدماتي شناسايي قرار گرفتند. تعداد 76 جدايه که بر اساس رشد در محيط حاوي 3 درصد کلرور سديم، نياز به بيوتين،مصرف و توليد اسيد از گلوکز، توليد سلول هاي چند شکلي (پلئومرف) در محيط NFB نيمه جامد، به چهار گونه بالقوه تفکيک شدند. ويژگي هاي فنوتيپي جدايه هاي بومي با چهار گونه استاندارد جنس Azospirillum که شامل، A.lipoferum، A.brasillense،A.irakense  و A.halopraeferense مقايسه گرديدند. بيشترين تعداد جدايه ها از استان گلستان (25 جدايه) بدست آمد و استان هاي فارس و خوزستان در مقام هاي بعدي از لحاظ تعداد جدايه ها بودند. عليرغم وسعت بيشتر سطح و تعداد نمونه برداري ها، کمترين تعداد جدايه از استان خراسان به دست آمد. اين يافته مي تواند ناشي از سطح پايين مواد آلي و شرايط نامناسب زراعي در خاک هاي استان خراسان باشد. اکثر جدايه هاي به دست آمده (%80) مربوط به ناحيه ريزوسفر گياهان گرامينه به ويژه گندم بود. در بين جدايه هاي شناسايي شده جدايه هاي منتسب به A. lipoferum داراي بيشترين فراواني و گونه هاي A.brasillense و  A.irakenseدر مقام هاي بعدي قرار گرفتند. تنها يک جدايه بالاترين شباهت مرفولوژيکي و فيزيولوژيکي را با  A.halopraeferenseداشت.

 نسخه قابل چاپ

استفاده از آب فاضلابها، برخي کودهاي شيميايي و حشره کشها در اراضي کشاورزي در ساليان اخير سبب مشکلاتي مبني بر تجمع فلزات سنگين در خاک و محصولات کشاورزي شده است. امروزه براي حل اين معضل از روشهاي بيولوژيك استفاده مي شود. به همين دليل در يک آزمايش گلخانه اي گياه گوجه فرنگي رقم سلطان با سه عامل، سطوح فسفر شامل (0، 20، 40 ميليگرم فسفر در ليتر)، سطوح کادميوم شامل (0.02، 5، 1 ميليگرم در ليتر) و تلقيح با قارچهاي ميكوريزي شامل (گلوموس اتونيکاتوم و گلوموس ورسي فرم) و همچنين بدون تلقيح قارچهاي ميكوريز بعنوان گياه شاهد داخل ماسه استريل و طرح آزمايشي در قالب فاكتوريل بر پايه بلوکهاي کامل تصادفي با چهار تکرار اجرا شد. نتايج تجزيه آماري نشان داد که اثر اصلي فسفر به طور معني دار سبب افزايش درصد کلنيزاسيون ريشه به قارچهاي ميكوريز و سبب کاهش غلظت کادميوم بخش ريشه، بخش هوايي و ميوه گياه شد. افزايش کادميوم درصد كلنيزاسيون ريشه گياه به قارچهاي ميكوريز را به طور معني دار کاهش داده و غلظت کادميوم بخش ميوه، ريشه و بخش هوايي گياه را نيز در سطح احتمال يک درصد افزايش پيدا كرد. اثر اصلي قارچ نه تنها اثر معني داري مثبت روي درصد كلنيزاسيون ريشه گياه به قارچهاي ميكوريز و غلظت کادميوم بخش ريشه داشته بلکه اثر معني دار منفي نيز روي غلظت کادميوم ميوه و بخش هوايي گياه در سطح احتمال يک درصد داشت. اثرات متقابل قارچ × کادميوم بر روي درصد كلنيزاسيون ريشه گياه به قارچهاي ميكوريز، غلظت کادميوم بخش ميوه و بخش هوايي گياه معني دار شد (P<0.01). اثرات متقابل قارچ × فسفر هم در سطح احتمال يک درصد بر روي درصد كلنيزاسيون ريشه گياه به قارچهاي ميكوريز معني دار به دست آمد. اثرات متقابل کادميوم × فسفر هم در سطح احتمال يک درصد بر روي غلظت کادميوم بخش ميوه و غلظت کادميوم بخش هوايي گياه معني دار شد. بررسي روابط همبستگي بين پارامترهاي مورد اندازه گيري نشان داد که درصد كلنيزاسيون ريشه گياه به قارچهاي ميكوريز همبستگي منفي و معني دار با غلظت کادميوم بخش ميوه و بخش هوايي گياه داشت (P<0.05). همچنين همبستگي مثبت بين غلظت کادميوم ميوه با غلظت کادميوم بخش هوايي و ريشه گياه در سطح احتمال يک درصد مشاهده شد. غلظت کادميوم ريشه گياه نيز همبستگي مثبت با غلظت کادميوم بخش هوايي گياه داشت (P<0.01). با توجه به نتايج حاصل مي توان با تلقيح قارچهاي ميكوريز در مکانهاي آلوده به عناصر سنگين سميت اين عناصر را در گياهان کاهش داد. همچنين مي توان سطح دوم فسفر را که 20 کيلوگرم فسفر در هکتار کمتر از مقدار توصيه شده براي کشت گوجه فرنگي مي باشد، بدون اختلال در کيفيت ميوه و فعاليت قارچهاي ميكوريز در خاکهاي زراعي بعد از آزمايش در مزرعه و گرفتن نتيجه مشابه توصيه نمود.

 نسخه قابل چاپ

ارتباط نزديکي بين رشد گياهان و کارکرد سيستم هاي ريشه اي و اندام هاي هوايي آنها وجود دارد. از راه بررسي روابط آلومتريک موجود بين اجزاي مختلف ريشه و اندام هوايي، مي توان اثرات متقابل بين ريشه و اندام هوايي را مشخص و کمي کرد. براي بررسي اثرات باکتري هاي حل کننده فسفات در مقايسه با ساير کودهاي فسفاته بر رابطه آلومتري ريشه و اندام هوايي گياه برنج، آزمايشي در قالب طرح بلوک هاي کامل تصادفي با سه تکرار در مزرعه ايستگاه تحقيقات برنج کشور واقع در شهرستان تنکابن اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل: 1- شاهد (بدون کود فسفاته) 2- کود بيوفسفات گرانوله 3- باکتري حل کننده فسفات 4- سنگ فسفات 5- سوپرفسفات تريپل به ميزان 150 کيلوگرم در هکتار 6- سوپرفسفات تريپل به ميزان 75 کيلوگرم در هکتار 7- باکتري حل کننده فسفات + سنگ فسفات 8- باکتري حل کننده فسفات + سوپر فسفات تريپل (150 کيلوگرم در هکتار) و 9- باکتري حل کننده فسفات + سوپر فسفات تريپل (75 کيلوگرم در هکتار) بودند. صفات مهم ريشه و اندام هوايي شامل وزن خشک ريشه، وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه، وزن خشک کل، وزن خشک تک بوته و نسبت وزن خشک ريشه به اندام هوايي مورد ارزيابي قرار گرفتند. اثر تيمارهاي مختلف کودي بر ضريب آلومتريک مورد مطالعه در سطح %5 معني دار شد و بالاترين مقدار تجمع ماده خشک در ساقه و تجمع ماده خشک کل در تيمار ترکيبي باکتري حل کننده فسفات به همراه سنگ فسفات مشاهده گرديد. در پايان رشد بيشترين مقدار ماده خشک ريشه و نسبت ريشه به ساقه مربوط به تيمار سنگ فسفات + باکتري حل کننده فسفات بود و بيشترين مقدار ماده خشک برگ از تيمار سوپرفسفات تريپل 50 درصد بدست آمد. بالاترين ميزان ضريب آلومتريک در مرحله رسيدگي در تيمار ترکيبي باکتري حل کننده فسفات به همراه سنگ فسفات مشاهده گرديد.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي واكنش دو رقم جديد گندم دوروم به تقسيط و محلول پاشي كود از ته، اين تحقيق در سال هاي زراعي 82-81 و 83-82 در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي به صورت اسپليت فاكتوريل در ايستگاه تحقيقات كشاورزي نيشابور اجرا شد. سه فاكتور مورد بررسي شامل الف) فاكتور اصلي رقم (ارقام گندم دوروم آريا و دنا) ب) فاكتور تقسيط كود ازته (دو، سه و چهار نوبت مصرف كود ازته در طول فصل رشد) ج) محلول پاشي كود ازته (يك نوبت محلول پاشي در مرحله گرده افشاني) با غلظت3 درصد اوره فاكتور تقسيط و محلول پاشي به عنوان فاكتور فرعي در نظر گرفته شد نتايج تجزيه مركب نشان داد كه دو رقم گندم دوروم از نظر صفات عملكرد دانه، وزن هزار دانه، عملكرد پروتئين، درصد پروتئين، تعداد دانه در سنبله و درصد لكه آردي تفاوت هاي معني داري داشتند. رقم دنا عملكرد دانه، وزن هزار دانه و عملكرد پروتئين بيشتري داشت اما رقم آريا درصد پروتئين دانه بيشتري نسبت به دنا داشت. تقسيط كود ازته اثرات معني داري بر وزن هزار دانه، سختي دانه و درصد لكه آردي نشان داد. بيشترين تاثير تقسيط بر صفات كيفي، كاهش درصد لكه آري و افزايش سختي دانه بوده است. تقسيط در سال 83 اثرات معني داري بر افزايش درصد پروتئين دانه نيز داشت. اثر تقسيط چهار نوبت كود ازته مورد نياز در زمان هاي قبل از کاشت، ابتداي ساقه رفتن، گرده افشاني و دانه بندي در افزايش خواص كيفي دانه ها قابل توجه بود. اعمال يك نوبت محلول پاشي كود ازته در مرحله گرده افشاني اثرات موثر و معني داري بر افزايش عملكرد دانه، عملكرد پروتئين و كاهش درصد لكه آردي ارقام گندم دوروم داشت. عمده ترين اثر محلول پاشي در كاهش درصد لكه آردي دانه ها نمايان شد.

 نسخه قابل چاپ

تعيين شکلهاي معدني فسفر خاک و ارتباط آنها با يکديگر و ويژگيهاي فيزيکي و شيميايي خاکهاي آهکي اطلاعات مفيدي را براي ارزيابي وضعيت فسفر و نيز حاصلخيزي خاک و تغذيه گياه در اختيار مي گذارد به منظور کسب چنين اطلاعاتي، فسفرکل و توزيع آن در شکلهاي مختلف در 20 نمونه خاک استان قزوين به روش عصاره گيري متوالي تعيين و رابطه اين شکلها با يکديگر و با ويژگيهاي خاک مطالعه شد. ميزان فسفر کل 700 تا 1040 ميلي گرم بر کيلوگرم خاک به دست آمد. شکلهاي معدني فسفر شامل دي کلسيم فسفات با ميانگين 9.7 ميلي گرم بر کيلوگرم، اکتا کلسيم فسفات با ميانگين173 ميلي گرم بر کيلوگرم، فسفات آلومينيوم با ميانگين 33 ميلي گرم بر کيلوگرم، فسفات آهن با ميانگين 21 ميلي گرم بر کيلوگرم، فسفر محبوس با ميانگين 20 ميلي گرم بر کيلوگرم، آپاتيت با ميانگين 381 ميلي گرم بر کيلوگرم، ظرفيت تبادل کاتيوني با ميانگين 23 ميلي اکي والان بر صد گرم خاک، آهک فعال با ميانگين 9.5 درصد، رس خاک با ميانگين 32 درصد بدست آمد. شکلهاي معدني مختلف فسفر شامل فسفر محلول، دي کلسيم فسفات، فسفات آهن و فسفر محبوس با فسفر قابل جذب به روش اولسن روابط معني دار و مثبتي را نشان دادند. همچنين بين شکلهاي مختلف فسفر هم بستگي معني داري به دست آمد که احتمالا بيانگر وجود يک رابطه پويا بين آنها در خاک مي باشد. بين درصد رس با فسفاتهاي آهن و بين فسفر کل با اکتا کلسيم فسفات و فسفات هاي آلومينيوم و آپاتيت، بين ظرفيت تبادل کاتيوني با فسفاتهاي آلومينيوم و فسفر محبوس روابط مثبت و معني داري بدست آمد و بين ميزان هدايت الکتريکي و اکتاکلسيم فسفات و فسفات آلومينيوم، بين درصد کربن آلي با آپاتيت و بين درصد آهک فعال با آپاتيت همبستگي معني دار و منفي بدست آمد. در نهايت مشخص شد که دامنه تغييرات اجزاي فسفر در خاکهاي دشت قزوين زياد مي باشد. ضمنا با بدست آوردن همبستگي ويژگيهاي خاک با فسفر عصاره گيري شده به روش اولسن که شاخصي براي فسفر قابل استفاده گياه است، مي توان در مديريت توصيه هاي کودي بر نامه ريزي دقيق تري انجام داد.

به منظور مطالعه تاثير نسبت هاي مختلف آمونيوم به نيترات و سطوح کلسيم بر رشد، غلظت عناصر غذايي و کيفيت گل رز (Rosa hybrida L.) در شرايط آبکشت، اين آزمايش به صورت فاکتوريل در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با دو عامل نسبت آمونيوم به نيترات و کلسيم در محلول غذايي با چهار تكرار بر روي بوته هاي گل رز رقم Vendetta از سال 1385 به مدت يک سال اجرا شد. سطوح عامل نسبت آمونيوم به نيترات شامل سه سطح 0:100، 25:75 و 50:50 و سطوح عامل کلسيم شامل دو سطح 1.6 و 4.8 ميلي‏مولار بود. نتايج نشان داد به غير از شاخص ميزان کلروفيل برگ هيچ يک از شاخصهاي رشد رويشي تحت تاثير نسبت هاي مختلف آمونيوم به نيترات و سطوح کلسيم کاربردي قرار نگرفتند. با افزايش نسبت آمونيوم به نيترات در محلول غذايي غلظت نيتروژن، فسفر و عناصر کم مصرف در قسمتهاي مختلف گل رز افزايش و کلسيم و منيزيم کاهش يافتند. در حالي که افزايش غلظت کلسيم در محلول غذايي تاثيري بر غلظت نيتروژن، فسفر، آهن، مس و بور در قسمتهاي مختلف گل رز نداشت اما منجر به افزايش معني دار غلظت کلسيم و همچنين کاهش معني دار غلظت پتاسيم، منيزيم، منگنز و روي در قسمت هاي مختلف گل رز شد. در هر دو نوبت برداشت، افزايش نسبت آمونيوم به نيترات در محلول غذايي منجر به افزايش معني دار عملکرد گل رز شد اگرچه تفاوت معني داري بين نسبت هاي 25:75 و 50:50 آمونيوم به نيترات ديده نشد. مطالعه شاخصهاي کيفي گل در دوره پس از برداشت نشان داد با افزايش نسبت آمونيوم به نيترات در محلول غذايي تا نسبت 50:50، وزن تر ساقه گل دهنده در پايان ماندگاري، قطر نهايي گل و همچنين ماندگاري دچار کاهش معني دار شدند. در حالي که افزايش غلظت کلسيم در محلول غذايي به 4.8 ميلي مولار منجر به افزايش تمامي شاخصهاي فوق در مقايسه با سطح 1.6 ميلي مولار شد. بر اساس نتايج اين تحقيق از نقطه نظر توليد اقتصادي و شاخصهاي کيفي گل رز در مرحله پس از برداشت کاربرد 25 درصد کل نيتروژن مصرفي به شکل آمونيوم و همچنين 4.8 ميلي مولار کلسيم براي توليد گل رز در شرايط آبکشت توصيه مي گردد.

 نسخه قابل چاپ

پسته يكي از محصولات مهم صادراتي و استراتژيك كشور محسوب مي شود و براي توليد پايدار اين محصول، شناسايي عوامل موثر بر رشد آن ضروري است. تحقيق حاضر با هدف شناخت خاك هاي تحت كشت پسته و تاثير خصوصيات اين گونه خاك ها بر رشد، عملكرد و خنداني پسته انجام شد. بدين منظور، منطقه انار واقع در 75 كيلومتري شمال غرب رفسنجان در سال 1385 جهت مطالعه انتخاب گرديد. بعد از مطالعات اوليه، باغ هايي كه از نظر مديريت، رقم، كيفيت آب و دور آبياري، يكسان ولي از نظر رشد ظاهري، متفاوت بودند، انتخاب شدند. بدين ترتيب، شش باغ، انتخاب و هر باغ به دو قسمت مطلوب و نامطلوب تقسيم گرديد. جهت مطالعات آماري، در هر قسمت، سه تكرار و در هر تكرار، سه درخت انتخاب شد. سپس، از دو عمق صفر تا 40 و 40 تا 80 سانتي متري در سايه انداز درختان، نمونه برداري خاك براي تعيين برخي از خصوصيات فيزيكي و شيميايي صورت پذيرفت. عملکرد، درصد خنداني ميوه، محيط تنه، طول سايه انداز و ارتفاع درختان نيز اندازه گيري شد. همچنين، در قسمت مطلوب و نامطلوب هر باغ، يك پروفيل حفر و تشريح گرديد و رده بندي آنها تا سطح فاميل تعيين شد. نتايج نشان داد كه شوري و رس زياد، اثر منفي بسيار معني داري بر عملكرد دارند. درصد رس با قطر تنه، طول سايه انداز و ارتفاع درختان و خنداني پسته نيز همبستگي منفي و معني دار نشان داد. بنابراين، تهيه نقشه هاي شوري و بافت خاك براي مديريت بهتر پسته در منطقه توصيه مي شود. بر اساس نتايج تشريح پروفيل، پايداري خاك ها در حالت خشك در قسمت نامطلوب، سخت تر از قسمت مطلوب باغ بود. نتايج رده بندي خاک ها بيانگر اين است كه فاميل خاك، هميشه نمي تواند تفاوت خاك ها و تاثير آن ها را بر عملكرد پسته نشان دهد.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي تاثير کاربرد زئوليت طبيعي ايراني بر کاهش آبشوئي نيتروژن در اراضي سبک، آزمايشي در سال زراعي 86-1385 در مزرعه تحقيقاتي دانشکده کشاورزي دانشگاه تربيت مدرس، به صورت فاکتوريل در قالب طرح بلوک هاي کامل تصادفي در 3 تکرار اجرا شد. عوامل مورد بررسي شامل سطوح مختلف زئوليت (0، 3، 6 و 9 تن در هکتار) و مقدار کود نيتروژن در سه سطح (90، 180 و 270) کيلوگرم نيتروژن خالص در هکتار از منبع اوره، بود. کلزاي پائيزه رقم OKAPI در دهم مهر  ماه در مزرعه کشت و براي ارزيابي محصول علوفه گياه، کل زيست توده اندام هوائي کلزا در ابتداي مرحله غلاف دهي برداشت شد. ميزان آبشويي نيتروژن با اندازه گيري غلظت يون نيترات و آمونيوم موجود در زه آب خروجي زير عمق توسعه ريشه کلزا و سپس ضرب آن در مقدار نفوذ عمقي آب، محاسبه گرديد. نتايج نشان داد اثرات اصلي زئوليت و نيتروژن بر عملکرد کمي علوفه کلزا و مهار آبشويي نيتروژن از خاک معني دار بود (p£0.01)، اما اثر متقابل آن دو بر هيچيک از صفات مورد مطالعه معني دار نشد. بکارگيري زئوليت در سطوح 6 و 9 تن در هکتار، باعث کاهش معني دار غلظت نيترات (NO₃^-) در نمونه زه آب شد. اما سطوح مختلف زئوليت تاثير معني داري بر کاهش شستشوي آمونيوم (NH₄⁺) نداشت. با افزايش کاربرد زئوليت از 3 تن در هکتار به 9 تن در هکتار، غلظت نيتروژن در توده گياهي کاهش يافت. بيشترين عملکرد علوفه تر و خشك به ترتيب معادل 70.66 و 11.31 تن در هكتار از تيمار 270 کيلوگرم نيتروژن در هکتار حاصل شد. افزايش نيتروژن مصرفي از 90 به 270 کيلوگرم نيتروژن در هکتار موجب افزايش 15 و 6 درصدي به ترتيب در غلظت نيتروژن توده گياهي و ميزان کلروفيل برگ شد. در مجموع نتايج اين تحقيق نشان داد که استفاده از زئوليت هاي طبيعي افزون بر تاثير غير مستقيم براي حصول عملکردهاي مطلوب، مانع هدرروي نيتروژن از خاک-هاي زراعي مي گردد. انجام آزمايش هاي بيشتر در خصوص نقش احتمالي زئوليت ها در جلوگيري از آبشويي نيترات مورد انتظار است.

 نسخه قابل چاپ