پژوهش هاي حبوبات ايران

به منظور بررسي اثر محلول پاشي متانول و دور آبياري بر عملکرد و اجزاي عملکرد دو رقم نخود، آزمايشي به صورت به صورت کرت هاي دوبار خرد شده در قالب طرح پايه بلوک هاي کامل تصادفي با سه تکرار در سال 1387 در مزرعه تحقيقاتي دانشکده کشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد اجرا شد. آبياري به عنوان عامل اصلي با مدار 10 و 20 روز و دو رقم نخود ) ILC482تيپ کابلي) و پيروز (تيپ دسي) و متانول در غلظت هاي 10، 20 و 30 درصد حجمي به عنوان فاکتور هاي فرعي در نظر گرفته شدند. متانول در طي فصل رشد سه مرتبه با فواصل 10 روز بعد از شروع غلاف دهي بر روي اندام هاي هوايي بوته هاي نخود محلول پاشي شد. نتايج نشان داد که محلول پاشي متانول اثرات معني داري بر روي عملکرد و اجزاي عملکرد داشت. محلول پاشي با غلظت 30 درصد، بيش از ساير تيمار ها بر عملکرد و اجزاي عملکرد موثر بود به طوري که موجب افزايش تعداد غلاف، وزن دانه، وزن 100 دانه، تعداد دانه در بوته و شاخص برداشت شد. بيشترين و کمترين عملکرد بيولوژيک به ترتيب در تيمار محلول پاشي متانول 30 درصد (2198 کيلوگرم در هکتار) و متانول صفر درصد (1823 کيلوگرم در هکتار) مشاهده شد. همچنين در تيمار محلول پاشي 30 درصد متانول، بيشترين عملکرد دانه با 1243 کيلوگرم در هکتار و در تيمار متانول صفر درصد با 904 کيلوگرم در هکتار، کمترين عملکرد دانه به دست آمد. به طور کلي مي توان کاربرد محلول پاشي 30 درصد را براي افزايش عملکرد در گياه نخود توصيه کرد.

به منظور بررسي خصوصيات فنولوژيک، مورفولوژيک، اجزاي عملکرد و عملکرد دانه 17 ژنوتيپ متحمل به سرماي عدس به همراه يک توده محلي رايج (رباط) در کاشت پاييزه (21 مهرماه) تحت شرايط آبياري تکميلي، آزمايشي در سال زراعي 86-1385 در مزرعه تحقيقاتي دانشکده کشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد، در قالب طرح بلوک هاي کامل تصادفي با سه تکرار اجرا شد. آبياري در طي فصل رشد در سه نوبت شامل بلافاصله پس از کاشت، 20 روز بعد از آبياري اول و نيز در آغاز گلدهي انجام شد. بر اساس نتايج، تفاوت بين ژنوتيپ ها از نظر کليه صفات اندازه گيري شده معني دار بود (p£0.05). محدوده رشد رويشي (سبزشدن تا گلدهي) در بين بوته ها از حداقل 102 تا 150 روز و تعداد شاخه در بوته از حداقل 5 تا حداکثر 24 شاخه در بوته متغير بود ضمن اين که گستره ي عملکرد دانه از حداقل 76 گرم درمترمربع در ژنوتيپ MLC13 تا حداکثر 379 گرم در مترمربع در ژنوتيپ MLC20 مشاهده شد.
همبستگي بين عملکرد دانه با طول دوره رشد رويشي (**0.79=r)، دوره رشد زايشي (**0.83=r)، ارتفاع بوته (**0.68=r)، تعداد شاخه در بوته (**0.68=r)، مجموع طول شاخه دربوته (**0.56=r) و تعداد غلاف در بوته (**0.80=r)، مثبت و معني دار بود. با توجه به پايين بودن ميانگين عملکرد دانه عدس در کشت رايج در ايران و نيز با توجه به افزايش حدود چهار برابري ميانگين عملکرد دانه در ژنوتيپ هاي مورد آزمايش، آنتظار مي رود در صورت استفاده از ژنوتيپ هاي مقاوم به سرما در کشت پاييزه در شرايط آبياري تکميلي، عملکرد عدس افزايش چشمگيري داشته باشد.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي تاريخ کاشت مناسب نخود ديم در منطقه همدان، آزمايشي در مزرعه ايستگاه تحقيقات کشاوررزي و منابع طبيعي استان، شهرستان بهار در سال زراعي 85-1384 اجرا شد. تحقيق در قالب آزمايش فاکتوريل با طرح پايه بلوک هاي کامل تصادفي در چهار تکرار صورت گرفت. فاکتور اول شامل دو تاريخ کشت زمستانه و بهاره و فاکتور دوم، ارقام نخود شامل شاهد محلي، ارقام اصلاح شده آرمان و هاشم و لاين ILC482 بودند. صفات مورد بررسي عبارت بودند از درصد سبز مزرعه، ارتفاع بوته، ارتفاع اولين غلاف از سطح خاک، متوسط تعداد ساقه اصلي، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن 100 دانه، عملکرد بيولوژيک، عملکرد دانه و شاخص برداشت. نتايج تجزيه واريانس نشان داد که تفاوت بين تاريخ هاي مختلف کشت و ارقام نخود از لحاظ اغلب صفات مورد بررسي، معني دار بود. برهم کنش تاريخ کشت و ارقام در تمامي صفات به جز ارتفاع بوته، ارتفاع اولين غلاف از سطح زمين، تعداد ساقه اصلي، تعداد دانه در غلاف و وزن 100 دانه، معني دار بود. مقايسه ميانگين عملکرد دانه و بيولوژيک ارقام نخود نشان داد که لاين ILC482، با متوسط عملکرد 1045 کيلوگرم دانه و 2385 کيلوگرم ماده خشک در هکتار در هر دو تاريخ کاشت نسبت به ساير ارقام، برتري داشت. همبستگي عملکرد دانه با عملکرد بيولوژيک (**0.57=r) و شاخص برداشت (**0.74=r)، مثبت و معني دار بود. ارتباط بين درصد سبز مزرعه با عملکرد بيولوژيک (**0.67=r) بيانگر آن است که عملکرد پايين نخود ديم زمستانه در اين منطقه به علت تعداد کم بوته هاي استقرار يافته (درصد سبز پايين) بوده است. به طور کلي، کشت زمستانه نخود ديم در شهرستان بهار، هم به لحاظ عملکرد دانه و بيولوژيک و هم به دليل وجود ارقام متحمل به سرما (لاين ILC482) نسبت به کشت بهاره نخود ديم، برتري داشته است.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي تاثير تنش خشکي در مراحل مختلف رشدي نخود رقم جم، آزمايشي در گلخانه تحقيقاتي دانشکده کشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد در قالب طرح کاملا تصادفي با چهار تکرار انجام شد. تنش خشکي از طريق قطع آبياري تا زمان رسيدن رطوبت خاک به 20 درصد ظرفيت زراعي در مراحل گياهچه اي، رشد سريع، گلدهي، غلاف دهي و دانه بستن اعمال شد. در اين آزمايش، عملکرد دانه در تک بوته و شاخص هاي رشد شامل وزن خشک تجمعي، سطح برگ در بوته، سرعت رشد گياه، سرعت رشد نسبي، سرعت فتوسنتز خالص، نسبت سطح برگ و سطح ويژه برگ در طول دوره رشد، اندازه گيري شدند. نتايج، مويد حساسيت شديد گياه نخود به تنش خشکي در مرحله گلدهي بود. تنش خشکي در مرحله گلدهي باعث کاهش وزن (عملکرد) دانه در بوته، وزن خشک تجمعي، سرعت رشد نسبي، سرعت رشد گياه، سرعت فتوسنتز خالص و افزايش نسبت سطح برگ و سطح ويژه برگ شد. در اين آزمايش، مرحله دانه بستن کمترين حساسيت را به تنش خشکي نشان داد. وقوع تنش در مراحل گياهچه اي و رشد سريع باعث افزايش سرعت رشد گياه و سرعت رشد نسبي در انتهاي دوره رشد گياه شد.

 نسخه قابل چاپ

الگوي کاشت، يکي از راه کارهاي افزايش عملکرد در واحد سطح است که لازم است در مناطق مختلف مورد توجه قرار گيرد. اين تحقيق به منظور بررسي اثر فواصل بين و روي رديف کاشت بر شاخص هاي رشد ماش رقم گوهر در سال 1383 در مزرعه تحقيقاتي مرکز تحقيقات کشاورزي ايلام اجرا گرديد. آزمايش به صورت کرت هاي يک بار خردشده در قالب طرح بلوک هاي کامل تصادفي با چهار تکرار انجام گرفت. سه تيمار فاصله بين رديف هاي کاشت (50، 65 و 80 سانتي متر) به عنوان کرت هاي اصلي و سه تيمار فاصله بوته روي رديف (5، 7.5 و 10 سانتي متر) به عنوان کرت هاي فرعي در نظر گرفته شدند. جهت تعيين روند رشد، نمونه برداري ها يک هفته پس از جوانه زني آغاز و هر هفته يک بار نمونه برداري انجام شد. بررسي روند تغييرات ماده خشک، شاخص سطح برگ، سرعت جذب خالص و نسبت وزن برگ در تيمارهاي فواصل بين رديف نشان داد که اين صفات در فاصله بين رديف 50 سانتي متر نسبت به دو فاصله بين رديف 60 و 80 سانتي متر، از سطح بالاتري برخوردار بودند. کاهش فاصله رديف ها باعث ايجاد سرعت رشد محصول بيشتر در طول دوره رشد گياه شد. از طرفي با کاهش فاصله بوته ها، سرعت رشد محصول در طول دوره رشد افزايش يافت. فاصله بين رديف 50 سانتي متر کمترين سرعت رشد نسبي را به خود اختصاص داد. کاهش فاصله بوته روي رديف منجر به کاهش سرعت رشد نسبي شد به شکلي که بيشترين ميزان شاخص مذکور در تيمار 10 سانتي متر فاصله بوته روي رديف مشاهده شد. نسبت سطح برگ در تيمار 50 سانتي متر به خصوص در اوايل فصل رشد نسبت به ساير تيمارها بيشتر بود. مطالعه روند تغييرات نسبت سطح برگ و فواصل مختلف بوته روي رديف نيز از روند تقريبا مشابهي با تيمار فاصله بين رديف تبعيت کرد. با توجه به نتايج به نظر مي رسد که آرايش کاشت (5×50 سانتي متر) نسبت به ساير آرايش ها، بهتر بود.

 نسخه قابل چاپ

بخش مهمي از موفقيت توليد در مناطق داراي تنش خشکي به جذب موثر آب و عناصر غذايي توسط سيستم ريشه اي کارآمد وابسته است. به منظور بررسي خصوصيات مورفولوژيکي ريشه و شناسايي معيارهاي مناسب براي گزينش ژنوتيپ هاي متحمل به خشکي نخود، چهار آزمايش جداگانه در مراحل مختلف فنولوژي شامل مراحل گياهچه اي، گل دهي، تشکيل غلاف ها و پرشدن دانه ها انجام شد. 10 ژنوتيپ نخود با تنوع جغرافيايي مناسب که کشت نخود در آن مناطق انجام مي شود از کلکسيون نخود مشهد انتخاب شدند. به جز در آزمايش اول (مرحله گياهچه اي) که خصوصيات ريشه ي ژنوتيپ ها در شرايط بدون تنش مورد بررسي قرار گرفت، در سه آزمايش ديگر ژنوتيپ ها در دو شرايط تنش خشکي (25 درصد ظرفيت زراعي) و شاهد قرار گرفتند. آزمايش ها جداگانه به صورت فاکتوريل در قالب طرح بلوک هاي کامل تصادفي با سه تکرار اجرا شدند. در مرحله گياهچه اي تفاوت معني داري ميان ژنوتيپ ها از نظر صفات مربوط به ريشه وجود داشت. ژنوتيپ MCC358 از نظر مجموع طول ريشه ها، سطح، وزن خشک و حجم ريشه ها، برتر از ساير ژنوتيپ هاي مورد بررسي بود، با اين حال بالاترين نسبت ريشه به اندام هوايي به ژنوتيپ MCC30 تعلق داشت. با وجود اين که در مراحل گل دهي و تشکيل غلاف ها، اثر متقابل تنش و ژنوتيپ، تاثير معني داري بر طول ريشه اصلي نداشت ولي در مرحله پرشدن دانه ها، تنش خشکي طول ريشه اصلي را در اکثر ژنوتيپ ها نسبت به شاهد کاهش داد. نسبت ريشه به اندام هوايي در واکنش به تنش خشکي تا مرحله گل دهي افزايش يافت که به کاهش بيشتر رشد اندام هاي هوايي نسبت به ريشه ها در اين مرحله مربوط مي شود. ژنوتيپ ها به اقتضاي الگوي رشدي در مراحل مختلف فنولوژي، واکنش هاي متفاوتي را نشان دادند و يک روند منطقي از نظر تغيير کمي صفات مورد بررسي ميان ژنوتيپ ها مشاهده نشد. بنابراين با توجه به نتايج اين بررسي به نظر مي رسد گزينش براي يک صفت در مرحله اي از فنولوژي گياه بايستي انجام شود که صفت مذکور در آن مرحله داراي بيشترين اثرگذاري است.

 نسخه قابل چاپ

آزمايش ارزيابي کارآيي علف کش ايمازتاپير براي کنترل علف هاي هرز کشت لوبيا طي سال 1385 در قالب طرح بلوک هاي کامل تصادفي با 19 تيمار و 4 تکرار در استان هاي زنجان، مرکزي، اصفهان و چهارمحال و بختياري اجرا شد. در اين آزمايش ها، کارايي کاربرد پيش کاشت آميخته با خاک، پيش رويشي و پس رويشي علف کش ايمازتاپير در مقادير مختلف در مقايسه با علف کش هاي رايج تري فلورالين، اتان فلورالين و بنتازون مورد ارزيابي قرار گرفت. در استان زنجان بيشترين درصد کاهش وزن خشک علف هاي هرز نسبت به شاهد بدون کنترل به ميزان 91 درصد به تيمار کاربرد پيش رويشي به علاوه پس رويشي ايمازتاپير به ميزان 0.5 ليتر در هکتار همراه مويان مربوط بود. در استان مرکزي نيز تراکم علف هرز براي تيمار يادشده کمتر از ساير تيمارها بود. کاربرد پيش کاشت، پيش رويشي و پس رويشي ايمازتاپير در مقادير مورد آزمايش، فاقد اثرات گياه سوزي پايدار روي لوبيا بود. کاربرد ايمازتاپير به صورت پس رويشي کارايي چنداني در کنترل علف هاي هرز نداشت. هرچند تاثير کنترلي ايمازتاپير روي جمعيت علف هاي هرز در سطح عالي نبود اما با توجه به محدوديت شديد گزينه هاي علف کش در دسترس لوبياکاران به نظر مي رسد پس از مطالعات بيشتر در زمينه اثرات کنترلي آن روي گونه هاي علف هرز غالب کشور و همچنين کسب آگاهي درباره اثرات باقي مانده آن در خاک مي توان نسبت به معرفي اين علف کش براي مديريت علف هاي هرز در سطح مزارع لوبيا اقدام نمود.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي تاثير علف کش هاي شيميايي مختلف بر کنترل علف هاي هرز پهن برگ زراعت لوبيا، آزمايشي در سال 1386 با 12 تيمار بر پايه طرح بلوک هاي کامل تصادفي در سه تکرار در ياسوج اجرا شد. تيمارهاي آزمايش شامل کاربرد خاکي تري فلورالين به صورت پيش کاشت به مقدار 960 گرم ماده موثره در هکتار؛ کاربرد پس رويشي علف کش هاي بنتازون به مقدار 1200 گرم ماده موثره در هکتار؛ علف کش ايمازتاپير با مقادير 50، 75 و 100 گرم ماده موثره در هکتار؛ علف کش فومسافن به مقادير 426، 639 و 852 گرم ماده موثره در هکتار؛ علف کش استورم به مقادير 426، 639 و 1065 گرم ماده موثره در هکتار، شاهد عاري از علف هاي هرز توسط وجين دستي و تداخل علف هاي هرز تا پايان دوره رشد بودند. نتايج نشان داد که موثرترين تيمار بر افزايش عملکرد لوبيا، علف کش تريفلورالين بود که با تيمار شاهد عاري از علف هرز، در يک کلاس آماري قرار گرفت و بعد از آن علف کش هاي بنتازون و فومسافن در هر سه مقدار استفاده شده، قرار گرفتند. بيشترين و کمترين درصد کاهش وزن خشک علف هاي هرز به ترتيب به تيمارکاربرد علف کش تري فلورالين و بنتازون مربوط بود. در مجموع با در نظر گرفتن مشکل کاربرد علف کش تري فلورالين که کشت بعدي را در معرض خطر قرار مي دهد، مي توان از علف کش فومسافن به صورت پس رويشي استفاده نمود. اين علف کش ضمن خسارت کم به گياه زراعي، از پتانسيل بالايي جهت کنترل علف هاي هرز برخوردار است.

 نسخه قابل چاپ

به منظور ارزيابي کارايي استفاده از 12 علف کش اتال فلورالين (3 ليتر در هکتار)، تري فلورالين (2 ليتر در هکتار)، پنديمتالين (1.5 تا 2.5 ليتر در هکتار)، ايمازتاپير (0.5 تا 0.7 ليتر در هکتار)، ايزوکسافلوتل (80 گرم در هکتار)، پيريديت (2.5 ليتر در هکتار)، بنتازون (2 ليتر در هکتار)، متري بيوزين (0.7 کيلوگرم در هکتار)، فومسافن (1 ليتر در هکتار)، سيمازين (800 گرم در هکتار)، پرومترين (830 گرم در هکتار) و هالوکسي فوپ-آر-متيل (1 ليتر در هکتار) براي کنترل علف هاي هرز مزارع نخود و همچنين سنجش حساسيت نخود به اين علف کش ها، آزمايش مزرعه اي در قالب طرح بلوک هاي کامل تصادفي با چهار تکرار طي سال زراعي 86-1385 در شهرستان خرم آباد لرستان اجرا شد. در بين تيمارهاي کنترل شيميايي، کمترين تراکم علف هاي هرز يک ساله به تيمارهاي کاربرد پس رويشي فومسافن و ايزوکسافلوتل و کاربرد پيش رويشي مخلوط سيمازين و پرومترين و کاربرد پيش رويشي متري بيوزين اختصاص داشت. تيمارهاي کاربرد پس رويشي فومسافن، کاربرد پيش رويشي مخلوط سيمازين و پرومترين و تيمار کاربرد پس رويشي ايزوکسافلوتل، حداقل موجب کاهش 87 درصدي تراکم علف هاي هرز را فراهم آوردند. سطح کاهش جمعيت علف هرز براي تيمار کاربرد پس رويشي پيريديت، 85 درصد بود. براساس ارزيابي چشمي به فاصله 2 و 15 روز پس از سم پاشي پس رويشي، تيمارهاي کاربرد پس رويشي زودهنگام بنتازون، کاربرد پس رويشي فومسافن و تمامي شکل هاي کاربرد ايمازتاپير، اثرات گياه سوزي شديدي روي گياه زراعي نخود بر جاي گذاشتند. بر مبناي ارزيابي چشمي صورت گرفته، تيمارهاي کاربرد پس رويشي ايزوکسافلوتل و فومسافن، بهترين تيمارها از نظر کنترل علف هاي هرز (کنترل 96.5 تا 99 درصد) بودند. کاربرد پيش رويشي مخلوط سيمازين و پرومترين، بهترين تيمار شيميايي از نظر کنترل علف هرز خردل وحشي-شايع ترين گونه يک ساله ـ بود. کاربرد پيش رويشي و پس رويشي فومسافن، کاربرد پس رويشي پيريديت و ايزوکسافلوتل، کاربرد پيش کاشت و پس رويشي ايمازتاپير، تيمارهاي ترکيبي کاربرد پيش رويش به علاوه پس رويشي ايمازتاپير و پنديمتالين، کاربرد پس رويشي زودهنگام بنتازون، کاربرد پيش رويشي پنديمتالين و کاربرد پيش رويشي مخلوط سيمازين و پرومترين، سبب کاهش حداقل 90 درصدي توليد ماده خشک علف هاي هرز شدند. اثرات گياه سوزي کاربرد پس رويشي ايزوکسافلوتل، فومسافن و ايمازتاپير و کاربرد پيش رويشي متري بيوزين نيز شديد بود. کاربرد پيش رويشي فومسافن براي نخود، ايمن بود. بيشترين عملکرد دانه در تيمارهاي وجين دومرحله اي، وجين زودهنگام، کاربرد پس رويشي پيريديت، کاربرد پيش رويشي مخلوط سيمازين و پرومترين، کاربرد پيش کاشت پنديمتالين، کاربرد پس رويشي ايزوکسافلوتل، کاربرد پيش رويشي متري بيوزين، پنديمتالين و فومسافن، کاربرد پس رويشي پنديمتالين، کاربرد پيش کاشت ايمازتاپير، اتال فلورالين و تري فلورالين مشاهده شد.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي صفات کمي و کيفي تاثيرگذار بر قابليت پخت و رابطه آن با درصد پروتئين، طرحي در قالب بلوک هاي کامل تصادفي با 15 ژنوتيپ لوبيا قرمز (.Phaseolus vulgaris L) تحت شرايط آبياري معمولي و تنش خشکي در سه تکرار انجام شد. صفات مورد نظر در سطح مزرعه و آزمايشگاه تغذيه بر اساس استاندارد بين المللي CIAT بررسي شد. تجزيه واريانس نشان داد که تحت دو شرايط آبياري مستقل اثر ژنوتيپ ها روي برخي صفات کمي (طول بوته، گره روي ساقه اصلي، روز تا 50 درصد گل دهي، دوره پرشدن دانه، اندازه دانه، وزن 100 دانه و درصد پروتئين) و برخي صفات کيفي (شاخص جذب آب، شاخص تورم، جلوه و ظاهر دانه)، معني دار بود. نتايج مقايسه ميانگين آماري صفات نشان داد در اثر تنش خشکي، مقدار پروتئين دانه، بيشتر، رقم ديررس تر و دانه، ديرپزتر شده است. در تجزيه به عامل ها، چهار عامل پنهاني با توجيه تقريبي بيش از 70 درصد تغييرات، در محيط آبياري معمولي شامل عوامل فيزيولوژيک بوته، مورفولوژي بوته، تيپ رشد و عامل قابليت پخت و کيفيت پروتئين، دسته بندي شد و در شرايط تنش خشکي، عوامل اصلي به ترتيب شامل خصوصيات فيزيولوژيک بوته، مرتبط بر عملکرد بوته، کميت دانه و عامل قابليت پخت و زمان پخت بودند.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي کارآيي تلقيح بذر نخود با مزوريزوبيوم و همچنين كاربرد كودهاي نيتروژن و روي بر عملكرد و اجزاي عملکرد نخود ديم، آزمايشي در ايستگاه تحقيقاتي شيروان- چرداول واقع در شمال استان ايلام انجام شد. آزمايش در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با شش تيمار شامل تلقيح بذر نخود با مزوريزوبيوم، مصرف نيتروژن (40 کيلوگرم در هکتار از منبع اوره)، مصرف روي (25 کيلوگرم در هکتار از منبع سولفات روي)، مصرف توام نيتروژن و روي، تلقيح بذر همراه با مصرف روي و نيز شاهد (بدون تلقيح و مصرف کود) در چهار تكرار اجرا شد. بر اساس نتايج، تفاوت هاي معني داري (P£0.01) در بين تيمارها از نظر عملكرد دانه و عملکرد بيولوژيک مشاهده شد. تلقيح باکتري همراه با مصرف 25 كيلوگرم در هكتار سولفات روي، بالاترين عملكرد دانه و عملکرد بيولوژيک را توليد نمود كه ميزان آن نسبت به تيمار شاهد به ترتيب 7/48 و 7/34 درصد افزايش نشان داد. تعداد غلاف در بوته و وزن 100 دانه نيز در اين تيمار نسبت به شاهد به ترتيب 50 و 6 درصد افزايش يافت. افزايش عملکرد دانه، بيشتر ناشي از افزايش تعداد غلاف در بوته و وزن 100 دانه بود. همچنين بيشترين عملکرد نيتروژن، با مصرف نيتروژن همراه با روي به دست آمد که نسبت به شاهد 3/74 درصد افزايش نشان داد. تفاوت ميان تيمارها از نظر درصد پروتئين و غلظت روي در دانه نيز معني دار بود (P£0.01). تيمارهاي مصرف توام نيتروژن روي و شاهد با 1/23 و 4/19 درصد، به ترتيب بيشترين و کمترين پروتئين دانه را توليد کردند. بيشترين غني سازي عنصر روي در دانه نخود با مصرف سولفات روي و همچنين تلقيح توام با مصرف سولفات روي به دست آمد.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي اثرات تاريخ کاشت و روش کاشت بر عملكرد و خصوصيات مرتبط با آن در دو رقم لوبيا، آزمايشي طي سال زراعي 87-1386 در مزرعه تحقيقاتي کشت و صنعت دشت خرم دره (استان زنجان) انجام پذيرفت. تحقيق شامل سه تاريخ کاشت (اول خرداد، 15 خرداد و 30 خرداد)، دو روش کاشت شامل فارويي و کرتي براي دو رقم لوبياي قرمز ناز و چيتي تلاش بود. آزمايش به صورت طرح اسپليت-فاکتوريل که در آن تاريخ هاي کاشت به عنوان کرت هاي اصلي و ارقام و روش کاشت به عنوان کرت هاي فرعي در نظر گرفته شده بودند، در قالب طرح بلوک هاي کامل تصادفي در سه تکرار به اجرا آمد. در مرحله برداشت نهايي، ويژگي هايي مانند عملکرد کل دانه، عملکرد بيولوژيک، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن 100 دانه، درصد پروتئين، تعداد روز تا رسيدگي كامل و ارتفاع بوته مورد بررسي قرار گرفت. نتايج حاصل از تجزيه واريانس و مقايسات ميانگين نشان داد که تاريخ کاشت و روش کاشت به طور معني داري بر عملكرد دانه و تعدادي از صفات مورد بررسي ارقام موثر بودند. تعداد غلاف در بوته، مهم ترين جزء عملکردي در اين آزمايش بود به طوري که تعداد دانه در غلاف و وزن 100 دانه در تيمارهاي مختلف چندان تفاوتي نشان ندادند. نتايج همچنين نشان داد که عملکرد و اجزاي عملکرد تحت تاثير روش هاي مختلف کشت قرار گرفتند. کشت جوي و پشته اي (فارويي) توانست به دليل مناسب تر بودن بستر و عدم ارتباط مستقيم آب با اندام هاي لوبيا، عملکرد بهتري نسبت به روش کرتي داشته باشد. تاثير تاريخ كاشت و ارقام در سطح احتمال خطاي 5% و روش كاشت در سطح احتمال خطاي 1% بر ميزان عملكرد دانه لوبيا معني دار بود، به طوري كه بالاترين ميزان عملكرد به مقدار 3878 كيلوگرم در هکتار از تاريخ كاشت 15 خرداد، و كمترين ميزان عملكرد به مقدار 3246 كيلوگرم از تاريخ كاشت 30 خرداد حاصل گرديد. بيشترين تعداد غلاف در بوته در تاريخ كاشت دوم با ميانگين 4/14 و روش جوي پشته اي با ميانگين 4/13 و رقم قرمز ناز با ميانگين 16/12 عدد در هر بوته ديده شد. بيشترين ميزان پروتئين دانه از تاريخ كاشت سوم (30 خرداد) رقم چيتي تلاش به دست آمد. روش کاشت، تاثيري بر درصد پروتئين دانه نداشت.

 نسخه قابل چاپ

فقدان علف كش براي کنترل علف هاي هرز پهن برگ از جمله مهم ترين چالش هاي زراعت نخود در کشور ايران است. آزمايش ارزيابي كارآيي چند علف كش براي كنترل علف هاي هرز كشت نخود طي سال زراعي 85-1384 در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 12 تيمار و چهار تكرار در استان هاي لرستان، کرمانشاه، آذربايجان شرقي و آذربايجان غربي اجرا شد. تيمارهاي آزمايش شامل كاربرد پيش رويشي سيمازين، پرومترين و مخلوط آنها، كاربرد پيش رويشي و پس رويشي فومسافن، كاربرد پيش كاشت آميخته با خاك، پيش رويشي و پس رويشي ايمازتاپير، كاربرد پيش كاشت آميخته با خاك و پس رويشي پنديمتالين، كاربرد پس رويشي پيريديت و شاهد عاري از علف هرز بود. كاربرد ايمازتاپير به صورت هاي پيش كاشت آميخته با خاك و پيش رويشي به مقدار يك ليتر در هكتار و پس رويشي به مقدار 7/0 ليتر در هكتار با وجود تاثير كنترلي مناسب روي علف هاي هرز (کاهش 80 درصدي تراکم علف هاي هرز) اثرات گياه سوزي شديدي روي نخود بر جاي گذاشت. كاربرد پس رويشي پيريديت، كاربرد پيش رويشي فومسافن، كاربرد پيش رويشي سيمازين و كاربرد پيش رويشي مخلوط سيمازين+پرومترين، برترين تيمارهاي علف كش به لحاظ حداقل اثرات گياه سوزي روي نخود و داشتن تاثير كنترلي مناسب روي گونه هاي علف هرز بود. كاربرد پيش رويشي فومسافن ضمن كنترل نسبتا مناسب علف هاي هرز (کاهش 88 درصدي توليد زيست توده علف هاي هرز) فاقد اثرات گياه سوزي مشهود روي نخود بود. از اين رو با توجه به محدود بودن طيف علف كش هاي قابل استفاده براي كشت نخود مي توان آن را به صورت پيش رويشي براي كنترل علف هاي هرز اين محصول به كار برد.

 نسخه قابل چاپ

گياه زراعي نخود (Cicer arietinum L.) از جمله حبوبات با سابقه كهن و رايج مي باشد. به دليل وجود علف هاي هرز در مزارع نخود بين عملكرد موجود و پتانسيل واقعي ارقام، فاصله زيادي وجود دارد. به منظور تعيين اثر علف كش هاي تربوترين، سيانازين، لينوران، کلرتال دي متيل، پاراكوآت، پايريدات و مخلوط علف کش پروپيزآميد با تربوترين و سيانازين و لينوران به صورت پيش رويشي بر روي علف هاي هرز نخود، اين طرح اجرا گرديد. در اين پژوهش، 11 تيمار علف كش همراه با تيمار عدم کنترل علف هرز در قالب طرح آماري بلوك هاي کامل تصادفي با چهار تكرار مورد ارزيابي قرار گرفتند. مهم ترين علف هاي هرز خسارت زا در اين مطالعه، تاج خروس وحشي در درجه اول و خردل وحشي و سلمه تره در درجه دوم بودند. اين علف هاي هرز، ارتفاع، وزن خشک، شاخص برداشت و در نهايت، عملکرد دانه نخود را تحت تاثير خود قرار دادند. با بررسي اثر علف کش هاي مختلف بر روي اين علف هاي هرز مشخص گرديد که مقادير مختلف پاپيرات، بيشترين کاهش را در تعداد علف هاي هرز ايجاد نمود به طوري که پاپيرات 1 و پاپيرات 2 به ترتيب 100 درصد و 4/74 درصد نسبت به شاهد در تعداد علف هاي هرز تاج خروس کاهش ايجاد کرد. در نهايت با در نظر گرفتن هزينه بالاي وجين دستي مي توان اظهار داشت که در سطوح کشت محدود و در صورت وجود کارگران ارزان قيمت مي توان از وجين دستي استفاده نمود كه از نظر اقتصادي مقرون به صرفه خواهد بود. در غير اين صورت، استفاده از تيمار پايريدات 2 ليتر در هکتار بعد از سبز شدن براي کنترل علف هاي هرز در شرايط منطقه گلستان، اقتصادي تر به نظر مي رسد.

 نسخه قابل چاپ

به منظور تعيين تراکم بهينه لوبياچيتي در شهرستان ياسوج، اين آزمايش در قالب فاکتوريل بر پايه طرح بلوک هاي کامل تصادفي با دو عامل رقم و تراکم بوته در سه تکرار در سال 1387 اجرا گرديد. عامل رقم در سه سطح شامل ارقام کشاورزي، تلاش و اشتري و عامل تراکم بوته نيز در پنج سطح شامل 10 بوته، 20 بوته، 30 بوته، 40 بوته و 50 بوته در مترمربع بود. نتايج نشان داد که تاثير تراکم بوته، رقم و اثر متقابل تراکم بوته و رقم بر عملکرد دانه معني دار گرديد. بيشترين عملکرد دانه در تراکم 50 بوته در مترمربع به ميزان 1/539 و کمترين عملکرد دانه در تراکم 10 بوته در مترمربع به ميزان 4/203 گرم در مترمربع به دست آمد. تعداد غلاف در واحد سطح و تعداد دانه در غلاف در تراکم 50 بوته در مترمربع بيشتر از چهار تراکم ديگر بود. عملکرد رقم تلاش نيز به طور معني داري بيشتر از دو رقم ديگر بود. تعداد غلاف در واحد سطح در رقم تلاش به طور معني داري نسبت به دو رقم ديگر، بيشتر بود. رقم اشتري در تراکم 10 بوته در مترمربع با ميانگين 7/161 گرم در مترمربع کمترين و رقم تلاش در تراکم 50 بوته در متر مربع با 6/606 گرم در مترمربع، بيشترين عملکرد دانه را توليد نمودند.

 نسخه قابل چاپ