کودکان و نوزادان و موارد کوچک اما پر اهمیت در بیماری های آنان (جامع )

تفکر بغلي شدن نوزادان اشتباه است

برخي والدين با تفکر اينکه بغل کردن زياد نوزاد موجب لوس شدن او يا به اصطلاح عام موجب بغلي شدن يا همان عادت به بغل کردن کودک مي شود از توجه زياد به کودک خود امتناع مي کنند که البته اين تفکر اشتباه است و توجه و مراقبت هر چه بيشتر از کودک لازم و ضروري است. 

دکتر منصور بهرامي متخصص کودکان در گفت‌وگو با ايسنا گفت : مهمترين موضوع در پرورش کودک توجه و مراقبت از او از لحظه تولد است که اين توجه بايد در بالاترين ميزان خود باشد چرا که کودک از لحظه تولد داراي لامسه و چشايي و حواس کامل است و اين حواس بايد هر چه بيشتر تقويت شوند.

وي در ادامه افزود: بيشترين ميزان رشد مغز در 5/1 سال ابتداي زندگي است به طوري که اين ميزان تا 90 درصد نيز مي رسد بنابراين والدين در همين زمان است که بايد تمام تلاش خود را براي رشد کامل و تکامل مغز کودک به کار گيرند.

برخلاف عقيده برخي والدين هر چه نوزاد بيشتر مورد توجه قرار گيرد و در آغوش گرفته شود بيشتر با اصوات و تصاوير افراد آشنا شده و حواس و حتي تکلم وي تقويت مي شود و هيچ گاه موجب لوس شدن يا بغلي شدن کودک نمي گردد و مي توان گفت اين تفکر که کودک به اصطلاح بغلي مي شود ، اشتباه مي باشد.

گفتني است: کودک به خصوص در سالهاي اول زندگي به هيچ وجه نبايد احساس نگراني، ترس و يا ناامني داشته باشد چرا که در طولاني مدت در روحيات و حتي شکل گيري شخصيت وي تاثير گذار است.

شايان ذکر است: اگر در آغوش گرفتن کودک همراه با صحبت کردن با وي باشد مي تواند تا حدي در قدرت تکلم و شنوايي کودک موثر واقع شود.

مروري بر درمان کودکان مبتلا به کوتاهي قامت با علل ناشناخته

کوتاهي قامت، يکي از شايع‌ترين نگراني‌هايي است که بيماران را به مطب متخصصان اطفال، به‌ويژه متخصصان غدد اطفال مي‌کشاند. در کودکان داراي قامت کوتاه، انواعي از بيماري‌ها بايد مورد نظر قرار گيرند. با اين وجود براي تعداد زيادي از آنها تشخيص معيني وجود ندارد که بر آنها برچسب کوتاهي قامت با علل ناشناخته يا Idiopathic Short Stature (ISS) مي‌خورد...


تعريف ISS عبارت است از طول قدي که بيشتر از 2 انحراف معيار زير قد متوسط مربوط به آن سن، جنس و جمعيت باشد؛ بدون آنکه شواهدي از اختلالات سيستميک، اندوکرين، تغذيه‌اي يا کروموزومي وجود داشته باشد. کودکان مبتلا به ISS به‌ويژه داراي وزن هنگام تولد طبيعي بوده، ولي کمبود هورمون رشد دارند. تخمين زده مي‌شود 60 تا 80 درصد تمام کودکان کوتاه‌قد با 2 انحراف معيار يا پايين‌تر، با تعريف ISS هم‌خواني دارند. البته ISS بايد بر حسب معيارهاي اکسولوژيک به زير گروه‌هاي بيشتري تقسيم شود. تمايز اصلي بين کودکاني است که سابقه خانوادگي کوتاهي قد دارند و قد آنها در محدوده مورد انتظار از قد والدين مي‌باشد با کودکاني که نسبت به والدين خود کوتاه هستند. همچنين ISS بايد بر اساس وجود يا نبود تاخير سن استخواني که نشان دهنده احتمال تاخير رشد و بلوغ است، طبقه‌بندي شود.

ارزيابي يک کودک کوتاه‌قد هميشه با گرفتن يک شرح‌حال پزشکي دقيق شامل سابقه خانوادگي و پزشکي، به همراه يک معاينه فيزيکي کامل شامل خصوصيات فنوتيپي، نسبت‌هاي بدني و مرحله بلوغ آغاز مي‌شود. توجه ويژه‌اي بايد به احتمال نسبت فاميلي بين والدين و زمان بلوغ آنها و همچنين قامت بستگان درجه اول و دوم مبذول داشت. بايد سابقه تولد از نظر اختلالات رشد جنيني و مشکلات پري‌ناتال بررسي شود و اطلاعاتي درباره سابقه بيماري در گذشته، علايم بيماري مزمن، مصرف دارو، وضعيت تغذيه‌اي و تکامل اجتماعي و شناختي جمع‌آوري شوند. نمودارهاي اخير رشد کودک براي کودکان زير 5 سال و تطابق قد کودک با نمودارهاي طبيعي جامعه براي کودکان بزرگ‌تر نيز آماده شوند. معاينه فيزيکي بايد با کمي‌سازي ميزان کمبود رشد و نسبت‌ها با استفاده از دامنه بازويي، قد نشسته يا نسبت‌ قسمت‌هاي فوقاني به تحتاني، شاخص توده بدني و براي کودکان زير چهار سال با اندازه‌گيري دور سر شروع شود. بايد به دنبال خصوصيات ديس‌مورفيکي که مي‌توانند نشان‌دهنده يک تشخيص سندرمي باشند و همچنين علايم بيماري مزمن يا اندوکرينوپاتي باشيد.



درمان

در درمان کودکان ISS بايد تمايل کودک مورد توجه اصلي باشد. بايد توضيح داد که انتظار اينکه قد بلندتر لزوما با تغييرات مثبت در کيفيت زندگي همراه است، درست نيست. هدف اوليه درمان دست‌يابي به قد طبيعي در بزرگسالي است و هدف مطلوب ثانويه، رسيدن به قد طبيعي در دوران کودکي.

معيارهاي قد براي درنظر گرفتن درمان مناسب بر اساس متغيرهاي جغرافيايي و باليني متفاوت هستند. هنگام تصميم به شروع درمان، سن بايد در نظر گرفته شود. به نظر مي‌رسد که سن مطلوب براي شروع درمان 5 سالگي تا اوايل بلوغ است. از نظر رواني، پزشک بايد ميزان کوتاهي و ظرفيت تطابقي کودک را بسنجد. براي کودکي که نگران قد خود نيست، عموما درمان توصيه نمي‌شود.



استروييدهاي آنابوليک

نشان داده شده که اکساندرولون، سرعت قد را در کوتاه‌مدت افزايش مي‌دهد، ولي بر قد مورد پيش‌بيني يا اندازه‌گيري شده در بزرگسالي به ميزان قابل‌توجهي موثر نيست. تستوسترون با دوز پايين باعث تسريع کوتاه‌مدت رشد خطي با حداقل ميزان يا عدم بهبود سن استخواني مي‌شود. هر دوي اين داروها در افراد مذکر مبتلا به تاخير سرشتي در رشد و بلوغ (CDGP) به همراه کوتاهي قامت خفيف تا متوسط موثر هستند، ولي تستوسترون براي درمان پسران مبتلا به CDGP داراي پيش‌بيني قد بزرگسالي در محدوده طبيعي، مناسب‌تر است. اکساندرولون مزيت تجويز خوراکي، ولي مشکل خاصيت ضعيف اندروژنيک و خطر دراز مدت هپاتوتوکسيسيتي دارد.



IGF-I

در آمريکا، ژاپن و اروپا IGF-I براي کوتاهي قامت همراه با کمبود شديد IGF ولي با ترشح طبيعي هورمون رشد (يا عدم حساسيت به هورمون رشد) تاييد شده است. در کودکان ISS که به درمان با هورمون رشد پاسخ نمي‌دهند، درمان با IGF-I يک انتخاب تئوريک است، ولي اطلاعات کافي درباره تاثير و ايمني آن موجود نيست.




آنالوگ‌هاي GnRH


تک‌درماني با آنالوگ‌هاي GnRH (GnRHa) در هر دو جنس نشان داده که اثر کوچک و متغيري بر افزايش قد دارد و عموما توصيه نمي‌شود. نگراني‌هايي درباره آثار جانبي بالقوه GnRHa شامل اثر کوتاه‌مدت بر چگالي معدني استخواني و بر عوارض روان‌شناختي تاخير بلوغ وجود دارند. در صورت ادامه درمان با GnRHa براي حداقل سه سال، درمان ترکيبي با GnRHa و هورمون رشد مي‌تواند بالقوه مفيد باشد.



مهار کننده‌هاي آروماتاز

مهار آروماتاز مي‌تواند در حضور اندروژن‌ها موجب افزايش رشد شود، در حالي‌که پيشرفت سن استخواني به علت مهار توليد استروژن آهسته مي‌شود. افزايش قد بزرگسالي پيش‌بيني شده در افراد مذکر مبتلا به ISS نشان داده شده، ولي اطلاعاتي درباره قد آنها در بزرگسالي در دست نيست. همچنين در مورد استفاده از آن در بيماران مونث مبتلا به ISS شواهد ناکافي هستند. تاثير و ايمني دراز مدت مهارکننده‌هاي آروماتاز در بيماران مذکر مبتلا به ISS نشان داده نشده است. مطالعات در دست انجام روي درمان ترکيبي با هورمون رشد و مهار کننده‌هاي آروماتاز به مدت حداقل دو سال، کاهش در سرعت افزايش سن استخواني و افزايش قد بزرگسالي پيش‌بيني شده را نشان مي‌دهد.



درمان با هورمون رشد 

متوسط افزايش قد بزرگسالي قابل نسبت به درمان با هورمون رشد (متوسط زمان 4 تا 7 سال) در کودکان مبتلا به ISS، 5/3 تا 5/7 سانتي‌متر است. پاسخ به درمان بسيار متغير و وابسته به دوز است. نگراني‌هايي درباره اينکه دوزهاي بالاتر هورمون رشد (بيشتر از روزانه 53 ميکروگرم به ازاي هر کيلو گرم وزن بدن) ممکن است سن استخواني و شروع بلوغ را تسريع کنند، ايجاد شده، ولي در بقيه مطالعات ديده نشده است.

عوامل متعددي بر پاسخ رشد به هورمون رشد تاثير مي‌گذارند که بسياري از آنها شناخته نشده‌اند. کودکان کم‌سن‌تر يا سنگين‌‌وزن‌تر که دوزهاي بالاتري از هورمون رشد دريافت مي‌کنند و در مقايسه با قد مورد هدف، بيشتر کوتاه هستند، بهترين پاسخ رشد را به درمان دارند. قد به دست‌آمده در بزرگسالي تحت تاثير منفي سن در شروع درمان و تاثير مثبت ميانگين قد بزرگسالي، قد در شروع درمان، تاخير سن استخواني و پاسخ سال اول به درمان با هورمون رشد مي‌باشد.

اندازه‌گيري‌هاي متوالي IGF-I طي درمان با هورمون رشد براي ارزيابي تاثير، ايمني و پذيرش درمان مفيد بوده و به عنوان وسيله‌اي براي تنظيم دوزهورمون رشد توصيه شده است. در حال حاضر آزمايش بيوشيميايي رايج ديگري براي بيماران ISS تحت درمان با هورمون رشد توصيه نمي‌شود.

کودکان درمان شده با هورمون رشد بايد در فواصل زماني 3 تا 6 ماهه از نظر قد، وزن، ايجاد بلوغ و عوارض جانبي مورد پايش قرار گيرند. پايش منظم از نظر اسکوليوز، هيپرتروفي لوزه‌اي، ادم پاپي و اپي‌فيز در رفته سر فمور به صورت بخشي از معاينه فيزيکي منظم در ويزيت‌هاي پيگيري بايد انجام شود. توصيه مي‌شود بعد از يک سال، پاسخ به درمان با محاسبه انحراف معيار سرعت افزايش قد و همچنين تغيير در انحراف معيار قد ارزيابي شود. مرحله بلوغ بايد به‌طور منظم ارزيابي شده و سن استخواني براي ارزيابي مجدد پيش‌بيني قد و در نظر گرفتن مداخله به منظور تغيير سرعت بلوغ، اندازه‌گيري شود. سطوح IGF-I مي‌توانند براي تنظيم دوز هورمون رشد مفيد باشند، ولي اهميت بالا رفتن غيرطبيعي سطوح IGF-I هنوز شناخته نيست. تا به حال، هيچ موردي از افزايش گلوکز خون در بيماران مبتلا به ISS تحت درمان با هورمون رشد گزارش نشده، ولي نياز به پايش مرتب متابوليسم گلوکز مورد بحث است.

دوز هورمون رشد معمولا بر اساس وزن انتخاب و تنظيم مي‌شود. اگر پاسخ رشد ناکافي باشد، مي‌توان دوز را افزايش داد. اطلاعات قطعي درباره ايمني درازمدت دوزهاي بالاتر از 50 ميکروگرم به ازاي هر کيلوگرم وزن بدن در کودکان مبتلا به ISS در دست نيست. در حال حاضر در آمريکا، دوزهاي مورد تاييد اداره نظارت بر غذا و داروي آمريکا براي ISS 3/0 تا 37/0 ميلي‌گرم به ازاي هر کيلوگرم وزن بدن در هفته مي‌باشند.


دکتر محسن پرورش

تشنج کودکان

علایم تشنج چیست؟ 
وقتی کودکی تشنج میکند ممکن است شما هریک ازاین علایم راببینید: 

۱) کودک دچار اختلال هوشیاری شودیعنی اطرافیان رانشناسد متوجه زمان ومکان نباشد،به صدازدن شماپاسخ ندهد یا بیهوش روی زمین بیفتد. 

۲) حرکاتی غیر ارادی در اعضای بدن کودک ظاهر شود این حرکات ممکن است قسمتی از بدن یاتمام اعضا را درگیرکند.ممکن است کودک به شدت دست وپابزند،روی زمین بیفتد،سروچشمهای کودک به یک طرف بچرخد یا اینکه فقط یک دست یا یک پای کودک دچار حرکات تکان دهنده شدید شودواین حالت چند ثانیه تا چنددقیقه طول بکشد معمولا این حملات کمتر از ۱۰دقیقه طول میکشد. 

۳) ممکن است کودک درزمان حمله کنترل ادرار خود را از دست بدهد. 

۴) گاهی کودک به صورت ناگهانی رفتاری غیر عادی نشان میدهد مثلاً بدون آنکه متوجه اطراف باشد،شروع به دویدن میکند. 

۵) ممکن است کودک برای چند لحظه به نقطه ای خیره شده ودر این مدت متوجه اطراف نباشد. 

● آیاهر کودکی یک بار تشنج کند،تا آخر عمر دچار حملا ت تشنج خواهد شد ؟ 
در سنین۶ماه تا۵سالگی مغز کودکان به افزایش درجه حرارت بدن حساس است در نتیجه۳-۴در صد کودکان در این سنین با تب های شدید(بیش از۳۸درجه)دچار تشنج میشوند. اکثریت این کودکان بعد از سن۵سالگی دچار تشنج نمیشوند.شایعترین سن برای تشنج ناشی از تب۱۸-۱۴ماهگی است وزمان آن ازچندثانیه تا۱۰دقیقه طول میکشد وبندرت تشنج ناشی ازتب بیش از یکبار اتفاق میافتد. 

● علت تشنج همراه باتب چیست؟ 
بیشترمواقع تشنج همراه با تب دراثر عفونتهای ویروسی دستگاه تنفس فوقانی یاعفونت حاد گوش میانی ایجاد میشود.گاهی ممکن است علت تشنج یا تب مننژیت باشد. 
● آیا تشنج درنوزادان شایع است؟ 
ازهر۱۰۰۰نوزاد تقریبأ ۲ نوزاد دچار تشنج درماه اول زندگی میشوند. 

● تشنج در نوزادان چه علایمی دارد؟ 
تشنج در نوزادان علایم متفاوتی دارد، مثلاً ممکن است به صورت حرکات شدید اندام ها،پرش های عضلانی تکراری،لرزش پلک ها،سفت شدن اندام ها،حرکات شبیه مکیدن یاجویدن در دهان،گریه غیرطبیعی یاحرکات غیرطبیعی چشمها دیده شود.دربعضی نوزادان تنهاعلامت تشنج توقف تنفس به مدت بیش از ۲۰ ثانیه و کبود شدن نوزاد است . 

● علت تشنج در نوزادان چیست ؟ 
۱) کمبود اکسیژن رسانی به مغز 
۲) کاهش قند خون 
۳) کاهش کلسیم خون 
۴) عفونت ها 
۵) اختلالات دستگاه عصبی 
۶) اعتیاد مادر به مواد مخدر و چند علت نادر دیگر 
لازم به ذکر است کودکان قبل از سن ۶ ماهگی که شامل نوزادان نیز می شوند به علت تب بالا دچار تشنج نمی شوند. 

● اگر کودک شما مبتلا به حملات تشنج در زمان تب می شود به این نکات دقت فرمائید : 

۱) هرگاه کودک شما به علت سرماخوردگی یا هر عفونت دیگری دچار تب شدید شد حتماً با استفاده منظم از داروی ضد تب ( استامینوفن ) و پا شویه با آب ولرم تب کودک را کاهش دهید . 
۲) هیچگاه برای کاهش تب کودک از آسپرین یا آمپول های تب بر استفاده نکنید . 
۳) کودک رابرای بررسی علت تب نزد پزشک ببرید . 
۴) در صورتی که پزشک احتمال مننژیت را در کودکی بدهد کشیدن مایع نخاع کودک جهت آزمایش و تشخیص بیماری ضروری است . در این زمینه با پزشک همکاری کنید . 
۵) اگر کودک شما سابقه تب و تشنج دارد با نظر پزشک در زمان تب شدید علاوه بر استامینوفن و پاشویه کردن کودک از داروی ضد تشنج به مقداری که پزشک دستور داده استفاده کنید تا از تشنج کودک پیشگیری شود . 
۶) ممکن است بعد از تشنج کودک پزشک دستور دهد تا کودک شما به مدت طولانی ( حدود ۲ سال ) از داروهای ضد تشنج استفاده کند . 
حتماً این داروها را طبق دستور در زمان مناسب مصرف کنید و از کم کردن یا قطع کردن خود سرانه داروها بپرهیزید . 

● اگر کودک شما مبتلا به حملات تشنج بدون تب ( صرع ) است به این نکات دقت فرمائید : 
۱) کودک شما تا زمانی که پزشک دستور دهد باید داروی ضد تشنج مصرف کند . 
۲) هیچ گاه دارو را خود سرانه قطع نکنید یا مقدار آن را کاهش ندهید . 
۳) کودکان مبتلا به حملات تشنج بدون تب ( صرع ) باید همواره مراقبت شوند بدون آنکه فعالیت جسمی آنهامحدود شود . در زمان انجام کارهای حساس مثل شنا یا استحمام حتما” از نزدیک مراقب کودکتان باشید . اگرکودکتان تمایل به بالا رفتن از بلندیها ، درخت یا وسایل بازی دارد نزد کودکتان بمانید . 
۴) در صورتی که کودکتان دچار حمله تشنج شد او را به پهلو بخوابانید جسم سفتی ( چوبی یا چرمی یا پارچه ای ) بین دندانهای کودک بگذارید تا زبانش در اثر قفل شدن دندانها آسیب نبیند . اطراف کودک را خلوت کنید و لباسهای تنگ یا زیور آلات را از گردن او باز کنید تا راحتتر نفس بکشد .در زمان تشنج هیچ ماده خوراکی یا آب را وارد دهان کودک نکنید و سریعاً او را به بیمارستان برسانید . 
۵) کودکان مستعد تشنج ممکن است با یک تب خفیف ، فشار روحی ، خستگی یا مصرف بعضی داروها ( مثل تئوفیلین ) دچار تشنج شوند حتماً کودکتان را از این نظر محافظت کنید .

تراشیدن موی سر نوزاد خوب است؟




یك متخصص پوست و مو گفت: بر خلاف تصور رایج در جامعه، تراشیدن موی سر نوزادان هیچ تاثیری در رشد موها نداشته و گاهی نیز به ریشه مو آسیب می‌ رساند.
دكتر رضا یعقوبی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی جندی ‌شاپور اهواز، در گفت وگو با خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه خوزستان، اظهار داشت: نوزادان در یك سال نخست زندگی دارای موهایی كرك‌ مانند و بسیار ضعیف هستند كه این موها در این یك سال به تدریج می ‌ریزند و پس از آن موهای دائمی كودك رشد خواهند كرد.
وی افزود: تراشیدن موی سر در هیچ سنی، تاثیری در رشد مو و پر پشت شدن آن ها نداشته و این تصور كه تراشیدن موی سر نوزاد موجب رشد بیشتر موها در بزرگسالی می ‌شود، كاملا نادرست است.
یعقوبی تصریح كرد: وارد آمدن هر گونه فشار و یا ضربه به ریشه موی نوزادان، موجب ریزش مو و كندی رشد موها شده و به والدین توصیه می‌ شود از تراشیدن موی نوزدان، شانه كردن موهای نوزاد با شانه‌ های غیراستاندارد و بستن موی سر نوزاد پرهیز كنند.
این متخصص پوست و مو خاطرنشان كرد: پوست سر نوزادان بسیار نازك است و ممكن است هنگام تراشیدن موها و یا شانه كردن، خراشیده شده و به ریشه مو آسیب وارد شود.
وی اضافه كرد: بهترین و ایمن ‌ترین روش، شانه كردن موی سر نوزدان توسط دست و یا برس ‌های بسیار نرم است.
یعقوبی اظهار داشت: توصیه می ‌شود موی سر نوزادان تا پیش از یك سالگی تراشیده نشود و پس از ریختن موهای نوزادی و رشد موهای دائمی می‌ توان جهت یك دست شدن ریشه مو، آن ها را تراشید.

وقتي كودك بيمار است.....!!!

غذادادن به كودك طبيعتا با غذا خوردن بزرگ ترها متفاوت است. اين واقعيت، هنگام بيماري كودكان پررنگ تر مي شود و توجه بيشتر والدين را طلب مي كند.
قبل از غذادادن به كودك، دست و صورتش را بشوييد تا احساس آرامش كند. غذادادن به كودك بيمار، مشكل و خسته كننده است و بايد سعي كنيد با صبر و حوصله زياد به كودك غذا بدهيد.
در طول بيماري، كودك را به خوردن غذا تشويق كنيد. حتي اگر مقدار كمي غذا بخورد بهتر از آن است كه چيزي نخورد. درحالتي كه كودك خواب آلود است، به او غذا ندهيد. از غذاهايي كه در حالت سلامت، كودك به آنها علاقه بيشتري دارد به او بدهيد. غذاهاي نرم مثل سوپ، فرني و پوره به او بدهيد. براي نرم كردن غذا از شير يا روغن مايع استفاده كنيد. كودك را مجبور به خوردن غذا نكنيد چون باعث تهوع در او مي شود. در صورت گرفتگي بيني، قبل از دادن غذا به او بيني اش را تميز كنيد. به كودك بيشتر از قبل غذا بدهيد و دفعات وعده غذايي را زياد كنيد. اگر كودك تب دارد، وقتي تب او پايين آمد، به او غذا بدهيد.
در صورتي كه شيرخوار اسهالي شده است، دفعات شيردهي را زياد كنيد. غذاهاي مايع و سوپ به كودك بدهيد.
براي جبران آب ازدست رفته، به كودك مايعاتي مثل دوغ، او.آر.اس و لعاب برنج و... بدهيد. گروهي تصور مي كنند به كودك اسهالي نبايد گوشت داد اما واقعيت اين است كه چون كودك انرژي زيادي از دست داده نياز به غذاهاي مقوي دارد؛ پس علاوه بر غذاهاي آبكي، كته و گوشت ماهيچه و مرغ به او بدهيد. موز، اسفناج و... را كه داراي پتاسيم هستند به برنامه غذايي كودك اضافه كنيد. از دادن نوشابه و آب ميوه صنعتي به كودك اسهالي خودداري كنيد.

بدن، جهت تأمین نیازهای خود به مواد معدنی، حفظ ثبات شیمیایی و دفع مواد زائد، به مقادیر كافی آب نیاز دارد. اگر كودك به دلایل مختلف مثل اسهال ، استفراغ یا تب ، آب بدنش را از دست بدهد و این مقدار توسط مایعات كافی جبران نشود، كم آبی اتفاق می افتد. در اسهال از آنجایی كه حركت روده سریع می شود و روده فرصت كافی برای جذب آب ندارد، كم آبی خیلی سریع اتفاق افتاده و پیشرفت می كند. بنابراین اسهال ، به خصوص اگر همراه با استفراغ باشد، در كودكان می تواند
کم آبی بدن و کاهش اشتها در کودکان

بدن، جهت تأمین نیازهای خود به مواد معدنی، حفظ ثبات شیمیایی و دفع مواد زائد، به مقادیر كافی آب نیاز دارد. اگر كودك به دلایل مختلف مثل اسهال ، استفراغ یا تب ، آب بدنش را از دست بدهد و این مقدار توسط مایعات كافی جبران نشود، كم آبی اتفاق می افتد. در اسهال از آنجایی كه حركت روده سریع می شود و روده فرصت كافی برای جذب آب ندارد ، كم آبی خیلی سریع اتفاق افتاده و پیشرفت می كند. بنابراین اسهال ، به خصوص اگر همراه با استفراغ باشد، در كودكان می تواند بسیارخطرناك باشد. در صورتی كه تب نیز به مجموعه علائم فوق اضافه شود ، به خاطر از دست دادن آب از طریق تعریق ، كم آبی خیلی سریع تر و بیشتر پیشرفت می كند. ثبات شیمیایی بدن به هم ریخته ، مواد مغذی ضروری از بدن دفع می شوند و حجم خون در گردش تا حد خطرناكی پایین می آید. كم آبی مشكل جدی و خطرناكی است و باید فوراً درمان شود. اگر كم آبی ، شدید و پیشرفته باشد ممكن است باعث آسیب مغزی و حتی مرگ شود.




علائم احتمالی :

- خشكی دهان ولبها،

- بی حالی،

- ملاجهای فرو رفته،

- ادرار غلیظ ( ادرار زرد رنگ تیره ) یا خشك ماندن پوشك ( عدم وجود ادرار).




نخستین اقداماتی كه می توانید انجام دهید:

1- اگر كودك مبتلا به اسهال یا استفراغ است ، درجه حرارت او را اندازه بگیرید . در صورت تب بالای 38 درجه سانتی گراد ، سعی كنید تب او را با كمك یك اسفنج مرطوب و استفاده از شربت استامینوفن پایین بیاورید.

2- اگر كودك شما با استفاده از بطری ، شیر می خورد به او مقداری آب جوشیده خنك بدهید. اگر كودك با شیر مادر تغذیه می شود، شیردهی را ادامه دهید. در صورتی كه اسهال یا استفراغ پس از شش ساعت متوقف نشد به پزشك اطلاع دهید.

3- كودك را تشویق كنید تا مایعات بنوشد. از دادن شیر یا آب میوه رقیق نشده به كودك خودداری كنید.

4- پودرORS را مطابق دستورالعمل نوشته شده بر روی بسته بندی درست كرده و به كودك بدهید. این محلول حاوی قند و نمك و مقداری املا ح لازم برای بدن است كه درطی اسهال از بدن دفع می شود.

5- هرگز به كودك خود داروی ضد اسهال یا ضد استفراغ ندهید مگر طبق دستور پزشك.

6- اگر اسهال كودك بیشتر از شش ساعت طول كشید یا همراه با سایر علائم بیماری مانند تب یا استفراغ بود با پزشك خود تماس بگیرید.

اقداماتی كه پزشك انجام می دهد :

- پزشك شما احتمالاً مصرف ORS را به منظور جایگزین كردن مایعات و املاح از دست رفته توصیه می كند. در مواردی كه كم آبی كودك شدید است ممكن است لازم باشد در بیمارستان بستری شده و آب واملاح را از طریق داخل وریدی دریافت دارد.

- در موارد نادری كه اسهال كودك به دلیل عدم تحمل قند شیر( لاكتوز) است پزشك ممكن است شیرخشك فاقد قند برای كودك تجویز كند.




اقداماتی كه شما می توانید برای كمك به كودك انجام دهید:

- ادرار كودك را بررسی كنید. رنگ روشن و شفاف ادرار و ادرار كردن به طور مرتب نشان می دهد كه سطح مایعات بدن كودك به حد طبیعی برگشته است.

- بعد از برطرف شدن بیماری ، به تدریج غذاهای حاوی شیر را مجدداً برای كودك شروع كنید. اگر كودك از شیر خشك استفاده می كند، می توانید شیر را تا سه برابر رقیق تراز معمول درست كنید و سپس ظرف دو تا سه روز بعد میزان آب داخل شیر را به حد طبیعی برسانید.

- اگر كودك را از شیر گرفته اید و غذاهای جامد به او می دهید، به خاطر داشته باشید كه حتماً مایعات كافی به وی بدهید.

كودك بیمار تقریباً همیشه از خوردن غذا اجتناب می كند. كاهش اشتها یك علامت عمومی در اغلب بیماری هاست و در بسیاری موارد همراه تب دیده می شود. همچنین این مشكل در بیماری هایی مثل التهاب معده و روده و گلو درد نیز دیده می شود. مشكلات خفیف مثل بیماری حركت ( یا مسافرت ) اغلب سبب كاهش اشتهای كودك می شود ، اما این مشكل گذرا و موقتی است. اگر كودك به علت خستگی یا خوردن یك میان وعده مفصل ، یك وعده غذای خود را نخورد ، نباید نگران كاهش اشتهای وی باشید چون دراین شرایط این مسئله طبیعی است و در وعده غذایی بعدی احتمالاً جبران می شود.

اگر كودك برای 24 ساعت از خوردن غذا اجتناب كند و هیچ دلیل مشخصی برای كاهش اشتهای وی پیدا نشود ممكن است مشكلی جدی وجود داشته باشد.




نخستین اقداماتی كه می توانید انجام دهید :

1- اگر كودك برای یك روز كامل از خوردن غذا اجتناب كرده اما مقدار زیادی مایعات نوشیده ، نخست درجه حرارت وی را اندازه بگیرید . سپس به كمك دسته قاشق زبان وی را به آرامی پایین بیاورید و از او بخواهید بگوید " آآ..." به این ترتیب می توانید لوزه های وی را معاینه كنید . در صورت وجود التهاب و بزرگی لوزه ها ، بلع دشوار و دردناك شده و كودك ازخوردن اجتناب می كند.

2- ممكن است كودك مبتلا به گوش درد باشد. یك عفونت گوشی مانند اوتیت میانی ( عفونت گوش میانی ) به اندازه كافی برای كاهش اشتهای كودك دردناك است.

3- به وسیله معاینه قسمت تحتانی و راست شكم می توان به وجود آپاندیسیت شك كرد . برای این كار كودك را بخوابانید و قسمت تحتانی و راست شكم ، كمی پایین تراز ناف را به آرامی فشار دهید. وجود درد درفشار ملایم شكم وایجاد یك درد تیز هنگام برداشتن ناگهانی دست ، می تواند نشانه های آپاندیسیت باشد.

4- از كودك بپرسید كه آیا هنگام ادرار كردن دچار درد می شود؟ این علامت می تواند نشانه یك عفونت در دستگاه ادراری باشد.

5- اگر درجه حرارت كودك طبیعی است و هیچ نشانه ای از بیماری های ذكرشده در وی دیده نمی شود ولی كودك همچنان از خوردن غذا خودداری می كند، به او مقدار زیادی مایعات بدهید.

چنانچه بی اشتهایی حتی بدون هیچ علامتی برای 24 ساعت ادامه پیدا كرد، با پزشك خود مشورت كنید.




اقداماتی كه پزشك انجام می دهد :

- پزشك نخست كودك را معاینه می كند تا از وجود هر علتی كه سبب بی اشتهایی كودك شده آگاه شود . اگر هیچ علامتی پیدا نشد احتمالاً كودك را تحت نظر گرفته ، توصیه های لازم را به شما می كند

رونشیت

برونشيت عبارت است از التهاب بافت پوششي مجاري بزرگ هوائي. يك عفونت مختصر در مجاري فوقاني دستگاه تنفسي مانند سرماخوردگي يا گلودرد مي‌تواند بعلت كاهش مقاومت كودك در برابر عفونت منجر به ايجاد آن شود عفونتهاي ناشي از باكتريها و يا ويروسها ميتوانند بافت پوششي مجاري هوا را متورم كرده و ترشحاتي را بوجود بياورند كه منجر به دشواري تنفسي شود. همچنين سرفه‌هاي خشك و تك تك از نشانه‌هاي بعدي آنست كه بعد از يك يا دو روز توليد خلط مي‌كند. و اگر كودك اين خلط را قورت بدهد ممكن است آنرا استفراغ كند.


علائم

- بالابودن دماي بدن
- سرفه‌هاي خشك و تك تك و تبديل آن به سرفه‌اي كه خلط سبز يا زرد ايجاد مي‌كند
- نفس‌هاي تند كشيدن، بيشتر از 40 نفس در دقيقه با خس خس سينه
- تنفس دشوار 
- بي‌اشتهايي
- استفراغ همراه با سرفه
- كبودي لبها و زبان


آيا خطرناك است؟

در كودكان بيشتر از يكسال، برونشيت معمولاً خطرناك نيست اما در موارد نادر،‌خس خس و استفراغ ممكن است بحدي ناراحتي ايجاد كند كه بستري كردن در بيمارستان الزامي شود.


ابتدا چه كار بايد بكنيم؟

1- اگر كودك شما به تازگي دچرا سرماخوردگي، سينوزيت، گلودرد يا عفونت گوش بوده است و بيماري وي رو به وخامت است ببينيد آيا تب دارد يا نه. اگر تب داشته باشد هر چهار ساعت يكبار دماي بدنش را اندازه بگيريد و چنانچه دماي وي به 38 درجه سانتي گراد برسد آنرا به كمپرس آب ولرم يا شربت استامينوفن پائين بياوريد.

2- اگر كودك شما دائماً سرفه مي‌كند ببينيد آيا خلط دارد، در اينصورت تشويق كنيد كه با سرفه آنرا بالا بياورد و در غير اينصورت وي را از سمت شكم روي دامنتان بخوابانيد و هنگامي كه سرفه مي‌كند به آرامي به پشت كودكتان ضربه بزنيد.

3- تا حد امكان به اجبار هم كه شده به كودك مايعات بنوشانيد تا دچار كمبود آب نشود.

4- كودك خود را گرم و آرام نگهداريد.

5- زمانيكه سرفه‌هاي وي خلط دارند هرگز از شربت ضد سرفه استفاده نكنيد.


آيا مشورت با دكتر لازم است؟

اگر كودك بسختي نفس مي‌كشد و يا درو لبها و روي زبان كبود شده است و يا اينكه با هر تنفس قفسه صدري بداخل كشيده ميشود بلا درنگ به دكتر و يا نزديكترين مركز اورژانس مراجعه كنيد چونكه اين عارضه بايد بصورت اورژانس درمان شود. اگر عفونت مجاري تنفسي فوقاني رو به وخامت مي‌رود تماس با دكتر الزامي است.


پزشک چه اقدامي انجام خواهد داد؟

اگر كودك بخاطر تنگي نفس و استفراغ دچار مشكل شده است دكتر مي‌تواند وي را در بيمارستان بستري كرده و به او اكسيژن كافي براي درمان تنگي نفس و يا مايعات كافي داخل وريدي براي درمان بي‌آب شدن بدن Dehydration بر اثر استفراغ بدهد.

در صورت عفونت ناشي از باكتري، به تجويز آنتي‌بيوتيك خواهد پرداخت. اگر عامل برونشيت يك ويروس باشد مداواي بخصوصي وجود ندارد و دكتر روشهاي مراقبت از كودك را به شما مي‌آموزد و همچنين نحوه بالا آوردن خلط كودك را به شما مي‌گويد.


شما چه كمكي مي‌توانيد بكنيد؟

سر كودك را بالا آورده و روي بالش تكيه بدهيد تا هنگام خواب رفتن، راحت نفس بكشيد.

كودك خود را آرام نگهداريد. فعاليت و هيجان زياد موجب حملات سرفه و استفراغ ميشود.

سندرم مرگ ناگهانی(SIDS)

SIDS یا Sudden Infant Death Syndrome به مرگ ناگهانی كودكان در سال اول زندگی اطلاق می شود كه علت آن تا به امروز مشخص نشده است. اما تحقیقات نشان داده اند كه عواملی مانند آلودگی محیط زیست، عفونت و مشكلات ژنتیكی و ارثی، در بروز این سندرم مؤثر هستند.

گاهی اوقات در شرایطی خاص، مثل حالتی كه نوزادی نارس در معرض عوامل مذكور قرار بگیرد، احتمال مرگ ناگهانی نوزاد بیشتر می شود. 

بر طبق آمار گزارش شده، سندرم SIDS ، نوزادان را بیشتر در سن زیر 6 ماه، به خصوص بین 2 تا 4 ماهگی به كام مرگ می كشاند. گرچه علت این سندرم هنوز به طور كامل روشن نشده، اما با رعایت بعضی نكات ایمنی می توان تا حد زیادی از بروز آن جلوگیری كرد. 

توصیه های زیر برای كاهش عوامل خطرزا، به پدران و مادران تا حد زیادی كمك می كند:

- از خواباندن نوزاد روی شكم(به حالت دمر)، خودداری كرده و همواره او را به پشت(طاق باز) بخوابانید.

- برای خواباندن نوزاد، از تشك های طبی و استاندارد كه سطح صاف و محكمی دارند، استفاده كنید. 

- در صورتی كه نوزاد را در كنار خود می خوابانید، فاصله خود را با او حفظ كرده تا در طول شب، از افتادن ناخودآگاه اعضای بدنتان روی او جلوگیری نمایید.

- وسایل نرم مثل اسباب بازی های شل، عروسك های پشم دار و پارچه ای و بالش های نرم و شل را كه ممكن است روی بینی و دهان نوزاد بیفتند و جلوی تنفس او را بگیرند، از اطراف نوزاد دور نگه دارید.

- دقت كنید پستانكی كه برای نوزاد استفاده می كنید، تمیز و خشك باشد.

- از نگه داشتن نوزاد در صندلی اتومبیل، ساك حمل و یا گهواره، به مدت زیاد خودداری كنید.

بر اساس اعلامیه جدید مؤسسه ملی سلامتی و رشد كودكان(NICHD)، احتمال بروز "سندرم مرگ ناگهانی نوزاد"، در فصل زمستان افزایش می یابد. علت این است كه هنگام سرما والدین برای گرم كردن نوزاد، از لباس های زیاد و پتوهای ضخیم استفاده كرده و اتاق نوزاد را بیش از حد گرم می كنند. در حالی كه یكی از عوامل ایجاد كننده خطر سندرم SIDS، گرمای بیش از حد محیط اطراف نوزاد می باشد. بنابراین، والدین باید دقت نمایند كه حتی در فصل زمستان، دمای اتاق كودك باید در حدی متعادل(حدود 26 درجه سانتیگراد) بوده كه یك فرد بزرگسال نیز در آن دما احساس راحتی و آرامش نماید. همچنین پتوی نوزاد باید سبك و با ضخامتی كم باشد و پدر و مادرها باید مواظب باشند كه پتو را فقط تا روی سینه نوزاد بالا بكشند و از افتادن آن روی بینی و دهان او جلوگیری كنند.

آلرژي‌ فصلي در کودکان