رشته رشته موهای " بز" را به هم می‌تند و ریسمانهای نازك و ظریف می‌تابد، همه یك دست و یكسان، مهارت خاص خود را در بافته‌هایش همراه با سلیقه و ذوقش عجین می‌كند تا هنر دستان توانایش علاوه بر زیبایی، نیازی از زندگیش را رفع كند.
"سیاه چادر، خورجین، چیت، رسن، آوار، جاخوایان، گبه، هور، خراره" و دهها هنر دستی كه سینه به سینه از نسلهای گذشته در این دیار هر كدام از مادر به دختر به ارث رسیده است تا بتواند با آن روزی كمك حال خانواده‌اش شود.
هنر دستان توانمند زنان عشایر از گذشته‌های دور تاكنون كه همه چیز تحت تاثیر توسعه و ماشینی شدن قرار دارد، همچنان ادامه دارد اما این روزها به واسطه تردد عشایر در شهرها بیشتر زنان كالاهای مورد نیاز خود را خریداری می‌كنند و كمتر زحمت بافتن و درست كردن آنها را می‌كشند.
هنر دستی یا به قول امروزیها صنایع دستی و سنتی ایران كه با تكیه بر هزاره‌ها و سده‌ها، سابقه طولانی را پشت سرگذاشته است، هر سال می‌رود كه اندكی غبار فراموشی بر چهره‌اش بنشیند و حضورش كم كم در میان تولیدات مصنوعی رنگ ببازد.
درست كردن سیاه چادر برای زندگی و سبد بافی، سنگتراشی و تولید كفپوشهای روستایی از پرسابقه‌ترین صنایع‌دستی و سنتی در كشور محسوب می‌شوند.
محصولات سنتی و دستی در ابتدا جنبه مصرفی و عملی داشتند و گذشتگان آنها را برای رفع نیازهای خود می‌آفریدند، اما امروزه جنبه تزیینی و تفننی به خود گرفته‌اند.
در حال حاضر بیش از160 نوع محصول صنایع دستی در ایران وجود دارد كه هر كدام از آنها در دوره‌های زمانی متفاوت و لایه‌های تمدنی خاص از فرهنگ ایران خلق شده‌اند و ما امروز انبوهی از محصولات سنتی و دستی داریم كه هویت و فرهنگ غنی ایرانی پشتوانه آنها است.
موضوع صنایع دستی در حقیقت پس از انقلاب صنعتی و تسلط ماشین بر كلیه ابعاد زندگی بشر تقریبا به فراموشی سپرده شد، ولی بعد از جنگ جهانی دوم در بسیاری از كشورها به عنوان هسته اولیه شكل‌گیری اقتصاد ملی و عامل عمده تامین خود كفایی قرار گرفت.
اما در ایران به علت تكیه اقتصاد به نفت، تنها در چهارچوب فعالیت مكمل در اقتصاد روستایی مورد توجه بود و حال كه دیگر به دلیل پاره‌ای مشكلات در معرض فراموشی قرار گرفته است.
مدیركل امور عشایری ایلام در این خصوص گفت : در دوره‌های گذشته، عشایر بخش عمده‌ای از نیازهای خانواده خود را با استفاده از تولیدات هنر دستی زنان عشایر برطرف می‌كردند اما امروزه آن صنایع در معرض فراموشی قرار گرفته است.
یارمحمد كریمی افزود: هنر دستی زنان عشایر كمك قابل توجهی به اقتصاد خانواده می‌كرد ، چون هم با استفاده از مواد تولید دامهای آنها بود و هم بدون هیچ هزینه‌ای توسط خودشان درست می‌شد.
متاسفانه امروزه به دلیل صنعتی شدن و تردد آسان عشایر به شهر، عشایر بیشتر اجناس مورد نیاز خود را از بازار شهرها خریداری می‌كنند.
وی افزود: این در حالیست كه امروزه بیشتر عشایر دامدار پشم و كرك تولیدی دامهای خود را به قیمت بسیار ناچیز به دلالان و واسطه‌ها می‌فروشند و برای خرید محصولات مورد نیاز خود باید مبالغ گزافی پول پرداخت كنند.
به عنوان مثال قبلا عشایر برای جابجایی كاه و آرد مورد نیاز دامهای خود از خراره، گبه و هور استفاده می‌كردند اما امروزه از صنایع مصنوعی كه دارای كیفیت پایین‌تر هم هستند، استفاده می‌شود.
كریمی افزود: وقتی عشایر برای نگهداری آرد مصرفی از هور یا گبه استفاده می كردند ، این محصولات به دلیل منفذهایی كه داشت اجازه می‌داد هوا در آرد جریان پیدا كند و از فاسد شدن آن جلوگیری می‌كرد اما استفاده از صنایع مصنوعی برای نگهداری آرد باعث خرابی آن در مدت بسیار كوتاه می‌شود.
وی گفت : تولیدات عشایر به دلیل تنوع و تركیب رنگهای متنوع ، دارای زیبایی خاصی است و نماد خودكفایی مردم عشایر است زیرا آنان تمام نیازهای خود غیر از ابزارآلات فلزی را خودشان تولید می‌كردند.
امروزه با توجه به پیشرفت صنعت در سطح كشور و تسهیل دسترسی عشایر به این امكانات بیشتر آنان كمتر از هنر دستان خود برای رفع نیازهای خانواده استفاده می‌كنند.
وی ادامه داد : باید با فرهنگ‌سازی و تشویق عشایر به تولید صنایع دستی مختلف و خرید این تولیدات از آنها به قیمت مناسب ، آنان را به ترویج این هنرها ترغیب كرد.
