بیماری های دام و طیور

کمبود کبالت بيشتر در سيستم چرا آزاد (گاها در
سيستمهای بسته و بصورت کم و انفرادی ) ديده می شود و
باعث بیاشتهای و لاغری در دام میگردد.
حساسيت گوسفند از گاو و دامهای جوان نسبت به
بالغين بيشتر است.
پاتوژنز:
کبالت در شکمبه تحت تاثير ميکرو ارگانيسمها به
تبديل می شود که در متابوليسم (b سيانوکوبالامين ( 12
اسيد پروپيونيک شرکت می کند . بنابراين در زمان
کمبود کبالت، اختلالی در متابوليسم کربوهيدراتها
ايجاد می شود که منجر به بی اشتهايی و لاغری دام می -
گردد.
در حالت طبيعی در شکمبه نشخوارکنندگان ويتامين
توسط ميکروارگانيسم ها ساخته می شود . بنابراين b12
در جيره ندارند . B نشخوارکنندگان نيازی به تامين 12
در جيره غذايی تامين گردد. B ولی در تک سمیها بايد 12
اما وقتی نشخوارکننده دچار کمبود کبالت می شود،
توليد نميگرد د و متابوليسم اسيد پروپيونيک دچار b12
اختلال شده و حيوان دچار کمبود انرژی میگردد.

عامل اين بيماری باکتری است بنام ليستريا
منوسيتوژن. در اين بيماري منوسيتهای خون افزايش می -
يابند.
ليستريا دارای خاصيت آلوده کنندگی زياد و بيماری -
زائی کمي است و قبل از کاهش مقاومت بدن نمی تواند به
آسانی ايجاد بيماری نمايد.
خوردن زياد علوفه سيلو شده (بخصوص غذای سيلو شده
فاسد و قليائی )، مهمترين عامل مستعد کننده حيوان به
بيماری است . از اينرو اين بيماری را بيماری سيلو
نيز مینامند.

آريتمی قلبی عبارت است از به هم خوردن نظم ضربان
قلب که به دو گروه اصلی تقسيم مي شوند:
:Functional 1
A.V Block عبارت است از آريتمی غير مرضی مانند
درجه 1 و 2
:Organic 2
A.V Block عبارت است از آريتمی های مرضی مانند
درجه 3
انواع

در گاو رسوب آميلوئيد (يک نوع پروتئين شبيه
نشاسته) در گلومرولهای کليه اتفاق مي افتد و ايجاد
سندرمی بنام سندرم نفروتيک مي کند.
فرم کليوی آميلوئيدوز بيشتر در دامهای بالغ بروز
مي نمايد ولی به طور کلی به ندرت اتفاق مي افتد.
دامهای م بتلا دارای اسهال مزمن غير قابل درمان
مي باشند که به همين دليل گاهی با بيماری يون اشتباه
گرفته مي شود. اين دامها دچار تشنگی، کاهش وزن، ادم
و بزرگ شدن کليه مي شوند که در توشه رکتال کاملاً مشخص
است.
در کلينيکال پاتولوژی، ميزان آلبومين و پروتئين
سرم کاهش پيدا مي کند.

عامل اين بيماری يک باکتری بیهوازی از خانواده
باسيلاسه بنام کلستريديوم بوتولينوم مي باشد . اين
عارضه در واقع نوعی مسموميت است آه پرندگان بسيار
به آن حساسند.
پاتوژنز:
پس از بلع عامل بيماری، زهرابه از جدار روده ها
میگذرند و وارد جريان خون و لنف میشوند. هماگلوتينين
موجود در زهرابه آنرا در برابر آنزيمهای گوارشی حفظ
میکند.
از طريق خون، زهرابه به اعصاب سطحی می رسد و عضلات
شل و فلج می شوند و در اثر فلج شدن عضلات تنفسی،
بيمار میميرد.

پيکا عبارت است از انحراف غذايی در حيوان که دام
هرچه را که در دسترسش باشد میخورد.
اين عارضه می تواند در نتيجه کمبود عواملی مانند
سديم ، مس و کبالت باشد.
اشتهاي غير طبيعی در موارد اسيدوز نيز اتفاق
میافتد. همچنين درد و يا اختلالات عصبی مانند هاری و
استونمی میتواند باعث بروز اين مشکل شود.
پيشگيری:
پيشگيری براساس مراعات دقيق بعضی از توصيه های
غذايی میباشد:
1 کلرورسديم : استفاده از سنگهای ليسيدنی که جهت
جلوگيری از مصرف بيش از حد از آﻧﻬا حتماً می بايست دور
از منبع آب قرار گيرند.
2 مس : اضافه نمودن مکملهای حاوی مس به ميزان 10
ميلی گرم به ازای هر کيلوگرم ماده خشک برای گاوها
3 کبالت : ميران توصيه شده برای آن عبارت است از
0/1 ميلیگرم به ازای هر کيلوگرم ماده خشک

درماتوفيتوز عبارت است از عفونت بافتهای کراتينه
پوست مانند سلولهای شاخی اپيدرم، مو، ناخن، سم و شاخ
که توسط قارچهای گونه ميکروسپورم و تريکوفيتون
بوجود مي آيد.
علائم بالينی:
در شرايط معمولی، درماتوفيتها فقط به بافتهای
مرده کاملا کراتينه حمله م ي کنند، بنابراين تنها نشانه
بالينی که بوجود مي آيد مورختگی (آلوپسی) است که در
اثر شکسته شدن موهای ضعيف شده بوجود مي يابد.
اگر اين قارچها به عروق پوستی برسند مي تواند
ايجاد آماس هم بکند.
علاوه بر موريختگی، پوسته پوسته شدن و تشکيل کروت
هم بر روی پوست ديده مي شود . گاهی نيز خارش وجود
دارد. ولي علائم التهابی در اين عارضه ديده نمیشود.
محل ضايعه در گاو غالبا در اطراف چشم و صورت
مي باشد که گاهی شبه زگيل هستند.

سل يک بيماری مشترک بسيار خطرناک است و عامل آن
مايکوباکتريوم بوويس است . در جاهايی که پرورش گاو به
طور متفرق انجام می شود، اين بيماری شيوع زيادی
ندارد.
در استاای جنوبی کشور کمترين ميزان شيوع و در
لرستان بيشترين شيوع را دارد (در همدان و کرد ستان به
ترتيب دومين و سومين شيوع را دارند)
طرز انتقال بيماری سل:
طرز انتقال بيماری سل بيشتر تنفسی است ولی از راه
گوارشی و تبادلات جنسی و جلدی هم میتواند منتقل شود.

علائم ناشی از ضربات مغزی بستگی به محل ضربه و شدت
آن دارد.
در ابتدا شوک عصبی شروع مي شود و سپس حيوان يا
بهبود پيدا مي کند و يا تلف مي شوند.
عواملی که باعث ضربات مغزی مي شوند:
1 ضربات مستقيم به سر مانند تصادفات، بستن سر
حيوان، حمل نقل و شاخ سوزی.
2 عواملی مانند صاعقه زدگی و برق گرفتگی.
3 مهاجرت لاروهای انگلی به مغز مانند ستاريا
همچنين مهاجرت لارو استرئوس اوويس در گاو. ،(Setaria)
4 خونريزی های مغزی ناشی از فشار زايمان و سخت
زايی.

اين بيماری به ندرت اوليه مي باشد و بيشتر متعاقب
ساير بيماريها رخ مي دهد و هميشه به صورت حاد بروز
مي نمايد.
اين بيماری يک پديده گذرا و موقتی مي باشد که يا
باعث مرگ م ي شود و يا پس از بهبودی ايجاد عوارض مغزی
در دام مي نمايد.
به طور کلی در مغز سه فرم ادم ديده مي شود.
1 ادم وازوژنيک:
در اين فرم نفوذپذيری مويرگهای مغزی افزايش
مي يابد.
در آبسه های مغزی، خونريزی های مغزی، مسموميت با
سرب، مننژيت چرکی، ضربات مغزی، تزريق داروی آرام بخش
آسپرومازين باعث ايجاد اين نوع ادم مي شود.

اين باکتری دو تحت گونه دارد:
١) کامپيلوباکترفتوس فتوس که در ميشها ايجاد
بيماری میکند.
٢) کامپليوباکترفتوس و نراليس که در گاوان ايجاد
بيماری می کند و در واقع انگل اجباری دستگاه
تناسلی گاوان میباشد.
بيماری در اثر جفت گيری و حتی تلقيح مصنوعی صو رت
میگيرد و در اثر آلودگی، عدم باروری در ماده گاوها
(در حدود ۴ ماه) اتفاق میافتد.
در اين هنگام يک نوع آندومتريت و سالپنژيت ايجاد
میشود که چند هفته تا چند ماه دوام دارد و در اين
مدت ماده گاو در اثر از بين رفتن نطفه و يا بواسطه
سقط جنين، بارور نمیشود.

شايع است ، ولی گاهی در دامهای مسن تر نيز ديده
مي شود که باعث اشغال شدن فضای کاسه سر گشته و باعث
تحريک مراکز حرکتی در مغز مي گردد.
طرز ايجاد بيماری:
1 خون : بيشترين حالت مربوط به اين عامل است .
معمولا همراه با آبسه های مغزی، مننژيت هم بوجود
مي آيد.

عمدتاً راه ورود عفونت به ريه از طريق مجاری هوايی
است که وارد برونشها مي شود و از طريق همين مجاری
هوايی و به کمک ترشحات خود دستگاه تنفسی و سرفه در
کل ريه پخش مي شود. معمولا در ابتدا برونشيت و سپس
تورم بافت ريوی اتفاق مي افتد.
در بيشتر موارد ما مواجه با برونکوپنومونی هستيم
ولی مي تواند از راه خون هم باشد که ايجاد آبسه های
چرکی در ريه مي کند.
گاو يکی از حساسترين حيوانات به پنومونی است که
از جمله دلايل آن مي توان به موارد زير اشاره نمود:
1 کم بودن نسبت ريه گاو به کل بدن که ب اعث
مي شود تعداد دفعات تنفسی به نسبت زياد باشد.

پنوموتوراکس عبارت است از تجمع هوا در قفسه صدری.
عوامل بوجود آورنده پنوموتوراکس:
1 ضرباتی که باعث پارگی ريه مي شود.
2 پارگی مری
3 سوراخ شدن نای
4 سوراخ شدن قفسه صدری از خارج
5 شکستگی دنده ها که باعث سوراخ شدن قفسه صدری
مي شود.
علائم بالينی:
علائم عبارت است از ديسپنيا، افزايش تعداد تنفس و
در برخی موارد سيانوز.
در گوش کردن به قفسه سينه صداهای طبيعی ريه در
قفسه صدری شنيده نمی شود و در دقه (Dorsal) قسمت دورسال
کردن بالای ناحيه پنوموتوراکس حالت هايپرسوناس (وجود
صدای تبلی) وجود دارد.
در اين حالت ممکن است آمفيزم زير پوستی هم اتفاق
بيافتد.

از جمله عوامل بوجود آمدن اين بيماری می توان به
موارد زير اشاره کرد:
B 1) عدم جذب ويتامين 1
2) عدم توليد کافی اين ويتامين توسط
ميکروارگانسمهای طبيعی در دستگاه گوارش
ساخته شده در b 3) تخريب ويتامينهای 1
دستگاه گوارش
4) مصرف بيش از خد کنسانتره در جيره گاوان
زيرا استفاده زياد از کنسانتره نياز به
را افزايش میدهد. B ويتامين