گیاهان دارویی

هندوانه از جمله میوه‌هایی است كه در فصل تابستان به دلیل گرما و شیوع بیماری گرمازدگی طرفداران زیادی دارد. 
این میوه افزون بر طعم دلچسب و بوی مطبوع آن، خواص درمانی زیادی نیز برخوردار است.

درون هندوانه

صد گرم هندوانه كه حدودا یك برش متوسط است92 كالری انرژی دارد و حاوی 92 گرم آب، 5/0 گرم پروتئین، 2/0 گرم مواد چربی، 6 گرم نشاسته، 6/4 گرم قند، 3 گرم فیبر، 7/0 میلی‌گرم كلسیم،10میلی گرم فسفر، 5/0 میلی‌گرم آهن، یك گرم سدیم، 100 میلی‌گرم پتاسیم، 600 میلی گرم ویتامین‌آ، 03/0 میلی‌گرم ویتامین ب1، 3/0 میلی‌گرم ویتامین ب2، 2/0 میلی‌گرم ویتامین ب 3، 8 میلی گرم ویتامین ث، منیزیم، ویتامین ب 5 و ویتامین ب 6 است.

یك برش هندوانه 20درصد نیاز روزانه به ویتامین C و 14 در صد نیاز روزانه به ویتامین A را تامین می‌كند.

10 خاصیت هندوانه

گاهی به غلط گفته می‌شود هندوانه آب است و خاصیتی جز خنك كردن ندارد در حالی‌كه این میوه خواص بسیار زیادی دارد.

1- هندوانه ادرارآور است زیرا دارای مقدار خیلی كمی سدیم است موجب می‌شود آب زیادی از بدن دفع ‌شود و برای كسانی‌كه ناراحتی كلیه دارند و افرادی كه ادرار غلیظ و زرد رنگ با بوی تند دارند، بسیار خوب است.

2- خوردن هندوانه به خاطر مدر بودن،سدیم پایین و داشتن پتاسیم به پائین آوردن فشار خون كمك می‌كند.

3- هندوانه معده را تقویت می‌كند.

4- پوست سفید داخل هندوانه برای زخم گلو و دهان بسیار موثر است.

5- ضد استفراغ و تهوع است. مخصوصا برای افرادی كه در تابستان دچار گرمازدگی می‌شوند، نوشیدن آب هندوانه با كمی گلاب می‌تواند مفید باشد.

6- برای رفع تشنگی بسیار مناسب است. هیچ میوه‌ای تا این اندازه آب ندارد.

7- پاك كننده روده‌ها بوده است.

8- هندوانه منبع خیلی خوبی از آنتی اكسیدان كاروتنوئیدی بنام لیكوپن است. لیكوپن یك رنگدانه شیمیایی است كه باعث ایجاد رنگ قرمز در هندوانه می‌شود و اثرات ضد اكسیدانی قوی دارد. این آنتی اكسیدان به تمامی نقاط بدن رفته و رادیكال‌های آزاد را خنثی می‌كند. لیكوپن دارای اثرات ضد سرطانی است و در پیشگیری از سرطان پروستات، سرطان سینه، سرطان رحم، سرطان ریه و سرطان روده بزرگ موثر است. همچنین لیكوپن باعث جلوگیری از اكسیده شدن كلسترول می‌شوند، در نتیجه كلسترول به دیواره رگ‌های خونی نمی‌چسبد و در كاهش مشكلات قلبی و عروقی موثر است.

9- هنداونه به خاطر داشتن ویتامین ث و ویتامین آ و بتا كاروتن و لیكوپین، صدماتی را كه در اثر استرس، استعمال دخانیات، سموم محیطی و داروها وارد می‌شود كاهش می‌دهد.

10- هندوانه دارای آب فراوان و انرژی كمی است در نتیجه نسبت به سایر میوه‌ها، مواد مغذی بیشتری در هر كالری دارد و برای كسانی‌كه می‌خواهند وزن خود را كم كنند میوه مناسبی است

اکلیل کوهی بومی منطقهٔ مدیترانه و کشور اوروگوئه است. گل‌های آن در رنگ‌های گوناگون سفید، صورتی، بنفش یا آبی می رویند.
استفاده در آشپزی
از برگهای تازه و خرد شده اکلیل کوهی به دلیل وجود اسانس معطر و روغن فرار و همچنین تانن در سالاد و در تهیه خوراکهای مرغ و ماهی استفاده می شود. پودر برگهای خشک شده اکلیل کوهی به تنهایی یا همراه با سایر ادویه جات به عنوان چاشنی جهت خوش طعم نمودن غذاها به خصوص سس سالاد به کار می رود.
خواص دارویی
از نظر خواص طبی و دارویی اکلیل کوهی اثر ضدعفونی کننده و معرق داشته و جریان خون را در اندامهای شکمی افزایش می دهد و در تحریک میزان ترشح شیره های گوارشی و صفرا بسیار مفید است. این گیاه شفا بخش برای معالجه رماتیسم، فلج، سستی اعضاء، تشنج، اختلالات عصبی و تنفسی و همچنین نارسایی کبد و کیسه صفرا مفید و موثر است. این گیاه و سبزی در ایران کمتر مورد توجه طباخان و بانوان آشپز ایرانی قرار گرفته ولی در کشورها ارو.پایی جایگاه ممتازی در آشپزخانه داشته و در تهیه سسها و هنگام خوردن گوشت کباب وجود آن ضروری است.

این گیاه در حال حاضر هم به صورت صنعتی كشت می شود و هم به صورت خودرو در طبیعت وجود دارد و یكی از گیاهان مفید و مؤثر برای بعضی از بیماریهاست.
مصارف دارویی این گیاه بصورت محلی بدین صورت است كه گلهای آبی این گیاه را خشك كرده و دم كرده ی آن را مورد استفاده قرار می دهند. در سرماخوردگی به عنوان معرق و افزایش دهنده فشار خون مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین این گیاه خاصیت آرام بخشی نیز دارد.
این گیاه اگر با دو گیاه دیگر مثل سنبله تیو و لیمو امانی دم کرده و خورده شود، برای خانمهای حامله بسیار مفید و تقویت كننده است.
این گیاه در مورد بیماریهای دستگاه تنفسی و حتی در رابطه با برونشیت، سرفه، زكام و آبریزش بینی می تواند داروی مؤثری باشد.
این گیاه همچنین ادرارآور و معرق است لذا برای كلیه، مثانه و بطور كلی برای مجاری ادراری داروی مفیدی است.
این گیاه باعث كاهش تب می شود و در تمام موارد تب مثل سرخك، مخملك، آبله، كهیر و تبهای دیگر می تواند مفید باشد.
این گیاه در تمام مناطق رویش دارد و دارای چندین گونه است و فصل گل دهی این گیاه از اواسط اردیبهشت ماه تا پایان خرداد ماه است.

هویج از سبزیهاى گرانبها براى انسان است .
قسمتهاى قابل مصرف هویج : گوشت ، آب (آب هویج ) برگهاى سبز آن و تخم هویج مصرف مى شود.
موادى را كه تاكنون در هویج با تجزیه هاى علمى شناخته اند:
ویتامین آ (به مقدار زیاد) ویتامین ب و ث و پرو ویتامین آ كه به نام (كاروتن ) است قند كه سه تا هفت درصد وزن هویج است . قند هویج از نوع لووولوز و اكستروز مى باشد كه فورا جذب خون شده و هضم مى شود.
املاح معدنى مثل آهن (گاهى تا هفت درصد) فسفر، كلسیم ، سدیم ، پتاسیم ، منیزیوم ، آرسنیك ، منگنز، گوگرد، مس ، بروم و یك اسانس به نام (كاروتین ) آسپاراژین ، دوكارین مى باشد.

خواص هویج
1- مقوى است 2- املاح معدنى تولید مى كند. 3- ضد كم خونى است (تعداد گلبولهاى قرمز خون و هموگلوبین را زیاد مى كند). 4- عامل رشد است 5- دوست بزرگ رودهاست كار رودها را تنظیم مى كند، ضد اسهال و در عین حال ملین است ) ضد عفونت روده ها و التیام دهنده زخم روده هاست . 6- ضد عفونت معده و التیام دهنده زخم معده است . 7- تصفیه كننده خون است . 8- صفرا را رقیق مى كند. 9- سینه را نرم مى سازد. 10- ادرار را زیاد مى كند. 11- اشتها مى آورد. 12- خنك است . 13- پوست را ترمیم مى كند. 14- مصونیتهاى طبیعى مى آورد. 15- كرم كش ‍ است . 16- ضد نفخ است . 17- التیام دهنده زخم است .
چه كسانى در چه مواردى باید هویج را بخورند:
1-كسانى كه ضعف دارند، اختلالات رشد دارند، دچار كمبود املاح معدنى شده اند و نرمى استخوان گرفته اند، كرم خوردگى دندان پیدا كرده اند.
2- كسانى كه كم خون هستند.
3- كسانى كه آنتروكولیت دارند و یا دچار عفونت روده ها شده اند.
4- اشخاص بزرگ و بچه ها وقتى دچار اسهال شده اند.
5- كسانى كه بواسیر دارند.
6- كسانى كه یبوست دارند.
7- كسانى كه اولسر اثنى عشر در معده دارند.
8- كسانى كه عفونت ریوى مثل سل ، برونشیت مزمن و آسم دارند.
9- كسانى كه رماتیسم ، نقرس و یا شن كلیه و یا كیسه صفرا دارند.
10- كسانى كه نارسایى كبد و صفرا دارند، هویج با آرتیشو اغلب درمان عالى و ممتازى است .
11- كسانى كه زردى و یرقان دارند.
12- بچه هایى كه از نظر شیر مادر در مضیقه هستند.
13- كسانى كه امراض جلدى دارند.
14- كسانى كه كرم كدو دارند.
15- كسانى كه مى خواهند از پیرى و چین و چروك پوست جلوگیرى كنند.

چگونه مصرف كنند:
- آب هویج از پنجاه تا پانصد گرم در هر روز باید در موقع صبح ناشتا و یا مواقع خواب مصرف شود. معمولا هر كسى اگر هر روز یك لیوان آب هویج بخورد براى او مفید خواهد بود.
- براى بچه هاى شیرخوار باید آب هویج را با آب مخلوط كرده و به جاى شیر به آنها داد.
- اگر آب هویج را خالص یا با شیر بنوشند براى كسانى كه عفونتهاى ریوى ، آسم یا گرفتگى صدا دارند مفید است .
- براى رفع یبوست باید یك كیلو هویج را دو ساعت در یك لیتر آب بجوشانند و در آسیاى سبزیها له كنند و بخورند.
- بچه ها وقتى اسهال دارند باید به آنها سوپ هویج داد.
باید نیم كیلو هویج را ریز ریز كرد و در یك لیتر آب آنقدر جوشانید تا هویج نرم شود و بعد آن را در آسیاى سبزیها نرم و به صورت پوره در آورد و آب جوشیده در آن ریخت تا به وزن یك لیتر در آید و دو قاشق قهوه خورى نمك یددار در آن ریخت و آن را در یخچال نگهدارى كرد و در مدت بیست و چهار ساعت به آنها داد.
آب سوپ هویج را باید به وسیله شیشه شیر به آنها داد و اگر سفت است باید با قاشق به بچه ها خورانید.
بعد از پنج یا شش روز باید مقدار هویج را از پانصد گرم به صد گرم تقلیل داد و به جاى آن شیر را اضافه كرد.
بچه هایى كه روده اى حساس دارند باید شیر آنها را قطع كرد و به جاى آن باید دویست گرم هویج را ریز كرده و در یك لیتر آب جوشانیده و به صورت سوپ در آورده و به آنها بدهید.
بچه هایى كه هنوز سه ماهه نشده اند و اسهال گرفته اند باید یك قسمت سوپ هویج یك قسمت شیر مادر به آنها داد ولى وقتى به سه ماهگى رسیدند باید یك قسمت سوپ و دو قسمت شیر به آنها داد.
مى توانید به بچه هاى شیرخوار كه اسهال گرفته اند آب هویج خام را به جاى سوپ بدهید.

 درخت زردآلو بومی نواحی چین می باشد و هنوز هم به صورت وحشی در این مناطق می روید، این درخت در اوایل قرن اول میلادی به آسیا و اروپا راه یافت.
میوه آن گوشتی و زرد رنگ با طعمی مطبوع و شیرین بوده كه در اواسط تابستان می رسد.
هسته زردآلو صاف، قهوه ای و بیضی شكل است. در داخل هسته مغز آن قرار دارد كه طعم برخی از آن شیرین و برخی دیگر تلخ است.
خواص داروئی
خواص درمانی زردآلو
1) تصفیه كننده خون است.
2) عروق را باز می كند.
3) ملین است.
4) بوی بد دهان را رفع می كند.
5) تب بر است.
6) به دلیل داشتن كبالت برای كم خونی مفید است.
7) ورم مفاصل را برطرف می كند.
8) ضد نرمی استخوان است.
9) برای قلیایی كردن بدن مفید است.
خواص درمانی هسته و برگ درخت زردآل
ومغز هسته از نظر طب قدیم ایران گرم و خشك و برگ و گل آن سرد و خشك است.
1) مغز آن تقویت كننده قوای جنسی است.
2) روغن مغز هسته را اگر در گوش بچكانید صداهای گوش را از بین برده و سنگینی گوش را درمان می كند.
3) روغن مغز هسته برای نرم كردن پوست مفید است.
4)روغن تلخ مغز هسته اگر تلخ باشد كشنده كرم معده و روده است

خواص : گیاه «بادرنجبویه» سالهاست كه توسط پزشكان مشرق زمین، برای درمان مشكلات خلقی استفاده می‌شود؛ همچنین مصرف آن جهت سردرد با منشاء عصبی، ضعف حافظه و خستگی روحی مفیدست.
دكتر علی زرگری در خصوص فواید این گیاه می‌گوید: «وارنگ بو» یا «بادرنجبویه» در طب عوام برای مصارفی از قبیل رفع دل پیچه ناشی از نفخ و تقویت معده به كار می‌رود و از مصارف اصلی و ویژگی‌های خاص آن، آرام كردن اعصاب و تقویت قلب است.
او ادامه می‌دهد: این گیاه به اشكال مختلفی از قبیل اسانس، عصاره روغنی، روغن، پماد، كمپرس و دم كرده استفاده می شود. اسانس این گیاه در آرام كردن درد معده با منشاء عصبی، احساس چنگ زدگی در معده، تپش قلب، سردردهای یك طرفه، سرگیجه، عصبانیت، بی‌خوابی، استفراغهای دوران بارداری، كم خونی دختران جوان، درد عصبی دندان و رفع تندخویی در دختران جوان و زنان بسیار مؤثرست.
برگ این گیاه، بهترین دارو برای كسی است كه هنگام نگرانی واضطراب ناراحتی معده پیدا می‌كند. دم كرده آن نیز جهت تهوع، مراحل اول سرماخوردگی، خستگی عصبی و افسردگی مفیدست.
گفتنی است كمپرس، پماد و روغن حاصل از این گیاه جهت دفع حشرات و درمان زخم نیش آنها و رفع تنش عصبی، از زمان ابن سینا تجویز شده است.

گیاه ترشك
این گیاه در مناطق معتدل كشور ما رویش دارد و از قدیم الایام به عنوان یك سبزی مفید و مؤثر از آن استفاده می شده است. گرچه در رابطه با مسائل غذایی از آن استفاده های فراوانی می شده ؛ ولی اكنون این استفاده كاهش یافته است و در عوض موارد درمانی این گیاه افزایش پیدا كرده و در همه زمینه ها از آن استفاده می شود و هیچگونه عارضه ای ندارد.
در میان عشایر مرسوم است كه از دانه های این گیاه استفاده می كنند. طریقه استفاده ی آن هم به این ترتیب است كه دانه های این گیاه را می كوبند و بعد از مرطوب كردن در محل درد و مفاصل می گذارند و به عنوان مُسَكن از آن استفاده می كنند.
گیاه ترشك منبع ویتامین C است. بنابراین كسانی كه كمبود ویتامین C دارند این گیاه می تواند برای آنها منبع ویتامین C باشد. علاوه بر آن، این گیاه دارای آهن و فسفر كافی نیز می باشد.
همچنین این گیاه داروی اشتها آور و تصفیه كننده و هضم كننده بسیار خوبی می باشد و به خاطر خاصیت تصفیه كنندگی اش برای كسانی كه دارای جوشهای موضعی و پوستی هستند بسیار مفید خواهد بود.
این دارو به خاطر داشتن اسید اكسولید نباید زیاد و بطور مداوم مورد مصرف قرار گیرد، زیرا برای مثانه و كلیه می تواند مضر باشد. برای استفاده موضعی از این دارو اگر برگ یا دانه ی له شده، پخته شده یا جوشانده آن روی دملها گذاشته شود به راحتی درمان می گردد.

روغن زیتون در دنیا از پرفروش‌ترین روغن‌های مصرفی در تهیه غذا طی پنج سال گذشته بوده است. چرا كه مردم از اثرات خارق‌العاده این روغن آگاهی داشته و سعی می‌کنند با استفاده از آن سلامت خود را تضمین کنند. همان گونه که در قرآن 8 بار به این روغن جادویی اشاره شده است. وهوالذی انزل من السماء ماء فاخرجنا به نبات كل شیء فاخرجنا منه خضرا نخرج منه حبا متراكبا و من النخل من طلعها قنوان دانیه و جنات من اعناب والزیتون و الرمان مشتبها وغیرمتشابه انظروا الی ثمره اذا اثمر وینعه ان فی ذلكم لایات لقوم یومنون. (انعام /99) «اوست خدایی كه از آسمان باران فرستاد و بدان باران هر گونه نباتی را رویانیدیم و از آن نبات ساقه ای سبز و از آن دانه‌هایی بر یكدیگر چیده و نیز ازجوانه‌های نخل خوشه‌هایی سر فروهشته پدید آوردیم و نیز بستان‌هایی از تاك‌ها و زیتون وانار، همانند و ناهمانند. به میوه‌هایش آنگاه كه پدید می‌آیند و آنگاه كه می‌رسند بنگرید كه در آنها عبرتهاست برای آنان كه ایمان می‌آورند.» پیشینه روغن زیتون روغن زیتون فرآورده‌ای است که ابتدا مردمان تمدن مینون (تمدنی یونانی در عصر برنز در نواحی مدیترانه‌ای) آن را تولید می‌‌کردند. چرا كه این روغن برای آنها منشاء ثروت محسوب می‌‌شد. این مردمان گوشت له شده میوه زیتون را داخل مخزن ثابتی می‌‌ریختند و پس از مدتی روغن زیتون در قسمت بالا جمع می‌‌شد و آنها آب و بقیه مواد را از قسمت انتهایی مخزن خارج می‌‌کردند. همچنین روغن زیتون كه عصاره میوه زیتون است، یكى از محبوب‌ترین و شناخته شده‌ترین روغن‌هاى گیاهى است كه نه تنها طعم خوبى دارد، بلكه سرشار از خاصیت است. چهار هزار سال پیش هم مصریان باستان خواص جادویى روغن زیتون را مى‌شناختند. این روغن نه تنها در وعده‌هاى غذایى بلكه در پزشكى باستان هم جایگاه خاصى داشته است. از قرن دوازدهم میلادى به بعد دنیاى پزشكى غرب نیز به اهمیت روغن زیتون پى برد و این روغن جادویى هر روز محبوب‌تر و معروف‌تر شد. ترکیبات شیمیایی زیتون زیتون رسیده در حدود 30‌درصد روغن دارد. این روغن مخلوطی از اولیئک اسید Oleic acid، لینولئیک اسید Linolenic acid و پالمیتیک اسید Palmitic acid است. روغن زیتون مایعی است زلال به رنگ زرد روشن مایل به سبز یا زرد طلایی است كه برای استخراج آن میوه‌ها را له کرده و در داخل کیسه‌ای می‌ریزند و سپس کیسه را تحت فشار قرار داده تا روغن آن خارج شود. البته از باقی‌مانده تفاله زیتون که روغن آن گرفته شده تحت اثر آب جوش، حرارت و فشار روغن زیتون معمولی را استخراج می‌کنند که ارزش روغن فشار اول را ندارد. روغن‌های زیتون خالص را تنها با استخراج به طریق فیزیکی تهیه می‌‌کنند. روغن زیتون کاملا خالص، دارای ارزش غذایی بالایی بوده و برای سلامتی مفید است. این نوع روغن زیتون، مزه گل می‌‌دهد. بیش از سه چهارم چربى موجود در روغن زیتون را اسیدهاى چرب اشباع نشده تشكیل مى‌دهند. اسیدهاى چرب اشباع نشده چربى‌هاى مفیدى هستند كه در روغن‌هاى گیاهى مانند روغن آفتابگردان نیز یافت مى‌شوند. به همین علت متخصصین تغذیه مصرف روغن‌هاى گیاهى را توصیه مى‌كنند. مصرف روزانه دو قاشق غذا خوری (۲۳ گرم) روغن زیتون، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش می‌‌دهد که این امر به دلیل وجود چربی‌های اشباع نشده در این روغن است. بنابراین برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری، بهتر است که به جای چربی‌های اشباع شده از روغن زیتون استفاده شود تا میزان مصرف کالری روزانه از حد لازم بیشتر نباشد. همچنین روغن زیتون منبع غنی سدیم، ویتامین A و E و آهن است. رژیم غذایی کشورهای حوزه دریای مدیترانه که روغن زیتون یکی از مواد اصلی آن است، از مدت‌ها قبل برای سلامتی انسان از جمله کاهش خطر سکته مغزی، بیماری‌های قلبی، سرطان سینه، سرطان ریه و برخی از انواع فراموشی، مفید تشخیص داده شده است. تازه‌های جدید روغن جادویی نتایج تحقیق پژوهشگران آمریکایی نشان می‌دهد که روغن زیتون خالص دارای یک ماده شیمیایی طبیعی است که مانند یک داروی مسکن عمل می‌کند. پژوهشگران ماده‌‌اى در روغن زیتون كشف كرده‌اند كه تركیب آن از نظر شیمیایى مانند تركیب قرص‌هاى مسكن ایبوپروفن است. این ماده كه آن را «اوله آ كانتال» Oleacanthal نام‌گذارى كرده‌اند، تنها در روغن زیتون تازه یافت مى‌شود و اثرى مشابه اثر قرص‌هاى ضد درد ایبوپروفن دارد. اوله آ كانتال كاهنده درد است. آنزیم مخصوصى در بدن سبب آغاز درد مى‌شود. «اوله آ كانتال» مانند كلیدى است كه این آنزیم مخصوص را قفل مى‌كند و از آغاز پروسه درد جلوگیرى مى‌كند. با مصرف روزانه حدود 50گرم روغن زیتون، بدن نزدیك به 9میلى‌گرم «اوله آ كانتال» دریافت مى‌كند. این مقدار یك دهم میزان ایبوپروفنی است كه براى كاهش درد در یك بزرگسال تجویز مى‌شود. ارزش دارویی زیتون روغن زیتون در رژیم‌های غذایی لاغری و دیابتی به افراد تجویز می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند افرادی كه در رژیم غذایی خود از روغن زیتون طبیعی به جای سایر روغن‌ها استفاده می‌كنند، كمتر به دیابت مبتلا می‌شوند. مصرف روغن زیتون به خصوص در سنین رشد سبب بهبود حافظه و بالا رفتن قدرت یادگیرى در كودكان مى‌شود. به خانم‌هاى باردار نیز توصیه مى‌شود براى تامین چربى مورد نیاز بدنشان روغن‌هاى گیاهى به خصوص روغن زیتون مصرف كنند. همچنین چربی روغن زیتون تنها چربى است كه موجب كاهش LDL یا «كلسترول بد» در خون مى‌شود و ریسك ابتلا به سكته قلبى را پایین مى‌آورد اما «كلسترول مفید» یا همان HDL را افزایش مى‌دهد. روغن زیتون همچنین حاوی ویتامین E است ویتامینی که برای حفظ سلامت و زیبایی پوست و مو ضروری است. مصرف مداوم روغن زیتون پوست را شاداب نگاه می‌دارد و کمک می‌کند سلول‌های پوست فرم انعطاف‌پذیری خود را حفظ کنند. در عین حال برای رفع پیوره لثه، روغن زیتون را بر روی لثه بمالید این در حالی است كه جویدن برگ زیتون برای از بین بردن زخم‌های دهان مفید است. روغن زیتون برای رفع سرفه‌های خشک، درمان ناتوانی جنسی، جلوگیری از سفید شدن مو و تسكین دردهای روماتیسمی نیز مفید است. از سوی دیگر روغن زیتون ماده‌ای ملیّن است و مصرف خارجی آن پوست بدن و تاولهای سودا (اكزما) و داءالصدف را نرم می‌كند. این روغن برای ماساژ دادن نیز مناسب است و از تركیبات مهم بسیاری از مرهم‌ها و ضمادها محسوب می‌شود. روغن زیتون دارای آنتی اکسیدان‌های قوی مثل پلی فنول‌ها و فلاوونوئیدها نیز هست که این آنتی اکسیدان ها باعث کاهش پر اکسیداسیون چربی‌ها در بدن و به دنبال آن کاهش استرس اکسید اکسیداتیو می‌شوند. زیتون نقرس و رماتیسم را هم درمان می‌کند، برگ زیتون با اثر مقوی درمان‌کننده فشار خون و زخم‌های عفونی است. کمپرس پوست در موارد آفتاب‌زدگی، سرمازدگی، گزش مار، عقرب و حشرات با روغن زیتون سبب تسکین درد و سوزش و التیام می‌شود. همچنین ماساژ پوست با روغن زیتون، تعریق زیاد را کاهش داده،‌ مژه و ابرو را تقویت می‌کند. چند قطره روغن زیتون سریعا خارش و سوزش چشم و پلک را تسکین داده و آبریزش چشم را برطرف ساخته و قوه بینایی را تقویت می‌کند. مصرف روغن زیتون خطر سرطان سینه را نیز کاهش می‌دهد. این در حالی است كه عصاره زیتون برای چین و چروک پوست هم بسیار مفید است و باعث لطافت و نرمی و شادابی پوست صورت می‌شود. روغن زیتون کرم‌کش نیز هست. همچنین اگر بدن بچه‌هایی را که مبتلا به نرمی استخوان و کم‌خونی هستند با روغن زیتون ماساژ دهید اثر مفیدی دارد. دم‌کرده برگ درخت زیتون تب‌بر است و دم‌کرده و جوشانده پوست درخت زیتون نیز درمان‌کننده مالاریا است. روایاتی در باب زیتون پیامبر صلی‌ا... علیه وآله در سه روایت فرمود: «روغن زیتون را بخورید و آن را به بدن خود بمالید كه آن شجره مباركه است»، «زیتون را بخورید و به بدن بمالید كه هفتاد مرض از جمله جذام را شفا می‌بخشد.» «شما روغن را از شجره مباركه زیتون می‌گیرید. خود را با آن معالجه كنید كه شفا بخش بواسیر است. تقلبات در روغن زیتون روغن زیتون به دلیل قیمت و ارزش بالای تغذیه‌ای، گاه به صورت تقلبی با روغن‌های معمولی و کم ارزش مخلوط و به بازار عرضه می‌شود. به همین منظور در طول سال‌های متمادی تحقیقات قابل توجهی در هر یک از زمینه‌های ممکن در مورد روغن زیتون انجام شده است. با این حال تشخیص روغن اضافه شده به روغن زیتون معمولاً به آسانی انجام نمی‌شود، چرا که گاهی روغن اضافی را طوری انتخاب می‌‌کنند که هیچ تغییری در شاخص‌ها به وجود نیاید. افزودن روغن‌های ارزان ‌تر مانند روغن ذرت، روغن‌های هیدروژنه و جامد، همچنین روغن زیتون تصفیه شده ( که مصرف خوراکی ندارد) و روغن تفاله زیتون به روغن زیتون بکر، اغلب به عنوان تقلب در روغن زیتون محسوب می‌شوند. طرز استفاده از روغن زیتون بسیاری از خانم‌ها تصور می‌كنند كه از این روغن فقط می‌توان به همراه سالاد استفاده كرد در حالی كه این روغن را حتی می‌توان در تهیه غذا و سرخ كردن‌ها نیز به كار برد. جالب است بدانید كه این روغن نقطه دود بالایی دارد و آن به این معناست كه این روغن در حرارت بسیار‌بالا نمی‌سوزد و از خود تركیبات سرطان‌زا تولید نمی‌كند، یعنی هیچ گاه در سرخ كردن‌های خانگی خطری به وجود نخواهد آمد، از این رو است كه توصیه می‌شود برای سرخ كردن‌های طولانی و در حرارت‌های بالا (در سرخ‌كن‌ها) بهتر است از این روغن استفاده شود. خوشبختانه روغن زیتون را می‌توان4 تا5 مرتبه برای سرخ كردن استفاده كرد. اگر در خانواده شما فرد بیماری هم وجود ندارد به شما توصیه می‌شود كه این روغن را وارد رژیم غذایی روزانه‌تان كرده و در تهیه هر نوع غذایی حتی برای روغن روی برنج نیز از این روغن استفاده كنید. باید توجه داشته باشید كه در هنگام سرخ كردن، روغن باید كاملا‌ داغ شود. میزان استفاده از روغن زیتون در هر پخت و پز نصف سایر روغن‌هاست و جذب غذا نشده و غذا را ترد ‌و خوشمزه می‌كند

امروزه پوشش و تراكم گیاهان دارویی موجود عرصه‌های طبیعی با برداشت مستقیم بیش از اندازه، چرای بی رویه و تبدیل مراتع و جنگلها به اراضی زراعی شدیدا در حال كاهش و تخریب است و حفظ آن مدیریت ویژه‌ای را بر اساس حساسیت‌ها و قابلیت‌های این گیاهان طلب می‌كند. بعضی از گیاهان در مواجهه با تنشهای محیطی مواد ثانویه تولید می‌كنند كه اغلب به عنوان مواد دارویی و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین محیط‌های دارای تنش می‌توانند برای تولید گیاهان دارویی مورد توجه قرار گیرند.از طرفی تولید مواد ثانویه صرف انرژی بیشتری را برای این گیاهان به دنبال دارد و توان رقابتی آنها را در مقایسه با گیاهان همراه كاهش می‌دهد.در چنین شرایطی اعمال چرای متعادل، اهلی كردن گیاهان دارویی و احیاء رویشگاهها برای حفظ و بقاء این گیاهان ضروری است.
واژه های كلیدی: مدیریت، گیاهان داروئی
 مقدمه:
افزایش جمعیت و به تبع آن افزایش نیاز بشر باعث شده است تا پوشش و تراكم گیاهان دارویی در عرصه‌های جنگلی و مرتعی در اثر برداشت های زیاد، تبدیل جنگلها و مراتع به اراضی زراعی و چرای مفرط شدیدا در معرض تخریب و كاهش قرار گیرد. مثال عینی در این زمینه محدود شدن سطح رویشگاهها و تراكم گیاهان دارویی از جمله موسیر، كرفس، ریواس و گیاهان خانواده چتریان و نعناعیان است. در چنین شرایطی حفظ و استفاده پایدار از این منابع نیازمند اعمال مدیریتی بر مبنای شناخت قابلیت‌ها و حساسیت‌های گیاهان دارویی است که در این مقاله برخی از این ویژه گیها از دیدگاه مدیریتی مورد تجزیه و تحلیل واقع شده است.
 
 
قابلیت ها:
بعضی از گیاهان در مواجهه با تنش های محیطی از قبیل نور، درجه حرارت، رطوبت، باد، علفخواران و غیره واكنش نشان داده و مواد ثانویه ای را تولید می‌كنند كه این مواد عمدتا به‌وسیله بشر به عنوان دارو و یا مواد صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. تولید این مواد اغلب باعث کاهش وارد شدن تنش به گیاهان می‌شود و به حفظ آنها کمک می کند. به‌طور مثال ملاحظه گردید که اندام سبز (conollyi) Ammodendron persicum مورد چرای دام قرار نمی گیرد. یکی از دلایل آن بالا بودن میزان فلاونوئیدها در برگهای گیاه در مرحله رشد فعال تشخیص داده شد (3). در ارس تولید روغن های فرار از خورده شدن آن توسط دام می‌كاهد. در گیاهان خشکی پسند تولید مواد ثانویه باعث افزایش تحمل به خشكی (1) و تولید آلکالوئید در محیط‌های شور به عنوان سازوكار مقابله با شوری عمل می کند (6).
در مجموع چنین استنباط می شود كه برای اغلب گیاهان دارویی وجود تنش برای تولید مواد ثانویه یك ضرورت است. بنابراین با شناخت بنابراین گیاهان دارویی به تنش‌ها می‌توان محیط مناسب تولید هر محصول را پیدا نمود و از این خصوصیات در مدیریت گیاهان دارویی بهره جست. به عنوان نمونه انیسون در ایران داری مواد موثره بیشتری نسبت به كشورهای تركیه، آلمان و مکزیک است (2). زعفران مناطق جنوبی خراسان بایستی از كیفیت بالاتری نسبت به زعفران اكثر نقاط كشور برخوردار باشد.
 
 
حساسیت‌ها :
واكنش گیاهان به تنش با تولید مواد ثانویه هزینه‌هایی را نیز برای گیاه به‌دنبال دارد. اصولا تولید مواد ثانویه صرف انرژی زیادتری را نسبت به تولید مواد اولیه در بر دارد (4). ملاحظه شده است كه نهالهای دارای تانن بالا به میزان كمتری از نهالهای با تانن پایین چریده می‌شوند، ولی این نهالها دارای رشد برگی كمتری نسبت به نهالهای دارای تانن پایین تر بودند. این موازنه رشدی را مربوط به هزینه تولید تانن می‌دانند(4). گونه‌هایی از شبدر سفید كه دارای مواد سیانوژنیك بودند قدرت رقابتی پایین تری نسبت به گونه‌های فاقد مواد سیانوژنیك داشتند(5).
یكی از سازوكارهای مقاومت به چرا در گیاهان تولید مواد ثانویه است كه در آن دام از خوردن و یا زیاد چرا نمودن گیاه اجتناب می‌کند. در مراتع طبیعی چنانچه دام به‌طور آزادانه چرا نماید و فشار چرا كم باشد، دام‌ها با عمل انتخاب معمولا از گیاهان دارای مواد ثانویه در حد كمتری تعلیف می‌نمایند. اما اگر علوفه قابل دسترس كم، فشار چرا زیاد و روش چرایی به گونه‌ای باشدكه قدرت انتخاب از دام سلب گردد، این گونه‌ها نیز بیش از حد چرا می‌شوند. در چنین شرایطی چون گیاهان دارویی سرعت رشد کمتری نسبت به گیاهان همراه دارند, بنابراین در اثر توان رقابتی پایین تر، فضای خاك و هوا برای آنها تنگتر می شود و آب و مواد غذایی به نفع گیاهان همراه زودتر تخلیه می‌گردد. با این حساب مدیریت رویشگاههای طبیعی باید به گونه‌ای تنظیم شود كه گیاهان دارویی کم چرا شده و فرصت رشد کافی را داشته باشند. چرای متعادل و در زمان مناسب یكی از راهكارهای پیشنهادی در این زمینه است.
بعضی از گیاهان دارویی مونوکارپیک هستند و هر از چند سال یكبار گل داده و پس از تولید بذر با تخلیه انرژی گیاه، از بین می‌روند. در این قبیل گیاهان تناوب برداشت و بذر كاری ضرورت دارد. در گیاهانی مثل كماباریجه، كما آنغوزه و کم کندل نتیجه بذرکاری مثبت می باشد.
نتایج تحقیقاتی بسیاری نشان می دهد که گونه های موجود در عرصه های طبیعی به دلیل تفاوت در شرایط اقلیمی و ادافیكی محل های مختلف رویشی دارای کیفیت های متفاوتی می باشند. بنابراین برای یکنواختی و بهبود کیفیت و کمیت محصول ونیز افزایش بازار پسندی توصیه می شود اغلب گیاهان دارویی اهلی و در محیط کنترل شده تولید گردند. گونه های دارویی موجود در رویشگاه‌ها عمدتا به عنوان ذخایر ژنتیکی حفظ و مدیریت شوند.

 
 
منابع:
فخر طباطبایی، محمد.. 1375. برخورد سیستمی با طبیعت زنده و سه مقاله دیگر در زمینه اکولوژی. شرکت سهامی ا نتشار. 352 ص.
رسام، قربانعلی. 1380. مطالعه تاثیر عناصر غذایی بر عملکرد و میزان اسانس میوه گیاه انیسون. همایش ملی گیاهان دارویی ایران. صفحه 172 تا 174.
نوری، میترا. 1380. استخراج و شناسایی فلاونوئیدهای موجود در گیاه Ammodendron conollyi با استفاده از روشهای کروماتوگرافی. همایش ملی گیاهان دارویی ایران. صفحه 281.
Coley, P.D. 1986. Cost and benefits of defense by tannins in a neotropical tree. Oecologia (Berlin) 70: 238-241.
Dirzo, R., and J.L. Harper. 1982. Experimental studies on slug-plant interaction. IV. The performance of cyanogenic and acyanogenic morphs of Trifolium repens in the field. J. Ecol. 70: 119-138.
Vazquez, F.A. and V.M. Loyola. 1994. A Catharanthus roseus salt tolerant line. II. Alkaliod Production. Journal of Plant Physiology, 144(4-5): 613-616.

Management of medicinal plants based on capabilities and sensivities
Tavakoli, H. Khorasan
Agriculture & Natural Resource Research Center

Abstract
Nowadays, the vegetation and density of medicinal plants (MP) are under degradation due to severe harvest, exchange of forests and ranges to crop lands and overgrazing. So, it is need special management based on capabilities and sensivities of MP. Some of MP produce secondary metabolites in response to stresses. These metabolites often used as mecicinal products. So, this environmental potential can be used for producing and management of MP. However, the energy cost of secondary metabolites are high and reduced the competitive atability of MP relative companion species. Under this condition, managements such as moderate grazing, domestication of some of Mp, conservation and renovation of habitates of MP are nessacery.
Key words: secondary metabolites, medicinal plants, management
حسین توكلی
عضو هیأت علمی مركز تحقیقات كشاورزی و منابع طبیعی خراسان

Posted by soltani تیر 01, 1389

آویشن از طریق بذر، قلمه و تقسیم بوته تکثیر می شود. عدم یکنواختی پوششمزرعه همواره به عنوان یک مشکل در کشت مستقیم بذر می باشد به همین خاطر روش کشت دیگری ارائه می شود که تولید نشاء بذری در بستر گلخانه یا قفسه های سلولی و سپس انتقال نشاها به مزرعه است.
آویشن از طریق بذر، قلمه و تقسیم بوته تکثیر می شود. عدم یکنواختی پوششمزرعه همواره به عنوان یک مشکل در کشت مستقیم بذر می باشد به همین خاطر روش کشت دیگری ارائه می شود که تولید نشاء بذری در بستر گلخانه یا قفسه های سلولی و سپس انتقال نشاها به مزرعه است.
بذور آویشن طی یک تا دو هفته در دمای 32- 12 درجه سانتی گراد ( 54 تا 90 درجه فارنهایت ) جوانه می زنند. گاهی اوقات جوانه زنی توسط نور تسریع می شود.
به علت وجود اختلافات در وضعیت رشد، زمان گلدهی و تولید در گیاهان حاصل از کشت مستقیم ( بذور ) که میزان یکنواختی را در مزرعه پایین می آورد، بهتر است ژنوتیپ های مرغوب را انتخاب کرده و آنها را به وسیله قلمه تکثیر نمود که عدم یکنواختی در مزرعه و محصول کاهش یابد. قابل ذکر است که این اختلافات به خاطر وجود دگرگشتی بالا و هتروزیگوسیتی در این گیاه می باشد.
آویشن به آسانی از قلمه های 10-5 سانتی متری در بهار تکثیر می شود. هورمون های افزایش دهنده ریشه برای تکثیر ممکن است مفید باشند. در تحقیقی مشخص شده که کشت بذر آویشن نسبت به کشت قلمه آن، عملکرد بیشتری را تولید می نماید. در تحقیق  دیگری در کشت مستقیم، عملکرد  ماده خشک بیشتری نسبت به نشاکاری به دست آمد.
زمان مناسب برای کشت بذر در خزانه اواخر اسفند می باشد و در زمان انتقال، ارتفاع نشاءها 10 تا 15 سانتی متر می باشد.
زمان کشت مستقیم بذور اوایل بهار یا اواسط پاییز می باشد عمق کشت کمتر از 5/0 سانتی متر و میزان بذر لازم 5 تا 6 کیلوگرم در هکتار می باشد.
در تحقیقی جهت بررسی تراکم مناسب برای دستیابی به عملکرد بالاتر، آویشن در فواصل 15، 20، و 45 سانتی متر و در ردیف های به فواصل 60 سانتی متر کشت گردید و مشخص شد که فواصل عملکرد سرشاخه و میزان اسانس در واحد سطح شده و بیشترین عملکرد در فاصله کشت 15 سانتی متر به دست آمده است. البته درصد اسانس در سرشاخه خشک گیاه تحت تأثیر فاصله کاشت قرار نگرفت. تحقیق مشابهی در کرج نیز تراکم مناسب کاشت را 15 سانتی متر روی ردیف و 50 سانتیمتر بین ردیف ها گزارش کرده است.
ب- داشت
با توجه به اینکه آویشن به مدت 6-4 سال در مزرعه باقی می ماند برنامه ریزی برای کوددهی آن حایز اهمیت است. با مصرف میزان مناسب کود دامی پوسیده ( تقریباً 30-20 تن ) قبل از کشت بایستی تأمین نیاز غذایی آن را تضمین کرد.
در تحقیقی برای بررسی اثرات ازت در مقادیر مختلف بر روی رشد و میزان اسانس T.vulgaris در طی چهار فصل در ازمیر مشخص شد که عملکرد ماده خشک گیاه با افزایش مصرف ازت افزایش می یابد. میزان گل اسانس از 78/0 تا 1/3 درصد و درصد تیمول از 87/26 تا 57/58 درصد متغیر بود و کود ازته هیچ اثر معنی دار روی میزان کل اسانس و یا درصد تیمول نداشت.
به طور معمول در فصل بهار قبل از کشت 50 تا 80 کیلوگرم در هکتار اکسید پتاس به همراه 40 تا 60 کیلوگرم در هکتار ازت در اختیار گیاهان قرار می گیرد. از سال دوم ریش قبل از وجین علف های هرز همه ساله فصل بهار باید 30 تا 50 کیلوگرم در هکتار ازت در اختیار گیاهان قرار گیرد.
اگرچه آویشن به تعدادی از علف کش ها مقاومت نشان می دهد به هر حال سوالاتی از قبیل بقایای آن روی مواد گیاهی مخصوصاً برای بازار صادرات مطرح است که بایستی مشخص شود. هیچ علف کشی برای استفاده روی آویشن ثبت نشده است و فقط تحقیقات محدودی در این زمینه انجام گرفته است.
علف کش هایی که ممکن است برای کنترل انتخابی علف های هرز آویشن در آزمایش های تحقیقاتی و زراعی استفاده شوند شامل Linuron, Sinbar, Stomp, Foresite, Versatill می باشد. با این وجود هیچ گونه کنترل شیمیایی علف های هرز ممکن است مطلوب نباشد. البته شاید بدون کمک بعضی از علف کش ها، کشت آویشن در مقیاس وسیع ممکن نباشد. با این حال آویشن را می توان بدون استفاده از علف کش به طور موفقیت آمیز در مزارع با استفاده از یک پوشش بازدارنده رشد علف هرز پرورش داد. برای چنین کاری می توان از مالچ های آلی استفاده کرد.
ج- برداشت
برداشت آویشن، نقطه بحرانـی در مدیریت زراعـی این گیاه محسـوب می شود. به طور کلی، بهترین زمان جمع آوری اندام رویشـی ( برگ ها و ساقه های جوان ) حاوی مواد مؤثر هنگامی است که گیاه در مرحله گل زدایی باشد.
زمان برداشت مناسب برای آویشن در مناطق مختلف، متفاوت می باشد و در تحقیقی در کرج، زمان برداشت مناسب، مرحله شروع گلدهی ذکر شده است و ارتفاع مناسب برداشت نیز 10 سانتی متر از سطح خاک گزارش شده است. 
عملیات پس از برداشت:
به طور معمول آویشن در حجم زیاد در آفتاب خشک می شده اما کیفیت محصول نهایی بسیار کم بوده است. با استفاده از خشک کردن مصنوعی می توان کیفیت محصول را کنترل کرد. به عبارت دیگر، یک خشک کن با جریان هوای تحت فشار مناسب می باشد. آویشن بایستی در دمای پایین تر از 40 درجه سانتی گراد برای کاهش اتلاف عطر در جریان تبخیر،خشک شود و رنگ سبز خود را حفظ کند. محصول خشک شده باید پروسه جدا کردن برگ از ساقه ها و غربال کردن را برای حذف گرد و غبار طی کند تا محصول یکنواختی تولید شود.
اسانس آویشن را از اندام هوایی تازه آویشن می توان به وسیله سیستم تقطیر بخار استخراج کرد. اسانس در غدد کوچک روی برگ ها ذخیره شده است. عملکرد و کیفیت اسانس بسته به ساختار ژنتیکی گیاه، مرحله بلوغ گیاه، زمان برداشت، محیط و عملیات استخراج فرق می کند. 

سنجد گیاهی درختی است از خانواده ی سنجدیان که در آب و هوای معتدل می روید. برگ های باریک و مخملی شکل و میوه هایی قهوه ای رنگ و خوراکی دارد که از هسته ی آن در تهیه ی برخی داروها استفاده می شود.به فارسی به طور کلی سنجد نامیده می شود ولی در مناطق گوناگون ایران دارای نام های محلی است، در کردستان آن را " سرین چک "، در آذربایجان " ایده- ایکده " در اطراف تهران " پستانک " و در اصفهان " غبیده بادام " گفته می شود. در کتب سنتی با نام های " چوب دانه، نقد، بل " نام برده شده است.سنجد برای درمان بسیاری از بیماری ها از جمله، بیماری های دندان، اسهال، زخم معده و نیزجلوگیری از خون ریزی استفاده می شود.سنجد، یکی از چیدنی های سفره ی هفت سین است که اگر با خواص فراوان آن آشنا شوید حتما آن را در برنامه غذایی هر روز تان جای می دهید.سنجد میوه ای درختی است که به علت قابلیت سازگاری بالایی که با محیط دارد، می توان در بسیاری از مناطق جهان، آن را به عمل آورد.میوه ی سنجد دو نوع کوچک و بزرگ دارد که بزرگ آن دارای پوستی نازک و مغزی آردی تر است و به نام سنجد آردی معروف است. طعم این میوه مقداری گس است و دارای طبیعت سرد و خشک می باشد و از لحاظ غذایی کم کالری است.سنجد، دارای خواص دارویی و صنعتی مختلفی است که به برخی از آن ها اشاره می کنیم:* بهترین اثر سنجد، رفع کمبود ویتامین c بدن است و خوردن آن، از ورود عفونت به بدن پیشگیری می کند.* سنجد دارای خاصیت آنتی اکسیدانی قوی می باشد.* خاصیت ضد التهابی دارد.* ضد اسهال و قابض است. جوشانده برگ سنجد، بهترین دارو برای اسهال کودکان است.* پودر هسته یسنجد در درمان التهاب های حاد و مزمن کاربرد دارد و آرتروز را درمان می کند.* ضد تب و درد است.* بادشکن و مقوی قلب است و سردرد را تسکین می دهد.* از ریشه آن در صنعت عطرسازی استفاده می شود.* از گل آن برای التیام زخم استفاده می شود.* کم کالری و مقوی معده است.* سنجد پخته شده در روغن زیتون، درد مفاصل و خارش پوست را درمان می کند و برای رشد مو مفید است.سودمندی سنجد برای درمان آرتروز پژوهشگران به سودمندی استفاده از عصاره ی سنجد برای درمان آرتروز پی بردند. چند تن از پژوهشگران دانشگاه های علوم پزشکی بقیه الله ، شهید بهشتی و تهران، تأثیر قرص عصاره سنجد و استامینوفن را در کاهش درد 120 بیمار مبتلا به آرتروز زانو با درد متوسط تا شدید بررسی کردند. بیماران به مدت 7 هفته با قرص های عصاره سنجد و استامینوفن تحت درمان قرار گرفتند. بر پایه این بررسی که مشروح آن در مجله پزشکی کوثر منتشر شد، برای کاهش درد ناشی از آرتروز، استفاده از عصاره ی گیاهی سنجدموثرتر از استامینوفن است.سنجد در احادیثگوشتش گوشت می آورد، استخوانش استخوان می رویاند و پوستش پوست آور است. کلیه ها را گرم و معده را دباغی می کند و ایمن از بواسیر و ادرار قطره قطره است. ساق ها را نیرو می بخشد، جذام را ریشه کن می کند و برای تب سودمند است.

امروزه از درخت سنجد و میوه آن در صنایع غذایی، بهداشتی، دارویی، عطرسازی و صنایع چوب استفاده می شود. نام علمی سنجد «elaeagnusan gastifolial» است و رویشگاه این درخت بدلیل سازگاری آن با محیط های مختلف در اغلب نقاط کره زمین از جمله آمریکای شمالی، اروپای شرقی و غربی، آسیای مرکزی و شمالی و … است.
به طور کلی 3 نوع درخت سنجد در دنیا وجود دارد که 2 نوع هلاگنوس و هیپوفار در ایران موجودست. درخت سنجد هلاگنوس به دلیل درشتی میوه ، قامت بلند، نداشتن خار و برگهای پهن به درخت سنجد هیپورفیا برتری دارد. خواص درختسنجد در تمام اندامهای آن منتشر شده است و ریشه، چوب، پوست و میوه آن دارای خواص دارویی و صنعتی متفاوتی است از پوست درخت سنجد یک ماده شیمیایی دارویی مهم به نام تتراهیدروآرمور - متیل - n استخراج می شود.
از برگ درخت سنجد آلکانویید استخراج می شود که در صنایع داروسازی کاربرد دارد. اسانس گل سنجد در صنایع داروسازی و آرایشی و عطرسازی بکار می رود.
میوه سنجد دارای 3 قسمت برون بر (پوست قهوه ای رنگ)، میان بر (آردی شکل) و درون بر (هسته چوبی و سفت آن) است که قسمت میان بر و درون بر آن دارای ارزش غذایی فراوان است. در قسمت میان بر 2 نوع قند گلوکز و فروکتوز، 7 نوع چربی اشباع شده و اشباع نشده وجود دارد.
در قسمت درون بر سنجد 17 نوع آمینواسید و مقداری پروتئین وجود دارد که هر یک از این آمینواسیدها خواص دارویی بسیار مفیدی دارند بطوری که می توان گفت میوه سنجد یک میوه دارویی صفراست. این میوه در طب سنتی به عنوان تانن قابض است بنابراین در معالجه بیماریهای دندان، لثه و اسهال و در درمان زخم معده موثر است و می تواند از خونریزی جلوگیری کند.
اگر آرد و هسته میوه سنجد با هم آسیاب شود مصرف خوراکی آن بیماری آرتروز را درمان می کند. مصرف سنجد برای درمان و جلوگیری از عوارضی مثل «قی»، اسهال صفراوی، زخم روده، سرفه های حاد گرم، سردرد و اثر رطوبت نافع است.سنجد مقوی قلب و برطرف کننده تب و لرزهای سرد در بیماریهای سینه مثل تنگی نفس، زخم ریه و عوارض دماغی محسوب می شود.
سنجد برای درمان بیماری های کبدی مانند زردی و یرقان مفید است و سنجدپخته شده به طور کامل (پوست - گوشت - هسته) در روغن زیتون به صورت خوراکی جهت درد مفاصل، خارش پوست و رشد مو توصیه شده است.
عرق شکوفه سنجد، ضد نفخ مؤثری برای معده می باشد. یکی از دانشمندان گفته است میوه سنجد گوشت براستخوان می رویاند و انسان را فربه می کند. پوست را تقویت کرده و کلیه ها را گرم نگه داشته و مانع از تکرر ادرار می شود. در هند از روغن هسته آن لعوق یا شربت غلیظی درست می کنند که در التهاب غشاهای مخاطی همراه با ترشح همانند انواع زکام و نیز در موارد عفونتهای برونشها مصرف می نمایند.
در اسپانیا از شیره گل سنجد برای قطع تب های مهلک و خطرناک استفاده می شود. میوه سنجد از نظر طب سنتی،طبیعت سرد و خشک دارد و مقوی و مفرح است،ضد تهوع و صفرا بر نیز می باشد. سنجد به ویژه خام آن برای بند آوردن اسهال نافع است.
جوشانده گل سنجد برای بیماریهای دماغی مانند فلج و کزاز و نیز برای قلب و زخمهای ریوی و تنگی نفس مفید است و برای تقویت معده و کبد و باز کردن گرفتگیها و تحلیل گاز معده و یرقان نافع می باشد.

سنجد برای درمان بسیاری از بیماری ها از جمله، بیماری های دندان، اسهال ، زخم معده و نیز جلوگیری از خونریزی استفاده می شود.سنجد، یکی از چیدنی های سفره هفت سین است که اگر با خواص فراوان آن آشنا شوید حتما آن را در برنامه هر روز غذایی تان جای می دهید. سنجد میوه ای درختی است که به علت قابلیت سازگاری بالایی که با محیط دارد، می توان در بسیاری از مناطق جهان، آن را به عمل آورد. میوه سنجد دو نوع کوچک و بزرگ دارد که بزرگ آن دارای پوستی نازک و مغزی آردی تر است و به نام سنجد آردی معروف است. طعم این میوه مقداری گس است و دارای طبیعت سرد و خشک می باشد و از لحاظ غذایی کم کالری است. سنجد، دارای خواص دارویی و صنعتی مختلفی است که به برخی از آن ها اشاره می کنیم:بهترین اثر سنجد، رفع کمبود ویتامین c بدن است و خوردن آن ، از ورود عفونت به بدن پیشگیری می کند.سنجد دارای خاصیتآنتی اکسیدانی قوی می باشد.خاصیت ضد التهابی دارد.ضد اسهال و قابض است. جوشانده برگ سنجد، بهترین دارو برای اسهال کودکان است.[اسهال عامل مرگبار عمده در کودکان است]پودر هسته سنجد در درمان التهاب های حاد و مزمن کاربرد دارد و آرتروز را درمان می کند.ضد تب و درد است.بادشکن و مقوی قلب است و سردرد را تسکین می دهد.از ریشه آن در صنعت عطرسازیاستفاده می شود.از گل آن برای التیام زخم استفاده می شود.کم کالری و مقوی معده است.سنجد پخته شده در روغن زیتون، درد مفاصل و خارش پوست را درمان می کند و برای رشد مو مفید است.

در طب گیاه درمانی،اعتقاد ما بر این است که ۵ عامل اصلی در بروز جوش صورت و بدن نقش عمده دارد

در حقیقت هرعاملی که باعث کم کاری کبد شود و یا در انجام کار هورمونهای بدن خِلل انجام دهد:

۱:چربی:غذاهای چرب-انواع تخمه(کدو- آفتاب گردان)-تخم مرغ و …
:۲سودا:چای-کاکائو-قهوه-بادمجان-گوجه فرنگی و…
:۳اعصاب:افراد آشفته و عصبی و دارای استرس به دلیل برهم خوردن تعادل هورمونهای بدنشان زودتر جوش می زنند.
:۴مصرف بیش از اندازه غذاها با طبیعت گرم(کاهش عملکرد کبد).
۵:نظافت پوست:عامل باکتری ها همواره منتظرند که از منافذ پوست آلوده که مکان مناسبی برای رشد آنهاست استفاده کنند(جوشهای چرکی).
روشهای پیشگیری:
الف:نظافت پوست:
شستشو با صابون گیاهی ملایم(صابون گل بابونه- صابون مغز بادام و…)
البته کسانی که دارای پوست خشک هستند پس از شستشو با صابون حتماً از کرم های گیاهی مخصوص که به آنها حساسیت ندارند استفاده کنند(کرم های گل بابونه-همیشه بهار و …)
ب:رعایت در مصرف مواد غذایی
ج:داشتن آرامش و اعصاب راحت(بدون استرس
نسخه های سبز طلایی ضد جوش صورت>:
نسخه اول): یک قسمت عرق یونجه+یک قسمت عرق کیالک یا کاسنی+یک قسمت عرق خارشتر+یک قسمت آب
مواد بالا را به صورت مخلوط در یک لیوان روزی دو نوبت عصر و شب میل کنید.
کارخانه تولیدکننده عرقیات مهم است موقع خرید به مارک عرقیات دقت کنید (من مارک ترگل را پیشنهاد می کنم
نسخه دوم):۲۰۰ گرم عناب را با ۲۰۰ گرم زرشک کوهی ابتدا شسته ، کمی کوبانده وداخل ظرف پلاستیکی ریخته و حدود ۲ لیتر آب به آن اضافه کنید (داخل یخچال نگهداری کنید)،پس از حدود ۱۰ ساعت روزی ۲ لیوان از آب آن را میل کنید.((کسانی که دارای فشار خون پایین هستند از این روش استفاده نکنند.

زیبایی ،هدیه ای است که خداوند به همه ما انسانها عطا فرموده،خداوند را شاکر باشیم و در حفظ آن بکوشیم

اسهال - دستگاه گوارش - كلیه و مثانه - ضعف بینایی - سرماخوردگی - كاهش تب – ضدخونریزی- دردهای رماتیسمی - سرفه‌های سخت - بواسیر خونی - اشتهاآور -درازی و سیاهی مو - قابض – خارش- جرب- بیماری‌های خونی - تقویت معده -  مقوی نیروی جنسی
1.انبه میوه‌ای است با طبع گرم و خشك، نارس آن سرد و خشك می‌باشد.

2.بخاطر وجود تانن در پوست انبه برای معالجة اسهال مفید است. طریقة مصرف : یك قاشق چای‌خوری كوبیدة پوست انبه دو مرتبه در روز.

3.انبه مقوی جسم و روح و دستگاه گوارش است.

4.كلیه و مثانه را تقویت می‌كند. یك ساعت قبل از غذا یا بعنوان غذا میل شود.

5.رنگ چهره را باز می‌كند. مانند شماره 4 میل شود.

6.كسانی كه مزاج گرم دارند افراط در خوردن آن نكنند.

7.از بین برندة بوی بد دهان است.

8.افراد سوداوی و بلغمی كمتر انبه بخورند چون تولید بلغم و سودا می‌كند.

9.خوردن انبه ضعف بینایی می‌آورد.

10.گوشت میوة انبه جریان خون را رونق می‌بخشد.

11. برای كاهش تب و سرماخوردگی از كمپرس و یا حمام برگ درخت انبهاستفاده می‌شود.

12.گرد برگهای سوختة انبه ضدخونریزی می‌باشد.

13.جهت درمان دردهای رماتیسمی از دم كردة پوست ریشة آن به صورت حمام استفاده شود یا اینكه بصورت ضماد بگذارید.

14. مغز هستة آن برای سرماخوردگی و سرفه‌های سخت مفید است.

15.مغز هستة انبه جهت بواسیر خونی و قطع خونریزی رحم خارج از موقع قاعدگی به كار می‌رود.

16.میوة تازة‌ ترش انبه صفرا را تشكیل می‌دهد و اشتهاآور است و باید گفت برای بلغمی‌ها و سودایی‌ها مضر است.

17.اگر شكوفة تازة آن را با شكر مخلوط كرده و هر روز بخورند از سرعت انزال جلوگیری می‌كند. میزان مصرف 40 گرم شكوفه تازة خشك كرده به علاوه 120 گرم شكر برای 14 روز.

18. مز‎مزه برگ و گل انبه باعث تقویت دندان و لثه می‌شود.

19. روغن انبه برای درازی و سیاهی مو و ریزش مو مفید است.

20.طرز تهیه روغن انبه : پوست خام انبه در آفتاب پرورده شده باشد و سپس با روغن زیتون مخلوط و عصارة آن گرفته شود و روغن را به مو بمالند.

21.انبه دفع كننده اخلاط است.

22.برای انواع سردرد مفید است. عصر و شب به عنوان شام میل شود.

23.انبه چاق كننده است همراه صبحانه میل شود.

24.افراط در خوردن انبه باعث سوء هاضمه و فاسد شدن خون می‎شود و بچه‌ها به امراض پوستی دچار می‌شوند.

25.پوست انبه قابض است.

26.شستشو با پوست انبه خارش مثل جرب را تسكین می‌دهد.

27.میوه نارس انبه برای بیماری‌های خونی به كار می‌رود.

28.برای تقویت معده می‌توان از مربا و ترشی انبه استفاده كرد.

29.گرد مغز هسته آن ضدكرم است.

30.میوه انبه عطش را تسكین می‌دهد.

31.میوه انبه مقوی نیروی جنسی می‌باشد.

32.انبه كبد را ضعیف می‌كند و بهتر است نیم ساعت بعد از خوردن آن شربت زرشك یا سكنجبین میل شود.