نگاهي کوتاه به شهرستان مينودشت

شهرستان مينودشت يكي از مناطق‌ استان گلستان است كه از شمال به كلاله و گنبد كاووس،‌از‌ باختر‌ و جنوب به آزادشهر و از خاور به شهرستان‌هاي جاجرم و مانه و سملقان(استان خراسان شمالي) محدود است. قالي‌بافي مهم ترين صنعت دستي مردمان شهرستان مينودشت را تشكيل مي‌دهد. آرامگاه مختوم قلي شاعر شهير و پرآوازده تركمن كه در روستاي آق تقاي در فاصله‌60 كيلومتري مرز پل قرار دارد، مهم ترين جاذبه‌ي گردشگري اين شهرستان و كلاله است. مختوم‌قلي يكي از شخصيت‌هاي ادبي و حماسي تركمن به شمار مي‌آيد و به ويژه در ادب و هنر جمهوري تركمنستان از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است. قلعه ماران در ناحيه حاجي لر مينو دشت نيز يكي ديگر از مهم ترين ديدني هاي اين منطقه است. بنا به يك روايت تاريخي قلعه ماران همان پايتخت دوم پارت‌ها (اشكانيان) است كه تيرداد آن را ساخت و به دارا موسوم شد و گفت مي‌شود همان «داريون» يوناني‌هاست. 
صنايع و معادن
صنايع مرتبط با كشاورزي در شهرستان مينودشت رواج دارد. كارخانه‌هاي پنبه پاك‌كني و محصولات ديگر اين شهرستان در اين منطقه به فراواني وجود دارند. از معادن اين شهرستان اطلاعات مستندي در دست نيست. 
کشاورزي و دام داري 
مينودشت به لحاظ شرايط آب و هوايي مناسب و خاك حاصل‌خيز منطقه اي كشاورزي است. آب و هواي كشاورزي از رودها و چشمه ها تأمين شده و محصولات كشاورزي آن گندم، جو و پنبه است. كشاورزي در اين منطقه مكانيزه بوده و كم‌تر به شيوه‌ي سنتي اجرا مي شود. دام داري در كنار كشاورزي از كارهاي رايج مردمان اين ناحيه به شمار مي‌آيد. 
مشخصات جغرافيايي
مينودشت در درازاي جغرافيايي 55 درجه و 22 دقيقه و پهناي جغرافيايي 37 درجه و 13 دقيقه واقع است و بلندي آن 180 متر از سطح دريا است. مركز شهرستان، در 20 كيلومتري جنوب خاوري گنبد كاووس و در مسير جاده مشهد- گرگان قرار دارد. اين شهرستان از شمال به كلاله و گنبد كاووس،‌از‌ باختر‌ و جنوب به آزادشهر و از خاور به شهرستان‌هاي جاجرم و مانه و سملقان(استان خراسان شمالي) محدود است. آب و هواي مينودشت معتدل و مرطوب بوده و بيش‌ترين و كم‌ترين درجه گرما، به ترتيب 40 درجه بالاي صفر و 5 درجه زير صفر گزارش شده است. هم‌چنين ميزان بارندگي سالانه به طور متوسط حدود 450 ميلي متر است. شهرستان مينودشت طبق آمار سال 1375 داراي 251561 نفر جمعيت بود. شهر مينودشت در سرشماري 1375، 21011 نفر جمعيت داشت و شامل 4275 خانوار بود. مردم مينودشت آريايي نژادند و به زبان فارسي و تركي سخن مي گويند. مسيرهاي ارتباطي و دسترسي به اين منطقه را راه مينودشت - گنبد كاووس به درازاي 20 كيلومتر، راه مينودشت - آزادشهر به درازاي 24 كيلومتر و مسير مينودشت - بجنورد به درازاي 218 كيلومتر تشكيل مي‌دهند. 
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
ناحيه‌ي مينودشت در گذشته «كبود جامه» و تا سال 1318 هـ . ش «حاجي لر» خوانده مي شد. در‌نيمه‌ي‌دوم آن سال به مينودشت تغيير نام داد و در سال هاي اخير به شهرستان مستقلي تبديل شد. نام گذاري اين شهر به حاجي لر به واقعه ي اعلام اسقلال محمد حسن خان جلاير مربوط مي گردد که خود را فرمانرواي اين ناحيه خواند. محمد حسن خان با لشگر کشي پادشاه وقت ايران، به دژ ماران پناه برد. اما يكي از معتمدين او به نام حاجي لر، با رشوه گرفتن از فرمانده لشكر اعزامي، وي را به دام انداخت. از اين زمان ماران كوه و پيرامون آن، به عنوان پاداش به حاجي واگذار شد و اين سرزمين را حاجي لر ناميدند. درحال حاضر مينودشت از شهرهاي زيبا و ديدني استان گلستان است.

طبيعت در شهرستان مينودشت

رودخانه گرگان

اين رودخانه كه از كوه هاي آلاداغ سرچشمه گرفته است، پس از دريافت شعباتي چند و طي مسافتي نسبتا طولاني (بيش از 200 كيلومتر) از دره هاي پر پيچ و خم كوهستاني و‌ صحراي كلان عبور کرده و در پيرامون شهر گرگان، گنبد كاووس، دشت گرگان و شهر آق قلعه در نقطه اي به نام خواجه نفس وارد درياي مازندران مي شود. از شعبات مهم اين رودخانه كه مهم ترين و مفيدترين رودخانه مازندران به شمار مي ‌آيد، مي توان رودخانه اوغان، حاجي لر و نوده رود را نام برد. رودخانه گرگان رود حركتي آرام دارد، اما در مواقع بارندگي و سيلاب به علت عبور از زمين هاي رسي، گل آلود مي شود. در حال حاضر سدي بر روي آن احداث شده و از آب آن براي زراعت استفاده مي شود. وجود درياچه، سد و مسير آرام و پر آب آن، امكانات قابل توجهي براي بهره برداري هاي جهانگردي، به ويژه در زمينه ورزش هاي آبي فراهم كرده است. 
رودخانه تركولو مينودشت
اين رودخانه که از ارتفاعات جنوب خاوري مينودشت در 32 كيلومتري جنوب خاوري گنبدكاووس و سه کيلومتري شمال خاوري مرکز بخش سرچشمه مي گيرد، دره جنوبي كوه قلعه را رو به سوي شمال باختري مي پيمايد و پس از مشروب ساختن روستاي قلي تپه به دشت گرگان وارد مي شود. ترکولو در مسير خود و پس از عبور از اراضي باتلاقي و سيراب کردن روستاي آدام در 8 كيلومتري شمال خاوري گنبدكاووس به رود ناليوان ريخته و توامان وارد گرگان رود مي شوند. 
آبشار لوه گاليكش مينودشت
آبشار لوه يكي از زيباترين آبشارهاي ايران است كه در 20 كيلومتري گاليكش و در 5 كيلومتري جاده اصلي مشهد - گلستان، در كنار روستايي به همين نام واقع شده است. هم‌جواري اين آبشار با پارک جنگلي گلستان ارزش توريستي ويژه اي به آن بخشيده است. 
مجموعه تالاب هاي آق قلا – اترک مينو دشت
اين مجموعه در قسمت جنوبي رودخانه اترک واقع شده و مشتمل بر تالاب ها و مرداب هاي اينچه، آلاماگل، آلاگل، اينجه برون، بي بي شيروان، آجي گل، نمک و دانشمند است كه مجموع مساحت آن ها 1250 هكتار تخمين زده شده و آب آن ها از رودخانه اترک تامين مي شود. برخي از اين تالاب ها از جمله تالاب آلاگل در فهرست كنوانسيون تحقيقات بين المللي پرندگان آبزي و مهاجر در سال 1350 به ثبت رسيده اند. اين تالاب ها به يكديگر بسيار نزديک هستند و آب و هواي محدوده آن ها مديترانه اي گرم با تابستان هاي خشک و گرم و زمستان هاي ملايم است. سطح آب اين تالاب ها در زمان پرآبي به بيش از 2500 هكتار نيز مي رسد که اين مساحت به عواملي نظير ميزان آب ورودي و خروجي به اقليم و ديگر عوامل محيطي بستگي دارد.
تالاب هاي ياد شده محل زيست پرندگان مهاجري است كه تنوع زيادي دارند. از جمله آن ها مي توان به فلامينگو، قو، غاز، حواصيل و… اشاره كرد. فصل شكار طبق تقويم اداره محيط زيست از اول پاييز تا آخر زمستان هر سال و هر هفته دو روز (چهارشنبه و جمعه) مي باشد. ماهيان زيادي نيز در اين تالاب ها زندگي مي کنند از جمله كولي، اورنج، سيم پرک و شيشه ماهي كه فصل صيد آن ها طبق مجوز اداره محيط زيست گنبد از 15 ارديبهشت تا 15 اسفند ماه هر سال است. از آن جا كه اين مجموعه تالاب ها و مرداب ها داراي راه هاي دسترسي، محوطه هاي اطراق، چشم اندازهاي دشتي، مرغزارهاي وسيع، پرندگان بومي و مهاجر و همچنين استفاده هاي طبي هستند، قابليت هاي فوق العاده اي را براي ايجاد يک كانون توريستي فراهم مي كنند. شكار و صيد بي رويه، چراي دام، وارد كردن گونه هاي غير بومي، قطع اشجار و… از جمله عوامل تهديد كننده اين تالاب ها به شمار مي آيند که براي حفظ اين محيط ها در حالت طبيعي بايد از بروز اين عوامل جلوگيري کرد.
شمال و شمال باختري و باختر اين شهرستان به صورت دشت و خاور و جنوب آن كوهستاني است. برخي از ارتفاعات اين شهرستان را كوه هاي آبدار، اگراستل، زنقارچشم، سرگل، سيامرت، شيخ لشگر، عرب داغ، ييلاق، نشا، كوله برون تشكيل مي دهند.

قلعه ها ، برجها و آتشکده ها در شهرستان مينودشت

قلعه ماران مينو دشت

قلعه ماران در ناحيه حاجي لر مينو دشت قرار دارد. بنا به يك روايت تاريخي قلعه ماران همان پايتخت دوم پارت‌ها (اشكانيان) است كه تيرداد آن را ساخت و به دارا موسوم شد و گفت مي‌شود همان «داريون» يوناني‌هاست. 
قلعه آقميش مينودشت 
قلعه حليمه نيقاق مينودشت 
قلعه ابوبكر مينودشت 
قلعه سركد محله 
قلعه جيغ/جيق مينودشت 
قلعه تلوستان مينودشت
قلعه اسكندر عزيز آباد مينودشت
قلعه اسكندر وشمگير مينودشت 
ديوار اسكندر عزيز آباد مينودشت 
ديوار اسكندر وشمگير مينودشت 
ديوار اسكندر صوفي شيردل مينودشت

آرامگاهها ، امامزاده ها و زيارتگاه ها در شهرستان مينودشت

آرامگاه مختوم قلي فراغي

آرامگاه مختوم قلي شاعر شهير و پرآوازده تركمن در روستاي آق تقاي در فاصله 60 كيلومتري مرز پل قرار دارد. اين روستا از توابع بخش مراوه تپه شهرستان مينودشت است . مختوم‌قلي يكي از شخصيت‌هاي ادبي و حماسي تركمن به شمار مي‌آيد و به ويژه ادب و هنر جمهوري تركمنستان از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است. خلاقيت ادبي مختوم‌قلي توجه بسياري از پژوهشگران و دانشمندان را به خود جلب نموده است. در اواخر قرن 19 و اواسط قرن 19 ميلادي برخي از اشعار او به زبان‌هاي آلماني و انگليسي ترجمه و چاپ شده است. در آغاز قرن بيستم به ويژه پس از انقلاب اكتبر سال 1917 ميلادي روسيه ، اشعار برگزيده او به تمام زبان‌هاي جمهوري‌هاي سابق شوروي، هم‌چنين به زبان‌هاي فرانسوي، لهستاني و انگليسي منتشر شد. در سال‌هاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران تعداد قابل توجهي از آثار منظوم مختوم‌قلي به زبان فارسي ترجمه و نشر شد. 
قبرستان قديمي امامزاده قاسم مينودشت 
گورستان اوقچي مينودشت 
قبرستان تلوستان مينودشت 
امامزاده عبدالله مينودشت 
قبرستان چشمه نيلا مينودشت

آرامگاهها ، امامزاده ها و زيارتگاه ها در شهرستان مينودشت

آرامگاه مختوم قلي فراغي

آرامگاه مختوم قلي شاعر شهير و پرآوازده تركمن در روستاي آق تقاي در فاصله 60 كيلومتري مرز پل قرار دارد. اين روستا از توابع بخش مراوه تپه شهرستان مينودشت است . مختوم‌قلي يكي از شخصيت‌هاي ادبي و حماسي تركمن به شمار مي‌آيد و به ويژه ادب و هنر جمهوري تركمنستان از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است. خلاقيت ادبي مختوم‌قلي توجه بسياري از پژوهشگران و دانشمندان را به خود جلب نموده است. در اواخر قرن 19 و اواسط قرن 19 ميلادي برخي از اشعار او به زبان‌هاي آلماني و انگليسي ترجمه و چاپ شده است. در آغاز قرن بيستم به ويژه پس از انقلاب اكتبر سال 1917 ميلادي روسيه ، اشعار برگزيده او به تمام زبان‌هاي جمهوري‌هاي سابق شوروي، هم‌چنين به زبان‌هاي فرانسوي، لهستاني و انگليسي منتشر شد. در سال‌هاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران تعداد قابل توجهي از آثار منظوم مختوم‌قلي به زبان فارسي ترجمه و نشر شد. 
قبرستان قديمي امامزاده قاسم مينودشت 
گورستان اوقچي مينودشت 
قبرستان تلوستان مينودشت 
امامزاده عبدالله مينودشت 
قبرستان چشمه نيلا مينودشت

سلام

جناب sajad2007 شهرستان مینودشت حدودا سه سال است که  به دو شهرستان مینودشت و گالیکش تفکیک شده است.(و در سال های قبل تر کلاله نیز از این شهرستان جدا گردیده )

در ضمن این اطلاعاتی که شما از این شهرستان داده اید حتما مربوط به سال 1375 می باشد. چرا که مقبره مختوم قلی فراغی  در شهرستان کلاله واقع می باشد.

بهتر است تجدید نظری در این پست های بفرمایید.

با تشکر