نگاهي کوتاه به شهرستان علي آباد کتول

شهرستان علي آباد كتول با مساحت 1160 كيلومتر مربع از شهرستان هاي مركزي استان گلستان است كه از شمال به شهرستانهاي گنبد كاووس و آق قلا ، از غرب به شهرستان گرگان ، از شرق به شهرستان راميان و گنبد كاووس و از جنوب هم به ارتفاعات البرز و استان سمنان شهرستان شاهرود محدود است . ناهمواري هاي شهرستان علي آباد كتول مانند بيشتر شهرستان هاي استان گلستان ، از جنوب به رشته كوه هاي البرز شرقي و از شمال به اراضي جلگه اي منتهي مي‌شود . ولي نواحي كوهستاني آن از گسترش بيشتري برخوردار است . شاهوار ، سياهمرزكوه و شيرين آباد از مناطق كوهستاني شهرستان علي آباد كتول بوده و رودهاي مهم آن نيز رودخانه هاي زرين گل و محمد آباد است . كه به طرف شمال جاري بوده و در پايين دست به رودخانة گرگانرود مي پيوندد . پوشش گياهي اين منطقه در ارتفاعات بالا به صورت چمنزار و استپ كوهي است كه به عنوان مرتع نورد استفاده قرار مي‌گيرد . در ارتفاعات پايين تر از آن هم پوشش گياهي به صورت جنگل هاي انبوه است . 
در بخش جلگه اي نيز محصولات كشاورزي منطقه را در بر گرفته است . آب و هواي شهرستان علي آباد كتول معتدل ، معتدل و مرطوب بوده و ميزان بارندگي سالانة بين 500 تا 600 ميلي متر است . شهرستان علي آباد كتول از سال 1357 از شهرستان گرگان مستقل گرديد و هم اكنون از دو دهستان كتول و مركزي تشكيل شده است . در معناي واژة « كتول » گفته شده اين واژه از دو واژه اوستايي« كته» ( Kata ) و « اول » ( UL ) تشكيل يافته كه كته به معناي جا و مكان و اول به معناي شيب دره و گودال است و كتول هم به مجموعه آبادي هايي گفته مي‌شود كه در درون دره و كوه قرار دارند . جمعيت شهرستان علي آباد 133179 نفر است . زبان رايج در بين اهالي منطقه طبري و فارسي بوده ، ولي با اين حال گويش هاي سيستاني ، شاهرودي و خراساني در بين مهاجران رواج نسبي دارد . اين منطقه از ان رو كه در سرزمين جلگه اي حاصلخيزي واقع شده از نظر كشاورزي از اهميت فراواني برخوردار است 
. از صنايع دستي رايج اين شهرستان هم مي توان از قالي بافي ، نمد بافي پارچه هاي ابريشمي موسوم به « چوخا » نامبرد . از آن جا كه محدوده اين شهرستان بر سر ره شهر تاريخي گنبد كتووس واقع گرديده از رمان هاي دور محل سكونت و تجمع انسان ها بوده است . به طوري كه در امتداد تپه هاي باستاني منطقة گرگان ، شاه تپه ، تورنگ تپه ، قره تپه و ... به تپه هاي موجود در اين شهرستان مي رسيم . آثار تاريخي كشف شده در اين نواحي هم بر وجود جمعيت ها و آبادي هاي مختلف ، به ويژه بعد از دوره صفويه دلالت دارد ؛ چنان كه در متون تاريخ ، اسناد ، وقف نامه ها و سفرنامه هاي خارجيان به اين موضوع اشاره شده است .شهرستان علي آباد به دليل داشتن موقعيت طبيعي مرتبط با مناطق جنگلي از نظر داشتن جاذبه هاي گردشگري از جايگاه مناسبي برخوردار است تفرجگاه جنگلي كبود وال كه در 5 كيلومتري جنوب شهر علي اباد واقع شده از جملة اين جاذبه هاسي . اين تفرجگاه در حاشية رودخانه اي قرار گرفته كه سرچشمه اش در مسير خود با داشتن آبي زلال و شفاف از دره اي با درختان انبوه جنگلي عبور نموده و محيط با صفايي را به وجود آورده است . امروزه وجود سكوهاي اقامت موقت براي نصب چادر و اجاق هاي طبخ غذا ، بر جاذبه هاي تفرجگاه كبودوال افزوده است . پارك جنگلي زرين گل و درّة تشنه كلان از ديگر مناطق ديدني و جذاب اين شهرستان است . وجود روستاهاي كوهستاني بسيار زيبا و كهن : سياه رودبار ، چلي ، بالاچي ، خاك پيرزن ، زرين گل ، چينو ، چه جا ، افراتخته ... هم بر زيبايي هاي اين منطقه افزوده و هر ساله تعداد زيادي از مردم استان را به سوي طبيعت زيباي خود مي كشاند . از نقاط تفريحي و ديدني ديگر اين شهرستان مي توان به زرين گل ، افراتخته ، الستان ، و سياه مرزكوه اشاره كرد

طبيعت در شهرستان علي آباد کتول

رودخانه قره سو علي آباد

اين رودخانه از مازاد آب رودخانه هاي امام زاده و گرماب دشت در 16 كيلومتري شمال خاوري گرگان تشكيل شده و با عبور از دهستان استرآباد، روستاهاي دهستان مزبور را سيراب كرده و به نواحي سدن رستاق خاوري و سدن رستاق باختري وارد مي شود. با عبور از اين ناحيه و بعد از سيراب کردن روستاهاي يامپي، قرنجيک، گميشلي دولي و كفشگيري به سوي جنوب باختري رفته و به دهستان جعفرباي جنوبي وارد مي شود و پس از قطع کردن راه آهن گرگان - بندر تركمن و راه اتومبيل رو كردكوي - بندر تركمن و هم‌چنين راه اتومبيل رو و خط آهن ساري - بندر تركمن در روستاي ساحلي قره سو به درياي خزر مي ريزد. در فصل باراني و يا هنگام بارندگي هاي شديد، مازاد آب رودخانه هاي دبه دار، چهل و چهار آب، انجيلاب، فسن رود، شصت كلا و خشكه رودبار به ترتيب از خاور به باختر به اين رودخانه مي ريزند. از شعبات مهم اين رودخانه مي ‌توان به زرين گل و كفشگيري اشاره کرد.
گرجوان علي آباد
اين رودخانه از به هم پيوستن رودهاي وجادره و زرين گل در 8 كيلومتري جنوب خاوري علي آباد تشكيل شده و رو به سوي شمال، روستاي املک و سنگدون از ناحيه كتول را مشروب مي كند. گرجوان پس از عبور از خاور درياچه قاسم خان، روستاي بدراق را پشت سر مي گذارد و پس از انحراف به سوي باختر و مخلوط شدن با رودخانه چاه علي رود در 3 كيلومتري خاور روستاي انبارالوم به گرگان رود مي ريزد.
چاه علي علي آباد
اين رودخانه از دامنه باختري كوه رشته خاک در 16 كيلومتري خاور علي آباد سرچشمه مي گيرد و پس از عبور از روستاي مشيرآباد به دشت گرگان وارد شده و رو به سوي شمال باختري از كنار روستاي كنيزک، گلي جان و ايمر به درياچه ايمر مي‌ريزد. شاخه ديگر اين رود متوجه باخترشده و در 8 كيلومتري خاور روستاي انبار الوم به رودخانه گرجوان وارد مي‌شود.
آبشار كبودوال علي آباد 
اين مجموعه آبشار در دره اي نسبتا عميق و بسيار زيبا و در جنگل انبوه و ديدني كبود وال واقع شده است. آبشار كبودوال در 5 كيلومتري جنوب علي آباد كتول قرار دارد و همواره توجه گردشگران را به خود جلب کرده است.
كوه جنگو (GENGU) علي آباد
اين كوه با ارتفاع 3162 متر در محدوده شهرستان علي آباد، بخش مركزي، دهستان استرآباد و در 25 كيلومتري جنوب مركز شهرستان گرگان واقع شده است. جهت كوه جنوب خاوري - شمال باختري بوده و قله آن از نظر جغرافيايي در 54 درجه و 50 دقيقه درازاي خاوري و 36 درجه و 39 دقيقه پهناي شمالي قرار دارد. کوه جنگو يکي از ارتفاعات البرز است که رودخانه‌هاي دره‌ آخران و رودبار سياه مرز كوه از دامنه‌هاي باختري و شمال باختري آن سرچشمه مي ‌گيرند. 
كوه چل چلي (CHEL CHELI) علي آباد
اين كوه با ارتفاع 3111 متر در محدوده شهرستان علي ‌آباد، بخش مركزي، دهستان استرآباد و در 25 كيلومتري جنوب باختري مركز شهرستان علي ‌آباد واقع شده است. جهت كوه شمال خاوري ـ جنوب باختري بوده و قله آن از نظر جغرافيايي در 54 درجه و 43 دقيقه درازاي خاوري و 36 درجه و 42 دقيقه پهناي شمالي قرار دارد. رودخانه آب چل چلي از دامنه‌هاي خاوري اين كوه سرچشمه مي ‌گيرد. 
كوه گندي (GONDI) علي آباد
اين كوه با ارتفاع 2630 متر در محدوده شهرستان علي ‌آباد، بخش مركزي، دهستان استرآباد و در 25 كيلومتري جنوب مركز شهرستان علي‌‌آباد واقع شده است. جهت كوه شمال خاوري ـ جنوب باختري بوده و قله آن از نظر جغرافيايي در 54 درجه و 55 دقيقه درازاي خاوري و 36 درجه و 43 دقيقه پهناي شمالي قرار دارد. رودخانه بارالستان از جنوب و جنوب باختري اين كوه مي ‌گذرد. 
كوه نيله ته (NILEHTAH) علي آباد
نيله‌ته يک کوه نيمه‌جنگلي است که با ارتفاع 2830 متر در محدوده شهرستان علي ‌آباد، بخش مركزي، دهستان استرآباد و در 22 كيلومتري جنوب مركز شهرستان علي ‌آباد واقع شده است. جهت كوه شمال باختري ـ جنوب خاوري بوده و قله آن از نظر جغرافيايي در 54 درجه و 55 دقيقه درازاي خاوري و 36 درجه و 41 دقيقه پهناي شمالي قرار دارد. اين کوه سرچشمه رودهاي الستان و رودبار و بسياري از چشمه هاي اين منطقه است. 
كوه گل علي آباد
اين كوه نيمه جنگلي که سرچشمه رودهاي الستان و آخران است، در 26 كيلومتري جنوب علي آباد و در فاصله 6 كيلومتري جنوب خاوري روستاي الستان قرار دارد و ارتفاع آن 3010 متر است.