قلعه ها، برج ها و آتشكده ها درشهرستان كوهدشت
قلعه كورگان كوهدشت
بر فراز قله هاي «دوشه» (دو شاه) در كوهدشت دو قلعه به همين نام ساخته شده است. اولي قلعه‌اي نسبتا بزرگ است كه قسمتي از ديواره شمالي ان بر تيغه كوه باقي مانده و آثار ديوارهاي ديگر آن نيز پيداست. درب ورودي قلعه كه تنها راه ورودي آن است در ديوار جنوبي قلعه ساخته شده است. در داخل قلعه سه حوض بزرگ براي ذخيره آب در هنگام نبرد و محاصره كنده شده است.دومين قلعه نيز از لحاظ سبك ساختمان مانند قلعه اولي است و در خاور آن ساخته شده است. ساختمان هر دو قلعه از سنگ و ملاط است و چون در هر يك از آنها شاهي زندگي مي كرده است به «قلعه دوشه» مشهور شده اند.
قلعه گم ور كوهدشت
اين قلعه روي قله‌اي به نام «گم ور» در كوهدشت بنا شده و مشخصات آن تقريبا مشابه قلعه هاي «دوشه» است. در جنوب قلعه گم ور، دو بنا ساخته شده است. حصار و آثار به جاي مانده از اين قلعه بيش تر و بزرگ تر از قلعه «دوشه» است. در باختر قلعه نيز قناتي حفر شده كه آب مورد نياز قلعه نشينان را تامين مي كرده است.
قلعه سيله كوهدشت
اين قلعه در قله «سيله» از كوه «هيزم آباد» كوهدشت واقع شده است و آثار آن نشان مي دهد كه مصالح ساخت اين قلعه بزرگ از سنگ تراش خورده و ملاط بوده است. سكه هايي كه از اين قلعه به دست آمده اند به دوره اشكاني تعلق دارند.
قلعه كوه زاد كوهدشت
در باختر دهستان رومشكان از توابع كوهدشت در ارتفاع 1000 متري كوه ويزنهار، آثار يك قلعه بزرگ باستاني باقي مانده كه به نام قلعه «كوه زاد» معروف است. ديوارهاي اين قلعه، از سنگ و ملاط ساخته شده است. در كنار اين ديوارها كه هنوز هم پابرجا است، اتاق هايي وجود دارد. تاق اتاق ها به يك‌ديگر پيوسته‌اند و به هم‌ديگر راه دارند. طول حصار قلعه 60 متر و عرض آن 24 متر است و آثار هشت اتاق آن به خوبي پيدا است. تمامي دره سيمره و گستره هاي باختري آن تا حدود «بدره» و قسمت هاي خاوري دره شهر و دست رومشكان و هم‌چنين دره سرطرهان، در چشم انداز جنوبي اين قلعه ديده مي‌شوند.
قلعه چق (جغد) كوهدشت
آثار اين قلعه روي قله اي به نام «كژنه» در روستاي «رزيوني» كوهدشت پيدا شده است. طول تقريبي اين قلعه 25×35 متر است و ده اتاق داشته كه اندازه بعضي از آنها به ابعاد 4×6 متر است.قلعه از سنگ و گچ ساخته شده و در داخل ان، چند حوض سنگي براي ذخيره آب ساخته شده است.
قلعه منيژه كوهدشت
بر فراز قله اي از كوه سرسرخن كوهدشت، آثار يك دژ باقي مانده است. طول باروي قلعه متجاوز از 100 متر است كه در قسمت شمال آن آثار چند اتاق ديده ميشود. سطح عمومي قلعه نزديك به 2500 متر مربع است. در قسمت جنوبي اتاق ها آثار يك مخزن بزرگ آب ديده ميشود كه ديوار آن ساروج كشي شده است. راه ورود به قلعه فقط از سمت دره است كه به سوي آن امتداد دارد.اهميت اين قلعه در تسلط آن بر دره هاي اطراف و وسعت ديد جالب توجه آن است كه موجب حيرت بينندگان و جهانگردان ميشود. در داخل قلعه نقبي عجيب و جالب توجه وجود دارد كه دهانه آن تا 10 متر به طرف خاور و جنوب داراي شيبي تند است و 15 متر عمق دارد. سقف اين نقب با نوعي ساروج قالب بندي و تاق زده شده است در انتهاي راهرو چاهي است با قطر دهانه يك متر، كه اطراف ان سنگ چين شده و عمق آن 22 متر است. ولي آب ندارد. سكه هايي كه از اين محل به دست آمده اند به دوره اشكاني مربوط مي‌شوند.
قلعه چنگري كوهدشت
«چنگري» نام كوهي است كه از شمال خاوري كوهدشت شروع ميشود و تا كنار رود سيمره امتداد مي‌يابد. بر بالاي‌قله هاي اين كوه آثار چند قلعه باقي مانده كه از همه مهم‌تر، قلعه چنگري است كه روي قله اي مشرف به دشت كوهدشت ساخته شده است. فاصله اين قله تا شهر كوهدشت 10 كيلومتر است. از اين قلعه فقط آثاري كه طول و عرض آن به 75×100 متر مي رسد باقي مانده است. اين قلعه ظاهرا بزرگ‌ترين قلعه «مادانرود» در استان امروزي لرستان بوده است. اين قلعه در گذشته از دو قسمت تشكيل مي شده است كه هر قسمت آن چند اتاق بزرگ و كوچك داشته كه در حال حاضر تنها ديواره هاي شمالي آن باقي مانده است.
دژ زلال انگيز كوهدشت
بر تيغه كوهي در دره باريكه سرطرهان كوهدشت كه رود سيمره در ان جريان دارد آثار يك دژ باقي مانده كه به دژ زلال انگيز معروف است. ساختمان دو طبقه دژ با سنگ قلوه و گچ ساخته شده است.سمت خاوري و جنوبي دژ به رود سيمره منتهي ميشود كه عبور از آن با توجه به ارتفاع تيغه كوه و ديواره دژ ناممكن است بيش تر ديوارهاي شمالي دژ باقي مانده اند ولي نيمي از ديوار خاوري آن فروريخته است.در ديوار جنوبي و برج مانند دژ دريچه اي به اندازه 245×120 سانتي متر ساخته شده است كه از آن رفت و آمد مي‌كرده اند. از اين دريچه، يك راه مارپيچ كه به تپه باستاني «پياره» منتهي ميشود تحت كنترل قرار مي گرفته است. تنها راه منتهي به دژ راهي باريك است كه از قله كوه به سوي شمال دژ مي پيچد و سپس به طبقه دوم آن مي رسد. در بدنه كوه چاهي تا سطح رود سيمره كنده شده است كه با آن آب مورد نياز دژ تامين مي شده است. ارتفاع سطح دژ تا بستر رود، نزديك به 15 متر است. ظاهر اين دژ نشان مي دهد كه از آثار دوره ساساني است. سطح اين دژ خاكي با قطر زياد پوشانده است.
