بندها و پلهادرشهرستان قم

پل كاج
پل کاج به دوره صفويه نسبت داده مي شود و بقاياي آن در مسير كاروان رو قديمي ورامين - قم واقع شده است. پل كاج كه برروي رودخانه ساوه يا قم رود زده شده دراصل نوعي پل بند بوده كه امروزه به جهت بالا آمدن رسوبات و مدفون شدن بخش زيرين پل، اطلاع دقيقي از آن در دست نيست اما با توجه به شكل و نقشه پل و اين كه امروزه براي استفاده از آب قم رود دهانه هاي قوسي شكل پل و جلو آن ها را با خاک مسدود كرده و بندي ساخته اند که تا حدودي پل بند بودن بنا را تاييد مي کند. 
پل كاج به درازاي حدود 245 متر (با احتساب دنباله آن در زمين هاي زراعي) حداقل داراي 13 دهانه در ابعاد و اندازه هاي مختلف است و نشانه هاي بازسازي و مرمت دوره هاي مختلف تاريخي در اين دهانه ها ديده مي شود. پل در يک خط مستقيم بنا نشده بلكه انحنايي در جهت مخالف جريان رودخانه دارد که اين انحنا احتمال پل بند بودن بنا را تقويت مي كند. 
 

سد كبار 
بناي سد کبار به قرن هاي هفتم و هشتم هجري قمري و دوره ايلخاني نسبت داده مي شود. اين سد در25 كيلومتري جنوب قم، بر روي رودخانه كبار قرار گرفته است. سد كبار از نمونه هاي جالب توجه سدهاي قوسي است كه درازاي تاج آن به 55 متر و ارتفاع آن از كف رودخانه به 24 متر مي رسد. ضخامت ديواره سد در پايين 10 و در بالا حدود 6 متر و مصالح مورد استفاده در آن سنگ هاي تراشيده، لاشه سنگ و ملات ساروج است. اين سد داراي يک برج آب گير است كه آب از طريق آن به قسمت زير آن منتقل مي شود.

پل عليخاني 
پل عليخاني درداخل شهر قم، در ابتداي بازار واقع شده است. اصل اين پل از بناهاي دوره صفويه است كه در حدود 1292 هجري قمري بازسازي شد و در اين بازسازي طاق دهانه هاي قبلي برداشته شده و در حد فاصل پايه هاي قديمي، طاق هاي مرتفع تري برپا شد و بر روي پايه ها نيز دهانه هاي كوچک تري تعبيه شده است. پل دوره صفوي ظاهرا 11 دهنه داشته و به هنگام بازسازي هاي دوره گذشته؛ سنگ نوشته اي مربوط به بناي اصلي در آن كشف شده است. بازسازي بعدي پل به منظور تعريض آن در دو طرف گذرگاه در دهه 20 قرن اخير صورت گرفته است. اين پل در حال حاضر 96 متر درازا و با احتساب پياده روها 10 متر پهنا دارد. 

پل عسگرآباد
پل عسگر آباد که از ساخته هاي دوره قاجار به شمار مي رود، بر بستر رودخانه قره چاي واقع شده که در دوره اخير در جريان گسترش جاده؛ جاي خود را به پلي با مصالح بتون آرمه داد. پل عسگرآباد با احتساب دو انتهاي آن و جان پناه ها حدود 140 متر درازا و 70/8 متر پهنا داشته و داراي 2 دهانه بزرگ و 4 دهانه كوچک بوده است. دهانه هاي انتهاي جنوبي، در بازسازي هاي دوره پهلوي به آن اضافه شده است. بستر رودخانه در محل برپايي پل، سنگ فرش شده و پايه هاي پل با استفاده از قطعات سنگ با ابعاد مختلف، بر روي آن ساخته شده و پايه ها در جهت مخالف جريان رودخانه، موج شكن هاي مثلثي داشت. 

پل دلاک
پل دلاک ازآثار دوره صفويه است که درمسير جاده كاروان رو دوره صفوي تهران- قم و بر روي رودخانه ساوه واقع شده وامروزه آسيب زيادي ديده است. راه كاروان رو دوره صفويه كه از تهران به قم مي رود، پس از گذشتن از پل رودخانه شوربه سوي كاروان سراي حوض سلطان رفته، از ميان منطقه درياچه نمک و از بالاي كاروان سراهاي صدرآباد و دلاک و پس ازعبور از پل مورد بحث به قم منتهي مي شود. در اواخر قرن 19 به دليل تغيير مسير رودخانه ساوه و گسترش اجتناب ناپذير درياچه نمک، رفت و آمد در اين جاده متوقف شد و جاده امروزي تهران - قم كه به دوره قاجارمربوط مي شود، جايگزين آن شد