آیا كم فروشان از مجازات نمی ترسند؟ واي بر كم فروشان!!

تهران، گروه گزارش- كم فروشی از جمله خطاهایی است كه در قرآن كریم و روایات اسلامی بسیار بزرگ شمرده شده و در قانون ایران نیز یرای مرتكبان آن مجازات تعیین گردیده است.

خداوند در سوره مطففین آیات 1- 4 به كم فروشان هشدار داده است ' وَیْلٌ لِلْمُطَفِّفِینَ الَّذِینَ إِذَا اكْتالُوا عَلَي النَّاسِ یَسْتَوْفُونَ، وَ إِذا كالُوهُمْ أَوْ وَزَنُوهُمْ یُخْسِرُونَ، أَ لا یَظُنُّ أُولئِكَ أَنَّهُمْ مَبْعُوثُونَ لِیَوْمٍ عَظِیمٍ؛'

'واي بر كم فروشان! آنان كه به هنگام خرید، حق خود را بطور كامل مي گیرند، و به هنگام فروش از كیل و وزن كم مي گذارند، آیا آنان گمان نمي كنند كه در روز عظیمي برانگیخته خواهند شد، روز رستاخیز در دادگاه عدل خدا.'

همچنین در آیات 7و 8 سوره الرحمن در این باره چنین آمده است: 'وَ السَّماءَ رَفَعَها وَ وَضَعَ الْمِیزانَ أَلَّا تَطْغَوْا فِی الْمِیزانِ'،'خداوند آسمان را برافراشت و میزان و حساب در همه چیز گذاشت، تا شما در وزن و حساب تعدي و طغیان نكنید.'

در آیه 35سوره اسراء در ارتباط با رعایت وزن آمده است: ' واوفوا الكیل اذا كلتم و زنوا بالقسطاس المستقیم . ذلك خیر و احسن تأویلاً.' 'جنس را با پیمانه كامل و وزن درست تحویل بدهید، كه این كار خوب می باشد و عاقبت بهتری برای شما در بر دارد.'

در آیه 152سوره انعام آمده است: واوفوا الكیل و المیزان بالقسط، پیمانه را تمام و وزن را درست و عادلانه تحویل بدهید.

رعایت وزن و كیل و خود داری از كم فروشی در سوره های اعراف و هود نیز مورد تاكید قرار گرفته است.

*تعریف كم فروشی

'كم فروشی و تقلب: عبارتست از عرضه كالا یا خدمات كمتر از میزان و مقادیر خریداری شده از نظر كمی و كیفی كه مبنای تعیین نرخ مراجع رسمی قرار گرفته است' این تعریف مطابق ماده 3 قانون تعزیرات حكومتی مصوب 23 اسفند 1367مجمع تشخیص مصلحت نظام است.

در طی سال های اخیر در كنار گرانفروشی، احتكار و سایر تخلفات برخی از تولیدكنندگان و فروشندگان، پدیده كم فروشی نیز رواج یافته و با سكوت مسوولان ذیربط و ضعف نهادهای نظارتی روز به روز در حال گسترش است.

علاوه بر گران فروشی برخی از فروشندگان، كم فروشی در برخی از كالاهای تولیدی مانند ماست، كره ، بستنی، قند و شكر و غیره در ماه های اخیر افزایش یافته است. این درحالی است كه اغلب این كالاها نسبت به سال قبل از نظر قیمت نیز افزایش قابل توجهی داشته است.

در واقع این نوع كالاها به دو شكل گران شده است هم قیمت آن افزایش یافته و هم وزن آن كاهش محسوسی داشته است و اغلب وزن بر روی كالا نیز درج نمی شود.

با توجه به نحوه عرضه كالاها در جامعه امروز، به نظر می رسد كم فروشی بیشتر توسط تولید كنندگان صورت می گیرد . برای مثال وقتی كارخانه تولید یك كالا، محصول بسته بندی شده خود را كمتر از وزن اعلام شده آن عرضه می كند ، خرده فروشان خود را از پاسخگویی به این تخلف معاف می دانند.

حتما پیش آمده كه از بقال سوال كنید چرا پنیر موجود در ظرف بسته بندی تا این حد كم شده یا روی ماست چند سانتیمتر آب قرار دارد و یا اینكه تعداد دستمال های موجود در بسته دستمال كاغذی كاهش یافته یا از فروشنده لوازم بهداشتی پرسیده اید چرا وزن بسته های پوشك بچه رو به افول است یا ظروف یكبار مصرف هر روز نازك تر و كوچك تر می شود و معمولا یك پاسخ مشابه دریافت می كنید با این مضمون كه من مسوول تولید و اندازه كالا نیستم.

* كم فروشی در ارایه خدمات نیز مشهود است

كم فروشی در ارایه خدمات از جمله موارد كم فروشی است و در كم فروشی نوع و نحوه خدمات مورد ارزیابی قرار می گیرد. در جامعه مدرن كم فروشی دیگر به سنگ و ترازو و فروشنده و خریدار ختم نمی شود.

كارمندانی كه ساعت ها از میزكار دور می مانند، نامه رسانی كه پاكت را در جای مطمئن و صندوق پست قرار نمی دهد، خبرنگاری كه اخبار و وقایع را نیمه كاره پوشش می دهد، پزشكی كه وقت صرف معاینه بیمار نمی كند، پرستاری كه دستشویی بردن بیمار را به همراهان بیماران دیگر واگذار می كند، معلمی كه با مطالعه كافی و به روز سركلاس حاضر نمی شود، كارگری كه دستمزد كامل دریافت می كند اما كار بی كیفیت ارایه می دهد، نماینده مجلسی كه در جلسات متعدد غایب است یا بیشتر مواقع ساكت است، شركت حمل و نقل كه بلیت می فروشد اما خودرو یا قطار و هواپیما حامل مسافرمطابق عرف معمول كیفیت رفاهی ندارد و بسیار موارد دیگر كه در بخش خدمات شاهد آن هستیم همه مصداق های كم فروشی هستند.

*دلایل رواج پدیده كم فروشی

ضعف اعتقادات مذهبی و اخلاقی ، سودجویی و فزون طلبی، نبود نظارت و تعزیر مستمر بر بازار و افزایش تورم از جمله مهم ترین عوامل رواج پدیده كم فروشی است.

* مجازات كم فروشی

تخلف كم فروشی ممكن است در فروش كالا باشد كه بیشتر وزن، كیفیت و جنس كالای فروخته شده مورد ارزیابی قرار می گیرد و چنانچه كالای فروخته شده با مشخصات و مقادیر اعلام شده توسط فروشنده مطابقت نداشته باشد با فروشنده به طور قانونی برخورد می شود.

مطابق ماده‌ 58 قانون نظام صنفی مصوب 24 اسفند ماه 1382مجازات مرتكب كم‌ فروشی ‌جریمه‌ كم‌ فروشی‌ با توجه به‌ دفعات‌ تكرار در طول‌ هر سال‌ به‌ شرح‌ زیر است‌:

الف‌ ـ جبران‌ خسارت‌ وارد شده‌ به‌ خریدار و جریمه‌ نقدی‌ معادل‌ دو برابر مبلغ ‌كم‌فروشی‌. درصورتی‌كه‌ جریمه‌ نقدی‌ كمتر از مبلغ‌ یكصدهزار ریال‌ باشد، جریمه‌ نقدی‌ معادل‌ یكصد هزار ریال‌ خواهد بود.

ب‌ ـ چنانچه‌ كل‌ مبلغ‌ جریمه‌های‌ نقدی‌ پس‌ از سومین‌ مرتبه‌ تخلف‌ به‌ بیش‌ از 2 میلیون‌ ریال‌ برسد، پارچه‌ یا تابلو بر سر در محل‌ كسب‌ به‌ عنوان‌ متخلف ‌صنفی‌ به‌ مدت‌ ده‌ روز نصب‌ خواهد شد.

ج‌ ـ در صورتی‌ كه‌ كل‌ مبلغ‌ جریمه‌های‌ نقدی‌ پس‌ از چهارمین‌ مرتبه‌ تخلف‌ به‌ بیش‌ از 20‌ میلیون‌ ریال‌ برسد، پارچه‌ یا تابلو بر سر در محل‌ كسب‌ به ‌عنوان ‌متخلف‌ صنفی‌ نصب‌ و محل‌ كسب‌ به‌ مدت‌ چهار ماه‌ تعطیل‌ خواهد شد.

براین اساس هرچند مطابق آموزه های قرآنی كم فروشی نهی شده و علاوه بر آن به موجب قانون نیز برای مرتكبان كم فروشی مجازات تعیین شده است با این حال كم فروشی در ابعاد گسترده به ویژه در بخش تولید رواج دارد .