● منظور از عوامل سیاسی

یکی از عواملی که می تواند موجب اختلاف و ناسازگاری در خانواده گردد، عقاید سیاسی است. منظور از بینش سیاسی ، طرز فکر فرد در مورد دولت، هیأت حاکمه، مسئولان اجرایی و نظام سیاسی کشور است. اختلاف نظر در امور سیاسی به دلیل وجود زیر بنای عقیدتی ، حتی ممکن است بین پدر و مادر، فرزندان و خویشاوندان جدایی بیندازد. دیده شده است که پدر و مادری به علت اختلاف عقیده سیاسی با همه علاقه و محبتی که نسبت به فرزندشان داشته اند، او را از خانه طرد کرده اند. در زمان انقلاب در ایران موارد زیادی از این قبیل وجود داشته است. علاوه براین موارد مشابه دیگری نیز در مورد معرفی زن توسط شوهر یا معرفی برادر توسط خواهر و معرفی پدر و مادر توسط فرزند و بالعکس (که عقاید مخالف با نظام حاکم داشته اند) ، به مقامات حکومتی، دیده شده است.

‌● خط فکری و گروههای سیاسی در رابطه با ازدواج

افراد را در ارتباط با امور سیاسی به سه دسته می توان تقسیم نمود:

۱) افرادی که دارای خط سیاسی هستند و در حزب یا گروهی فعالیت دارند.

۲) افرادی که دارای خط سیاسی هستند و منتسب به حزب یا گروهی می باشند ولی فعال نیستند.

۳) افرادی که دارای خط سیاسی نبوده و به هیچ گروه و دسته ای نه منتسب هستند و نه فعالیت دارند.

در مورد دو دسته اول باید گفت چنانچه ازدواجی با دو خط فکری سیاسی متفاوت ( بخصوص که در سیستم فکری تعصبی هم وجود داشته باشد) صورت گیرد، مشکلات بعدی وجود خواهد داشت و گاه ممکن است موضوع به ناسازگاری و شرایط حادی بیانجامد که چاره ای جز طلاق وجود نداشته باشد. در پاره ای موارد حتی در گروههایی که از لحاظ فکری تابع یک مکتب می باشند اختلاف نظر در امور سیاسی به حدی است که ایجاد هماهنگی در مورد آنها میسر نیست و در نتیجه ازدواج در چنین شرایطی بی درد سر نخواهد بود. پیوند زناشویی دو نفر مسلمان که در دو بُعد فکری یکی معتقد به اصل خاصی باشد و دیگری اصلاً آن را قبول نداشته باشد؛ بویژه زمانی که هر دو نفر در بینش خود غیر قابل انعطاف باشند، احتمالاً مشکلاتی در زندگی ایجاد خواهد نمود. بنابراین شناخت نحوه تفکر سیاسی قبل از ازدواج در مورد انتخاب همسر از اهمیت خاصی بر خوردار است.

مسئله دیگری که در مورد زناشوئی در بُعد سیاسی مطرح می باشد، آن است که در درون یک گروه سیاسی، گاه ازدواج هایی با هدف سیاسی انجام می گیرد و چیزی نمی گذرد که به طلاق و یا به ناسازگاری و ناراحتی منجر می شود. بدیهی است هیچ سوداگری حاضر نیست، معامله ای که با آگاهی منجر به ضرر می شود، انجام دهد تا چه رسد به امر خطیری نظیر ازدواج که سودای عمر است و با یک اقدام نادرست نتیجه ای که حاصل می شود، ناراحتی دنیا و گاه خسران آخرت است. بنابراین موضوع ازدواج را باید با در نظر گرفتن همه ابعاد و عوامل ذیربط انجام داد و برای رسیدن به هدف های دیگر نباید پیوند زناشویی را به عنوان ابزار و وسیله، مورد استفاده قرار داد.

● مشاوره ازدواج در رابطه با عوامل سیاسی

مُراجعی که در جهت ازدواج به مشاور مراجعه می نماید، ممکن است خود پیرو مکتب یا خط سیاسی خاصی باشد و برعکس ، احتمال دارد اصولاً فردی سیاسی نباشد. همچنین طرف مقابل ممکن است سیاسی باشد یا نباشد. بنابراین در مورد مشاوره ازدواج چند حالت اتفاق می افتد.

۱) حالتی که هم مرد و هم زن دارای خط سیاسی هستند؛ این امر خود دو حالت دارد : یا خط سیاسی آنان مشترک است و یا خط سیاسی مخالفی دارند.

۲) حالت دیگر آن است که مرد یا زن دارای خط سیاسی است ، و طرف مقابل خط سیاسی ویژه ای ندارد.

۳) حالت سوم وضعیتی است که هیچ یک (نه زن و نه مرد) از نظر سیاسی، خط ویژه ای ندارند.

مشاور پس از مراحل اولیه مشاوره و ایجاد رابطه حسنه باید به جایی برسد که بفهمد مُراجع در کدامیک از حالت های فوق قرار دارد. چنانچه مراجع در عدد افراد حالت اول قرار داشته باشد و هر دو ( دختر و پسر) دارای خط سیاسی مشترک باشند، مسئله ای از نظر ازدواج وجود نخواهد داشت؛ ولی در حالتی که هر دو دارای خط سیاسی باشند ولی عقاید سیاسی و حزب یا دسته مرتبط به آنها مخالف یکدیگرباشد؛ دو حالت اتفاق می افتد:

الف ) زمانی که عقاید سیاسی آنان در جهت خلاف یکدیگر و در حدی است که آشتی عقیدتی غیرممکن است ، و هر دو تعصب نشان می دهند ، پیوند زناشویی بین آنان احتمالا به ناسازگاری می انجامد. در این مورد مشاور باید مُراجع را از وضعیت آینده آگاه سازد و اطلاعات لازم را در جهت عدم سازگاری احتمالی در اختیار آنان قرار دهد.

ب ) در حالت دیگری که اختلاف عقیدتی زیاد نباشد و هر دو نیز تعصّبی نشان ندهند، احتمال دارد با بحث و مذاکره رفع اختلاف بشود و یا مسائل عقیدتی سیاسی را در زندگی وارد ننمایند؛ در چنین وضعیتی مشاور با بررسی عوامل دیگر مؤثر در ازدواج ( عوامل اجتماعی، تحصیلات، عوامل فرهنگی، اقتصادی، اخلاقی و روانی، سن و شغل و ...) چنانچه به جایی برسد که اختلاف فقط در مورد عامل سیاسی و آن هم با اختلاف فکری قابل تحمل و دور از تعصب است مُراجع را ضمن دادن آگاهی لازم به شرکت در جلسه ای همراه با طرف مقابل دعوت خواهد نمود، تا در یک جلسه سه نفری موضوع بررسی گردد و بینش و بصیرت لازم به آنان داده شود.

۳) در حالتی که مرد یا زن دارای خط سیاسی است و طرف مقابل خط سیاسی ویژه ای ندارد و مخالفتی با عقاید وی نیز ندارد، و یا در حالتی که هیچیک از دو طرف، سیاسی نیستند، در ازدواج مشکلی نخواهند داشت. ولی در هر حال مشاور باید به همه مراجعان خود در زمینه عقاید سیاسی و نحوه برخورد آنان با همسر اطلاعاتی بدهد و خاطر نشان سازد که بحث به مشاجره ، کدورت و ناراحتی می انجامد؛ بهتر است زمانی که بحث به مشاجره می رسد، طرفین آن را خاتمه دهند و ادامه آن را به زمان مناسب دیگری موکل نمایند تا بحث به بهترین وجه انجام گیرد.

خداوند در مورد مذاکره وجدل با اهل کتاب در سوره عنکبوت آیه ۴۶ می فرماید:

و لا تـُجادلوا اهل الکتاب اِلّا بِالّتی هِی اَحَسن

و شما مسلمانان با اهل کتاب ( یهود و نصاری و مجوس) جز به نیکوترین طریق ، بحث و مجادله نکنید.

رضا ساعی شاهی