بام‌هایی كه فراموش شده‌اند

هروقت صحبت از روستاهای پلكانی با آن معماری زیبا و خاصش كه می‌شود همه به یاد ماسوله و ابیانه می‌افتیم. اما تا به حال از خود پرسیده ایم ایرانی كه چهارفصل را دارد مگر می شود فقط دو روستا با این نوع خاص ظاهری را داشته باشد ؟بدنیست با ما همراه شوید تا این زیبایی ها را بیشتر بشناسید و بدانید همه ایران پر از جذابیت های خاص به گونه های مختلف است. 

روستاهایی كه همگی در دامنه كوه ها خود را نمایان كرده اند و زیبایی های كوهستانی به آن ها رنگ و لعابی داده است كه از رفتن و زندگی كردن در آنجا لذت می برید.جذابیت های این روستاها به حدی است كه هر گردشگری را محو تماشای خود كرده و آنها را به سمت روستاهای پلكانی كشانده است.

 

بوژان 

نیشابور یكی از شهرهای مهم و پر رونق گردشگری ایران بوده است. این بار می‌توان از جاده آسفالتی در نیشابور وارد روستایی زیبا با آب و هوایی خاص و زیبایی‌هایی منحصر‌به‌فرد شد. اینجا بوژان است. روستایی كه مروارید گردشگری نیشابور به حساب می‌آید. آبشار بسیار زیبا و رودخانه‌ای كه حواشی آن را باغ‌های میوه پوشانده و چشم‌اندازی رویایی را برای گردشگران رقم زده است. رشته كوه‌های بینالود با انواع گل‌های دارویی و صنعتی توانسته رونق خوبی برای گردشگری نیشابور باشد. بافت این روستا به شكل پلكانی است و از معماری سنتی و خاصی الهام گرفته كه دیدنش خالی از لطف نیست. همچنین مردم این روستا بسیار شاد و مهمان‌نواز هستند و از گردشگرانی كه به روستایشان می‌آیند، به بهترین شكل پذیرایی می‌كنند. پس یادتان نرود به مروارید این شهر نیز سری بزنید. 

 

 

اشتبین

 الحق كه آذربایجان شرقی جایی شبیه بهشت است و مناظر حیرت‌انگیزی دارد؛ در حاشیه سواحل ارس و باز در دل كوه‌های سربه فلك كشیده یاقوتی سبز قرار گرفته است. آسمان آبی، رود و جنگل وحتی مارال‌ها همگی باعث شده‌اند تا اشتبین به روستای شگفت ایران مشهور شود. ‌روستایی كه قدمتش به زمان شاه طهماسب صفوی بر می‌گردد. تولید ابریشم در این روستا از قدیم رونق بسیاری داشته و گردشگران بسیاری را به سوی خود جذب كرده است. ‌گورستان قدیمی، كتیبه‌های مرمرین قرن‌های 9 ـ 10 هجری همگی حكایت از روستایی دارد كه به دست طبیعت چین خورده است؛ چینی كه روستا را به شكل طبقه‌ای تراش داده و روستای اشتبین را همچون یاقوتی در دل كوه‌ها نمایان كرده است. یادتان نرود در این میان زنان روستایی نانی می‌پزند و پیشكش مهمانانشان می‌كنند، حتما آن را امتحان كنید.

 

 

پالنگان

 جاذبه‌های این روستا به سنگ چین بودن ساخت خانه‌هایش است و بس.

روستای پالنگان در 45 كیلومتری شهر كامیاران و ابتدای اورامان كردستان است. روستایی با قدمتی از پیش از اسلام با چشمه‌های پر آب و دره زیبای تنگیور در فاصله 800 متری آن كه همگی جلوه خاصی به روستا بخشیده است. تابستان گرم و معتدل پالنگان، قلعه زیبا و تاریخی آن و چشمه‌های دائمی آب معدنی و آبشارهای پلكانی این روستا از جاذبه‌های گردشگری آن به حساب می‌آیند. بهتر است بدانید در این روستا نمی‌توانید با هیچ وسیله نقلیه موتوری تردد كنید همچنین مردم این روستا مردمانی شاد و سرزنده هستند و بیشتر اوقات فراغتشان را با بازی‌های محلی سرگرماند.

 

 

اورامان تخت كردستان

 خیلی‌ها اورامان تخت را خوب می‌شناسند؛ این روستا همه ساله پذیرای تعداد زیادی از گردشگران خارجی و داخلی زیادی است. اورامان در دل رشته كوه‌های زاگرس و ابتدای حوضه آبریز یكی از بزرگ‌ترین رودخانه‌های كردستان است. روستایی با معماری ویژه و آوازه‌ای جهانی در میان جاده‌های پرپیچ و خم كه نه‌تنها تخت نیست، بلكه باشیبی تند و وجود كوه‌هایی بلند، چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌كند. این روستا در 65 كیلومتری مریوان و 170 كیلومتری سنندج است. اورامان تخت یعنی مركز سلطنت كه در گذشته مركز حكومت اورامی‌ها بوده است. اما آنچه كه گردشگران خارجی و داخلی را به این روستای زیبا و متمدن می‌كشاند، برگزاری دو مراسمی است كه در آخرین چهارشنبه منتهی به 15 بهمن و 15 اردیبهشت به نام كمسای با آیین‌های خاص و ویژه‌ای اجرا می‌شود.

در كنار این مراسم خاص، نوع لباس پوشیدن مردمان و معماری ویژه آن، روستای اورامان تخت را به مكانی زیبا تبدیل كرده كه نظیر آن را هیچ گردشگری نمی‌تواند در ایران ببیند.

 

 

كنگ

 روستایی با چشم‌اندازهای كوهستانی زیبا و چشمه‌های روان. روستای كنگ در دامنه كوه‌های بینالود قرار گرفته كه می‌توان آن را از جاذبه‌های دیدنی و طبیعی اطراف شهر مشهد به حساب آورد. ‌كنگ در لغت به معنای پرنده‌ای قوی پنجه یا دژی مستحكم است. این روستا در 19 كیلومتری غرب طرقبه و 29 كیلومتری مشهد است و ماسوله‌ای دیگر را از دوران قبل از اسلام به جا گذاشته است. رباط پای كوه كنگ یا رباط شاه عباسی كه در انتهای دره كنگ و روی دامنه‌ای مشرف به رودخانه كنگ قرار دارد، از دو مسیر قابل دسترسی است كه یكی از سمت دره و دیگری از سمت كوهستان است، اگر بخواهید این رباط را پیاده طی كنید، باید توان حدود یك ساعت و نیم پیاده‌روی را داشته باشید. این روستا نیز مانند هر روستای دیگری دارای قبرستان است؛ البته با یك تفاوت جالب كه سنگ‌قبرهای باارزش این قبرستان از جنس شیست است و روی هر قبر، دو سنگ قبر قلوه‌ای شكل وجود دارد. نكته جالب‌تر درباره این قبرها این است كه روی هر قبر علامت مخصوص هر متوفی حك شده است.روستای كنگ از روستاهای سرسبز و پرباغی است كه بسیار مورد توجه مردمان مشهد بخصوص طرقبه قرار گرفته است. مسجد و تكیه 150 ساله‌ای كه در این روستا قرار دارد، از دیگر بناهای كهن این روستاست.‌اما یادتان نرود وارد روستا كه می‌شوید حتما آش دستپخت اهالی این روستا را میل كنید كه با نوعی سبزی كوهی و سیب زمینی پخته می‌شود.

 

 

اسفیدان یا اسپیدان 

 روستایی توریستی در خراسان شمالی از توابع شهرستان بجنورد با آب و هوایی خوش كه یكی از روستاهای بزرگ این استان به حساب می‌آید و چیزی حدود هشت قرن قدمت دارد، زیارتگاه امامزاده «محمدباقر» و بافت کهن روستا نشانگر این قدمت تاریخی است. روستایی كه نمادش درختان صندل با قطر تنه حدود 65 /2 متر است. اسفیدان روستایی با دره‌ها، آبشارها و قلعه‌های زیبا و نادری است كه در كمتر جایی می‌توان مشابهش را یافت. اسپیدان، در میان دره‏ای زیبا واقع شده و پیرامون آن را کوه‏های مرتفعی فراگرفته است. این روستا از جنوب غربی به کوه آق‌قیه و از شمال غربی به کوه اسب و از جنوب غربی به تنگة دهیر مزه محدود می‏‌شود. اسپیدان با بافت ‌قدیمی و پلكانی زیبا، در میان دره‌ای سرسبز واقع شده و زیبایی مسحور‌كننده‌اش را به رخ حاضران می‌كشاند. چشمه آب معدنی و آبشار هنرور در فاصله 3كیلومتری اسپیدان، طبیعت و سرزندگی فراوانی را برای این روستا و مكانی مناسب را برای گردشگران به وجود آورده است. تاش قلعه، در غرب اسفیدان دیواری صخره‌ای را نشان می‌دهد كه نشان از گذشته‌ای بسیار قدیمی دارد. برج قاری مالاق و قارقه برج‌های سنگی قدیمی در اطراف روستا بوده كه هنوز قسمتی از پایه‌های آن باقی مانده است.

 

 

هجیج 

 روستایی كه در دل دامنه‌های كوه با گیاهان خودرو، گل‌های رنگارنگ و درختان سر به فلك كشیده‌اش هر گردشگری را به سمت خود می‌كشاند. هجیج در استان کرمانشاه است و در دره‌ای زیبا قرار گرفته است. این روستا از جمله پرجاذبه‌ترین نقاط استان و از مناطق دیدنی اورامانات است و در 25 کیلومتری شهرستان پاوه قرار دارد. روستایی پلكانی، پرپیچ وخم با خیابان های نیم‌دایره‌ای و ساختمان‌های رو به دره و رودخانه سیروان كه این روستا را به یكی از شگفت‌انگیزترین روستاهای ایران تبدیل كرده است. خانه‌های هجیج همگی از سنگ و به صورت خشکه چین و پلکانی ساخته شده و به دلیل كمبود جا ساختار این روستا این‌گونه است. چشمه بل كه آب آن به رودخانه سیروان می‌ریزد، از جاذبه‌های ‌آن است. آب این چشمه در هیچ فصلی از سال كم نمی‌شود و از بهترین آب معدنی‌های جهان به حساب می‌آید.

 

 

رویین 

 كوچه‌های پیچ در پیچ، بافت قدیمی خانه‌ها و شیب كوچه به كوچه نظر هر تازه واردی را در این روستا به خود جلب می‌كند. روستای پلكانی رویین در 24 كیلومتری شمال اسفراین و 52 كیلومتری جنوب شرقی بجنورد در یكی از دره‌های دامنه جنوبی كوه آلاداغ كه به روستای شكوفه‌های سیب شهرت دارد، در میان كوه‌های سر به فلك كشیده آلاداغ، زیبایی مسحوركننده این روستا در كنار خانه‌های پلكانی، باغ‌های انبوه میوه و دره‌های آن ، زیبایی رویین را دوچندان كرده است. در ارتفاع قرار گرفتن این روستا و همچنین عبور رودخانه‌ای كه از آن می‌گذرد و دلیل سرسبزی آن می‌شود، سبب شده روستای زیبای اسفراین به رویین نام بگیرد. رویین با قدمتی500 ساله، بارگاه امامزاده اسحاق و تپه‌های باستانی توانسته جزو برترین روستاهای پلكانی ایران و پرگردشگرترین آنها قرار گیرد.

 

 

سرآقاسیدكوهرنگ

 پس از عبور از مسیر پرپیچ و خم و كوهستانی چهارمحال و بختیاری، روستای زیبای سرآقاسید كوهرنگ سر از كوه‌ها بركشیده و خودنمایی می‌كند. سرآقاسید در فاصله 140 كیلومتری شهركرد باخانه‌هایی تمام خشت و معماری پلكانی قرار دارد كه به ماسوله زاگرس معروف شده است. در معماری خانه‌های این روستا (مثل تمام روستاهای پلكانی ایران) پشت‌بام حیاط پایینی حیاط منزل بالایی است. این روستا علاوه بر معماری زیبا دارای چشمه‌سارها، باغ‌های میوه و طبیعت سرشار از زیبایی منحصر به فرد در استان است. وجه تسمیه این روستا با امامزاده‌ای به همین نام است كه پیرامونش را چند درخت گردوی كهنسال و چشمه‌هایی زیبا فرا‌گرفته است. گویی در این روستا زمان متوقف‌شده است و روستاییان همان ساختار و شكل سنتی خود را حفظ كرده‌اند. روستایی كه گویش، فرهنگ، آداب و رسوم‌شان دست نخورده باقی مانده است. از مدرنیته و زندگی شهری در این روستا خبری نیست. فصل‌های بهار و تابستان بهترین زمان برای رفتن و پیدا كردن خلوتی برای آرامش در این روستاست تا بتوان چند روزی از زندگی شهری رهاشد و به گذشته‌های شیرین دور برگشت.

 

 

زنوزق 

 اگر به دنبال فرار از گرما و دیدن تابلویی زیبا از نقاشی طبیعت و انسان هستید، چمدان خود رابسته و به سمت آذربایجان شرقی حركت كنید. روستایی در دل كوه‌های سرسبز و طبیعتی زیبا با خانه‌هایی پلكانی كه نشان از صفا و صمیمیت مردمان آن دارد. در این فصل با سفر به این روستا به عظمت خالق هستی پی می‌برید. زنوزق نام روستایی با این همه زیبایی است كه علاوه بر زیبایی مسحور‌كننـده‌ و مردمان مهمان‌نوازش عنوان بزرگ‌ترین روستای پلكانی ایران را به خود اختصاص داده است. این روستا نیز بیش از 800 سال قدمت دارد. گورستان قدیمی با سنگ‌نوشته‌های مربوط به قرن نهم هجری قمری، قلعه زنوزق و مسجد زنوزق، آبشار دامجی قیه و سد قلعه از جاذبه‌های تاریخی این روستا به شمار می‌آیند. 

علاوه بر تمامی این جاذبه‌ها می‌توانید به خوشمزه‌ترین قسمت این روستا بروید، پشت‌بام خانه‌های این روستا این روزها پر‌شده از برگه‌های آلو قیسی كه رو به‌آفتاب خشك می‌‌كنند و راهی برای امرار معاش اهالی روستاست.