به دنبال انتشار اخباری درباره طرح نمایندگان مجلس شورای اسلامی برای بستن تنگه هرمز، قیمت جهانی نفت از مرز 101 دلار در هر بشکه عبور کرد. افزایش بهای جهانی نفت علیرغم تبلیغات منفی رسانه‌های غربی مبنی بر مازاد عرضه نفت در بازارها، جایگزینی نفت عربستان به جای ایران و همچنین دور زدن تنگه هرمز به وسیله خطوط لوله نفتی صورت گرفته است.
قیمت نفت از زمان اجرای تحریم‌ها علیه ایران طی چهار روز گذشته بیش از 11 دلار افزایش داشته است. این در حالی است که با توجه به کاهش تولیدات صنعتی آمریکا و چین انتظار می‌رفت، بازار نفت روندی نزولی را تجربه کند. اما طرح نمایندگان کمیته سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی پیش‌بینی‌های غرب درباره روند نزولی کاهش بهای نفت را نقش بر آب کرد. نمایندگان مجلس پیش‌نویس طرحی را تهیه و در آن توصیه کرده‌اند برای مقابله با تحریم‌های نفتی که علیه ایران به اجرا گذاشته شده، «تنگه هرمز بسته» و از حرکت تانکرهای نفتی، جلوگیری شود.
صرفا «طرح تهدید» و نه اجرایی شدن آن باعث سه رقمی شدن بهای نفت شد. علت این امر نیز به موقعیت استراتژیک تنگه هرمز باز می‌گردد چراکه بیش از یک سوم صادرات دریایی نفت جهان که معادل یک پنجم کل مصرف جهانی است و همچنین بخش قابل توجهی از ال ان جی مصرفی جهان، از تنگه هرمز عبور می‌کند.
تحلیل موسسات بین‌المللی انرژی نشان می‌دهد در صورت تحقق چنین تهدیدی از سوی ایران، قیمت نفت تا مرز 200 دلار نیز افزایش خواهد یافت، ضمن آنکه پیش بینی بیش از 20 موسسه بین‌المللی انرژی در جهان بر این نکته تاکید دارد که نفت در 2012 پایین‌تر از 100 دلار نخواهد آمد.
ناکارآمدی راه‌های جایگزین تنگه هرمز
در این بین اگرچه کشورهای عربی به ویژه امارات و عربستان سعودی در پی راه‌های جایگزین برای تنگه هرمز هستند، اما به دلیل افزایش هزینه‌های حمل و نقل و افزایش مدت زمان تحویل، انتخاب راه جایگزین، با صرفه و اقتصادی به نظر نمی‌رسد.
از سویی دیگر آنچه جهانیان را نگران کرده وابستگی کشورهای تاثیرگذار در اقتصاد جهانی چون کشورهای اروپایی ،آمریکا و ژاپن به نفت عبوری از تنگه هرمز است، چراکه در حال حاضر، روزانه بیش از 2 میلیون بشکه نفت مورد نیاز آمریکا و اروپا از این تنگه عبور می‌کند. علاوه بر این، گاز صادراتی کشورهایی مانند قطر نیز از طریق این تنگه جابه جا می‌شود.
با توجه به مجموع این عوامل، اگر محدودیت در عبور تانکرهای نفتی از طریق تنگه هرمز که وسعت چند کیلومتری دارد، به وجود آید، واکنش‌های شدیدی را در بازار نفت و اقتصاد جهانی به همراه خواهد داشت. مرکز بین‌المللی تحقیقات نفتی در لندن برآورد کرده در صورت بستن کامل این تنگه، این امر می‌تواند باعث شود تا قیمت هر بشکه نفت در بازارهای جهانی به 175 دلار در هر بشکه برسد.
براساس اظهارات دومنیک چیریچلا، تحلیلگر مسائل انرژی، با توجه به خروج نیروهای آمریکایی از عراق، خاورمیانه و به خصوص ایران، نقش تعیین کننده‌ای در بازار نفت ایفا خواهند کرد. بر همین اساس، این نگرانی درحال حاضر در بازار جهانی نفت ایجاد شده که در صورت بسته شدن تنگه هرمز توسط ایران قیمت نفت سیر صعودی جبران ناپذیری را در پیش بگیرد.
بنابراین تنگه هرمز یکى از مهمترین عوامل بازدارنده در تهاجم به مرزهای ایران محسوب مىشود؛ تنگهاى که صادرات 90 درصد نفت خلیج فارس (40 درصد تجارت نفتى دریایى جهان) و همچنین صادرات گاز طبیعى مایع این خلیج به آن بستگى دارد. از این رو، تهدید به بستن این تنگه که گلوگاه کشتىهاى حامل نفت از خلیج فارس است مىتواند عامل بازدارندهاى در مقابل تهدید دیگر کشورها باشد.
دست برتر ایران در تنگه هرمز
اما خبر دیگری که همزمان با مطرح شدن بحث بستن تنگه هرمز منتشر شد، افزایش سطح نیروهای نظامی آمریکا در خلیج فارس بود. پایگاه خبری دبکا وابسته به اسرائیل با اعلام این خبر نوشت: هدف از این کار جلوگیری از تحرکات و اقدامات ایران در تنگه هرمز است.
جالب اینکه موسسات و مراکز تحلیلی آمریکا خود به نابرابری توان ایران و آمریکا در صورت بروز درگیری در خلیج فارس اذعان دارند. شاهد این ماجرا، گزارش پایگاه تحلیلی «گلوبال ریسرچ» درباره رویارویی احتمالی ایران و آمریکا در منطقه خلیج فارس است که در مطلب خود آورده: ایران با توجه به قدرت نظامی و موقعیت جغرافیایی خود از دست بالاتر در تنگه هرمز برخوردار است.
در این گزارش آمده: علیرغم حضور گسترده نیروی دریایی آمریکا در تنگه هرمز، به دلیل نوع جغرافیای خلیج فارس و توانایی نیروهای دریایی ایران در تسلط بر این پهنه آبی، منافع آمریکا در این منطقه در معرض خطر قرار دارد. گلوبال ریسرچ با ارائه توضیح در خصوص پهنای کم خلیج فارس و موشک های دقیق و اژدرهای جنگی پیشرفته ایران افزود: این شرایط دامنه عمل نیروی دریایی آمریکا را در این منطقه بسیار محدود می‌سازد.
این موسسه با اشاره به اینکه حتی قایق های تندروی نیروی دریایی ایران قادر به وارد آوردن ضربات مهلک بر ناوهای جنگی آمریکایی هستند، اظهار داشت: این قایق ها قادر به پرتاب موشک هستند که می تواند به شکل موثر و قابل توجهی ناوهای آمریکایی را مورد حمله قرار داده و حتی غرق کنند. این قایق ها همچنین به سختی قابل ردیابی و هدف گیری هستند.
