دانستنیهای کودک و نوجوان (9)

  اولين فضانورد چه كسي بود؟

فكر مسافرت به ستارگان خيلي قديمي است. ولي فقط در 50 سال گذشته بوده است كه فضا نوردي و مسافرت به فضا عملاً امكان پذير شده است.

اولين پيشقدم در اين باره يك نفر روسي بود كه «تسيولكوفسكي» نام داشت و براي نخستين بار استفاده از موشك (راكت) را براي مسافرت تحقيقات فضايي در سال 1903 پيشنهاد كرد. زيرا كار كردن موشك، تنها در اثر عكس العمل هاي موتورهاست و بستگي به اتمسفر محيط ندارد. او همچنين محرك هاي مايع را به جاي محرك هاي سفت و جامد پيشنهاد كرد، چون مواد محرك جامد خيلي ضعيف و براي كنترل مشكل بودند. در سال 1926، اولين موشك ها با محرك هاي مايع، به وسيله «گودارد» آمريكائي به فضا فرستاده شد. در كشور آلمان هم تحقيقات دامنه داري در زمينه مسافرت فضائي به عمل آمد كه نتيجه آنها، موشك نوع v2 با محرك هاي مايع بود كه در بمباران هوائي انگليس طي جنگ دوم جهاني از آن استفاده شد.

بعد از جنگ، بسياري از متخصصين و دانشمندان موشك ساز آلماني، توسط آمريكائي ها و روسها به اسارت گرفته شده و براي كار در طرح هاي پيشرفته موشك سازي اجير شدند كه اين تحقيقات هم جهت ساختن موشك براي ارتش و هم جهت برنامه هاي علمي بود.

اما قبل از اين كه امريكا، آماده شود كه اولين موشك را به فضا بفرستد، «اسپوتنيك» به وسيله اتحاد جماهير شوروي، به فضا فرستاده شد كه احتمالاً دانشمندان و متخصصين اسير آلماني در اين موفقيت فضائي سهم به سزائي داشتند.

در 1961، شوروي با اقدام ديگري بار ديگر جهانيان را به حيرت و شگفتي درآورد. يعني اولين انسان «يوري گاگارين» را به فضا فرستاد كه گردش كامل دوره كره زمين را انجام داد.

  اولين دزد دريايي چه كساني بودند؟

دزدي دريايي كه در درياهاي بزرگ انجام مي گرفت هزاران سال ادامه داشت.

حتي كشتي هاي متعلق به يونان قديم و رومي ها، غالباً و بارها در درياي اژه و مديترانه، مورد حمله اين دزدان قرار مي گرفته است. در حقيقت دزدان دريايي تدريجاً آن قدر قدرت و جسارت پيدا كرده بودند كه حتي جائي را كه اكنون تركيه ناميده مي شود جهت مقرّ حكمروائي خود انتخاب كرده بودند.

به طوري كه رومي ها در سال 67 قبل از ميلاد، ناچار شدند كه يك كشتي سرباز را براي گوشمالي دادن اين دزدان جسور روانه و مقرّ حكمروائي آنها را خراب كنند.

دوره اوج شرارت و غارت دزدان دريائي بين سال هاي 1300 تا 1830 طول كشيد. اين دزدان دريايي بيشتر در بندرهاي آفريقاي شمالي مستقر شده بودند كه ايالت «بربرها» ناميده مي شدند و عبارت بودند از: مراكش، الجزيره، تونس و تريپولي. آنها به كشتي هاي اروپائي كه از مديترانه عبور مي كردند، حمله كرده و بعد از غارت كشتي مسافرين آن را دستگير كرده يا مي فروختند، يا به صورت غلام درآورده و يا به عنوان گروگان نگاه مي داشتند. بنابراين اگر الجزيره به سال 1830 توسط فرانسوي ها فتح نمي شد، شايد هرگز اين غارت و چپاول دزدان دريايي هم به اين زودي خاتمه نمي يافت.

يكي از اسم هائي كه براي دزدان دريائي داريم، لفظ «نوكانير» است. اين دسته دزدان بين سال هاي 1500 و 1600 در درياي اسپانيا به دزدي و غارت مشغول بوده اند. در اصل اصطلاح درياي اسپانيا، معني سواحل كارائيب آمريكاي مركزي و جنوبي را مي دهد. در روزهاي چپاول دزدان دريائي، اين كلمه، همان معني درياي كارائيب را مي داده است.

«بوكانير» ها غالباً ملاحان يا برده هاي فراري از كشورهاي مختلف بودند كه در جزاير يا بنادر هند شرقي گرد آمده بودند. آنها عادت داشتند كه چهار پايان وحشي را شكار كرده و روي سيخ هائي خشك كنند كه آن را بوكن مي ناميدند و بنابراين نام «بوكانير» را از اين اسم گرفته اند.

دزدان دريائي غالباً گنج ها و جواهراتي را كه از راه غارت و دزدي به دست مي آوردند، در زير زمين دفن مي كرده اند. چون مي خواستند كسي از جاي گنج هاي آنها خبر نداشته باشد.

بنابراين، امروزه هنوز هم خيلي ها معتقدند كه بسياري از اين گنج هاي مدفون دزدان دريايي در طول سواحل گلف از فلوريدا تا تگزاس، پراكنده است.  

  اولين تفنگ چه شكلي است؟

اولين اسلحه گرم كه در اواخر قرن چهاردهم ميلادي ساخته شد، نوعي تفنگ دستي بود.
اين تفنگ داراي يك لوله آهني يا مسي بود كه در يك طرف مسدود مي شد. در نزديكي انتهاي لوله (قنداق) سوراخ كوچكي تعبيه شده بود، كه از طريق آن بتوانند باروت داخل تفنگ را آتش بزنند. اين سوراخ به محفظه اي توخالي منتهي مي گرديد و در آن تكه چوبي راست و مستقيم وصل شده بود. مكانيزمي كه تفنگ را آتش مي زد، وسيله آتش رساني يا «لاك» ناميده مي شد. يك تكه فلز دو شاخه به يك طرف قندان تفنگ پرچ گرديده بود و در حدود سال 1425 ميلادي به ساختمان تفنگ اضافه شد كه محل فتيله آتش زنه بود. اين تكه فلز دو شاخه به سمت جلو و عقب حركت كرده و آتش را به مخزن باروت مي رساند و به اين ترتيب باعث اشتعال آن و خالي شدن تير مي گرديد. تفنگـ هائي كه بدين طـريق مـورد استفاده بودند، به نـام «تفنگ هاي فيتله اي» معروف بودند.

بين سال هاي 1475 و 1500 ميلادي قدم ديگري در تكامل تفنگ برداشته شد و در نتيجه قنداق آن را به طرف پايين خم كردند. سپس شخص استفاده كننده مي توانست آن را به خوبي در مقابل شانه اش نگاهداشته و آتش كند. در همان حال او مي توانست به موازت لوله تفنگ نشانه گيري كند. اين تفنگ را تفنگ شمخال مي گفتند زيرا قنداقش خميده بود.

در حدود سال 1515، وسيله آتش رساني چرخ دار اختراع گرديد. يك چرخ لبه زبر فولادي در مقابل تكه سنگ «پيريت» آتش زمانه مانند نصب كرده بودند. اين چرخ در ظرف كوچكي كه در بالاي چرخ تعبيه شده بود توليد جرفه مي كرد. ظرف مزبور پر از باروت بود و سوراخ ريزي آن را به قسمت داخلي لوله مربوط مي ساخت.

در اروپا چندين نوع از اين تفنگ ها به وجود آوردند كه اولين تفنگ از اين نوع «اسنپ هنس» يا تفنگ جرقه اي خوانده مي شد. در اواخر قرن هفدهم، تا حد امكان تفنگ شمخال توسعه و بهبود و تكامل يافت. تفنگ جديد به وسيله جرقه و با كمك فتيله مورد استفاده قرار گرفت. از اين تفنگ هم تا سال 1840 ميلادي با تغييرات كمي بهره برداري مي شد.

در سال 1807، سيستم تفنگ پاشنه دار اختراع گرديد. اين تفنگ داراي لوله فلزي تو خالي كوچكي بود كه يك انتهاي آن به لوله تفنگ پيچ شده بود در حالي كه طرف ديگرش محل كپسول مشعل شونده يا چاشني مواد منفجره قرار داشت. هنگامي كه به وسيله آتش زنه جرقه توليد مي شد آتش را به مخزن باروت منتقل مي كرد و باعث انفجار مي شد.