بصیرت، نشست ریو+20 به محلی برای محاکمه کشورهای بزرگی مبدل شد که با ادعای صنعتی بودن و توسعه، از یک سو، فضای توسعه را برای سایر کشورها از میان برده اند و از سوی دیگر، با ادعای توسعه، نابودی محیط زیست را رقم زده اند. این کشورها نه تنها به تعهدات خود پایبند نبوده اند، بلکه با اقدامات سلطه گرایانه، عملاً ...
رویکرد واحد جهانی در مقابله با نظام سلطه
نشست دو روزه در ارتباط با محیط زیست و فقر موسوم به نشست «ریو + 20 » از چهارشنبه 13 خرداد تا جمعه 2 تیر، در شهر «ریو دو ژانیروی» برزیل، با حضور سران تعدادی از کشورها، از جمله، رئیس جمور کشورمان برگزار شد. این رویداد مهم، 20 سال پس از برگزاری نخستین نشست «زمین» بار دیگر با حضور نمایندگانی از 191 کشور برگزار شد. در نشست 20 سال پیش کشورهای شرکت کننده وعده دادند با تغییرات جوی، کویرزایی و انقراض گونه های جانوری مبارزه کنند. نشست کنونی در حالی برگزار شد که محور آن را توسعه پایدار و حفظ محیط زیست تشکیل می داد، چنانکه در بیانیه پایانی نشست رهبران جهان مصوباتی را در راستای ریشه کنی فقر و تضمین آینده ای پایدار برای کره زمین به تصویب رساندند. در بیانیه پایانی ریو +20، کشورهای مختلف جهان بر تعهدات خود در قبال توسعه پایدار در کره زمین تأکید کرده و خواستار آن شدند که همه اعضای جامعه جهانی در حرکتی هماهنگ برای ایجاد آینده ای تلاش کنند که از نظر اقتصادی، سیاسی و زیست محیطی هم برای نسل کنونی و هم برای نسل های آینده کاملاً پایدار باشد.
اهمیت نشست
نشست ریو +20 در شرایطی با محوریت محیط زیست و توسعه پایدار برگزار شد که در کنار اهمیت این مولفه ها برای ساختن جهانی ایده آل برای بشریت، نوع مواضع کشورها در این نشست امری قابل توجه است. آنچه در این نشست بیش از هر چیز ملموس بود، رویکرد اکثر کشورها به انتقادهای صریح و تند به عملکردهای کشورهای بزرگ بود. به عبارتی دیگر می توان گفت: این نشست به محلی برای محاکمه کشورهای بزرگی مبدل شد که با ادعای صنعتی بودن و توسعه، از یک سو، فضای توسعه را برای سایر کشورها از میان برده اند و از سوی دیگر، با ادعای توسعه، نابودی محیط زیست را رقم زده اند. این کشورها نه تنها به تعهدات خود پایبند نبوده اند، بلکه با اقدامات سلطه گرایانه، عملاً محیط زیست و توسعه پایدار را برای سایر ملت ها نابود ساخته اند. با توجه به این شرایط، حاضران در نشست برزیل با انتقاد و هشدار به کشورهای بزرگ، خواستار پایبندی آنها به تعهدات بین المللی شدند، چنانکه در بیانیه پایانی نشست ریو +20، بر ضرورت رعایت اصولی که 20 سال پیش در نشست سران زمین در همین شهر تصویب شده بود، تأکید کردند و در این میان، بیشتر از هر چیز، رعایت اصل مسئولیت پذیری مشترک اما مختلف همه اعضای جامعه بین المللی را که تقاضای اساسی کشورهای در حال توسعه بود، خواستار شدند. این نشست نشان داد که جهان نه تنها در حوزه نظامی، سیاسی و اقتصادی در برابر آمریکا قرار گرفته، بلکه در حوزه توسعه و حتی محیط زیست نیز به صف آرایی در برابر کشورهای بزرگ به ویژه کشورهای غربی روی آورده و خواستار پایان سلطه گری ها و انحصارطلبی های این کشورها بر جهان است.
ایران و نشست ریو
نکته مهم دیگر در نشست ریو، حضور دکتر محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری اسلامی ایران بود. رئیس جمهور که برای دیدار از بولیوی، برزیل و ونزوئلا راهی آمریکای لاتین شده بود، با حضور در نشست ریو+20 به تشریح مواضع ایران پرداخت. این نشست فرصتی دیگر بود تا ایران بتواند دیدگاه های خود را در زمینه توسعه پایدار و محیط زیست ارائه کند. نکته اساسی آنکه، ایران با این حضور از یک سو بار دیگر کشورهای بزرگ را به چالش کشیده و نقابی دیگر از چهره ضدبشری آنها برداشته و از سوی دیگر، این حضور و استقبال کشورها از آن، نشان داد که ادعای غرب مبنی بر انزوای جهانی ایران امری واهی بوده است و جهان نمی تواند نقش و جایگاه ایران را در معادلات جهانی نادیده بگیرد. به هر تقدیر می توان گفت که نشست برزیل در بحث کلان، نشانه ای دیگر بر رویارویی جهانی با سلطه گری و زیاده طلبی کشورهای بزرگ به ویژه آمریکا بود و در نگاهی دیگر، زمینه ای برای بیان دیدگاه های ایران در قبال مسائل مهم جهانی و نیز آشکارتر شدن نقش ایران در معادلات جهانی فراهم کرد که می تواند دستاوردهای بسیاری برای ایران به همراه داشته باشد.
