مقالات امور دام و آبزیان

بيماري هاي قارچي عمدتا جزو بيماري هاي نوزادان زنبور عسل محسوب مي شوند، زيرا درون سلول ها شرايط مناسب حرارتي، رطوبت و مواد غذايي مطلوب، جهت رشد قارچ ها وجود دارد (5). لارو گچي بيماري است كه فقط لاروهاي زنبور عسل را مبتلا ساخته و از بين مي برد (8، 11، 12). بيماري در اثر قارچي از جنس آسكوسفرا به نام Ascosphaera apis ايجاد مي شوند. هاگ عامل بيماري مقاوم بوده و تا 15 سال مي تواند عفونت زا باقي بماند (2، 7). لارو زنبور عسل بيشترين حساسيت را به بيماري لارو گچي دارد به شرط آنكه اسپورهاي قارچ را زماني كه 3 يا 4 روز از سن آنها گذشته باشد ببلعند. زنبوراني كه حرارت كندو را تنظيم مي كنند چون قادر به انتقال حرارت مناسب به كناره هاي شان نمي باشند سرد بودن اين نقاط زمينه مساعدتري را براي ايجاد بيماري فراهم مي كند (2، 10). در صورتي كه رشد و تكثير قارچ به صورت جنسي باشد يعني ميسليوم هاي نر و ماده با يكديگر تلاقي كنند رنگ لارو گچي شده سياه تا خاكستري است. در انتقال آلودگي گرده (2، 11) و عسل آلوده به هاگ، وسايل زنبورداري (2) ملكه (2، 4) نقش دارند. در گسترش بيماري وجود آب و هواي سرد و مرطوب (2) تهويه نامناسب كندو (7) شرايط نامناسب و طولاني مدت شهديابي و گرده يابي (2، 7) كلني هاي ضعيف و باز، عوامل وراثتي (2، 7) شرايط استرس زا (9) وجود محيط اسيدي ناشي از آلودگي هوا (7) موثرند. بيماري قارچي ديگر كه توسط آسپرژيلوس ها ايجاد مي شود. بيماري سنگي شدن لارو است كه لاروهاي آلوده با توده اي از ميسيليوم هاي خاكستري رنگ پوشيده مي شوند و لاروهاي مرده و موميايي شده سخت و شكننده هستند (1). روش نمونه گيري در اين طرح، خوشه اي و چند مرحله اي بوده است. 5 شهرستان انتخاب شده و در هر شهرستان 40 نمونه اخذ شد.

 نسخه قابل چاپ

تفاله گلاب گيري، بقاياي تقطير گل محمدي مي باشد كه مورد استفاده اي نداشته و انباشت آن سبب آلودگي هاي زيست محيطي مي گردد. در اين پژوهش كه به منظور بررسي تركيبات شيميايي و امكان سيلو نمودن اين بقايا انجام گرفت، تفاله گلاب گيري تازه، از منطقه كاشان تهيه و تركيبات شيميايي آن تعيين گرديد. سپس تفاله تهيه شده همراه با نسبت هاي متفاوتي از مواد افزودني شامل كاه گندم، سبوس گندم، تفاله خشك چغندر ونيز يك درصد آهك در داخل سطل هاي پلاستيكي 6 ليتري سيلو گرديد. آزمايش در قالب طرح كاملا تصادفي متعادل با 10 تيمار و 4 تكرار اجرا شد و پس از گذشت يك ماه، كليه سيلوها مورد ارزشيابي قرار گرفتند. اطلاعات مربوط به تركيبات شيميايي نشان داد كه ميزان ماده آلي، پروتئين خام، الياف خام، چربي خام و ان- اف- اي در تفاله گلاب گيري، براساس ماده خشك، به ترتيب 94.4، 11، 24، 2.4، 57.3 درصد و انرژي خام 4525 كالري بر گرم بود. غلظت عناصر معدني بر نياز شامل: كلسيم، فسفر و منيزيم، به ترتيب 0.84، 0.14 و 0.8 درصد و عناصر معدني كم نياز شامل: آهن و مس به ترتيب 250 و 8.3 ميلي گرم در كيلوگرم ماده خشك بود. نتايج مربوط به سيلوهاي آزمايشي مشخص نمود كه ميزان ماده خشك در تيمارهاي مختلف، بين 26.7 تا 36.6 درصد متغير بود كه تفاوت بين آنها معني دار (p<0.05) بود. ارقام مربوط بهpH  سيلوها از حداقل 4.08 در تيمار حاوي 79 درصد تفاله همراه با 20 درصد تفاله چغندر و يك درصد آهك، تا حداكثر 4.36 در تيمار حاوي 82.5 درصد تفاله گلاب، همراه با 11 درصد كاه گندم، 5.5 درصد سبوس گندم و يك درصد آهك متغير بود كه تفاوت بين آنها نيز معني دار (p<0.05) بود. به طور كلي دو تيمار كه به ترتيب حاوي 79، 20 و 1 درصد تفاله گل، تفاله چغندر و آهك و يا 79، 10، 10 و 1 درصد تفاله گل ، كاه گندم، تفاله چغندر و آهك بودند با دارا بودن 4.08 pH و 4.09 و ماده خشك 29.7 و 32 درصد از نظر كيفيت در رتبه خوب ارزشيابي شدند و نسبت به ديگر سيلوها برتري داشتند.

 نسخه قابل چاپ

آناليز گرده هاي موجود در عسل ها (مليسوپالينولوژي) نقش مهمي در تشخيص منشا گياهي و جغرافيايي عسل ها و شناخت نوع و كيفيت آنها و اكولوژي تغذيه زنبورهاي عسل دارد. به همين منظور گرده هاي 25 نمونه عسل مربوط به منطقه حوضه آبخيز نورود استان مازندران استخراج و به روش استوليز تيمار گرديد. اختصاصات مورفولوژيكي آنها مورد بررسي قرار گرفت. بر روي نمونه عسل جمع آوري شده مطالعه گرده شناسي به روش George Stokes انجام گرفته است. رد مجموع 52 تيپ گرده متعلق به 18 تيره گياهي در نمونه ها شناسايي شدند. به طور كلي بيشترين گرده هاي موجود در نمونه عسل ها مربوط به تيره هاي (%21.2) Leguminosae, (%15.4) Rosaceae, (%13.5) Compositae, (%1.23) Labiatae مي باشد و ساير تيره ها در مجموع 26.8 درصد عسل ها را شامل مي شوند. همچنين براساس نتايج به دست آمده با استفاده از گرده هاي جدا شده در نمونه عسل ها مهمترين جنس ها شناسايي شده عبارتند از:
Thymus, Rosa, Cerasus, Coronilla, Melilotus, Medicago, Trifolium, Mentha, Eryngium, Phlomis, Salvia, Stachys, Taraxacum, Teucrium, Astragalus, Onobrychis, Verbascum, Echinops, Achillea, Cirsium, Helianthemum, Plantago, Dracocephalum.

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

دراين مطالعه، كلني چندهزار سري خوكچه هندي متعارف مورد بررسي قرار گرفت و در طي آن حيوانات مظنون به زايش نوزادان فاقد مو تعيين گرديدند. سپس براساس شجره نامه و جفت اندازي هاي متعددي كه انجام شد، حيوانات مولد فرزندان فاقد مو شناسايي و تكثير شدند. خوكچه هاي فاقد مو درهنگام تولد، از خوكچه هاي داراي مو كوچك تر مي باشند. موهاي بدن آنها كم پشت بوده و در حدود يك هفتگي شروع به ريزش مي كنند و در 4-3 هفتگي، بدن حيوان كاملا برهنه مي گردد. پوست بدن خوكچه هاي برهنه كه والدين آنها به رنگ قهوه اي- سفيد مي باشند، شفاف و صاف است و از نظر فوليكول و مواد كراتيني سازنده مو با فوليكول هيا خوكچه هاي معمولي تفاوت دارند. خوكچه هاي برهنه، داراي غده تيموس و گنادهاي طبيعي هستند و حدود 2 سال عمر مي كنند. نتايج آزمايش ها نشان داد كه تعداد گلبول هاي قرمز، پلاكت ها و ميزان هموگلوبين در حيوانات برهنه در مقايسه با خوكچه هاي داراي مو بيشتر است و تعداد لنفوسيت ها در حيوانات برهنه كم تر از گروه ديگر است. با توجه به مجموعه اطلاعات به دست آمده، اين كلني از خوكچه هاي هندي برهنه كه براي نخستين بار درايران گزارش مي گردد، يك مدل حيوان آزمايشگاهي جديد ايراني مي باشد، از خوكچه هاي آزمايشگاهي برهنه مي توان درمطالعه و درمان بيماري هاي پوستي، تست هاي آلرژي، مطالعات ايمنولوژي و پيوند پوست استفاده كرد.

بروسلوز يكي از بيماري هاي مشترك باكتريايي مهم بين دام و انسان است. از آنجايي كه شتر در راسته زوج سمي ها و تحت راسته نشخواركنندگان مي باشد احتمال درگير شدن و منتقل كردن عامل بيماري توسط آن زياد است. در اين تحقيق 384 نمونه سرمي شترهاي كشتارشده در كشتارگاه نجف آباد توسط تست رزبنگال مورد بررسي قرار گرفته است كه 11 نمونه آن (2.86%)، مثبت شد. سپس نمونه هاي مثبت با تست هاي رايت و 2ME مورد بررسي قرار گرفتند كه 6 نمونه (1.65%) مثبت شدند. اين درصد بالاتر از نتايجي است كه در تحقيقات صورت گرفته در مناطق ديگر ايران بدست آمده كه احتمالا به علت همزيستي شتران تحت مطالعه با دام هاي ديگر مي باشد.

 نسخه قابل چاپ

شناخت جنبه هاي ژنتيكي و ژن هاي عمده تاثيرگذار روي توازن انرژي، توليد شير، باروري، ايمني و مصرف خوراك از علاقه مندي هاي اخير محققان ژنتيك و اصلاح نژاد مي باشد. ژن لپتين از جمله ژن هايي است كه چند شكلي هاي موجود در آن با صفات اقتصادي و مهم مرتبط است. در اين پژوهش نمونه هاي خون از 66 گاو نژاد سرابي از ايستگاه هاي اصلاح نژاد سراب و شبستر گرفته شد. استخراج DNA به كمك روش Boom و همكاران (3) و واكنش زنجيره پلي مراز (PCR) جهت تكثير قطعه 422 جفت بازي از اينترون 2 اين ژن انجام گرفت. قطعه تكثير شده بوسيله آنزيم محدود الاثر Sam 3 AI جهت تشخيص ژنوتيپ هاي ژن لپتين مورد هضم آنزيمي قرار گرفت. فراواني ژنوتيپ هاي AB ، Aa و Bb به ترتيب 0.39، 0.47 و 0.14 در ايستگاه سراب و 0.18، 0.49 و 0.33 در ايستگاه شبستر تشخيص داده شدند. فراواني هاي آللي نيز براي آلل هاي A و B به ترتيب 0.63 و 0.37 در ايستگاه سراب و 0.42 و 0.58 در ايستگاه شبستر برآورد گرديد. مقايسه فراواني آلل B (آلل مطلوب) محاسبه شده در گاوهاي سرابي با تحقيقات مشابه در نژادهاي مختلف دنيا، نشان داد كه فراواني اين آلل در گاوهاي سرابي در سطح مناسبي مي باشد. در هر دو جمعيت، از لحاظ اين جايگاه، تعادل هاردي- واينبرگ برقرار بود. با توجه به اينكه صفات كمي توسط برآيند تعداد زيادي ژن كوچك اثر و همچنين اثر متقابل بين آنها، كنترل مي شود، فلذا مناسب بودن فراواني آلل مطلوب در سطح يك لوكوس، نمي تواند گواهي بر عملكرد مطلوب يك صفت در يك نژاد باشد و بالطبع بررسي وضعيت جايگاه هاي ژني ديگر مورد نياز مي باشد.

 نسخه قابل چاپ

در پي بررسي علت تلفات در يكي از استخرهاي پرورش ماهيان سردآبي در شهرستان ماكو انگل آكانتوسفالPomphorhynchus laevis مورد جداسازي قرار گرفت. ميزان واگيري ناشي از اين بيماري 70 درصد و تعداد تلفات 4000 قطعه از ماهيان 30-20 گرمي (5 درصد) بود. اين اولين گزارش رسمي از تلفات ناشي از انگل آكانتوسفال در مزارع پرورشي كشور مي باشد.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي آلودگي به ويروس لكوز گاوي در گاوهاي اهواز 600 راس گاو نمونه خون براي تهيه سرم اخذ گرديد. سرم ها تا زمان آزمايش در درجه حرارت 20- درجه سانتيگراد نگهداري شدند. براي جستجوي پادتن عليه ويروس لكوز گاو از روش آگار ژل ايمونوديفوزيون (AGID) و از كيت تجاري ساخت شركت Bioveta حاوي پادتن گليكوپروتيين (gp51) استفاده شد. مراحل انجام آزمايش بر مبناي دستورالعمل شركت سازنده كيت صورت گرفت. از مجموع 600 راس گاو تنها سه نمونه (0.5 درصد) سرم واكنش مثبت نشان داده و آلوده به ويروس لكوز گاو بودند. از اين سه راس دو راس از گاوهاي دورگ و يك راس از گاوهاي بومي متعلق به گاوداري هاي سنتي بودند در حالي که در هيچيک از گاوهاي هلشتاين موجود در گاوداري هاي صنعتي آلودگي مشاهده نشد. همه گاوهاي آلوده بالاي 5 سال سن داشتند و 4-2 ماه از آخرين زايش آنها تا زمان نمونه گيري مي گذشت. نتايج حاصل از اين بررسي نشان مي دهد كه در مقايسه با مطالعات مشابه صورت گرفته در ساير نقاط ايران لکوز گاوي در گاوهاي اهواز از شيوع كمتري برخوردار است.

 نسخه قابل چاپ

دراين مطالعه لاكتوسين RN78 كه بوسيله acidophilus L. (جداشده از يك نمونه پنير غيرپاستوريزه) توليد شده بود مورد آزمايش قرار گرفته و اثر بازدارندگي آن بر عليه باكتري هاي گرم مثبت و گرم منفي بررسي شد. طيف بازدارندگي اين باكتريوسين بر عليه باكتري هاي پاتوژن از قبيل L.ivanovii RTCC1331 S.aureus RTCC RTCC1240، L.monocytogenes 1885 و S.pyogenes مشاهده گرديد. ويژگي اين باكتريوسين مقاومت در برابر گرما (90 دقيقه در دماي 100 درجه سانتيگراد) و همچنين حفظ فعاليت در pH قليايي مي باشد. فعاليت ضد ميكروبي لاكتوسين RN78 پس از مجاورت با پروناز و تريپسين به طور كامل از بين رفت، در صورتي كه كاتالاز هيچ اثري روي فعاليت آن نداشت. اثر بازدارندگي اين باكتريوسين پس از افزودن SDS و EDTA يك درصد وسيع تر گرديد و توانست از رشد  E.coli RTCC 1162و S.typhi (local isolate) كه قبلا در مقابل آن مقاوم بودند نيز جلوگيري نمايد. تيماركردن اين گونه، با آكريدين اورنج و حرارت بالا (40 درجه سانتيگراد) منجر به بروز جهش هايي در باكتري گرديد، كه اختلال در توليد باكتريوسين RN78 به دنبال داشت. در تمام اين جهش هاي اختلال زا، عدم حضور پلاسميد 42 kb مشاهده گرديد، در صورتي كه وجود اين پلاسميد در گونه اصلي مولد باكتريوسين، با استفاده از الكتروفورز Echardt gel به اثبات رسيده بود.

در اين مطالعه، ابتدا مدفوع گوسفند در محيط پوتيتودكستروز آگار و سابوروگلوگز آگار واجد كلرامفنيكل؛ كشت خطي داده شد. سپس پرگنه قارچ هاي نماتود خوار به محيط كورن ميل آگار تلقيح مي شدند و همزمان نوزاد كرم ريوي Dictiocollus fillaria نيز به روش برمن جمع آوري مي شدند. پرگنه قارچ نماتودكش Arthrobotrys robusta (به ابعاد 1×1 سانتي متر) به تفكيك به 10 عدد پتري ديش اضافه گرديد و در هر پتري ديش نيز به تفكيك 500 عدد نوزاد زنده و فعال كرم ريويfillaria D. در 40 ميكروليتر سرم فيزيولوژي 0.9% اضافه شدند (گروه تيمار) و به 10 پتري ديش ديگر نيز كه فقط حاوي كورن ميل آگار بودند، به تفكيك 500 عدد نوزاد زنده و فعال كرم ريوي در 40 ميكروليتر سرم فيزيولوژي 0.9% اضافه شدند (گروه شاهد). مقايسه نتايج در دو گروه تيمار و شاهد نشان داد كه قارچ A.robusta به ميزان 32.3% از تعداد نوزاد كرم هاي ريوي در مقايسه با گروه شاهد كاسته شده است (p<0.001).

 نسخه قابل چاپ

هدف از اين مطالعه تعيين وضعيت اپيدميولوژيكي اكينوكوكوزيس/ هيداتيدوزيس دامي در شهرستان اروميه از طريق سنجش وضعيت آلودگي سگ سانان به فرم بالغ Echinococcus granulosus و تعيين وضعيت آلودگي دام هاي ذبح شده در كشتارگاه اروميه به كيست هيداتيك بوده است. علاوه بر اين، عوامل مهمي از قبيل ميزان باروري كيست هاي جداشده از دام ها و اندام هاي مختلف آنها و همچنين ميزان زنده بودن پروتواسكولكس كيست دام ها و اندام هاي مختلف مورد ارزيابي قرار گرفته است. طبق نتايج بدست آمده، از مجموع 32 قلاده سگ، 4 قلاده (12.5%) به E.granulosus آلوده بوده اند. در پنج قلاده روباه قرمز و چهار قلاده شغال زرد انگل اكينوكوكوس مشاهده نشد. در كشتارگاه اروميه، از مجموع 4483 راس گوسفند تحت مطالعه، 8.49%، از مجموع 1407 راس گاو، 12.65% و از مجموع 659 راس گاو ميش 12.44% به كيست هيداتيك آلوده بوده اند. درگوسفندان آلوده، 48.82% آلودگي در ريه ها، 25.47% در كبدها و 25.72% به صورت آلودگي توام و در گاوهاي آلوده 48.31% آلودگي در ريه ها، 29.77% در كبدها و 21.91% به صورت آلودگي توام و در گاوميش هاي آلوده، 36.58% آلودگي در ريه ها و 36.58% دركبدها و 26.84% به صورت آلودگي توام بوده است. 37.60% كيست هاي گوسفندي، 23.04% كيست هاي گاوي و 2.52% كيست هاي گاوميشي داراي كيست هاي بارور بوده و ميانگين درصد زنده بودن پروتواسكولكس ها در كيست هاي بارور ريه گوسفندان 63.94%، كبد گوسفندان 81.25%، ريه گاوها 64.03%، كبد گاوها 70%، ريه گاوميش ها 56.67% و كبد گاوميش ها 50% بوده است. به طور كلي ميزان باروري كيست ها و ميزان زنده بودن پروتواسكولكس ها در كيست هاي بارور در گوسفندان بيش از گاوها و اين دو بيش از گاوميش ها بوده است لذا گوسفندان مي توانند در انتشار آلودگي اكينوكوكوزيس در اين شهرستان نقش مهمي ايفا نمايند.

 نسخه قابل چاپ

تاثير عصاره دانه گياه سنجد تلخ با نام علمي Azadirachta indica (Juss) عليه آلودگي جلبك تك سلوليDunaliella tertiolecta (Butcher) با مژكداران تك سلولي مهاجم در شرايط آزمايشگاهي مورد مطالعه قرار گرفت. بدين منظور غلظت كشنده مژكداران و نيمه كشنده جلبك تحت تاثير عصاره استخراج شده از دانه گياه، در شرايط بهينه رشد جلبك بررسي شد. آزمايش نشان داد اثر كاملا كشنده، LC₁₀₀ عصاره بر روي مژكداران در غلظت 4-3.6 ميلي گرم در ليتر طي 24 صورت مي گيرد در صورتي كه EC₅₀ جلبك طي 24 ساعت در غلظت 10 ميلي گرم در ليتر مي باشد. همچنين در بررسي تاثير همزمان عصاره روي مژك داران و جلبك تك سلولي در يك نمونه آلوده شده مشخص شد عصاره در دزهاي بالاتر از 5-4 ميلي گرم در ليتر در 24 ساعت توانايي حذف كامل آلودگي و ترميم توده جلبك آلوده را دارد، در حالي كه در همين دز بازماندگي توده جلبكي بيش از 80% مي باشد. نهايتا بررسي تاثير طولاني مدت عصاره بر روي نمونه آلوده شده نشان داد كه اين عصاره در 72 ساعت هيچ تاثير منفي بر توده جلبكي نداشته است.

 نسخه قابل چاپ

در اين مطالعه به منظور تعيين ميزان آلودگي هموپروتئوس طي مدت دو سال (زمستان 1381 تا تابستان 1383) تعداد 82 قطعه كبوتر (39 قطعه از مشهد، 34 قطعه از شيروان و 9 قطعه از باغ وحش مشهد) نمونه برداري شدند.
پس از تهيه گسترش خوني از وريد بال، رنگ آميزي به روش گيمسا انجام گرديد. گسترش هاي رنگ آميزي شده با عدسي روغني با بزرگنمايي (1000×) مورد بررسي قرار گرفت. نتايج بدست آمده نشان دهنده آلودگي 33% از كبوتران مشهد، 32% كبوتران شيروان و 88% از كبوتران باغ وحش مشهد به هموپروتئوس بود. مورفولوژي هموپروتئوس مشاهده شده براساس كليد تشخيصي با عدسي ميكرومتري مورد مطالعه قرار گرفت و گونه آن، Haemoproteus columbae تعيين شد. اندازه ماكروگامتوسيت ها و ميكروگامتوسيت هاي مشاهده شده به ترتيب 15-13×4-3 ميكرون 14-12×4-3 ميكرون بودند. دامنه ميكرون پارازيتمي 1.9-0.05 درصد تعيين گرديد. همچنين فراواني فصلي آلودگي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت كه از لحاظ آماري معني دار نبود. كبوتر يكي از پرندگان اهلي است كه از ديرباز با انسان قرابت داشته و در زمان هاي دور به عنوان قاصد و امروزه به عنوان پرنده اي زينتي مطرح است كه گاهي نقش تغذيه اي و يا سرگرمي و ورزشي نيز مي يابد. علاوه بر اين كبوتر در زمينه انتقال بيماري ها به طيور صنعتي و حتي بيماري هاي مشترك انسان و دام حايز اهميت مي باشد. با اين وجود تحقيقات انجام گرفته در خصوص بيماري هاي انگلي اين پرنده بسيار ناچيز بوده است.

 نسخه قابل چاپ

در بيماري انگلي توکسوپلاسموزيس، ورود T. gondii به خون و ساير بافت هاي بدن ممکن است شاخص هاي خوني را تغيير دهد. دراين مطالعه ميزان تغييرات سطح مقادير خوني RBC, WBC, Hb, HCT MCV MCH, MCHC, PLT و درصد شمارش سلولي در رت هايي که به طور تجربي به T. gondii آلوده شده اند، مورد بررسي قرار گرفته است. بدين منظور تعداد 116 سر رت عادي از آلودگي را به دو گروه 87 سر رت مورد و 29 سر رت شاهد تقسيم شدند. گروه مورد با تزريق 50000 عدد تاکي زوييت از طريق داخل صفاقي آلوده شدند. ابتدا در ساعات 4، 8، 12، 16، 20، 24،  36و 48 و 72 و سپس هر سه روز يکبار تا مدت 60 روز از يک گروه سه تايي مورد به همراه يک شاهد نمونه برداري و ميزان تغييرات سطح مقادير مذکور بررسي شد. طبق نتايج بدست آمده گلبول قرمز خون و هماتوکريت در هفته چهارم دچار افزايش، گلبول سفيد در هفته هاي دوم، سوم، چهارم، هفتم، هشتم، نهم، دهم دچار افزايش، نوتروفيل خون محيطي در هفته هاي دوم تا پنجم دچار افزايش و در بقيه هفته ها به حالت طبيعي برگشتند. در مقادير هموگلوبين،MCV, MCH, MCHC پلاکت تغيير قابل ملاحظه اي يافت نشد. به طور کلي ابتلا رت به توکسوپلاسموزيس مي تواند سبب ايجاد تغييرات موقت و غيراختصاصي در برخي شاخص هاي خوني شود اين تغييرات عمدتا به علت حضور انگل در خون و بافت هاي مختلف بدن است. متعاقب استقرار انگل در مغز و يا عضلات و تشکيل کيست نسجي اين تغييرات روند طبيعي به خود مي گيرند.

 نسخه قابل چاپ