بانک مقالات زراعت و باغبانی

كارآيي همزيستي و توان حل فسفات 45 جدايه ريزوبيوم لگومينوزارم بيوار ويسيه جداشده از دو منطقه گرگان و نيشابور در شرايط آزمايشگاهي مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج حاصله نشان داد كه هيچكدام از جدايه ها در محيط كشت جامد توانايي حل فسفات معدني را نداشتند اما در محيط كشت مايع حل فسفات معدني در بين جدايه ها مشاهده شد. كليه جدايه هاي ريزوبيوم توانايي حل فسفات آلي را نشان دادند. نتايج حاصله از كارآيي همزيستي نشان داد كه جدايه هاي ريزوبيوم لگومينوزارم از نظر همزيستي تفاوت معني داري داشتند. كارآيي همزيستي بين 5 تا 500 درصد در بين جدايه هاي گرگان و نيشابور مشاهده شد. جدايه هاي R65G و R59G از منطقه گرگان و R30N از منطقه نيشابور بالاترين كارآيي همزيستي را نشان دادند. با توجه به نتايج توان حل فسفات معدني و آلي و همچنين با درنظر گرفتن كارآيي همزيستي، جدايه هاي R30N, R65G و R59G بعنوان جدايه هاي برتر در اين آزمايش انتخاب شدند.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي اثر تلقيح بذر ارقام رايج لوبيا با سويه هاي مختلف باكتري، آزمايشي در سال 1381 بصورت كرتهاي يكبار خرد شده در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي در منطقه شهركرد اجرا شد. سويه هاي مختلف باكتري به نامهاي L-47, L-78, L-109, L-125 به همراه تيمارهاي شاهد با نيتروژن (مصرف 100 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار و بدون تلقيح) و شاهد بدون مصرف كود و تلقيح به عنوان عامل اصلي و ارقام لوبيا شامل چيتي رقم تلاش، چيتي توده بومي شهركرد و قرمز توده بومي شهركرد به عنون عامل فرعي در 4 تكرار مورد بررسي قرار گرفتند. با توجه به نتايج تجزيه واريانس مشخص شد كه اختلاف معني داري بين اثر سطوح عامل اصلي از لحاظ صفات عملكرد دانه، وزن خشك غلاف در بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد و وزن خشك گره در 50 درصد گلدهي (50 روز پس از سبز شدن) و درصد تثبيت نيتروژن وجود داشت در حالي كه تفاوت معني داري از لحاظ وزن 100 دانه حاصل نشد. بيشترين و كمترين ميزان عملكرد دانه به ترتيب از تيمار تلقيح بذر با سويه L-125 (جمع آوري شه از منطقه الشتر) به ميزان 2506 كيلوگرم در هكتار و شاهد (عدم تلقيح بذر و عدم مصرف كود) به ميزان 1441 كيلوگرم در هكتار بدست آمد. بطور كلي سويه هاي تلقيح شده با بذرارقام مختلف لوبيا قابليت توليد گره و تثبيت نيتروژن را داشتند. با اين حال تيمار تلقيح بذر با سويه L-109 منطقه تويسركان همدان توانست در شرايط آب و هوايي و سال آزمايش جدايه كارآمدي در جهت تثبيت نيتروژن باشد.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي اثرات رقابتي علفهاي هرز سوروف و تاج خروس بر عملكرد لوبيا، آزمايشي در فصل زراعي 1380 در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل سه سطح تراكم تاج خروس 4، 8 و 12 بوته در متر مربع و سه سطح تراكم سوروف 10، 20 و 30 بوته در متر مربع با يك تيمار شاهد بدون علف هرز در هر بلوك بودند كه در تراكم ثابت 20 بوته در متر مربع لوبيا به صورت افزايشي اجرا شد. به منظور تبيين اثرات رقابتي و كاهش عملكرد لوبيا از مدل رگرسيون استفاده شد. نتايج حاصل نشان از آسيب پذيري شديد لوبيا نسبت به علفهاي هرز داشت از طرف ديگر تاج خروس نسبت به سوروف به مراتب اثرات بيشتري را در كاهش عملكرد لوبيا اعمال نمود. كاهش عملكرد بيولوژيكي و اقتصادي لوبيا در اثر تاج خروس به طور متوسط 74.05 و 76.48 و در اثر تداخل سوروف 49.49 و 55.88 درصد بود نتايج مدل كاهش عملكرد نيز حاكي از اثرات بيشتر رقابتي تاج خروس داشتند به طوريكه مقايسه عملكرد بيولوژيك در تيمارهاي تاج خروس و سوروف نشان داد كه يك بوته تاج خروس قادر است به اندازه 15 بوته سوروف در رقابت با لوبيا نقش داشته باشد. بر اساس نتايج بدست آمده، دو گونه مذكور بيشترين اثر خود را بر عملكرد اقتصادي از طرق كاهش تعداد ساقه هاي فرعي و كاهش تعداد غلاف در بوته اعمال كردند ولي وزن 100 دانه و تعداد دانه در غلاف تحت تاثير اثرات رقابتي ناشي از اين دو علف هرز قرار نگرفت.

پنبه مهمترين گياه ليفي است كه به دليل سازگاري با شرايط رطوبتي متفاوت امكان مصرف آب كمتر همراه با عملكرد اقتصادي مطلوب را فراهم ساخته است. به منظور بررسي اثرات تاخير در اولين آبياري بعد از سبز شدن بر عملكرد وش،‌ خصوصيات كيفي الياف و همچنين انتخاب بهترين روش كاشت، اين آزمايش طي دو سال در منطقه كاشمر استان خراسان اجرا گرديد. تيمارها شامل روشهاي كاشت (هيرم كاري و خشكه كاري) در كرتهاي اصلي و تاخير در اولين آبياري در سال اول (70، 140، 210 و 280 ميليمتر تبخير تجمعي از طشتك) و در سال دوم (480، 80، 160، 240، 400، 320 و ميليمتر تبخير تجمعي) در كرتهاي فرعي بود. نتايج نشان داد كه بين دو روش كاشت از نظر عملكرد تفاوتي وجود ندارد، اما تاخير در اولين آبياري تا 280 ميليمتر تبخير در سال اول و در هر دو روش كاشت عملكرد وش، كارايي مصرف آب، زودرسي و تعداد شاخه هاي زايا در گياه را افزايش داد. اما تعداد شاخه هاي رويا در اين تيمارها كاهش يافت. همچنين در سال دوم عملكرد وش، شاخص برداشت و كارايي مصرف آب در تيمار تاخير در اولين آبياري تا 320 ميليمتر تبخير افزايش يافت. خصوصيات كيفي الياف مورد مطالعه در هر دو روش كاشت در تيمارهاي تاخير در آبياري تفاوت معني داري نداشتند. افزايش عملكرد وش در تيمارهاي كم آبياري احتمالا به دليل افزايش شاخص برداشت در اثر كاهش ارتفاع گياه و افزايش تعداد قوزه در پي تنش خفيف رطوبتي مي باشد. بطور كلي نتايج دو ساله اين آزمايش نشان داد كه تاخير اولين آبياري بعد از سبز شدن تا 320 ميليمتر تبخير از طشتك بطور معني داري باعث افزايش عملكرد وش مي شود.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي ميزان رشد ريشه و اختصاص مواد به بخش هوايي و ريشه در شرايط تنش رطوبت در گندم، دو آزمايش مستقل با استفاده از ارقام الوند و بك كراس روشن (مقاوم)، C-73-5 و زرين (نيمه مقاوم) و نويد (حساس) در شرايط تنش خشكي و عدم تنش به صورت طرح بلوكهاي كامل تصادفي و با چهار تكرار در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد اجرا شد. كشت بذور در كيسه هاي پلاستيكي حاوي شن شسته صورت گرفت. با طراحي يك سيستم آبياري قطره اي كيسه هاي شن آزمايش شرايط مطلوب هميشه در وضعيت مرطوب قرار داشتند و در آزمايش تنش رطوبت در هنگام بروز علايم تنش، آبياري به مدت يك ساعت با همان سيستم آبياري قطره اي صورت مي گرفت. در شرايط مطلوب در بين ارقام از نظر تعداد برگ تفاوت معني داري وجود نداشت ولي در شرايط تنش خشكي ارقام مقاوم تعداد برگ بيشتري داشتند. در شرايط تنش رطوبت ارقام مقاوم كمترين و ارقام متوسط و حساس به خشكي بيشترين سطح برگ را توليد نمودند. در شرايط مطلوب رقم بك كراس روشن كمترين وزن خشك بخش هوايي را داشت در صورتي كه شرايط تنش، رقم حساس به خشكي نويد پايين ترين وزن خشك بخش هوايي را به خود اختصاص داد. در شرايط تنش رطوبت عليرغم عدم وجود اختلاف معني دار بين ارقام مورد بررسي از نظر طول ريشه، ارقام مقاوم در مقايسه با ارقام حساس طول ريشه بيشتري داشتند. در شرايط مطلوب و تنش رطوبت رقم الوند بيشترين وزن خشك ريشه را داشت. در هر دو آزمايش رقم مقاوم به خشكي الوند بيشترين و رقم حساس نويد كمترين نسبت ريشه به بخش هوايي را دارا بودند. در مجموع به نظر مي رسد در شرايط تنش رطوبت، ارقام مقاوم به خشكي از سطح برگ كمتر و تعداد برگ بيشتر، طول و وزن خشك ريشه بيشتر و از نسبت ريشه به بخش هوايي بالاتري در مقايسه با ارقام حساس به خشكي برخوردار هستند.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي اثر درجات مختلف تنش شوري بر رشد، عملكرد، تجمع املاح و درصد اسانس زيره سبز (cyminum Cyminum) آزمايشي در سال زراعي 80-79 در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد به اجرا در آمد. طرح آزمايشي مورد استفاده، طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار بود. تيمارهاي آزمايشي شامل 0، 50، 100، 150، 200 مول بر متر مكعب نمك محلول در آب آبياري با استفاده از كلرور سديم و كلرور كلسيم با نسبت مولي 10 به يك (CaCl₂-NaCl) اعمال گرديد. نتايج نشان داد كه تنشهاي مختلف شوري بطور معني داري بر عملكرد و اجزاي عملكرد زيره سبز تاثير داشتند و افزايش تنش شوري موجب كاهش صفات كمي مورد نظر گرديد. شوري در سطح 50 مول بر متر مكعب سبب كاهش تعداد دانه در چتر و كاهش تعداد نهايي بذر در بوته گرديد، در حالي كه صفات رويشي از قبيل ارتفاع بوته، وزن بوته، تعداد چتر در بوته و عملكرد ماده خشك تحت تاثير اين سطح شوري قرار نگرفت. افزايش شوري بعد از اين سطح تا سطح 200 مول بر متر مكعب تمامي اجزاي عملكرد را تحت تاثير قرار داده و كاهش شديد تعداد چتر در بوته، تعداد بذر در بوته و عملكرد دانه در سطح 200 مول بر متر مكعب مشاهده گرديد. افزايش سطح تنش به طور معني داري موجب كاهش عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك گرديد، بطوري كه كمترين عملكرد دانه مربوط به بالاترين سطح تنش (200 مول بر متر مكعب) بود. از نظر آماري تفاوت معني داري از لحاظ عملكرد دانه بين سطوح 150 و 200 مشاهده نشد. همچنين تنش شوري تاثير معني داري بر روي درصد اسانس بذر نداشت.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي واكنش عملكرد، اجزاي عملكرد و خصوصيات كيفي دو گونه دارويي اسفرزه و پسيليوم به تنش آب در شرايط كشت ارگانيك، آزمايشي در سال زراعي 82-1381 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد به اجرا درآمد. آزمايش به صورت اسپليت فاكتوريل در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي و با سه تكرار انجام شد. فاكتور اصلي شامل فواصل مختلف آبياري، در سه سطح 10، 20 و 30 روز در كرتهاي اصلي و تيمارهاي فرعي شامل سه سطح كود دامي در مقادير 5، 10 و 15 تن در هكتار و دو گونه P. ovata و P. psyllium بصورت فاكتوريل در كرتهاي فرعي قرار گرفتند. صفات اندازه گيري شده شامل: ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد سنبله در هر بوته، تعداد دانه در هر سنبله، وزن هزار دانه، عملكرد كاه و كلش و عملكرد دانه بود. سه شاخص كيفي مقدار موسيلاژ، فاكتور تورم و ميزان تورم در هر گرم موسيلاژ مورد بررسي قرار گرفتند. فواصل مختلف آبياري بر ارتفاع بوته، تعداد سنبله در هر بوته، تعداد دانه در هر سنبله، وزن هزار دانه و عملكرد كاه و كلش در دو گونه اسفرزه و پسيليوم تاثير معني داري نداشت ولي طول سنبله و عملكرد دانه بطور معني داري تحت تاثير فواصل آبياري قرار گرفت. بيشترين عملكرد دانه در اسفرزه و پسيليوم به ترتيب در فواصل آبياري 20 و 10 روز آبياري بدست آمد. تاثير كود دامي تنها بر عملكرد دانه اسفرزه و پسيليوم معني دار بود و بالاترين عملكرد دانه در اسفرزه و پسيليوم به ترتيب در سطوح 5 و 15 تن در هكتار كود دامي حاصل شد. نتايج مطالعه همبستگي بين ميزان موسيلاژ، فاكتور تورم و وزن هزاردانه بيانگر آن است كه بين اين سه فاكتور در بذور اسفرزه و پسيليوم همبستگي معني داري وجود ندارد. ميزان موسيلاژ، فاكتور تورم و ميزان تورم در هر گرم موسيلاژ تحت تاثير تيمارهاي آبياري و كود قرار نگرفتند. با اين وجود، بيشترين مقدار موسيلاژ در اسفرزه و پسيليوم به ترتيب در تيمارهاي 30 و 10 روز آبياري، بيشترين ميزان فاكتور تورم در تيمار 30 روز آبياري و بيشترين ميزان تورم در هر گرم موسيلاژ در اسفرزه و پسيليوم به ترتيب در تيمار 20 و 10 روز آبياري بدست آمد. بدين ترتيب بنظر مي رسد كه در شرايط كمبود آب و در سيستمهاي كشاورزي كم نهاده، اسفرزه گونه مقاومتري نسبت به پسيليوم ميباشد.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي اثر رژيم هاي مختلف آبياري و ميزان كاشت بذر بر كميت و كيفيت گياه دارويي اسفرزه (.Plantago ovate L) آزمايشي در سال زراعي 84-1383 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد به اجرا درآمد. طرح آزمايشي مورد استفاده كرتهاي خرد شده در قالب بلوكهاي كامل تصادفي با 3 تكرار بود. تيمارهاي رژيم آبياري شامل فواصل آبياري 7 ،14 و 21 روز در كرتهاي اصلي و تيمارهاي ميزان كاشت بذر در كرتهاي فرعي شامل 3 تراكم 8 ،12 و 16 كيلوگرم بذر در هكتار بودند. نتايج حاصل از اين آزمايش نشان داد كه رژيمهاي مختلف آبياري بر وزن خشك بوته، ارتفاع بوته، تعداد سنبله در هربوته و وزن دانه در سنبله تاثير معني دار داشته و كاهش فواصل آبياري موجب افزايش صفات كمي مورد نظر گرديد، ولي اثر تيمار ياد شده بر طول سنبله و عملكرد دانه معني دار نبود. ميزان كاشت بذر، تاثير معني داري بر طول سنبله، تعداد دانه در سنبله و عملکرد دانه داشت، به طوري که با كاشت 16 کيلوگرم بذر در هکتار، بيشترين عملکرد دانه استحصال شد، ليکن اثر ميزان كاشت بذر بر وزن خشک بوته، ارتفاع بوته و تعداد سنبله در بوته معني دار نبود. نتايج همچنين بيانگر تاثير معني دار ميزان كاشت بذر بر ميزان موسيلاژ بود و بالاترين مقدار موسيلاژ در تيمار كاشت 16 كيلوگرم بذر در هكتار بدست آمد.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي واکنش به مقدار علف هاي هرز باريك برگ مزارع گندم نسبت به فرمولاسيون هاي مختلف علف كش فنوكساپروپ پي اتيل، آزمايش مزرعه اي در سال 1382 در استان هاي گلستان (گرگان) و خوزستان (اهواز) و آزمايش گلخانه اي در سال 1383 در تهران انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل علف كش فنوكساپروپ پي اتيل در سه سطح شامل : سه فرمولاسيون فنوكساپروپ پي اتيل شركت گل سم، شركت گياه و شركت بيسترفلد (آلمان) و مقدار مصرفي اين علف كش ها شامل 0.4 ، 0.8، 1.2 و 1.8 ليتر ماده تجارتي در هكتار بود. واکنش به مقدار براي درصد کاهش تراکم و وزن خشك علف هاي هرز به سه فرمولاسيون برازش داده شد. در استان خوزستان علف هاي هرز يولاف وحشي (.Avena ludoviciana Dur)، خوني واش (.Phalaris minor Retz)، و چچم (.Lolium perene L )، در استان گلستان خوني واش و در آزمايش گلخانه اي يولاف وحشي مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج اين پژوهش نشان داد که فرمولاسيون علف کش فنوكساپروپ پي اتيل شركت بيسترفلد از نظر کاهش تراکم علف هاي هرز باريک برگ تفاوت چنداني با فرمولاسيون شرکت گياه نداشت ولي کارايي بهتري نسبت به فرمولاسيون شرکت گل سم داشت. سه فرمولاسيون فنوكساپروپ پي اتيل شركت گل سم، شركت گياه و شركت بيسترفلد از نظر کاهش وزن خشک بجز در آزمايش گلخانه اي تفاوت چنداني با هم نداشتند. در کل مقدار توصيه شده هر سه فرمولاسيون فنوكساپروپ پي اتيل شركت گل سم، شركت گياه و شركت بيسترفلد به منظور کنترل کليه علف هاي هرز باريك برگ، مناسب نيست و مي بايست مقدار مصرفي را افزايش داد و يا از علف کش هاي جايگزين مانند کلودينافوپ پروپارژيل استفاده کرد.

 نسخه قابل چاپ

به منظور مقايسه آزمون هاي تراوش پتاسيم و هدايت الکتريکي براي ارزيابي بنيه بذر يونجه، بذر چهار رقم يونجه همداني، يزدي، مائوپا و قره يونجه به مدت صفر، 2، 3 و 4 روز در شرايط پيري زودرس با حرارت 41 درجه سانتيگراد و رطوبت نسبي 100% ، قرار گرفتند. سپس درصد جوانه زني بذور و طول گياهچه در آزمون استاندارد جوانه زني اندازه گيري گرديد. آنگاه مقدار هدايت الكتريكي و پتاسيم بعد از قرار دادن يك گرم از بذر هر يك از ارقام در تيمارهاي مختلف پيري بعد از 60، 90 و 120 دقيقه قرارگرفتن در 50 ميلي ليتر آب مقطر اندازه گيري و با نتايج حاصل از درصد جوانه زني و طول گياهچه مقايسه شد. نتايج آزمايش نشان داد كه هر يك از تيمارهاي پيري مورد استفاده در اين آزمون مي تواند براي تشخيص تفاوت ها در بنيه بذر ارقام مختلف يونجه به كار رود. همچنين آزمون تراوش پتاسيم به خوبي آزمون هدايت الكتريكي در زمان هاي آبگيري مورد آزمايش مي تواند براي رتبه بندي بنيه بذر يونجه استفاده شود. بر اساس نتايج 60 دقيقه آبگيري بذر براي انجام آزمون هاي فوق كفايت مي كند. در صورتي كه نتايج اين آزمايش با نتايج آزمايشات مزرعه مطابقت داشته باشد دو آزمون هدايت الكتريكي و تراوش پتاسيم بعد از 60 دقيقه خيساندن بذر، سريع ترين روش براي ارزيابي قوه ناميه و بنيه بذر يونجه خواهند بود.

 نسخه قابل چاپ

به منظور مطالعه اثر تنش خشکي انتهاي فصل رشد بر عملکرد و اجزاي عملکرد دانه و روغن سه رقم گلرنگ زراعي (.Carthamus tinctorius L) در شرايط آبياري با آب شور آزمايشي در بهار و تابستان سالهاي 1382 و 1383 به صورت کرتهاي خرد شده و در قالب طرح بلوکهاي کامل تصادفي با چهار تکرار در مزرعه تحقيقات شوري، قطب علمي گياهان ويژه دانشگاه فردوسي مشهد واقع در مزرعه نمونه آستان قدس رضوي اجرا شد. تيمارهاي آزمايش شامل آبياري کامل، تنش متوسط خشکي ( قطع آبياري در مرحله گلدهي) و تنش شديد خشکي (قطع آبياري در مرحله تشکيل طبقها)) به عنوان کرت اصلي و ارقام گلرنگ مورد بررسي اصفهان، اراک و KH به عنوان کرت فرعي بودند. نتايج حاصل نشان داد که تنش شديد خشکي باعث کاهش معني دار ارتفاع بوته، تعداد طبق دربوته، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملکرد، درصد روغن و ميزان کلروفيل برگ شد. در بين ارقام نيز در هر دوسال اجراي آزمايش بيشترين عملکرد دانه و روغن مربوط به رقم KH و کمترين مقدار عملکرد دانه و روغن مربوط به رقم اصفهان بود. بر اساس نتايج اين آزمايش، در شرايط بدون تنش رقم اراک نسبت به دو رقم ديگر برتري داشت درحاليکه رقم KH براي کاشت در شرايط تنش خشکي گزينه بهتري مي باشد. هم چنين در شرائط اين آزمايش تمامي ارقام گلرنگ رشد و نمو طبيعي از خود نشان داده و در مقايسه با متوسط عملکرد گلرنگ در کشور عملکرد بيشتري داشتند.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي اثرات نظام هاي پرنهاده و تك كشتي و استفاده وسيع از ارقام پرمحصول بر پايداري نظام هاي كشاورزي، تنوع زيستي محصولات باغي و سبزي و صيفي مورد مطالعه قرار گرفت. براي اين ارزيابي، داده هاي مربوط به اين محصولات از سطح كشور جمع آوري گرديد. نتايج اين بررسي نشان داد كه محصولات باغي، سبزي و صيفي متنوعي در نواحي مختلف كشور توليد مي شوند، به طوري كه تعداد گونه هاي مورد كشت در مورد اين محصولات قابل توجه است. شاخص تنوع شانون، تنوع اين محصولات را متناسب با غناي گونه اي آنها نشان نمي دهد، كه اين موضوع عمدتا ناشي از عدم توزيع يكنواخت سطوح زير كشت بين محصولات مختلف و احتمالا وجود سيستم هاي تك كشتي است. به طور كلي شاخص تنوع گونه اي محصولات باغي، سبزي و صيفي استان هاي مختلف كشور مطلوب به نظر مي رسد.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي اثر سطوح مختلف تنش خشكي و برگزدايي بر برخي خصوصيات كمي 4 گونه دارويي آويشن شيرازي، كاكوتي، آويشن باغي و كلپوره، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد به اجرا درآمد. فاكتورهاي مورد آزمايش شامل تنش خشكي در 4 سطح (0.3-،‌ 5-، 10- و 15- بار) و تنش برگزدايي در 3 سطح (0، 25 و 50 درصد برگزدايي) بود. براي اعمال سطوح خشكي ابتدا با استفاده از صفحات فشاري، درصد رطوبت خاك در پتانسيل هاي مختلف آب تعيين شد و سپس گلدانها روزانه توزين و ميزان آب از دست رفته به آن اضافه گرديد. صفات مورد مطالعه در اين آزمايش عبارت بودند از: عدد كلروفيل متر، مقاومت روزنه اي، درجه حرارت كانوپي، نسبت برگ به ساقه، وزن مخصوص برگ، درصد برگهاي خشك (در دو گياه آويشن شيرازي و كلپوره) و روند تغييرات نسبت وزن خشك ريشه به اندامهاي هوايي. نتايج نشان داد كه تنش خشكي، عدد كلروفيل متر را در گونه كاكوتي،‌وزن ويژه برگ را در دو گونه آويشن باغي و كاكوتي، درجه حرارت كانوپي را در آويشن باغي و كلپوره و درصد برگهاي خشك را در آويشن شيرازي و كلپوره به طور معني داري افزايش داد. تنش برگزدايي نيز عدد كلروفيل متر را در سه گونه آويشن شيرازي، كاكوتي و كلپوره، وزن ويژه برگ را در سه گونه آويشن شيرازي، آويشن باغي و كاكوتي و نسبت وزن خشك برگ به ساقه را در آويشن شيرازي كاهش داد. همبستگي معني دار و منفي بين نسبت وزن خشك برگ به ساقه و سطوح مختلف خشكي در هر 4 گونه مشاهده شد. با افزايش سطوح برگزدايي روند تغييرات نسبت وزن خشك ريشه به اندامهاي هوايي در آويشن شيرازي و باغي نزولي و در كلپوره و كاكوتي صعودي بود. همچنين نسبت وزن خشك ريشه به اندامهاي هوايي همبستگي معني دار و مثبتي با سطوح مختلف خشكي نشان داد. به طور كلي در مقايسه 4 گونه گياه دارويي مورد بررسي، كاكوتي مقاوم ترين و كلپوره حساسترين گونه به تنش ها بود.

 نسخه قابل چاپ

به منظور تعيين اثرات رقابتي علف هرز خردل وحشي روي گندم پاييزه، آزمايشي به صورت سري افزايشي در سال زراعي 80-1379 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد اجرا شد. آزمايش داراي سه فاكتور شامل مقدار بذر گندم در سه سطح (175، 215 و 255 كيلوگرم در هكتار)، مقدار كود نيتروژن در دو سطح مطلوب گندم (150 كيلوگرم نيتروژن در هكتار) و فراتر از آن (225 كيلوگرم نيتروژن در هكتار) و دامنه اي از تراكم هاي خردل وحشي بود. براي توصيف رابطه عملكرد - تراكم علف هرز از معادلات هذلولي استفاده شد. افزايش تراكم خردل وحشي تاثير منفي مجانب داري روي عملكرد بيولوژيك و عملكرد دانه گندم داشت. در سطح مطلوب نيتروژن، افزايش مقدار بذر گندم سبب كاهش 51 درصدي حداكثر تلفات بيوماس شد. افزايش نيتروژن فراتر از حد مطلوب گندم سبب افزايش حداكثر تلفات عملكرد از 42.1 درصد به 50.4 درصد شد. با افزايش مقدار بذر گندم از 175 به 255 كيلوگرم در هكتار، حداكثر كاهش تعداد پنجه منتسب به تراكم هاي بالاي خردل وحشي به ميزان 54 درصد كاهش يافت. كاهش تعداد پنجه هاي بارور، بيشتر در سطح بالاي نيتروژن حادث شد، به طوري كه كاهش تعداد پنجه بارور نسبت به شاهد در سطح مطلوب نيتروژن 18 درصد، در حالي كه در سطح بالاي نيتروژن به 30 درصد افزايش يافت. رقابت خردل وحشي به طور متوسط سبب كاهش 30 درصدي تعداد دانه در سنبله گندم در مقايسه با شاهد عاري از علف هرز شد. نتايج نشان داد كه وزن هزار دانه گندم بيش از اينكه تحت تاثير تراكم هاي گياهي قرار گيرد، تحت تاثير ميزان نيتروژن قرار گرفته بود. ظاهرا خردل وحشي در رقابت با گندم توانايي بيشتري در استفاده از نيتروژن دارد و از اين طريق برتري رقابتي كسب مي كند.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي اثر تنش رطوبتي در مراحل مختلف رشد گندم زمستانه رقم C-73-5 و اثر آن بر عملكرد، آزمايشي در منطقه مشهد با ارتفاع 985 متر از سطح دريا در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي شامل هفت تيمار در سه تكرار اجرا شد. تيمارهاي‌ آزمايش عبارت بودند از: T₁: آبياري بدون تنش رطوبتي درطول دوه رشد (تيمار شاهد)، T₂: آبياري با قطع آب در مرحله جوانه زني و رشد سبزينه اي، T₃: آبياري با قطع آب در مرحله پنجه زني، T₄: آبياري با قطع آب در مرحله ساقه دهي، T₅: آبياري با قطع آب در مرحله خوشه دهي، T₆: آبياري با قطع آب در مرحله دانه بندي و T₇: آبياري با قطع آب در مرحله رسيدن دانه. آبياري در تمام تيمارها به صورت كرتي بود. در طول آزمايش رطوبت خاك توسط نوترون متر اندازه گيري شد و سپس مقدار تبخير - تعرق توسط روش بيلان آبي تعيين گرديد. مقدار ناچيز باران در طي آزمايش تيمارهاي تحت تنش را مختل نكرد. نتايج به دست آمده نشان داد كه پروفيل رطوبتي خاك در زمان هايي كه تيمار بخصوصي تحت تنش رطوبتي قرار گرفته بود، به طور محسوسي از پروفيل ساير تيمارها خشك تر بود. در هر زمان خاص، نفوذ عمقي توسط روش هاي عددي از پروفيل رطوبتي در دو مقطع زماني در انتهاي منقطه توسعه ريشه محاسبه گرديد. در برخي از مواقع كه گياه تحت تنش قرار داشت، نفوذ عمقي منفي به دست آمد كه بيانگر استخراج آب از اعماق پايين تر ريشه بود. پس از برداشت محصول و تعيين مقدار دانه توليد شده، ضرايب حساسيت گياه به تنش رطوبتي محاسبه گرديد. ضرايب حساسيت به دست آمده مشخص ساخت كه مرحله خوشه دهي حساس ترين مرحله رشد به كم آبي مي باشد. چنين نتيجه اي توسط ساير محققين نيز تاييد شده است. با اين وجود مقادير ضرايب حساسيت به دست آمده اختلافاتي را با مقادير گزارش شده در منابع نشان مي دهد. احتمالا رقم و واريته گندم مورد آزمايش، شدت تنش و برخي عوامل ناشناخته ممكن است اين اختلافات راتوجيه كنند. تحليل هاي آماري در اين پژوهش نشان داد كه تنش در مرحله خوشه دهي، پنجه زني و ساقه دهي بيشترين تاثير را به ترتيب بر عملكرد، شاخص سطح برگ و ارتفاع گياه دارد. همچنين با بررسي مقايسه ميانگين ها مشاهده شد كه تنش در مرحله خوشه دهي از طريق كاهش تعداد سنبله بيش از وزن دانه و تعداد دانه در سنبله بر عملكرد تاثير دارد. مدل هايي نيز به منظور برآورد عملكرد در واحد سطح و عملكرد در واحد آب مصرفي به دست آمد. نتايج نشان داد كه مدل هاي برآورد عملكرد در واحد آب به طور كلي از ضرايب همبستگي پايين تري نسبت به مدل هاي برآورد عملكرد در واحد سطح برخوردارند.

 نسخه قابل چاپ