مقالات منابع طبیعی

برنامه ريزي منطقه اي در ايران از سابقه اي طولاني برخوردار است. عليرغم اين سابقه بيش از 50 ساله، برنامه هاي منطقه اي كمتر به مرحله اجرا رسيده اند. اين برنامه ها، اكثرا اهدافي مانند؛ رفع محروميت هاي منطقه اي، توسعه جامع مناطق عقب مانده و در نهايت برقراري عدالت اجتماعي بين مناطق محروم و برخوردار را تعقيب مي كنند و از اين جهت ارزيابي نقاط ضعف و قوت آنها از اهميت ويژه اي برخوردار است. انتخاب برنامه توسعه منطقه زاگرس مركزي به عنوان موضوع مورد ارزيابي؛ اولا به دليل اهميت وجودي برنامه هاي منطقه اي در كشور پهناوري مانند ايران و ثانيا ضرورت بررسي و بازنگري مستمر در اهداف و روش هاي برنامه هاي تدوين شده مي باشد. اين تحقيق سعي دارد برنامه مذكور را از سه جنبه؛ ميزان انطباق با مباني علمي، ميزان تحقق در مقايسه هاي تدوين شده مي باشد. اين تحقيق سعي دارد برنامه مذكور را از سه جنبه؛ ميزان انطباق با مباني علمي، ميزان تحقق در مقايسه با اهداف اوليه، و همچنين ميزان اجرائي و عملياتي بودن، بررسي و ارزيابي نمايد. براي اين كار، فرآيند مورد استفاده در طرح شاهد با يك فرآيند علمي مورد بررسي و مقايسه شكلي و محتوايي قرار گرفت. در مقايسه شكلي از الگوي فرآيند 7 مرحله اي حاصل از با يك فرآيند علمي مورد بررسي و مقايسه شكلي و محتوايي قرار گرفت. در مقايسه شكلي از الگوي فرآيند 7 مرحله اي حاصل از تلفيق نظريات (18) Hall (17) Friedman استفاده شد. براي مقايسه محتوايي از روش ارزيابي هيل (9) يا ماتريس درجه حصول به اهداف (G.A.M) استفاده گرديد. به اين ترتيب كه اهداف و انتظارات اوليه از طرح با نتايج حاصل از مطالعات مقايسه و پس انطباق و سنجش هرمرحله از طرح هدف با الگوي علمي متناظر آن با استفاده از طيف سنجش لايكرت (10(، از نظر كمي و كيفي مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج تحقيق نشان داد كه: از نظر سه مؤلفه مورد بررسي يعني؛ انطباق با مباني علمي، دستيابي به اهداف اوليه و اجرائي بودن، طرح پيشنهادي به ترتيب: 33% ، 54% و 23% انتظارات اوليه را برآورده نموده كه با توجه به معيارهاي كيفي به ترتيب: ضعيف، نسبتا خوب و ضعيف ارزيابي مي گردد. به عنوان يك برآورد كلي؛ نقاط ضعف اصلي در طرح ارائه شده اولا: نداشتن يك استراتژي مشخص منطبق با مباني ارزشي به عنوان اهداف بالاسري و ثانيا؛ عدم دستيابي به يك برنامه نهائي به عنوان طرح اجرائي و در نتيجه عدم ارائه يك برنامه عملياتي مشخص مي باشد.

 نسخه قابل چاپ

يك سيل بند خاكي كه جهت حفاظت زمين هاي كنار رودخانه احداث گرديده و به مدت طولاني تركهايي در روي آن ايجاد شده بود، مورد بررسي واقع گرديد. حفاريها، آزمايشات صحرايي و آزمايشگاهي براي به دست آوردن تغيير مكانها و خصوصيات مكانيكي خاك بدنه و پي آن انجام شد. نتايج بررسي ها نشان داد كه به دليل وجود فشاربر كنش در لايه ماسه اي زيرين كه ارتباط مستقيم با سطح آب رودخانه دارد مكانيزم گسيختگي خاصي به وجود مي آيد كه متفاوت از حالتهاي عادي مي باشد در اثر اين پديده خاك نرم واقع در كنار بندفشرده شده و كاهش طول مي دهد و به تبع آن در روي سيل بند خاكي ترك ايجاد مي شود.

 نسخه قابل چاپ

اين تحقيق در چهار مرحله انجام گرديد، مرحله جمع آوري اطلاعات و سوابق، مرحله نمونه برداري صحرايي، مرحله آزمايشات خاك شناسي و مرحله تجزيه و تحليل نتايج، و نتيجه گيري، در مرحله اول اطلاعات مختلف جنگل شناسي، هواشناسي، زمين شناسي، خاك شناسي، پستي و بلندي و هيدرولوژي منطقه مورد مطالعه جمع آوري شدند. در اين آزمايش سه سري از جنگل حوزه آبخيز گلندرود واقع در شهرستان نور مازندران را كه داراي توده هاي خالص تري از بلوط بلند مازو بودند انتخاب شدند. در هر سري شش پلات به مساحت 20 آر پياده شد و در مركز آن يك پروفيل خاك شناسي حفر گرديد، ضمن تشريح آن از نظر صفات ظاهري و فعاليت حياتي (موجودات زنده و ريشه دواني)، نمونه برداري از هر افق براي انجام آزمايشات فيزيكي و شيميايي خاك به عمل آمد. به علاوه 30 درخت بلوط بلند مازو از نظر ارتفاع غالب انتخاب گرديدند و ضمن اندازه گيري قطر آنها، از گياهان همراه نيزنمونه برداري گرديد. نمونه هاي خاك و گياه جهت انجام آزمايش و شناسايي به آزمايشگاه منتقل شده است. تجزيه فيزيكي خاك شامل اندازه گيري دانه بندي و رنگ خاك، و تجزيه شيميايي خاكها شامل اسيديته، ازت كل، پتاسيم، فسفر، كلسيم، منيزيم، درصد مواد آلي، هدايت الكتريكي بود. نتايج بدست آمده از اين تحقيق نشان داد كه كه بلوط بلند مازو در سه سري جنگل گلندرود روي شش خاك رشد ميكند عبارتند از: Typic haplumbrepts, Typic udorthents, Mollic hapludalfs, Typic udisamments, Lithic udorthents Typic Rendolls  از مقايسه رابطه ميانگين قطر و ارتفاع و با تفكيك رويشگاه از نظر ارتفاع (طبقه ارتفاعي كمتر از 500 متر، 500 تا 1000 متر، و بيش از 1000 متر) حاكي از حداكثر ميانگين قطر و ارتفاع بلوط بلند مازو در ارتفاع بالاتر از 1000متر از دو ارتفاع ديگر مي باشد. بررسي دو مشخصه قطر و ارتفاع مي باشد. بررسي و مقايسه قطر برابر سينه و ارتفاع نسبت به تيپ هاي مختلف خاك نيز نشان دهنده تاثير تيپ هاي مختلف خاك بر ميانگين دو مشخصه قطر و ارتفاع مي باشد. بيشترين ميانگين قطر و ارتفاع در خاك هايTypic udorthents مشاهده مي گردد.

 نسخه قابل چاپ

در اين بررسي تعدادي از تركيبات مهم گياهي مانند تاننها، فلاونوئيدها، آنتراكينونها، كارتنوئيدها، پورفيرينها و بتالانينها مورد بررسي قرار گرفتند، سپس براساس حضور اين تركيبات رنگده 130 نمونه گياهي از 99 گونه گياهي جمع آوري و در شرايط بهينه خشك گرديدند. از روش رنگرزي الياف همزمان الياف طبيعي با پودر يا جوشانده اندام گياه، در حضور دندانه طبيعي در محيط اسيدي بهره گرفته شد، پس از پايان رنگرزي الياف در سايه خشك و پايداري الياف در برابر شستشو با آب معمولي، محيط بازي و اسيدي در دماي 50 درجه سانتيگراد به مدت يكساعت مورد بررسي قرار گرفت، پايداري الياف در برابر نور براساس استاندارد ISO-150-B01:1989E) انجام شد. نتايج نشان داد از 1040 طيف حاصله از گياهان مورد بررسي تمامي طيف ها در برابر شستشو پايداري بسيار خوبي داشتند. باتوجه به پايداري نوري الياف در حدود 83% طيف هاي حاصله در اين پژوهش را مي توان در صنايع فرش بافي مورد استفاده قرار داد، مجموع ثبات رنگهاي حاصله بر روي الياف ابريشمي نسبت به الياف پشمي بيشتر بود، با ثبات ترين طيفها با گياهان حاوي تانن و آنتراكينون بخصوص در حضور حاصله برروي الياف ابريشمي نسبت به الياف پشمي بيشتر بود، فلاونوئيد، پورفيرين و كارتنوئيد رنگدهي چنداني نداشتند و در حضور دندانه سولفات مس و آهن ثبات بهتري نسبت به دندانه سولفات آلومينيوم و دي كرومات پتاسيم داشتند و بي ثبات ترين طيفها با گياهان حاوي بتالانين حاصل شد، جلاي رنگهاي حاصله و يكنواختي رنگ الياف با جوشانده اندام گياهي محسوس تر از پودر گياه رنگده بود.

 نسخه قابل چاپ

اين پژوهش به منظور بررسي تغييرات كمي و كيفي آنزيمهاي پراكسيداز و آلفا- آميلاز گونه راش (Fagus orientalis Lipsky) در مراحل مختلف رويشي انجام پذيرفت. اين گونه در يك توده طبيعي بر حسب سرشت نوري خود در طي رويشي (شاخص روشنايي)، داراي كلاسه هاي موقعيت تاجي متفاوت است. بدين منظور در هر كلاسه تاجي، از شاخه هاي يك تا چهار ساله تعدادي پايه به صورت تصادفي در اواخر فصل زمستان، نمونه برداري انجام گرديد. اندازه گيري فعاليت كمي آنزيم پراكسيداز با اسپكتروفتومتر و مطالعه كيفي آنزيمهاي پراكسيداز و آلفا- آميلاز با الكتروفورز به روش PAGE (پلي اكريل آميد ژل الكتروفورز) صورت گرفت. به طور كلي نتايج حاكي از وجود يك نقطه عطف در نياز نوري بين مرحله خال (30-25 سالگي) به تيرك- تير (50-45 سالگي) است و مي توان گفت كه پايه هاي راش در مراحل جواني تقريبا سايه پسندتر و از مرحله نزديك بلوغ به بعد نور پسندتر هستند.

 نسخه قابل چاپ

اين پژوهش با اتكا به مشاهدات آزمايشگاهي و روش هاي تحليل رايانه اي به مدل سازي رياضي براي تشخيص هيدروليك جريان عبوري از روي/ درون بند توري سنگي با مخزن انباشته از رسوب هاي ريزدانه پرداخته است. وجود اين رسوب سبب مي شود تا نفوذ جريان از نماي بالادست بند بسيار ناچيز گردد و تمامي جريان از روي بند سرريز نمايد. جريان گذرنده از روي بند به عنوان يك جريان متغير مكاني مدل شده و مكان يابي مقطع كنترل بر روي بند با استفاده از روش Hinds امكان يافته است. در درون محيط متخلخل درشت دانه بند، جريان غيرخطي برقرار مي باشد. اين جريان با تركيب معادلات پيوستگي و فورش هايمر مدل سازي شده است. مدل براي مثالي از يك بند توري سنگي با نماي آببند بالادست، يعني مخزن پر از رسوب، اجرا شده است و نتايج حاصل از آن، ارتفاع پيزومتريك جريان و مقادير سرعت ظاهري جريان در هر نقطه (گره) از بدنه متخلخل و نيز پروفيل سطح آب را به دست مي دهد. براي تاييد يافته هاي تحقيق، آزمايش برروي مدل فيزيكي بندتوري سنگي انجام شده است. يافته هاي آزمايشگاهي نشان داده اند كه نفوذ جريان در تاج بند، شرايط خاصي را براي افت انرژي و نيز براي توزيع فشار برروي تاج بند بوجود مي آورد

 نسخه قابل چاپ

سطح مراتع ايران 90 ميليون هكتار و تعداد دام را 133 ميليون واحد دامي گزارش شده است. سازمانهاي مسئول و همچنين كارشناسان عقيده دارند كه در اثر چراي بي رويه، مراتع كشور سير قهقرائي دارند. تخريب مراتع، نتايج منفي متعددي دارد كه از آن جمله مي توان به هدر رفتن منابع آب و خاك و ايجاد سيل و رسوب گذاري اشاره كرد. براي بررسي اثر چراي بي رويه در شيب هاي مختلف بر توليد رواناب و فرسايش يك طرح تحقيقاتي در منطقه فيروزكوه كه از عرصه هاي مهم دامداري كشور است انجام گرفت. به اين منظور در قالب طرحهاي بلوكي تصادفي بر روي 3 شيب 10،20 و 30 درصد 18 كرت به ابعاد 10×2‍ متر احداث شد و دو تيمار چراي متعادل و چراي بيش از ظرفيت در سه تكرار به آنها اعمال گرديد. روانآب و تلفات خاك كرتها به مدت دو سال در 6 دوره اندازه گيري شد. بررسي نتايج نشان داد كه حداكثر تلفات خاك به تيمار چراي بيش از ظرفيت در شيب 30 درصد و حداقل نيز به تيمار متعادل در شيب 20 درصد مربوط است. نتايج تجزيه واريانس حاكي از معني دار بودن اثر شيب و مديريت چرا بر توليد رواناب و تلفات خاك در طولاني مدت مي باشد.

 نسخه قابل چاپ

استفاده از آبگيرهاي جانبي يكي از روشهاي معمولي در آبگيري از رودخانه ها مي باشد. در نواحي خشك و نيمه خشك كه جريان سيلاب حاوي رسوبات زيادي مي باشد. بخشي از رسوبات همراه جريان وارد كانال آبگير شده و در قسمتهاي مختلف كانال از جمله در ناحيه گردابي ورودي كانال آبگير كه معروف به ناحيه جدايي جريان مي باشد، ترسيب مي كند. رسوب گذاري در ناحيه گردابي، ظرفيت انتقال كانال را كاهش مي دهد. از اين رو شناخت ابعاد ناحيه گردابي در ورودي كانال آبگير از اهميت زيادي برخوردار مي باشد، عوامل مختلفي در شكل گيري و ابعاد ناحيه گردابي تاثير دارند كه نسبت دبي آبگيري و زاويه آبگير از جمله اين عوامل مي باشد. در اين پژوهش پس از انجام آناليز ابعادي، آزمايشها براي چهار زاويه آبگيري 75،60،45 و 90 درجه انجام شده است. در تمامي آزمايشها شيب كف و عرض كانال آبگير و كانال اصلي ثابت بود. پس از انجام آزمايشهاي مقدماتي و كنترلي، در هر زاويه آبگيري تعداد 10 آزمايش با تغيير دبي جريان و در مجموع تعداد 40 آزمايش انجام شد. در هر آزمايش مقادير سرعت و جهت جريان در ورودي كانال آبگير اندازه گيري و الگوي رسوب گذاري در داخل كانال آبگير با استفاده از اطلاعات توپوگرافي تعيين گرديد. نتايج آزمايشها نشان داد كه ابعاد ناحيه گردابي در ورودي كانال آبگير به نسبت دبي آبگيري و زاويه كانال آبگير با كانال اصلي بستگي دارد. با افزايش نسبت دبي آبگيري طول و عرض ناحيه جدايي جريان كاهش مي يابد. با كاهش زاويه آبگير، طول ناحيه گردابي افزايش و عرض آن كاهش مي يابد. با به كار بردن نتايج به دست آمده روابطي براي محاسبه طول و عرض ناحيه گردابي استخراج گرديده است. مقايسه اين روابط با مشاهدات آزمايشگاهي و كارهاي محققين قبلي نشان مي دهد كه اين روابط از دقت خوبي برخوردار هستند.

 نسخه قابل چاپ

منطقه باغ شاد بخشي از پارك ملي خجير به مساحت 2310 هكتار است كه در فاصله 22 كيلومتري شرق تهران در جنوب جاده هراز قرار دارد. از نظر موقعيت جغرافيايي در°35 '39 "33 و°35 '36 "41 عرض شمالي و"29 '40 °51 و "52 '46 °51  طول شرقي قرار داد. در منطقه باغ شاد 136 گونه گياهي جمع آوري شد كه اين تعداد گونه ها به 36 تيره (2 تيره بازدانه، 32 تيره دولپه اي و 2 تيره تك لپه اي) و 104 جنس تعلق دارند. از ميان گونه هاي تشخيص داده شده، 26 گونه (19.12 درصد) انحصاري ايران هستند.Asteraceae  با 19.2 درصد، Papilionaceae با 13.21 درصد و Lamiaccae با 9.56 درصد مهمترين تيرههاي گياهان منطقه هستند. بررسي شكل زيستي گياهان به روش رانكارير نشان داد كه همي كريپتوفيتها با 50.74 درصد (69 گونه) فراوان ترين شكل زيستي هستند. درصد بالاي همي كريپتوفيتها نشانگر اقليم سرد و كوهستاني منطقه است. شكل هاي زيستي تروفيت با 20.59 درصد و كامفيت با 15.44 درصد در درجه بعدي اهميت قرار دارند. بررسي پراكنش جغرافيايي گياهان منطقه نشان ميدهد كه 85.29 درصد گونه ها (116 گونه) به ناحيه رويشي ايران توراني تعلق دارند. ساير گونه ها علاوه بر ناحيه رويشي ايران توراني در نواحي رويشي ديگر نيز پراكنش دارند. حضور درصد بالاي عناصر ايران توراني مبين تعلق اين منطقه به ناحيه ايران توراني است.

 نسخه قابل چاپ

منطقه ورامين با وسعت تقريبي 2160 كليومتر مربع در جنوب شرقي سلسله جبال البرز واقع شده و شامل دشتهاي محدوده و تپه ماهورهاي متعدد مي باشد. ارتفاع آن از سطح درياي آزاد حدود 1000 متر است. ميزان متوسط بارندگي سالانه آن 171.3 ميليمتر مي باشد. بررسي به عمل آمده از فلور منطقه نشان داد كه در منطقه مورد مطالعه 35 خانواده، 161 جنس و 202 گونه وجود دارد. بزرگترين خانواده از لحاظ تعداد گونه ها Asteraceae با 38 گونه، 18.81 درصد،Chenopodiacea  گونه، 16.83 درصد، Poaceae 21گونه، 10.4 درصد و Brassicaceae  15گونه، 7.42 درصد است. از نظر شكل زيستي، 57.43 درصد گونه ها تروفيت، 26.24 درصد همي كرپيتوفيت، 6.43 درصد كامفيت، 4.59 درصد فانروفيت، و 4.95 درصد كريپتوفيت هستند. از نظر عناصر رويشي منطقه 45.13 درصد عنصر ايران- توراني، 14.36 درصد عنصر جهاني، 12.82 درصد عنصر ايران توراني و مديترانه اي، 12.82 درصد عنصر ايران- توراني و صحرا- سندي، 7.69 درصد عنصر ايران- توراني و مديترانه اي و اروپا- سيبري، 3.08 درصد عنصر ايران- توراني و اروپا- سيبري، 3.08 درصد عنصر ايراني- توراني، صحرا- سندي و مديترانه اي و 1.02 درصد عنصر ايران- توراني، صحرا- سندي و اروپا- سيبري مي باشد.

 نسخه قابل چاپ

ويژگي هندسي آبخيزها به لحاظ تاثير آنها بر رفتار هيدرولوژيكي آن، در مطالعات و برآوردهاي سيلاب مورد توجه است. اين ويژگي ها در حوزه هاي فاقد آمار مهمترين نقش را در برآوردهاي هيدرولوژي دارند. گستردگي و تنوع آبخيزهاي كشور به لحاظ شرايط اقليمي، پوشش گياهي، خاك و زمين شناسي و عدم امكان تجهيز همه آنها به ايستگاههاي اندازه گيري آمار جريان، پيش بيني راه كارهايي براي برآوردهاي هيدرولوژي در حوضه هاي فاقد آمار به كمك آمار حوضه هاي داراي ايستگاه را اجتناب ناپذير مي سازد. يكي از روشهايي كه مي توان آمار جريان را به ساير حوضه ها تعميم داد، تعيين همگني حوضه هاي آبخيز مي باشد. براي انجام اين پژوهش 40 حوضه آبخيز واقع در البرز شمالي به وسعت 35000 كيلومتر مربع از آستارا در غرب منطقه تا نكا در شرق انتخاب شده است. در اين پژوهش پارامترهاي ژئومورفولوژي نظير مساحت، محيط، طول و شيب آبراهه اصلي، طول حوزه، شيب حوضه، زمان تمركز، ضريب شكل متغيرهاي بارش متوسط سالانه و درصد پوشش جنگلي استخراج شدند. پس از اندازه گيري و محاسبه ويژگيهاي هندسي حوضه ها، آمار دبي حداكثر لحظه اي براي يك دوره 25 ساله يعني از سال آبي 49-48 تا سال 75-74 استخراج و آمارهاي ناقص تكميل گرديدند. مقادير دبي با لوگ نرمال سه پارامتره، كه بهترين برازش براي منطقه مورد مطالعه را داشته است برازش داده شده و دبي هاي با دوره بازگشتهاي 2 تا 1000 ساله استخراج شدند. پس از آن حوضه هاي آبخيز مورد مطالع، با استفاده از آناليز خوشه اي به 4 گروه همگن تقسيم- و سپس به كمك پارامترهاي ژئومورفولوژي و ايجاد رابطه همبستگي بين آنها و دبي حداكثر لحظه اي براي هر دوره بازگشت و براي هر منطقه همگن، روابط منطقه اي ارائه شده است. نتايج به دست آمده حاكي از آن است كه براي تعيين همگني با اين روش نياز به اندازه گيري تعداد زيادي از پارامترهاي هندسي نيست. در اين منطقه پارامترهاي مساحت، ارتفاع متوسط، شيب رودخانه، درصد پوشش جنگل، تراكم زهكشي و بارش متوسط ساليانه نقش تعيين كننده داشته و متغير مساحت عامل اصلي در تعيين همگني بوده است.

 نسخه قابل چاپ

امروزه كاربرد كودهاي دامي به علل مختلف از رواج چنداني برخوردار نيست و عمده نياز غذايي گياهان از طريق كودهاي شيميايي تامين مي شود. رويكرد روزافزون به استفاده از گياهان دارويي، انجام تحقيقات گسترده بر روي آنها در جهت توسعه كشاورزي پايدار را ضروري مي سازد. هدف از اين تحقيق بررسي تاثير مقادير مختلف كودهاي شيميايي نيتروژن و فسفر در 4 سطح (سيستم تغذيه شيميايي)، كود دامي در 3 سطح (سيستم تغذيه ارگانيك)، تلفيقي از كودهاي شيميايي و دامي در 4 سطح (سيستم تغذيه تلفيقي) در مقايسه با شاهد  )بدون كود) بر خواص فيزيكي، شيميايي، جذب عناصر غذايي توسط گياه دارويي زنيان Carum copticum  و عملكرد آن مي باشد. اين آزمايش به صورت طرح بلوكهاي كامل تصادفي در 3 تكرار و در شرايط آب و هوايي قزوين اجرا گرديد. با افزايش كود دامي و حذف تدريجي كودهاي شيميايي وضعيت خاك نيز بهبود يافت. به طوري كه با به كارگيري 30 تن كود دامي به تنهايي و يا 35 تن كود دامي به همراه حداقل مقدار كودهاي شيميايي بيشترين مقدار نيتروژن، كربن آلي، درصد خلل و فرج و همچنين كمترين وزن مخصوص ظاهري خاك مشاهده شد. غلظت و جذب عناصر غذايي نيتروژن، فسفر، كلسيم و منيزيم اندام هوايي گياه در تيمارهاي مختلف كود داراي تفاوت معني دار بود. در صورتي كه جذب و غلظت پتاسيم و سديم در اين اندامها تفاوت معني داري نشان نداد. از نظر عملكرد دانه به كارگيري مقادير زياد كودهاي شيميايي (120 كيلوگرم نيتروژن و 80 كيلوگرم فسفر در هكتار) مزيت چنداني بر كاربرد 30 تن كود دامي در هكتار نداشت. در حاليكه بيشترين عملكرد دانه زنيان در سيستم تغذيه تلفيقي به دست آمد.

 نسخه قابل چاپ

فعاليت شكارگري لارو و حشره كامل كفشدوزك Oenopia conglobata به عنوان شكارگر فعال آفات راسته جوربالان از روي درختان مثمره، غير مثمره و گياهان زراعي از اكثر نقاط ايران گزارش شده است. به منظور بررسي بيولوژي كفشدوزك مذكور روي شته صنوبر Chaitophorus leucomelas در شرايط آزمايشگاهي، مراحل مختلف رشدي حاصل از اولين نسل پرورش يافته در آزمايشگاه انتخاب و به طور انفرادي در داخل ظروف پتري در اتاقك رشد نگهداري شدند. به طور روزانه زمان تفريخ تخمها و طول دوره رشد و نمو هر يك از مراحل مختلف رشد مورد بازديد قرار گرفت. همچنين تعداد 6 جفت كفشدوزك براي تعيين ميزان تغذيه از شته مذكور و تخم گذاري حشرات ماده انتخاب و در اتاقك رشد قرار داده شدند. كليه آزمايشهاي فوق در حرارت 25 سانتي گراد، رطوبت نسبي 5±65%، 14 ساعت روشنايي و 10 ساعت تاريكي باتغذيه از شته صنوبر C.leucomelas انجام شد. نتايج حاصل از آزمايشهاي فوق نشان داد كه طول دوره جنيني به طور متوسط 0.08±2.2، ميانگين طول دوره سنين لاروي 3،2،1و 4، پيش شفيرگي به ترتيب برابر 0.03±2.4، 0.03±2.33، 0.03±2.13،0.03±4.4،1.1. 0.01±1.06، 0.03±4.53 روز طول كشيد. متوسط تخم گذاري روزانه و مجموع تخم هاي نهاد شده حشرات ماده به ترتيب 0.79±25.24 و 51.2±1435 عدد بودو متوسط تغذيه براي لاروسن اول 0.38±9.09، لاروسن دوم 0.44±22.87، لاروسن سوم 0.75±37.57، لاروسن چهارم 0.63±52.71 و حشرات ماده 0.47±36.19 بود.

 نسخه قابل چاپ

خواص كمي و كيفي درختكاريهاي صنوبر دو رگه اورامريكن در غرب مازندران در چهار تيپ خاك شامل پدزوليك قهوه اي خاكستري با مواد آلي زياد (A)، قهوه اي جنگلي  (B)، پدزوليك قهوه اي خاكستري (C) و پسدوگلي (D) مورد مقايسه قرار گرفت. در هر يك از خاكها سه ترانسكت (تكرار) به ابعاد 33.3×20 متر انتخاب شد و كليه درختان در آنها اندازه گيري شد. نتايج نشان مي دهد كه بزرگترين اندازه قطر برابر سينه درختان، به ترتيب با 26.8 و 25.8 سانتيمتر روي خاك (A) و(B)  بوده است. بلندترين ارتفاع متعلق به صنوبرهاي خاك (A) و(B) و (C)، به ترتيب با 27.8، 27.7 و 26.9 متر، بوده است. اگرچه منحني همبستگي قطر و ارتفاع نشان مي دهد كه به ويژه در قطرهاي بيش از 20 سانتيمتر، ارتفاع صنوبرهاي روي خاك C بلندتر از آنها روي ساير خاكها است. بزرگترين ضريب قد كشيدگي (H/D)، معادل 124، كه با ضعيف ترين پايداري نسبي مطابقت مي كند در خاك (C) مشاهده مي شود. همانند كيفيت تنه، بين فرم تاج درختان با خاكهاي مختلف از نظر آماري ارتباط معني داري وجود دارد. به طور كلي، از برآيند اين تحقيق معلوم مي شود كه از لحاظ كمي و كيفي، خاكهاي پدزوليك قهوه اي خاكستري با موارد آلي زياد (A) و قهوه اي جنگلي (B) مناسبترين خاك براي كشت و توسعه صنوبر در منطقه هستند.

 نسخه قابل چاپ

سفيد بالك زبان گنجشك Siphoninus phillyreae (Halliday) از آفات مهم درختان ميوه و سايه دار در استان فارس به شمار مي آيد. سطح بالها و بدن حشره كامل از گرد مومي سفيد رنگي پوشيده است. ناحيه پشتي شفيره به رنگ قهوه اي روشن كه به وسيله دوسري خطوط طولي از موم سفيد رنگ احاطه شده است و داراي 40 تا 50 برآمدگي گره مانند است. ناحيه اطراف مخرج به وسيله هاله قهوه اي رنگي احاطه شده و مخرج به صورت يك نقطه قهوه اي تيره در آن ظاهر شده است. بيش از 17 ميزبان گياهي (افرا، زبان گنجشك، نارون، سيب، به، گلابي، ليموشيرين، ليمو ترش، پرتغال، نارنگي، هلو، شليل، زردآلو، زالزالك، آلو، بادام و انار) در استان فارس شناسايي گرديد كه تراكم و طغيان آفت بر روي زبان گنجشك بيش از همه حائز اهميت بود. پوره ها و حشرات كامل از اوايل خرداد تا اواخر آذر با تغذيه از شيره گياهي به طور مستقيم موجب زيان اقتصادي فراوان به گياهان ميزبان مي گردند. در شيراز جمعيت آفت بر روي درختان در دهه اول مرداد ماه به حداكثر ميزان خود رسيد. يكي از فعال ترين پارازيتوئيدهاي اين آفت زنبور Encarsia inaron (Walker) از خانواده Aphelinidae است. اين زنبور 6 تا 7 ميليمتر طول دارد. شكم در حشرات ماده زرد و در حشرات نر سياه رنگ است. فعاليت پارازيتيسمي ان از نيمه دوم تيرماه شروع و تا اواخر آذرماه ادامه داشته و بالاترين درصد پارازيتيسمي حدود 85.9 درصد در باجگاه بر روي درختان گلابي مشاهده گرديد. نسبت جنسي زنبورهاي نر به ماده در طبيعت و بر روي درختان زبان گنجشك 1 به 1.44 بود.

 نسخه قابل چاپ