پاسخ به:مقالات منابع طبیعی
16 : پژوهش و سازندگي زمستان 1385; 19(3(پي آيند 73) در منابع طبيعي):123-130. |
|
بررسي رابطه بين تغيير نوع استفاده از اراضي با مقادير فرسايش و رسوب |
|
قدوسي جمال*,فيض نيا سادات,احمدي حسن,شعباني محمد,سررشته داري امير |
|
* پژوهشکده حفاظت خاک و آبخيزداري، تهران |
|
شکل گيري و تشديد فرسايش و توليد رسوب همواره متاثر از دو گروه عوامل ثابت و متغير در زمان در يک حوزه آبخيز است که بر اساس شرايط حاکم مختلف ممکن است يک يا چند عامل مشارکت بيشتري داشته باشند. نتايج حاصل از مطالعات انجام شده درباره عوامل موثر در رخداد فرسايش و توليد رسوب نشانگر اين است در اکثر حوزه هاي آبخيز نوع استفاده از اراضي در مقايسه با ساير عوامل نقش بيشتري را در رخداد و تشديد فرسايش و توليد رسوب دارد. به همين دليل و به منظور تعيين نقش و ميزان تاثير تغيير در نوع استفاده از اراضي در تغييرات مقدار و شدت فرسايش و توليد رسوب اقدام به بررسي و ارزيابي رابطه آنها در حوزه آبخيز طالقان شده است. در اين تحقيق با استفاده از تفسير عکس هاي هوايي، تصاوير ماهوارهاي و انجام بازديدها و عمليات ميداني اقدام به تهيه نقشه انواع فعلي و گذشته استفاده از اراضي طي سالهاي 1349، 1366 و 1380 گرديده است. به طوري که به طور همزمان نيز مقادير بار معلق در فواصل زماني سال 50- 49، 66 - 50 و 80-67 محاسبه شده و سپس مقادير فرسايش و توليد رسوب با بکارگيري مدل تجربي EPM در حوزه آبخيز مورد مطالعه برآورد شده است. بر اساس نتايج حاصل از اين تحقيق مشخص گرديد که در فواصل زماني 1349 ـ 1380 سطح اراضي مرتعي در آبخيز طالقان 15 درصد افزايش داشته و سطح اراضي زراعي شامل ديم و آبي به ترتيب 11.1% و 3.8% كاهش داشته است. بررسي مقادير بار معلق ساليانه در مقاطع زماني 1366- 1349 و 1380- 1367 نيز حاکي از اين بوده که در دوره مذکور به ترتيب مقدار بار معلق در رودخانه طالقان به وقوع و کاهش روبرو بوده است. بر اساس بررسي هاي انجام شده علت افزايش رسوب در دوره 66- 49 بيشتر مربوط به تغيير در مقادير ترسالي ها و علت کاهش رسوب نيز در دوره 1380 – 1367 بيشتر مربوط به تغيير در نوع استفاه از اراضي بوده است. افزون بر اين، نتايج حاصل از تجزيه و تحليل رابطه بين نوع استفاده از اراضي به عنوان متغير مستقل با مقادير رسوب به عنوان متغير وابسته بيانگر اين بود که عامل موثر در رسوب دهي زير آبخيزها در دوره 66 ـ 49 مربوط به تغييرات دبي و وسعت اراضي ديم و در دوره 80 ـ 67 مربوط به تغييرات وسعت اراضي تحت پوشش مرتع و تغييرات مقدار بارش بوده است.
|
|
كليد واژه: استفاده از اراضي، فرسايش و رسوب، مدل EPM، عکس هاي هوايي، تصاوير ماهوارهاي، آبخيز طالقان |
|
|
نسخه قابل چاپ
|
پنج شنبه 8 تیر 1391 11:27 AM
تشکرات از این پست