کم کاری‌های فرهنگی در حوزه عفاف و حجاب
کم کاری‌های فرهنگی در حوزه عفاف و حجاب
مرجع : سايت خبری انصار حزب الله
چهارشنبه ۷ تير ۱۳۹۱ ساعت ۱۰:۵۶
رسالت : این روز‌ها اخبار و تصاویر متعددی از برخوردهای نیروی انتظامی با افراد بدپوشش در سطح کلانشهر‌ها و علی الخصوص تهران منتشر می‌شود که بازتابهای مختلفی را در جامعه در پی داشته است. برخی همچنان مخالف اجرای این چنین طرح‌هایی هستند و برخی نیز معتقدند که وضعیت بدحجابی در کلانشهرهای ما با حدی رسیده است که نمی‌توان با رویکردهای فرهنگی آن را متوقف کرد.
اما در این میان باید به یک نکته اساسی و مهم اشاره کنیم و آن کم کاری‌های فرهنگی در کشور در خصوص مسئله عفاف و حجاب است. در واقع آنچه که باعث شده است نیروی انتظامی وارد مسئله عفاف و حجاب شود غفلت‌ها و سهل انگاری‌های دیگر ارگانهای مرتبط با مسئله عفاف و حجاب است. وقتی مراکز فرهنگی و دستگاه‌های تبلیغاتی ما در حوزه عفاف و حجاب دچار ضعف هستند در نهایت با تشدید بدحجابی‌ها در سطح کلانشهر‌ها که نوعی دهن کجی به ارزشهای اسلامی به حساب می‌آید نیروی انتظامی نیز چاره‌ای جز ورود به حوزه عفاف و حجاب ندارد.
در واقع اینکه ما برای تقویت فرایند کنترل اجتماعی تنها به قوه قهریه متوسل شویم غیر منطقی است. «کنترل اجتماعی» مجموع وسایل و شیوه‌هایی است که با استفاده از آنان یک گروه یا یک واحد اعضای خود را به پذیرش رفتار‌ها، هنجار‌ها و قواعد رفتاری و حتی آداب و رسوم منطبق با گروه مطلوب، سوق می‌دهد. یکی از اصلیترین راهکار‌ها برای کنترل اجتماعی استفاده از روش‌های اقناعی است.
به عبارت دیگر از طریق اقناع و با رسوخ به عمق اعتقادی و دگرگون سازی جهان بینی افراد و با تاثیر بر عقیده و اندیشه اعضای جامعه یا گروه، می‌توان هر عضو را نه تنها به هنجار‌ها و ارزشهای مقبول خود مومن ساخت؛ بلکه، وی را به رعایت آن‌ها وادار ساخته و نگاهبان آن‌ها نیز بگرداند. به نظر می‌رسد که ما در برخورد با بدحجابی صرفا به دنبال استفاده از قوه قهریه بودیم در حالی که جنس این مسئله جنس فرهنگی است و بیشتر تمرکز‌ها باید حول مسائل فرهنگی صورت پذیرد. از این رو جا دارد تا مسئولان نگاهی ویژه به این قضیه داشته باشند. همواره گفته شده است که اقدامات فرهنگی زمان برهستند و نمی‌توان یک معضل اجتماعی را در یک برهه کوتاه حل کرد. اما آنچه که ما طی سال‌های اخیر دیدیم تنها رشد روزافزون این نوع بدحجابی و تسری آن به سایر قشرهای جامعه است.
برای نمونه می‌توان به نقش ویژه و حساس رسانه‌ها در ایجاد فرهنگ عفاف و حجاب اشاره نمود. تحقیقات نشان می‌دهد که رسانه‌ها جایگاه ویژه‌ای در تکوین و گسترش فرهنگ و اندیشه در میان جوامع دارند. در واقع این رسانه‌ها هستند که می‌توانند سلیقه‌ها و خواست و انتظارات افراد جامعه را شکل بخشند و به وفاق و همبستگی جامعه کمک کنند. رسانه‌ها می‌توانند با آگاه سازی افراد راه را برای تکوین ساخت‌های شخصیتی افراد پدید آورند. در واقع این رسانه‌ها هستند که با بسط و گسترش مفهوم منش ملی، شخصیت نمایی و شخصیت استاندارد شده به الگو سازی برای رفتار جوامع می‌پردازند. رسانه هامی توانند سلایق را تعیین کنند و اراده افراد را تحت تاثیر قرار دهند.
البته باید دانست که این کارکرد‌ها تنها زمانی به مرحله عملی می‌رسد که رسانه‌ها بتوانند توان صد درصدی خویش را به خدمت درآورند و بر شخصیت افراد جامعه تاثیر گذاری کنند. اما در هرحال باید دانست که رسانه‌ها می‌توانند نقش گسترده‌ای در ذهن سازی و حتی ادراک افراد داشته باشند.
حجاب نیز که یکی از ارزشهای اساسی دین مبین اسلام محسوب می‌شود می‌تواند تحت تاثیر کارکردهای رسانه‌ای گسترش و یا کاهش یابد. در واقع این رسانه‌ها هستند که به افراد الگوی رفتاری می‌دهند و افراد نیز دقیقا طبق این الگو هاست که رفتار می‌کنند. از این رو اگر رسانه‌ای بتواند به طور تام و تمام حجاب را تبلیغ کند آن‌گاه می‌توانیم شاهد رشد و نمو حجاب در سطح یک جامعه باشیم. البته پرواضح است که منظور از تبلیغ حجاب در رسانه اکتفای صرف به ایجاد کرسی‌های نظریه‌پردازی در این حوزه نیست.
در واقع برای تحکیم بنیان‌های عفاف و حجاب در خانواده باید از دیگر کارویژه‌های رسانه نیز استفاده نمود. به عنوان مثال بسیاری نقش تفریحی و تفننی رسانه‌ها را بیش از سایر نقش‌ها مهم می‌دانند. مخاطبان بیش از آنکه دنبال بحث‌های علمی و آکادمیک باشند دنبال مفری برای استراحت و فراغ بال هستند. حال فرض کنید در یک فیلم در حساسترین صحنه آنکه تمام ذهن و فهم ادراک مخاطب جلب شده است یک زن با بد‌ترین حجاب و غلیظ‌ترین آرایش تمام کادر صفحه را پر کند. آیا این تصویر در الگوی‌های رفتاری و در ضمیر ناخودآگاه وی تاثیر نخواهد داشت؟
از این روست که رسانه‌ها در صورت توجه واقعی به یک مقوله می‌توانند تمام ذهن و ادراک مخاطبین را تحت تاثیر قرار دهند. از دیگر سو طراحی و تبلیغ لباس‌ها و پوشش‌هایی جذاب با رعایت قواعد اسلامی یکی دیگر از جنبه‌های فرهنگی است که باید تقویت شود. در پایان باید تاکید کرد تکیه صرف بر استفاده از قوه قهریه در مسئله عفاف و حجاب نه تنها نمی‌تواند این معضل را پایان دهد بلکه این احتمال وجود دارد که این آسیب اجتماعی پیچیده‌تر گردد و وارد فاز‌های تازه‌ای شود.
طهورا مهدوی
چهارشنبه 7 تیر 1391 10:24 PM
تشکرات از این پست
