پاسخ به:مقالات پژوهش هاي حبوبات ايران
به منظور بررسي و گزينش ژنوتيپ هاي متحمل به خشکي نخود و تعيين مناسب ترين شاخص هاي مقاومت به خشکي، آزمايشي در سال زراعي ??-???? در مزرعه ايستگاه تحقيقات کشاورزي نيشابور انجام شد و طي آن 150 ژنوتيپ نخود تيپ کابلي از بانک بذر حبوبات دانشگاه فردوسي مشهد در قالب طرح ارزيابي مقدماتي عملکرد اگمنت به همراه شش شاهد (شامل نمونه حساس به خشکي، ارقام نخود رايج در کشور و شاهد رقم محلي) مورد ارزيابي قرار گرفتند. در اين آزمايش، شاخص هاي کمي مقاومت به خشکي مانند شاخص تحمل تنش (STI)، شاخص حساسيت به تنش (SSI)، ميانگين بهره وري (MP)، ميانگين هندسي بهره وري (GMP)، شاخص تحمل (TOL) و ميانگين هارمونيک (HM)، بر اساس عملکرد دانه نمونه ها در شرايط تنش خشکي (کشت ديم) و شرايط بدون تنش خشکي (کشت فارياب) محاسبه شدند. بر اساس نتايج، ژنوتيپ هاي مورد بررسي از نظر همه شاخص هاي کمي مقاومت به خشکي (به جز شاخص هايTOL و SSI)، تفاوت هاي آماري معني داري با يکديگر داشتند(P?0.05) . بيشترين ميزان عملکرد دانه در شرايط تنش، در ژنوتيپ هاي MCC302، MCC427، MCC352، MCC1، MCC50، MCC62،MCC118 و MCC423 به ترتيب با عملکرد 960، 905، 638، 625، 609، 602، 592 و 581 کيلوگرم در هکتار و در شرايط بدون تنش، در ژنوتيپ هاي MCC312، MCC380، MCC304، MCC50، MCC117، MCC427،MCC301 و MCC311 به ترتيب با عملکرد 2185، 1856، 1820، 1636، 1622، 1567، 1520 و 1514 کيلوگرم در هکتار به دست آمد. بر اساس نتايج حاصل از مطالعه همبستگي صفات در اين آزمايش، شاخص هاي GMP، STI، MP و HM به عنوان بهترين شاخص ها براي گزينش ژنوتيپ هاي متحمل به خشکي، مشخص شدند. بر اين اساس، ژنوتيپ هاي MCC50،MCC352 و MCC427 به عنوان ژنوتيپ هاي نخود متحمل به خشکي پيشنهاد مي شوند.
نسخه قابل چاپ
هشت ژنوتيپ باقلا به همراه رقم شاهد برکت در قالب طرح بلوک هاي کامل تصادفي در چهار تکرار در ايستگاه تحقيقات کشاورزي گرگان به مدت سه سال مورد ارزيابي قرار گرفتند. اين آزمايش به منظور تعيين صفات زراعي، اجزاي عملکرد و پايداري عملکرد دانه براي انتخاب بهترين ژنوتيپ ها اجرا شد. نتايج تجزيه واريانس بلوک هاي کامل تصادفي در هر سال و تجزيه واريانس مرکب، حاکي از اختلاف ژنوتيپ ها از نظر کليه صفات مورد بررسي در سطح %1 بود. به منظور مشخص نمودن ارقام پايدار و بررسي واکنش ارقام در سال هاي مختلف، تجزيه پايداري با استفاده از روش هاي واريانس محيطي و ضريب تغييرات محيطي و روش هاي ناپارامتري واريانس و انحراف معيار رتبه انجام گرديد. نتايج تجزيه مرکب در سه سال، حاکي از اثرات متقابل بسيار معني دار ژنوتيپ و محيط بود. نتايج حاصل از تجزيه پايداري به روش واريانس محيطي نشان داد که ژنوتيپ شماره 8 داراي کمترين واريانس محيطي و بيشترين پايداري بود. همچنين بر اساس روش ضريب تغييرات محيطي، ژنوتيپ هاي شماره 8 و 5 به ترتيب داراي بيشترين پايداري بودند. بر اساس تجزيه پايداري به روش ناپارامتري، ژنوتيپ هاي شماره 5 و 8 به ترتيب با ميانگين رتبه 1.33 و 2، داراي کمترين رتبه و کمترين انحراف معيار رتبه و بيشترين پايداري بودند. با توجه به نتايج حاصل از تجزيه واريانس و روش هاي مختلف تجزيه پايداري و تجزيه کلاستر، ژنوتيپ هاي شماره 5 و 8 در سال هاي مختلف، پايداري بسيار خوبي داشته و از نظر عملکرد دانه نيز نسبت به شاهد منطقه (برکت) برتري داشتند و براي منطقه گرگان مناسب شناخته شدند.
به منظور انتخاب لاين يا لاين هاي مناسب لوبيا قرمز جهت کشت در استان چهارمحال وبختياري، اين طرح از سال 1380 لغايت 1384 در مناطق لردگان و بلداجي اجرا گرديد. سال اول (1380)، شامل انتخاب بوته هاي برتر بود که از بين توده هاي محلي نقاط مختلف استان (توده هاي محلي مورد کشت در مناطق لردگان، بلداجي، دستگرد امامزاده، گندمان و اردل) با کشت در مزرعه تحقيقاتي در منطقه لردگان و با توجه به ويژگي هاي فنوتيپي و عملکرد دانه و اجزاي آن صورت گرفت. سال دوم آزمايش (1381)، نتاج تک بوته هاي انتخابي بر روي خطوط کاشته شده و پس از هر پنج خط، شاهدهاي لوبيا قرمز ناز، صياد و محلي لردگان کشت گرديد و در قالب آزمايش بدون تکرار از طريق رسم نمودار، تجزيه و تحليل شدند. سال هاي سوم و چهارم آزمايش، مقايسه عملکرد دانه در قالب طرح لاتيس مستطيل ساده انجام شد. سال پنجم مقايسه عملکرد ناحيه اي، با استفاده از لاين هاي منتخب سال هاي قبل در مناطق لردگان و بلداجي انجام شد. نتايج سال سوم نشان داد که عملکرد لاين هاي انتخابي L1،G17 و A15 برتر از شاهد ناز بوده و تفاوت معني دار (p<0.05) با آن داشتند. نتايج سال چهارم نشان داد که عملکرد لاين هاي انتخابي D12، G11، D23،L22 و D32 بيشتر از شاهد صياد بوده و تفاوت معني دار (p<0.05) با آن داشتند. نتايج سال هاي 1382 و 1383 به صورت تجزيه مرکب، تجزيه و تحليل شدند و لاين هاي برتر در سال 1384 جهت آزمايش ناحيه اي در دو منطقه بلداجي و لردگان مورد استفاده قرار گرفتند. نتايج نشان دادکه لاين هاي D12، D3 و D10 به ترتيب عملکرد دانه اي برابر 4370.4، 4370.4 و 4351.9 کيلوگرم در هکتار در منطقه لردگان و 1381، 1261.9 و 1238.1 کيلوگرم در هکتار در منطقه بلداجي و بازارپسندي بهتري از ساير لاين ها داشتند و عملکرد آنها برتر از شاهدهاي مناطق فوق بود. اين لاين ها، منتخب از توده محلي دستگرد امامزاده در استان چهارمحال و بختياري بوده و به شرايط آب و هوايي استان، سازگاري دارند و بنابراين مي توانند با انجام آزمايشات تکميلي به عنوان لاين اميدبخش در اين مناطق معرفي گردند.
