مشكلي به نام تجهيزات پزشكي چيني

واردات تجهيزات پزشكي بي‌كيفيت و دست‌دوم سلامت مردم را به مخاطره انداخته است؛ اين در حالي است كه مرضيه وحيددستجردي، وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي چندي قبل اظهار كرد كه ظرفيت‌ها و بازارهاي بسيار خوبي در زمينه توليدات داخلي تجهيزات پزشكي به وجود آمده و ما قادريم براي ورود به بازارهاي ساير كشورها گام‌هاي مهمي برداريم.

برخي مسئولان اين وزارتخانه هم معتقدند كه ادعاي ورود تجهيزات پزشكي چيني به كشور و داغ بودن خريد و فروش آن به عنوان تجهيزات پزشكي توليد داخل به‌هيچ‌وجه صحت ندارد و تمام استانداردهاي بين‌المللي در واردات اين تجهيزات پزشكي رعايت مي‌شود.

اين در حالي است كه دبير شوراي عالي نظام پزشكي ادعا كرده كه برخي آزمايشگاه‌ها و بيمارستان‌ها از جنس «بنجل چيني» پر شده است و هزينه تجهيزات آزمايشگاهي تا 65 درصد نيز بالا رفته و تامين قطعات آزمايشگاهي كه بيشتر وارداتي است، 50 درصد افزايش يافته است.

حسينعلي شهرياري، رئيس كميسيون بهداشت و درمان مجلس هم مي‌گويد: واردات تجهيزات پزشكي بي‌كيفيت چيني از طريق مسافر به كشور صورت مي‌گيرد و قطعا وزارت بهداشت مجوزي براي ورود چنين كالاي بي‌كيفيتي صادر نمي‌كند. صحبت‌هاي ضدونقيض در مورد كيفيت تجهيزات بيمارستاني و آزمايشگاهي و واردات بي‌رويه آن، ما را بر آن داشت تا ديدگاه‌هاي مختلف را در اين زمينه بررسي كنيم.

كاظم عباسيون، دبير اجرايي كنگره جامعه جراحان ايران چندگانگي نرخ ارز را از مشكلات ناشي از تحريم‌ها دانسته و افزوده كه چندگانگي نرخ ارز باعث شده است فروشندگان تجهيزات پزشكي كه قبلا اجناس خود را مدت‌دار در اختيار بيمارستان قرار مي‌دادند، اكنون با دريافت پول يا دلار، اجناس خود را مي‌فروشند.

ايرج فاضل، رئيس جامعه جراحان كشور نيزگفته است: اگر كسي ادعا كند كه تحريم‌ها در ما اثر ندارد، يك ادعاي بي‌مورد است. اكنون شمار آثار ويرانگر تحريم‌ها را در همه بخش‌ها مشاهده مي‌كنيم و بخش پزشكي هم در زمينه دارو و تجهيزات بشدت تحت‌تاثير تحريم‌ها قرار گرفته است. او درخصوص نخ بخيه مي‌افزايد؛ اكنون برخي جراحان براي عمل جراحي از نخ‌هاي جراحي نامرغوب چيني استفاده مي‌كنند كه فاقد هرگونه كيفيتي است و در بيشتر مواقع پس از جراحي و دوختن شكم بيمار، نخ جراحي پاره مي‌شود و بيمار بايد بار ديگر تحت عمل جراحي قرار گيرد.

​سعيدرضا شاهمرادي، مديركل تجهيزات پزشكي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي معتقد است: واردات لوازم و تجهيزات آزمايشگاهي تحت نظر اداره كل تجهيزات پزشكي است و تمامي اين لوازم و تجهيزات مشمول طرح سبز است.

او مي‌گويد: فهرست تجهيزات و مواد آزمايشگاهي در كميته‌اي كه متشكل از متخصصان آزمايشگاهي، پزشكان و مسئولان ذي‌ربط است، بررسي مي‌شود و وقتي ثبت شد اجازه واردات داده مي‌شود و سختگيري‌هاي لازم در مورد لوازم و وسايل آزمايشگاهي اعمال مي‌شود و اين‌كه كالاي آزمايشگاهي بدون كيفيت‌هاي لازم وارد كشور شود صحت ندارد و كساني كه معتقدند لوازم و تجهيزات آزمايشگاهي ما بنجل و بي‌كيفيت است، اين كالا و تجهيزات را به ما نشان دهند تا ما پيگيري‌هاي لازم را انجام دهيم. همواره اين ادعاها در حد حرف بوده و واقعيت نداشته است. او اضافه مي‌كند: تعرفه واردات ما در حوزه مصرفي از كشور چين حدود 10 درصد است و بقيه لوازم و تجهيزات از كشورهاي اتحاديه اروپا و ژاپن وارد مي‌شود.

شاهمرادي در مورد هزينه‌هاي لوازم و تجهيزات پزشكي نيز يادآوري مي‌كند: «سال گذشته به دليل نوسانات نرخ ارز، قيمت‌ها بسيار افزايش يافت به‌طوري كه بهاي ارز نسبت به سال گذشته‌اش 15 درصد افزايش داشت و اگر خوشبينانه با اين مساله برخورد كنيم، قيمت‌ها 15 درصد افزايش پيدا كرد. اين در حالي بود كه كالا و تجهيزاتي كه از كشورهاي اروپايي وارد كشور مي‌شود، حواله مستقيم نمي‌شود و به صورت جابه‌جايي از كشورهاي ديگر است كه اين مساله هم باعث مي‌شود هزينه‌ها افزايش پيدا كند و چيزي حدود 20 درصد قيمت لوازم و تجهيزات افزايش يابد.»

او مي‌گويد: «براي تامين نرخ ارز جهت تجهيزات پزشكي با وزارت بازرگاني و بانك مركزي جلسات متعددي داشتيم كه خوشبختانه قرار شد فرم‌هاي نرخ ارز سيستم بانكي به اين كار اختصاص پيدا كند و مراجعه‌كننده از طريق شركتي ارز را دريافت كند تا كالا وارد كشور شود.»

مديركل تجهيزات پزشكي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در پاسخ به اين پرسش كه آيا نظارتي روي تجهيزات بيمارستاني انجام مي‌شود يا خير، مي‌افزايد: بيمارستان‌ها براي خريد تجهيزات و لوازمشان ضوابطي دارند و نمي‌توانند سر خود خريد كنند. شركت‌هاي نمايندگي هستند كه بيمارستان‌ها بايد تجهيزات و لوازم خود را از طريق آنها تهيه كنند كه بايد مارك‌هاي معتبر و قابل قبول باشد كه اين مساله بدقت بررسي مي‌شود. كار ديگري هم انجام داده‌ايم به اين صورت كه كالاها و لوازم ثبت شده در سايت اداره كل تجهيزات مشخص شده و بيمارستان‌ها موظف هستند از طريق مراجعه به سايت، لوازم و تجهيزات خودشان را انتخاب و خريد كنند.

در بيمارستان‌هاي دولتي شرايط به گونه‌اي است كه اگر اسم شركت در سايت وزارت بهداشت ثبت نشده باشد، حسابداري چك آن شركت را پاس نمي‌كند و سختگيري‌هاي لازم در اين مورد اعمال شده است. در بيشتر اوقات شركت‌هاي واردكننده گلايه‌مند هستند كه سختگيري‌هاي زيادي انجام مي‌شود و وزارت بهداشت كوچك‌ترين مغايرتي را در مورد كالاها و تجهيزات قبول نمي‌كند.

قطعا كالايي كه از طريق كانال وزارت بهداشت وارد كشور شود، كالاي خوب، استاندارد و قابل استفاده است.

شاهمرادي در پاسخ به اين پرسش كه آيا مواد اوليه آزمايشگاه‌ها از هند وارد كشور مي‌شود، اضافه مي‌كند: در رابطه با بحث مواد، اگر مواد مصرف دوگانه داشته باشد و لزوما در فعاليت‌هاي تشخيص طبي كاربرد نداشته باشد و تحت نظارت وزارت بهداشت هم نباشد، تعرفه‌شان خارج از نظارت وزارت بهداشت است؛ ولي اگر كالا و مواد براي مصرف پزشكي ساخته شده باشد و از وزارت بهداشت مجوز گرفته باشد، استاندارد و قابل استفاده است.

او مي‌گويد: از هند هم ممكن است كالا، مواد يا تجهيزات آزمايشگاهي وارد كشور شود. معمولا ورود ماده اوليه بايد از طريق وزارت بهداشت باشد و در اين صورت سختگيري‌هاي لازم در مورد ماده اوليه صورت مي‌گيرد. اين در حالي است كه اين ماده بايد از لحاظ كيفي قابل اعتماد باشد، ولي موادي مثل اسيدها كه صرفا مصرف پزشكي نداشته و كاربردهاي ديگري دارد، مشكلي ندارد.

مديركل تجهيزات پزشكي در پاسخ به اين پرسش كه آيا آزمايشگاه‌هاي تشخيص طبي خودسرانه به خريد لوازم و تجهيزات غيراستاندارد اقدام مي‌كنند، مي‌افزايد: اين مساله به وجدان مسئولان آزمايشگاه مربوط است، اما به طور كلي بعيد به نظر مي‌رسد كه يك آزمايشگاه معتبر از مواد و لوازم غيراستاندارد استفاده كند.

اين در حالي است كه آزمايشگاه مرجع ما مسئول رسيدگي به امور آزمايشگاه‌هاست و به طور مرتب از آزمايشگاه‌هاي تشخيص طبي بازديد مي‌كنند، نمونه مي‌دهند و كارشان را مورد بررسي قرار مي‌دهند و اين‌گونه نيست كه آزمايشگاه‌ها به حال خودشان رها شده باشند.

يكي از كارشناسان آزمايشگاهي تشخيص طبي هم كه نخواست نامش فاش شود، مي‌گويد: متاسفانه شركت‌هاي واردكننده لوازم آزمايشگاهي به خريد اجناس چيني يا كالا و لوازمي كه اروپا تحت ليسانس چين توليد مي‌كنند، رو آورده‌اند ولي عمده محصولات و مواد ما از كشور چين نيست. بعضي كيت‌هاي هورموني است كه از كشورهاي پيشرفته وارد مي‌شود و معمولا آزمايشگاه‌هاي رفرانس با تمام كمبودها و سختي‌هايي كه دارند هنوز هم از جنس و مواد استاندارد و با كيفيت بالا استفاده مي‌كنند.

او مي‌افزايد: تا چند وقت پيش مسئولان آزمايشگاه‌ها خجالت مي‌كشيدند عنوان كنند كه از جنس و لوازم چيني استفاده مي‌كنند؛ اما در حال حاضر مسئولان در سمينارها و همايش‌ها با غرور مي‌گويند كه نمايندگي فلان كيت چيني را گرفته‌اند.

اين كارشناس علوم آزمايشگاهي يادآوري مي‌كند: عمده اجناس مهندسي پزشكي چيني است، اما كيت‌هاي آزمايشگاهي لزوما چيني نشده‌اند. به عنوان مثال دستگاه‌هاي DF تحت ليسانس چين وارد كشور شده است و چون سه تا چهار سال از مصرفش مي‌گذرد، هنوز معلوم نيست چقدر مي‌تواند كارايي داشته باشد و آيا مانند محصولات فرانسوي مي‌تواند 20 سال كار كند يا خير؟

او مي‌گويد: در حال حاضر آزمايشگاه‌هاي تشخيص طبي سيستم‌هايشان را به روز كرده‌اند و قطعا جواب‌هاي آزمايش‌ها صحيح است.