استان بوشهر
بوشِهر از استانهای جنوبی ایران است که در حاشیه خلیج فارس قرار دارد. این استان با مساحتی حدود ۲۷٬۶۵۳ کیلومتر مربع جمعیتی معادل ۶۹۴٬۰۰۰ نفر را در بر میگیرد که از این تعداد ۴۸٫۷ درصد، روستانشین و ۵۱ درصد، شهرنشین و ۳ درصد بقیه، غیرساکن بوده اند. استان بوشهر بر 27 درجه و 14 دقیقه عرض شمالی و 50 درجه و 6دقیقه تا 52 درجه و 58 دقیقه طول شرقی از نصفالنهار گرینویچ قرار دارد. این استان از شمال به استان خوزستان و قسمتی از کهکیلویه و بویراحمد، از جنوب به خلیج فارس و قسمتی از استان هرمزگان، از خاور به استان فارس و از باختر به خلیج فارس محدود است. استان بوشهر با خلیج فارس بیش از ششصد کیلومتر مرز دریایی دارد و از اهمیت راهبردی و اقتصادی قابل توجهی برخوردار است.
ويژگيهاي جمعيت :
جمعيت و پراكندي آن: استان بوشهر براساس آخرين سر شماري بالغ بر 743675 نفر جمعيت داردازاين مقدار 9/50 درصد در نقاط شهري و1/49 درصد در نقاط روستايي سكونت داشته وكمتراز يكم درصد آنان غير ساكن هستند. منطقه بوشهر به لحاظ موقعيت سوق الجيشي ووجود شركت هاي بزرگ نفتي واجراي طرح هاي صنعتي بزرگ مانند نيروگاه اتمي ، كشتي سازي ، نيروي انساني فعال استان هاي مجاور ومناطق ديگر را به خود جذب كرده است. درداخل منطقه نيز جابجايي جمعيت افزايش يافته است ، زيرا به علت كمبود وامكانات كشاورزي خصوصاً كمبود آب واراضي مورد نياز وعدم امكانات رفاهي وپايين سطح درآمد ، كشاورزان ، مهاجرت روستاييان به مراكز وشهرهاي استان صورت گرفته است. به علت نزديك بودن اين استان به شيخ نشينهاي خليج فارس عده اي از اهالي ، منطقه براي كار وامرار معاش به كشورهاي واقع در كرانة خليج فارس ودرياي عمان مهاجرت كرده اند.
ساخت جنسي و سني : در اين استان در مقابل هر 100 زن 104 نفر مرد وجود داشته است. اين نسبت در بين اطفال كمتر از يك ساله برابر 105 و در بين بزرگسالان (65ساله و بيشتر) برابر 107 بوده است. وضع زناشويي: در مهر ماه 1365 ش در بين جمعيت 10 ساله و بيشتر نقاط شهري استان بوشهر 1/56 درصد از مردان و 4/65 درصد از زنان ، حداقل يك بار ازدواج كرده بودند . اين نسبت در نقاط روستايي براي مردان 3/56 درصد و براي زنان 6/63 درصد بوده است. نسبت افراد هرگز ازدواج نكرده در جمعيت ده ساله و بيشتر در نقاط شهري ، براي مردان 9/41 درصد و براي زنان 1/33 درصد و درنقاط روستايي ، براي مردان 3/42 درصد و براي زنان 1/35 درصد بوده است.
مهاجرت : منطقه بوشهر به لحاظ موقعيت سوق الجيشي و وجود شركتهاي بزرگ نفتي و اجراي طرحهاي صنعتي بزرگ مانند نيروگاه اتمي ، كشتي سازي ، نيروي انساني فعال استانهاي مجاور و مناطق ديگر را به خود جذب كرده است. در داخل منطقه نيز جا به جايي جمعيت افزايش يافته است. زيرا به علت كمبود امكانات كشاورزي ، خصوصاً كمبود آب اراضي مورد نياز و عدم امكانات رفاهي و پائين بودن سطح درآمد كشاورزان مهاجرت روستائيان به مراكز و شهرهاي استان صورت گرفته است. به علت نزديك بودن اين استان به شيخ نشينهاي خليج فارس عده اي از اهالي منطقه براي كار و امرار معاش به كشورهاي واقع در كرانه جنوبي خليج فارس و درياي عمان مهاجرت كرده اند.
نژاد : با توجه به كشفيات باستانشناسي و مدارك مكتوب تاريخي ، معلوم گرديده است كه ايران من جمله استان بوشهر از آغاز رهگذر و محل سكونت نژادها و ملل گوناگوني بوده است ، زبانها و گويشهاي مختلفي در اين منطقه تكلم مي شد . خصوصيات جسماني متفاوتي در اين سرزمين به هم آميخته است .پيش از ورود و استقرار آريائيان در بوشهر ، نژادهادي بومي دراين منطقه مي زيسته اند و مداركي كه از عصرحجر ، كاكوليتيك و برنز (مفرغ ) قديم باقي مانده است بر اين قضيه گــواهي مي دهد كه علاوه بر نژاد مديترانه اي نژادهاي ديگر مانند : دراويدي ، سياه پوست ،سامي ، عيلامي ، عرب درسرزمين بوشهر سكونت داشته اند و فرهنگهاي متفاوتي درآنجا به هم اختلاط يافته است. زبان: مردم اين استان به زبان فارسي وبا گويش محلي تكلم مي كنند. لحجه ها در روستا ها بيشتر از شهرها تنوع دارد. برخي از اهالي « جزيره شيف» وبنادر كنگان ، علويه نيز به زبان عربي صحبت مي كنند. لحجه هاي فارسي به گويش بردستاني ، دشتي ، تنگستاني وكازروني دراستان بوشهر رواج دارد اين لحجه ها كاملا با لحجه هاي شمال سرزمين فارس مانند لحجه هاي لري ، فارسي وسيوندي ارتباط دارد. زبان هاي مردم سواحل خليج فارس وجزاير آن بازمانده هاي گويش شبانكاره اي ، بلوچي ، كردي ، تركمني ، وبرخي از واژ ه هاي انگليسي ، هلندي ، پرتقالي ، هندي ، عربي ، وتركمني است.ولي استخوان بندي و ريشه آن فارسي است. دين: بيشتر اهالي استان را مسلمان تشكيل مي دهند واقليت هاي موجود در منطقه افراد مهاجري هستند كه بر حسب ضرورت شغلي در اين نقاط مسكن گزيده اند. در بوشهر پيروان شيعه اخباري وشيخينه زياد هستند. اهالي روستاي دوان شيخي هستند ودر بنادر ديگرنقاط استان اهل سنت وجماعت شيعه هم وجوددارد. در سال 1355 ش استان بوشهر 929 نفر مسيحي ، 96 نفر حكيمي و29 نفر زرتشتي زندگي مي كردند ، لرستان بوشهر 55/99 درصد مسلمان هستند. فصل (2) جغرافياي سياسي : استان بوشهر با مساحتي در حدود 23167 كيلومتر مربع بين 27 درجه و 14 دقيقه تا 30 درجه و16 دقيقه عرض شمالي و 50 درجه و 6 دقيقه تا 52 درجه و 58 دقيقه طول شرقـــي از نصف النهار گرينويچ در جنوب ايران واقع گرديده است . اين اسنان از شمال به استان خوزستان و قسمتي از استان كهليكويه و بويراحمد ، از جنوب و مغرب به خليج فارس و قسمتي از استان هرمزگان و از شرق به استان فارس محدود مي گردد .استان بوشهر داراي 9 شهرستان به نام هاي :
بوشهر (مركز استان ) ، تنگستان ، دشتستان ، دشـتي ، دير ، كنـگان و گنـاوه،جم و داراي 17 بخـش و 36 دهستــان مي باشد و طبق آخريـن سرشـماري (1375 خورشيدي) جمعيت كل استان به 743675 نفر مي رسد
تقسيمات اداري و سياسي :
استان بوشهر داراي 9 شهرستان و23 شهر و21 بخش است. بوشهر : اين شهرستان داراي 1/ 1771 كيلومتر مربع وسعت و 87914 نفر جمعيت دارد واز دو بخش مركزي وخارك تشكيل شده است بوشهربين 28 درجه و59 دقيقه و30 ثانيه عرض شمالي و50 درجه و51 دقيقه و15 ثانيه طول شرقي از نصف النهار گرينويچ قرار دارد و مركز آن شهر بوشهر است.
تنگستان : داراي 1926 كيلومتر مربع وسعت است وبر اساس آخرين سر شماري 66/59 نفر جمعيت دارد. شهرستان تنگستان در جنوب شرقي بوشهر قرار دارد وفاصله آن تامركز استان 54 كيلومتر است. تنگستان بين 28 درجه و53 دقيقه عرض شمالي و51درجه و17دقيقه طول شرقي قراردارد واز شمال ومشرق به شهرستان دشتستان ، از جنوب شرقي به شهرستان دشتي ، از جنوب غربي به شهرستان دير وخليج فارس ، از شمال غربي به شهرستان بوشهر واز مغرب به خليج فارس محدود است. محصولات تنگستان غلات ، خرما، تنباكو ، مركبات وانار است. شغل اهالي كشاورزي باغداري ، حصير بافي و عبا بافي است. تنگستان داراي بخش مركزي ودلوار است. جم : جم كه تاسال 1382 جزء بخشهاي كنگان بود واز اين تاريخ به شهرستان تبديل شد وداراي بخش مركزي وريز است. شهرستان جم در جنوب شرقي شهرستان كنگان ودر فاصلة 336 كيلومتري مركز استان – در قسمت كوهستاني – واقع شده است. که شهرستان دارای دو بخش - دو شهرو پنج دهستان می باشد که ( جم و ریز) نام دو شهر و دو بخش این شهرستان می باشند و دهستانهای آن نیز از این قرارند : (جم- کوری حیاتی - انارستان - تشان -ریز). همچنین مرکز این شهرستان یعنی شهر جم نیز از چندین روستای بزرگ شکل گرفته است (ولایت - خواجه احمدی - قلعه کهنه - مالچه -...). از نظر وسعت بخش ریز از بخش جم بزرگتر است اما از لحاظ جمعیت و تراکم جمعیتی بخش جم در مرتبهٔ بالاتری قرار دارد.ضمنا ارتفاع این شهر از سطح دریا حدود700الی 800 کیلومتر است . مراكز ديدني : ، قنات هاي روستاي تشان ، حسينيه ريز ، مسجد دورة اسلامي ريز و کوه پردیس(پدری) - باغهای زیبای لیمو و زیتون - امامزاده بیبی بانو -امامزاده هاشم(پیر بیراهه آبگرمک) - جنگل گلوبردکان - مناظر زیبای گود لحبیدخوار- حمام قاجاریه... منو چهر اتشی:شاعر نو سرو ده های بومی شعرهای معروف اسب سپید وحشی عبدوی جط و حماسه رییس علی دلواری صادق چوبک نویسنده رمان تنگسیر منیرو روانی پور داستان نویس بوشهری
شهرستان های استان:
بندر بوشهر | بندر دیر | بندر دیلم | بندر کنگان | بندر گناوه | تنگستان | جم | دشتستان | دشتی
شهرهای استان:
آبپخش | آبدان | امام حسن | اهرم | برازجان | بردخون | بندر دیر | بندر دیلم | بندر ریگ | بندر کنگان | بندر گناوه | بوشهر | جم | چغادک | خارک | خورموج | دالکی | دلوار | سعدآباد | شبانکاره | کاکی | وحدتیه |
اماکن دیدنی استان:
آبانبار قوام | آتشکده خورموج | دژ برازجان | سیراف | سینیز | شهر باستانی ریشهر | غار چهلخانه | کاخ هخامنشی بردکسیاه | مدرسه سعادت مظفری | موزه رئیسعلی دلواری | موزه مردمشناسی بوشهر