تربيت شهروند الكترونيك

با توجه به فراگیر شدن استفاده از رایانه در تمام ادارات و منازل، آموزش این مهارت‌ها نیز گسترده شده است كه به لحاظ تخصصی بودن آنها و وجود مراكز آموزشی غیر تخصصی باید این مهارت‌های روزآمد تنها در مراكز معتبر فراگرفته شود. آیا شما از مهارت‌های لازم برای رسیدن به مراتب شهروند الكترونیك اطلاعاتی دارید؟

شهروند الكترونیك كه معادل كلمه ‌‌‌e-Citizen است، به طور عام به فردی گفته می‌شود كه مهارت‌های زندگی در جامعه اطلاعاتی را فرا گرفته باشد و بتواند از مزایای این نوع زندگی استفاده كند.

شهروند الكترونیك تعاریف و نياز هاي زیادی دارد كه یكی از نشانه‌های آن، داشتن مهارت‌های اولیه رایانه‌ای است.

باید پذیرفت با اين كه یادگیری نحوه استفاده از اینترنت و ایمیل، دنیای جدیدی از فرصت‌ها پیش روی شهروندان قرار می‌گیرد، چرا روز به‌روز سازمان‌های دولتی بیشتری از اینترنت به منظور ارائه اطلاعات و خدمات استفاده می‌كنند؟ به این ترتیب افرادی كه مهارت كار با اینترنت را ندارند در معرض خطر كنار گذاشته شدن از جامعه قرار دارند.

برای رسیدن به مهارت‌های شهروندی در یك شهر الكترونیك چه باید بكنیم؟ یا به بیان بهتر چه افرادی می‌توانند یك شهروند الكترونیك باشند؟

‌‌‌e-Citizen شامل گروه‌های زیر است: 1ـ شهروندان سالمند 2 ـ افراد شاغل در بخش خدمات عمومی ‌3ـ افراد آماده به كار و افرادی كه برای مدت طولانی بیكار بوده‌اند 4 ـ افرادی كه در بیرون از خانه كار نمی‌كنند مانند خانم‌های خانه‌دار 5 ـ مشاغل غیر اداری و آزاد 6 ـ كارگران ساده و مهاجران 7 ـ متخصصان مشاغلی كه استفاده كمی‌ از اینترنت دارند.

برنامه‌های تعریف شده در دوره‌های شهروند الكترونیك تقریبا برای همه افراد، صرف نظر از موقعیت، تحصیلات، توانایی یا فهم، قابل استفاده است و بخش دیگر شامل تلاش و تمرین توسط خود داوطلب است. شهروندان در این دوره‌ها از ابزار آموزشی استاندارد تایید شده EUCIP بهره‌مند می‌شوند و توام يا دركنار حضور در كلاس از این ابزار نیز استفاده می‌كنند.

در تعریف استانداردهای بنیاد جهانی EUCIP دوره‌های ‌‌‌e-Citizen با توجه به توانایی داوطلب شامل 50 ساعت آموزش می‌شود.

این آموزش‌ها در سراسر جهان استانداردی 3 مرحله‌ای دارند .

مرحله جستجوی اطلاعات، داوطلب را با ماهیت و شكل اطلاعات موجود در اینترنت در محدوده‌های مختلف با توجه به نیاز و علاقه شخص آشنا می‌كند كه از اجزای زیر تشكيل شده است.

1ـ جستجوی منابع اینترنتی 2ـ اقدامات امنیتی و مشكلات و خطرات 3ـ اعتمادپذیری اطلاعات

بر اساس مهارت‌های كسب شده در مراحل قبل، این مرحله مجموعه مهارت‌های لازم برای تبدیل شدن داوطلب به یك شهروند الكترونیك را تكمیل می‌كند كه اجزای آن عبارتند از:

1ـ خدمات آنلاین 2 ـ برنامه‌های كاربردی.

در پایان این مراحل سه‌گانه داوطلب ‌e-Citizen با كسب مهارت‌هایی خاص خواهد توانست: 1ـ از منابع اطلاعاتی و خدمات آنلاین موجود آگاهی كسب كند 2 ـ با جستجو در وب اطلاعات مفید در زمینه اخبار، دولت، مسافرت، تحصیلات، آموزش، اشتغال، بهداشت و پزشكی، گروه‌های مورد علاقه و تجارت را استخراج كند 3 ـ برای یافتن اطلاعات از موتور‌های جستجوی مختلف بهره ببرد 4ـ خدمات دولت الكترونیك و خدمات تجاری الكترونیك مانند بانكداری الكترونیكی، ثبت نام الكترونیكی و... را مورد استفاده قرار دهد 5 ـ به معاملات آنلاین مانند خرید بلیت قطار بپردازد 6 ـ به عنوان یك شهروند الكترونیكی از عهده انجام امور روزانه و سرگرمی‌های الكترونیك برآید.

برای رسیدن به مهارت‌های اولیه شهروند الكترونیك، آموزش‌های خاص رایانه‌ای لازم است و در رویارویی با آموزش‌های سطوح مختلف فناوری اطلاعات بهتر است به ابعاد مختلف رویه‌هاي جاری توجه كنیم تا با شناخت به انتخاب درستی برسیم. یكی از اصلی‌ترین عناوین آموزشی در زمینه رایانه‌ای آموزش‌های آی‌سی‌دی‌ال است.

ECDL در اين زمينه چند سوال مطرح مطر است از جمله؟ ICDL چيست و تقسیم بندی این آموزش‌ها چگونه است؟

در تعریف بنیاد جهانی گفته شده است كه ECDL آزموني از مهارت‌ها و توانايي‌هاي عملي و شامل 13 رویه (ماژول) مجزاست كه مباحث تئوري و عملي رایانه را پوشش مي‌دهد. سطح پیشنهادی مهارت ICT باید حداقل 7 روش از رویه‌های گروه پروژه‌های ICDL باشد كه گذراندن رویه‌های 2،3،7 اجباری و 4 رویه دیگر به انتخاب خود داوطلب، از بین 10 ماژول تعریف شده در گروه ICDL است.

‌‌ـ‌ آیا میان ECDL و ICDL تفاوتی وجود دارد؟

در جواب بايد گفت خیر. گواهينامه اروپايي كار با رایانه (ECDL) كه در خارج از اروپا به عنوان گواهينامه بين‌المللي كار با رایانه (ICDL) شناخته مي‌شود، در حقیقت يك استاندارد جهاني براي مهارت‌هاي رایانه‌ای است كه در اختیار داوطلب قرار مي‌گیرد و مورد تایید سازمان‌ها، انجمن‌هاي كامپيوتري، سازمان‌هاي بين‌المللي و شركت‌هاي تجاري است.

مخاطبان ECDL‌ و ICDL چه كساني هستند؟

همان طور كه در تعریف مخاطبان شهروند الكترونیك گفته شد، برنامه ECDL براي همه افرادي است كه مي‌خواهند در سطح بين‌المللي نشان دهند در استفاده از رایانه شخصي و برنامه‌هاي متداول آن مهارت كامل دارند و مفاهيم ضروري فناوري اطلاعات را مي‌دانند.

چرا به یك مدرك جهانی نیاز داریم؟ آیا این مهارت‌ها را نمی‌توان در جای دیگری آموخت؟

نكته قابل تامل در مورد این آموزش‌ها آن است كه افراد می‌توانند برخی از این مهارت‌ها را بدون مراجعه به كلاس یا توسط افراد دیگر بیاموزند، اما دو تفاوت عمده در این میان وجود دارد و آن، این كه آموزش یك سیستم استاندارد نیازمندی‌های خود را دارد و همه افراد نمی‌توانند همه مهارت‌ها را بیاموزند. در آموزش، شرط ارائه همه مطالب لازم وجود دارد، اما در یادگیری‌های متفرقه این امكان وجود ندارد. تفاوت دوم نیز آن است كه در آموزش‌های غیررسمی‌ مدركی به فرد ارائه نمی‌شود یا مدرك ارائه شده به عنوان گواهی تایید مهارت فنی در جایی اعتبار ندارد، لذا شخصی كه قصد حركت در عرصه‌های اینچنین دارد بهتر است نسبت به ثبت آموزش‌ها در یك دوره رسمی‌ اقدام كند.

از جمله مواردی كه یك مدرك رسمی‌ و معتبر رایانه باید داشته باشد، به موارد زیر می‌توان اشاره كرد:

1ـ داراي استاندارد جهاني براي مهارت‌هاي عمومی‌ یا تخصصی رایانه باشد 2ـ توسط انجمن‌ها، سازمان‌هاي بين‌المللي، دولت‌ها در بخش آكادميك و شركتي تایید شده باشد 3 ـ دامنه گسترده‌ای از كشورها به طور مشترك آن را پذیرفته باشند و امكان ارتقا و اشتغال با آن فراهم باشد 4 ـ منحصر به كار با یك نرم‌افزار خاص نباشد و طیفی از آموزش‌ها را در بر گیرد 5 ـ دارای برنامه درسي و از نظر كيفيت به عنوان یك برنامه كاربردی تاييد شده باشد 6 ـ محدودیت زبانی و فرهنگی نداشته باشد 7 ـ دارای تداوم و مراحل ارتقا باشد، یا به نوعی مقطعی نباشد.

از طرفی مزایای استفاده از رویه آموزشی معتبر در 3 سطح قابل بررسی است:

1ـ جامعه 2ـ فرد 3ـ سازمان

مزایای سیستم‌های استاندارد آموزش مهارت برای جامعه، فرد و سازمان مجموعا در چند مرحله تقسیم‌بندی می‌شود:

1ـ افزايش بهره‌وري ملي با یكسان‌سازی آموزش‌ها و ایجاد انگیزه و رقابت در ميان نيروي‌های كار 2ـ افزايش دسترسي و مشارك شهروندان در جامعه اطلاعاتي 3ـ زمینه‌سازی بازگشت سرمايه در زيرساخت‌هاي IT 3ـ افزایش سرمايه‌گذاري‌های داخلي در عرصه كار و آموزش 4ـ گسترش زمینه افزايش استفاده از خدمات آنلاين 5 ـ ابزار فرهنگی ‌‌ـ‌ فنی قابل دسترسي و استفاده از خدمات دولت الكترونيك 6 ـ‌ افزایش ارزش بخش خدمات و محصولات آموزشی 7 ـ‌ سطح درك و به‌كارگيري خدمات آنلاين را به طور یكسان افزايش مي‌دهد 8 ـ‌ استانداردی هماهنگ برای تكیه بر مهارت‌های فرد در سازمان 9 ـ با ارتقاي عملكرد كاركنان و یكسان‌سازی آموزش، موجب صرفه‌جويي در منابع سازمانی از جمله وقت و هزينه مي‌شود 10 ـ عامل افزايش رضايت شغلي، انگيزه كاركنان و حفظ نيروي كاري است 11 ـ باعث ایجاد سطح یكسان اطلاعات داده‌ای در ارتباط سازمان با سایر شركت‌ها در مناطق مختلف برخي كشورهای می‌شود 12 ـ‌ استمرار آموزش، عامل استمرار علاقه فرد برای ارتقای شغلی در یك دوره استاندارد می‌شود 13 ـ بهره‌وری استفاده از سرمایه‌های زیرساختی را افزایش می‌دهد.

حال با داشتن این مزایا می‌توان برای استفاده از یك استاندارد آموزشی در سازمان تصمیم‌گیری كرد.