مقالات اقتصاد کشاورزی و توسعه

در اين مطالعه، هم بستگي ميان نرخ فقر و متغيرهاي اقتصاد کلان و امکان وقوع اثرات نامتقارن با استفاده از تابع فقر به فرم تفاضلي مرتبه اول بررسي شد. داده هاي سري زماني متغيرهاي اقتصاد کلان و نرخ فقر مربوط به دوره 1383-1357 مي باشد. نتايج بيانگر رابطه اي به طور کامل بي کشش بين فقر و تغييرات دست مزد بود، اما فقر با نرخ تورم و بي کاري رابطه مستقيم و معني دار داشت. نتايج هم چنين نشان داد که کشش پذيري فقر نسبت به نرخ بي کاري بيش از کشش پذيري اين متغير نسبت به نرخ تورم است. اين نتيجه به دست آمد که رابطه بين فقر و بي کاري نامتقارن نيست اما رابطه ميان فقر و نرخ تورم نامتقارن است، به اين صورت که کاهش فقر به هنگام پايين بودن نرم تورم، بيش از افزايش آن در هنگام بالا بودن نرخ تورم است.

جنگل ها يکي از منابع طبيعي مهم توسعه اقتصادي بسياري از کشورهاي در حال توسعه بوده که با توليد کالاها و خدمات به توسعه اقتصادي و اجتماعي کمک مي کنند. تخريب و جنگل زدايي هاي اخير منجر به از دست رفتن بخش عظيمي از اين منافع و در نتيجه انگيزه براي حفاظت از جنگل ها شده است. هدف از اين مطالعه برآورد ارزش هاي حفاظتي اکوسيستم جنگلي ارسباران با استفاده از روش ارزش گذاري مشروط است. اطلاعات مورد نياز با استفاده از 509 پرسش نامه از 13 استان کشور جمع آوري شد. نتايج نشان مي دهد که خانوارها تمايل به پرداخت مبلغ 112520 ريال در سال براي حفاظت از اکوسيستم جنگلي ارسباران دارند. هم چنين، ارزش حفاظتي هر هکتار از اين اکوسيستم 6709020 ريال برآورد مي شود که اين رقم مي تواند براي جلب حمايت هاي اقتصادي در جهت حفاظت از اين جنگل ها به عنوان يک تخمين در اختيار سياست گزاران قرار گيرد.

اندازه گيري قدرت بازار و تعيين ساختار بازار محصولات مختلف، هميشه از مباحث بسيار مهم و اساسي در اقتصاد خرد بوده است زيرا وجود هر نوع ساختاري متفاوت، اعم از رقابتي و غير رقابتي مي تواند بر ميزان توليد و قيمت محصولات مختلف تاثير به سزايي داشته باشد. اين مطالعه براي تعيين ساختار بازار فروش محصول فرآوري شده با استفاده از روش سازمان صنعتي تجربي نو (NEIO)، اقدام به اندازه گيري قدرت بازار و کارايي هزينه واحدهاي کشتار دام استان فارس در اين بازار کرده است. داده هاي مورد استفاده در اين مقاله عبارت است از: قيمت لاشه گوسفند و گاو و گوساله در کشتارگاه، قيمت خرده فروشي گوشت گوسفند و گاو و گوساله، شاخص قيمت دست مزد، شاخص قيمت انرژي و شاخص حمل و نقل در بخش صنعت. بر اساس نتايج به دست آمده، صنعت کشتار دام در بازار فروش محصول فرآوري شده، از قدرت بازاري برخوردار بوده است (اثر قدرت بازار براي واحدهاي کشتار گوسفند و گاو و گوساله به ترتيب 0.893 و 0.751 مي باشد) و دلالت بر اين دارد که واحدهاي فرآوري موجود در اين صنعت مي توانند محصول نهايي را از طريق تباني با يک ديگر، با قيمت بالاتري به خرده فروش ها عرضه کنند. از اين رو، توصيه مي شود تمرکز در اين صنعت کاهش يابد.

يکي از چالش هاي موجود در مديريت منابع آب، تخصيص بهينه آن بين بخش ها و مصارف مختلف است. اين مساله با افزايش جمعيت و تقاضا روز به روز حادتر مي شود. در اين مطالعه، مديريت منابع آب در شهرستان ساوجبلاغ با استفاده از مدل برنامه ريزي چند هدفه بررسي شد. بر اساس مدل، ميزان تخصيص بهينه آب در منطقه مشخص و درصد تغييرات آن با شرايط موجود مقايسه شد. نتايج نشان داد که مقدار بهينه پمپاژ در ماه هاي گرم سال افزايش مي يابد. افزون بر آن، سطح زير کشت محصولات زراعي در سال خشک نسبت به مرطوب به طور محسوسي کاهش نشان داد. مقادير بهينه پمپاژ نيز در ماه هاي مختلف سال کم تر از ميزان پمپاژ فعلي منطقه بود. با توجه به يافته ها، براي پرهيز از آسيب بيش تر به سفره آب هاي زيرزميني منطقه لازم است سياست هاي مديريت منابع آب منطقه مورد تجديدنظر و مديريت عرضه و تقاضاي آب با هم مورد توجه قرار گيرد.

پيش بيني دقيق قيمت طيور و فرآورده هاي آن از طريق توجه به کاهش نوسانات باعث تخصيص بهينه منابع، افزايش کارايي و سرانجام افزايش درآمد مرغداران مي شود. با توجه به اهميت پيش بيني قيمت گوشت مرغ، در اين تحقيق قيمت اين محصول با استفاده از روش هاي هم جمعي ARDL، جوهانسون- جوسيليوس و روش شبکه هاي عصبي مصنوعي براي افق هاي زماني يک ماهه، شش ماهه و دوازده ماهه پيش بيني شد و اين فرضيه که شبکه عصبي مصنوعي در پيش بيني قيمت گوشت مرغ از کارايي بيش تري نسبت به ديگر مدل هاي اقتصادسنجي برخوردار است، بررسي شد. داده هاي مربوط به متغيرهاي تاثيرگذار بر قيمت گوشت مرغ براي دوره زماني فروردين ماه 1371 تا بهمن ماه 1384 از شرکت پشتيباني امور دام کشور جمع آوري شده است که از داده هاي فروردين 1371 تا بهمن 1384 براي تخمين مدل ها و آموزش شبکه عصبي و از مابقي داده ها (اسفند 1384 تا بهمن 1385) براي بررسي قدرت پيش بيني مدل هاي مختلف استفاده شده است. نتايج به دست آمده حاکي از آن بود که روند پيش بيني شده به وسيله شبکه عصبي المان سه لايه با هشت نرون در لايه ورودي، سه نرون در لايه مخفي و تابع فعال سازي زيگموييدي (براي افق زماني دوازده ماهه) و شبکه المان سه لايه شامل هشت نرون ورودي و هفت نرون در لايه مخفي با تابع فعال سازي تانژانت هيپربوليک (براي افق زماني يک ماهه) از کارايي بيش تري در کمينه کردن خطاي پيش بيني، نسبت به روش هاي هم جمعي، برخوردارند؛ اما در افق زماني شش ماهه، مدل ARDL دقيق تر از شبکه عصبي المان عمل مي کند. از اين ديدگاه، استفاده از روش نوين پيش بيني قيمت همانند شبکه هاي عصبي مصنوعي، مي تواند به تاثير سياست گذاري قيمتي و حتي تنظيم بازار از طريق پيش بيني نوسان هاي مختلف کمک کند.

اراضي با ارزش حفاظتي بالا، با هدف حفظ و احياي رويشگاه هاي گياهي و زيستگاه هاي جانوري به عنوان مناطق حفاظت شده در سطح گسترده انتخاب مي شوند. يک منطقه حفاظت شده، ناحيه اي خشک يا دريايي است که براي حفاظت و نگه داري تنوع بيولوژيکي منابع طبيعي و فرهنگي اختصاص مي يابد و با ابزار قانوني يا ديگر ابزار موثر، مديريت مي شود. در اين مطالعه با استفاده از تئوري زيست محيطي کوزنتس، عوامل موثر بر مناطق حفاظت شده بررسي شد. نتايج حاصل از بررسي 43 کشور حاکي از وجود منحني زيست کوزنتس براي مجموعه منتخب است. از طرف ديگر افزايش نرخ رشد جمعيت در اين کشورها هم راه با کاهش درصد مناطق حفاظت شده است. افزون بر اين نتايج نشان دهنده اين واقعيت است که هر چه فساد اداري در کشورها بيش تر باشد، درصد مناطق حفاظت شده کم تر است. سرانجام بايد به اين نکته توجه کرد که ميزان تحصيلات اثر معني داري بر درصد مناطق حفاظت شده در مجموعه کشورهاي منتخب ندارد. پيش نهاد مي شود براي گسترش مناطق حفاظت شده و به وجود محيط زيست با بهره گيري از قوانين صريح از پديده هايي که نشانگر فساد اداري است جلوگيري و با آموزش و ترويج، زمينه هاي مهار جمعيت فراهم شود.

اين تحقيق براي بررسي مزيت نسبي توليد محصول لوبيا در استان زنجان اجرا شد. داده هاي مورد نياز از طريق تحقيق پيمايشي و انجام مصاحبه با 54 کشاورز توليد کننده لوبيا در مناطق مهم توليد اين محصول در استان در سال زارعي 1382-83 و تکميل پرسش نامه هاي طراحي شده، جمع آوري شد. داده هاي گردآوري شده توسط نرم افزارهاي EXCEL و SPSSWIN تجزيه و تحليل شد. مزيت نسبي توليد لوبيا با استفاده از شاخص هاي هزينه منابع داخلي (DRC)، نسبت منفعت به هزينه اجتماعي (SCB) و سود خالص اجتماعي (NSP) در دو سناريوي قدرت برابري خريد (PPP) نسبي و مطلق محاسبه شد. در هر دو سناريو مقادير معيارهاي هزينه منابع داخلي و نسبت منفعت به هزينه اجتماعي، کم تر از يک (1) و شاخص مقدار سود خالص اجتماعي، مثبت محاسبه شد. نتايج تحقيق نشان داد که استان زنجان در توليد محصول لوبيا داراي مزيت نسبي است. بنابراين، پيش نهاد مي شود توليد محصول لوبيا در استان زنجان به صورت هدف مند مورد حمايت قرار گيرد تا در برنامه ريزي براي پيوستن به سازمان تجارت جهاني، توليدکنندگان اين محصول در استان قادر به رقابت جهاني باشند.

ذرت دانه اي پس از گندم و جو به عنوان سومين فرآورده استرات‍‍‍ژيك كشاورزي در جهان، اهميت دارد. در ايران نيز اين محصول به عنوان منبع اصلي تامين انرژي در تغذيه طيور داراي اهميت است. پس به منظور تحليل چگونگي تاثير نهاده ها در توليد اين محصول، افزون بر اشاره به مزاياي استفاده از تابع هزينه به جاي تابع توليد در تجزيه و تحليل فن آوري توليد، از تابع هزينه ترانسلوگ براي برآورد کشش توليد، ضرايب تابع و بازده نسبت به مقياس ذرت دانه اي استفاده شده است. اين تابع از روش حداكثر درست نمايي غيرخطي محدود شده، با استفاده از داده هاي مرکب مربوط به سال هاي 1382- 1368 برآورد شد. نتايج اين مطالعه نشان مي دهد که کشش هاي جزيي متقاطع آلن براي هر جفت از نهاده ها بيانگر رابطه جانشيني مابين نهاده نيروي کار با کود، بذر و آب است. همچنين ماشين آلات مکمل نهاده نيروي کار و جانشين نهاده کود، بذر و آب است. محاسبه کشش قيمتي تقاضا براي نهاده نيروي کار نيز بيانگر بي کشش بودن تقاضا براي اين نهاده است. افزون بر اين، نتايج حاكي از آن است که صرفه هاي برگرفته از مقياس، کمتر از 1 است (SE=0.39). به سخن ديگر توليد محصول ذرت دانه اي در ايران داراي بازده نزولي نسبت به مقياس است.