مقالات اقتصاد کشاورزی و توسعه

در اين مطالعه براي تعيين نقطه شکست زمين، از تابع هزينه ترانسلوگ استفاده شده است. داده هاي مورد نياز در برآورد تابع هزينه شامل مقادير و قيمت هاي نهاده ها و مقادير توليد از يک نمونه 500 برنج کار استان گيلان که در سال 1387 گردآوري شده بدست آمده است. رهيافت مورد استفاده در اين تحقيق رگسيون هاي به ظاهر نا مرتبط تکراري (SUR) مي باشد. نتايج نشان مي دهد که نيروي کار بيشترين سهم و نهاده سم کمترين سهم از هزينه توليد را به خود اختصاص مي دهند. بر همين اساس افزايش دستمزد نيروي کار بيشترين اثر را بر افزايش قيمت برنج مي گذارد. برآورد معيار بازدهي نسبت به مقياس  (ES) بيانگر آن است که بازدهي نسبت به مقياس فزاينده در شاليزارهاي مورد مطالعه وجود دارد. بر اين اساس خرد شدن زمين هاي شاليکاري باعث افزايش قيمت تمام شده محصول برنج خواهد شد و ضمن افزايش قيمت آن در بازار موجب تضعيف شدن قدرت رقابتي برنجکاران در مقابل محصولات وارداتي خواهد گرديد. نقطه شکست زمين در اين مطالعه يک هکتار بدست آمد که نشان مي دهد استفاده از زمين هاي با مساحت کمتر از يک هکتار به طور معني داري هزينه هاي متوسط توليد را افزايش مي دهد. توصيه سياستي اين است که زمين هاي با مساحت کمتر از يک هکتار يکپارچه گردد.

 نسخه قابل چاپ

در اين تحقيق با استفاده از يک سيستم معادلات همزمان، به بررسي همزمان توابع عرضه و تقاضاي انواع گوشت و غله در استان فارس پرداخته شده است. هدف اين مطالعه، تخمين توابع عرضه و قيمت زير بخش هاي گوشت و غله، شناخت و تحليل عوامل موثر بر عرضه و قيمت اين زير بخش ها، بررسي تاثير تکانه ها و روابط بين زير بخش هاي گوشت و غله، با استفاده از تابع عکس العمل آني مي باشد. جهت بررسي و تحليل تاثير تکانه ها از الگوي VAR، با تکيه بر تحليل تابع عکس العمل آني استفاده شده است. به منظور محاسبه تمام ارتباطات داخلي بين متغير هاي درونزا از روش حداقل مربعات سه مرحله اي تکراري (SLS3) استفاده شد. در نهايت ضرايب ايستاي تطبيقي تاثيرات نابرابر تکانه هاي بازار روي بازار گوشت و غله را نشان مي دهد. نتايج نشان مي دهد که دو زير بخش دام و زراعت هر دو بر روي يکديگر تاثيرات معناداري مي گذارند ولي تاثيرات زير بخش دام بر زير بخش زراعت به مراتب بيشتر است. بطوريکه تکانه هاي موجود در بازار گوشت، عرضه و قيمت زير بخش غله را نسبت به تکانه هاي موجود در بازار غله روي عرضه و قيمت زير بخش گوشت، بيشتر متاثر مي سازد.

 نسخه قابل چاپ

زعفران به عنوان طلاي سرخ ايران با ارزش ترين محصول كشاورزي و گران ترين ادويه جهان در تاريخ صادرات كشورمان همواره از جايگاه خاصي برخوردار بوده و پس از پسته مهمژترين محصول صادراتي غيرنفتي كشور مي باشد. لذا در اين مقاله سعي شده است با استفاده از روش ماتريس تحليل سياست ³(PAM). ضمن بررسي شاخصهاي حمايتي، مزيت نسبي ايران در توليد زعفران و نيز توان رقابت آن در بازارهاي جهاني در سال 1387 مورد بررسي قرار گيرد. نتايج حاصل از محاسبه شاخص مزيت نسبي (هزينه منابع داخلي و شاخص مزيت نسبي بر اساس هزينه واحد) نشان داد كه ايران در توليد زعفران از مزيت نسبي بالايي برخوردار است. همچنين مشخص شد كه در سال مذكور بر نهادههاي توليد، يارانه، بر محصول توليدكنندگان ماليات و در مجموع بر ارزش افزوده توليد زعفران ماليات غير مستقيم وضع شده است. همچنين با محاسبه شاخصهاي توان رقابت داخلي و صادراتي به بررسي توان رقابت زعفران در بازارهاي بين المللي پرداخته شد، كه نتايج نشان داد اين محصول در سال 1387 در بازارهاي جهاني داراي توان رقابتي بوده است.

 نسخه قابل چاپ

در بين مصارف مختلف آب در ايران، بخش کشاورزي با سهمي بالغ بر 94 درصد، بيشترين مصرف آب را دارا مي باشد. با توجه به سهم بخش کشاورزي در مصرف آب، کشاورزان عامل اصلي در مديريت منابع آب مي باشند. بنابراين بهره برداري بهينه ازشبکه هاي آبياري و زهکشي، منوط به لحاظ کردن نقش موثر کشاورزان خواهد بود. به دليل محدوديت منابع آبي در مناطق مختلف کشور و از جمله دشت سيستان، حفظ اين منبع با ارزش ضروري به نظر مي رسد. در اين مطالعه پيامدهاي مثبت و منفي واگذاري، فعاليت هايي که مي توانند به تشکل هاي خصوصي واگذار گردند و مشکلات واگذاري در منطقه سيستان مورد بررسي قرار گرفتند. نمونه آماري مورد مطالعه شامل 150 نفر از بهره برداران و کارشناسان منطقه در سال 1388 بود. نتايج نشان داد که واگذاري مديريت باعث کاهش ميزان استحصال از منابع آبي و بهبود وضعيت کشاورزي منطقه مي شود. سرانجام پيشنهاداتي جهت بهبود اجراي برنامه واگذاري ارايه شد.

 نسخه قابل چاپ

در مطالعه حاضر، با بکارگيري مدل اقتصادي - زيست محيطي جامع، به بررسي آبياري و برداشت از آب هاي سطحي در اراضي دشت رودخانه کر، سد درودزن تا درياچه بختگان، پرداخته شد. در مدل اقتصادي - زيست محيطي جامع، سه جزء اقتصادي، هيدرولوژي و زراعي مدنظر قرار گرفت. در جزء اقتصادي، تخصيص بهينه آب تحت دو سناريو با و بدون محدوديت رواناب محيطي با استفاده از برنامه ريزي غيرخطي بررسي شد. يافته هاي مدل شبيه سازي شده زيست محيطي در جزء هيدرولوژي، به عنوان داده هاي اوليه در جزء اقتصادي مورد استفاده قرار گرفت. در جزء زراعي عملکرد واقعي محصول در سال هاي تر، نرمال و خشک با استفاده از رابطه بين عملکرد و مقدار آب آبياري تعيين گرديد. نتايج نشان داد که نحوه تخصيص آبهاي سطحي در بين سال هاي تر، خشک و نرمال در حوضه مورد مطالعه با مقدار بهينه آن متفاوت است. از دلايل اين اختلاف عدم وجود بازار آب و تعيين قيمت آن با توجه به عرضه و تقاضا مي تواند باشد. افزون بر آن، با استفاده از مدل، الگوي کشت بهينه اي براي منطقه تعيين شد که مي تواند در جهت حفظ منابع آب سطحي مورد توجه قرار گيرد.

 نسخه قابل چاپ

امروزه به علت عدم قطعيت محيط و توسعه سريع تکنولوژي نوين معمولا بايد موقعيت هاي آينده را با استفاده از داده هاي کم و در بازه زماني کوتاه مدت پيش بيني کرد. بنابراين به روش هايي براي پيش بيني نياز است که به داده هاي کمتري احتياج داشته باشد. مدل ميانگين متحرک خودرگرسيون و روش شبکه عصبي مصنوعي براي دست يابي به نتايج دقيق نياز به داده هاي زيادي دارند اما مدلهاي رگرسيون فازي، مدل هاي مناسبي براي پيش بيني با استفاده از داده هاي کمتري نسبت به ديگر روشها مي باشند. در اين مقاله به منظور برطرف ساختن مشکل مذکور و حصول نتايج دقيق تر به بررسي سه روش ميانگين متحرک خود رگرسيون انباشته، رگرسيون فازي و ميانگين متحرک خود رگرسيون انباشته فازي که از ترکيب دو روش قبل بدست آمده، پرداخته شده است. مقايسه ميزان صحت پيش بيني مدل هاي مذکور بر اساس دو معيار خطاي ريشه متوسط مربعات(RMSE)  و ضريب تعيين (R²) حاکي از آن است که مدل ميانگين متحرک خود رگرسيون انباشته فازي به عنوان الگوي برتر جهت پيش بيني مقادير شاخص قيمت بوده است.

 نسخه قابل چاپ

در اين تحقيق مزيت نسبي غلات شامل گندم، جو و ذرت دانه اي با استفاده از شاخص هاي هزينه منابع داخلي، نسبت هزينه به منفعت اجتماعي و شاخص نرخ حمايت موثر در سال 84-83 در شهرستان کرمان، بافت و بردسير بررسي شد و تاثير نرخ هاي مختلف ارز، تغييرات قيمت و هزينه هاي توليد بر روي مزيت نسبي فعاليت هاي زراعي ارزيابي گرديد. نتايج نشان داد که توليد گندم در استان کرمان فاقد مزيت نسبي مي باشد. توليد ذرت دانه اي در شهرستان بافت و جو در شهرستان بردسير داراي بالاترين مزيت نسبي مي باشد. در کليه محصولات مورد بررسي حمايت اسمي از بازار محصول و نيز حمايت موثر به نفع توليدکنندگان بوده است، لذا توجه بيشتر به توليد اين محصولات و حمايت آنها داراي اهميت ويژه اي است.

 نسخه قابل چاپ

اين تحقيق توصيفي - پيمايشي با هدف بررسي ديدگاه کشاورزان نسبت به مشارکت در کشاورزي اجتماع - پشتيبان انجام شد. جامعه آماري آن را کشاورزان بخش مرکزي کرج (N=1598) تشکيل دادند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 117 نفر به عنوان نمونه تعيين گرديد که در نهايت حجم نمونه به منظور افزايش دقت مطالعه به 130 نفر افزايش يافت. نمونه گيري با روش تصادفي ساده صورت گرفت. ابزار تحقيق، پرسشنامه اي بود که روايي آن بر اساس نظر جمعي از استادان مربوطه تاييد گرديد و براي تعيين ميزان پايايي بخش هاي مختلف، از ضريب آلفاي کرونباخ استفاده گرديد (0.79 تا 0.90) که نشان از مناسب بودن ابزار تحقيق داشت. داده هاي با استفاده از نرم افزار SPSS تجزيه و تحليل شدند. يافته هاي پژوهش نشان داد که مهم ترين اهداف کشاورزان از مشارکت، تامين منابع مالي و بازاريابي محصولات بود. نتايج حاصل از تحليل همبستگي نشان داد که بين تمايل به دريافت کمک هاي مالي شهروندان و متغيرهاي ميزان درآمد ساليانه، ميزان استفاده از نيروي کار خانواده و تعداد دفعات سرزدن به مزرعه رابطه در سطح يک درصد و با ميزان وابستگي به محل سکونت و وضعيت تحصيلي در سطح پنج درصد رابطه مثبت و معني داري وجود داشت. همچنين نتايج حاصل از آزمون کروسکال واليس نشان داد که از نظر تمايل به دريافت کمک هاي مالي شهروندان، بين کشاورزان با محل سکونت مختلف در سطح يک درصد و بين تمايل به همکاري با شهروندان با شرايط مالي مختلف، ميزان رضايت از درآمد حاصل از شغل کشاورزي و طول دوره کشت در سطح پنج درصد تفاوت معني دار وجود داشت. بنابراين مي توان با اشاعه و بهره گيري از اين رهيافت کشاورزي پايدار، علاوه بر حل بخشي از مشکلات بخش کشاورزي، سبب دستيابي شهروندان به مواد غذايي سالم، ارگانيک و ارزان تر نيز گرديد.

 نسخه قابل چاپ

صادرات کالاهاي غيرنفتي در فعاليت هاي اقتصادي اهميت ويژه اي داشته و اثر آن بر اقتصاد و رشد نسبي انکارناپذير است. لذا، تکيه بر توسعه و گسترش صادرات بخش کشاورزي مي تواند زمينه مناسبي را براي حضور ايران در بازارهاي جهاني در امر صادرات کالاهاي غيرنفتي فراهم آورد. هدف اصلي پژوهش حاضر شناسايي سياست هاي مورد نياز جهت افزايش توان صادراتي محصولات کشاورزي کشور است. لذا براي دستيابي به اين اهداف، متغيرهاي تاثيرگذار بر عرضه و تقاضاي صادرات محصولات کشاورزي ايران طي دوره زماني 86-1345  با استفاده از روش حداقل مربعات سه مرحله اي بررسي شدند. نتايج مطالعه نشان مي دهد که متغيرهاي نرخ ارز واقعي، قيمت هاي نسبي، مقدار توليد، قيمت هاي داخلي و متغير مجازي جنگ، متغيرهاي تاثيرگذار بر توابع عرضه و تقاضاي صادرات هستند. همچنين کشش قيمتي تقاضاي صادرات در کوتاه مدت و بلندمدت به ترتيب 1.83- و 2.12- محاسبه شدند. کشش قيمتي عرضه صادرات در کوتاه مدت نيز2.17  به دست آمد.

 نسخه قابل چاپ

با عنايت به اينکه حدود 34 درصد سطح زير کشت برنج کشور به استان گيلان تعلق دارد، در مطالعه حاضر برخي ابعاد اقتصادي و مديريت بکارگيري منابع توليد بويژه ارزش اقتصادي آن ها در شهرستان رشت مورد بررسي واقع شد. براي اين کار داده هاي لازم از 80 شاليکار منطقه در سال 1386 جمع آوري گرديد. با توجه به مزاياي روش هاي پارامتريک در تبيين ساختار توليد و تقاضاي نهاده ها، جهت نيل به هدف تحقيق از رهيافت تابع سود استفاده شد. با انتخاب و برازش الگوي سود ترانسلوگ به روش رگرسيون هاي به ظاهر نامرتبط، توابع تقاضاي نهاده ها مشخص گرديد. نهايتا با بهره گيري از قضيه هتلينگ ارزش اقتصادي هر هکتار شاليزار 16000000 ريال و ارزش اقتصادي نيروي کار خانوادگي حدود 200000 ريال براي هر نفر روز به دست آمد. بدين ترتيب توجه توليدکنندگان به ارزش هاي فوق براي نهاده ها موردنظر مي توانند به سودآوري فرايند توليد برنج منجر شود.

 نسخه قابل چاپ

تغذيه خاک با مديريت اصولي مصرف کود، به نحوي که عملکرد را با حداقل نمودن آسيب هاي زيست محيطي حداکثر نمايد، از اهميت خاصي برخوردار است. در اين مطالعه از تئوري بازي ها براي تعيين مقدار بهينه تغذيه خاک براي محصول ذرت در منطقه کوشکک استان فارس براي سال زراعي 1388-1387 استفاده شد. تصميمات هزينه اي کشاورز در مصرف کود و عملکرد محصول ذرت به عنوان بازيگران درنظر گرفته شدند. ترکيب هاي بهينه کود با استفاده از برنامه ريزي آرماني به عنوان نتايج تئوري بازي ها درنظر گرفته شد. نتايج حل بازي با معيار حداکثر حداقل ها نشان داد که بهترين استراتژي ها براي تغذيه خاک، هزينه اي معادل با 1050000 ريال از سوي کشاورز و دريافت عملکرد 10200 کيلوگرم در هکتار، به شمار مي رود که تغذيه 395.07 کيلوگرم در هکتار را پيشنهاد مي نمايد. که اين ميزان تغذيه خاک توسط کود اوره به ميزان 395.3 کيلوگرم و سوپرفسفات تريپل 195.6 کيلوگرم تامين مي شود.

 نسخه قابل چاپ

هدف اصلي تحقيق حاضر تعيين کارآيي بازار گوشت مرغ مي باشد. در اين مطالعه حاشيه بازاريابي و کارايي بازار گوشت مرغ در سطوح مختلف بازار در شهرستان کرج محاسبه شده است. نتايج مطالعه نشان مي دهد که کشتارگاه ها بيش از 50 درصد از حاشيه بازاريابي و سود بازاريابي را به خود اختصاص داده اند. اين نتيجه، نشان دهنده قدرت انحصاري کشتارگاه ها در صنعت گوشت مرغ است. در حالي که سهم توليدکنندگان از سود بازاريابي کمتر از 10 درصد است، نسبت قيمت دريافتي توليدکنندگان به قيمت پرداختي مصرف کنندگان 68 درصد محاسبه شده است. نتايج همچنين نشان داد که بازار گوشت مرغ در شهرستان کرج از کارايي لازم برخوردار نيست. لذا، لازم است سياست هايي اتخاذ گردد تا علاوه بر توزيع عادلانه حاشيه و سود بازاريابي، کارايي بازار نيز افزايش يابد.

 نسخه قابل چاپ

در اين تحقيق به بررسي رابطه بين متغيرهاي توسعه واسطه هاي مالي و ارزش افزوده بخش کشاورزي ايران در طول سالهاي 1352 تا 1385 پرداخته مي شود. 5 شاخص استخراج شده از سيستم بانکي به عنوان شاخصهاي توسعه واسطه هاي مالي مرتبط با بخش کشاورزي تعريف شده و با معرفي روش آماري تحليل عاملي و کاربردهاي آن، شاخصهاي متعدد مالي به يک شاخص جامع که بيانگر توسعه واسطه هاي مالي است تبديل شده و با استفاده از روش هم انباشتگي انگل - گرنجر رابطه آن با ارزش افزوده بخش کشاورزي تخمين زده مي شود. همچنين با استفاده از آزمون عليت گرنجر، رابطه علي بين اين متغيرها مورد ارزيابي قرار مي گيرد. نتايج برگرفته از اين تحقيق نشان مي دهد بين متغيرهاي توسعه واسطه هاي مالي و ارزش افزوده بخش کشاورزي رابطه مستقيمي وجود دارد؛ ولي درباره رابطه علي بين آنها نمي توان اظهارنظر کرد.

 نسخه قابل چاپ

مقايسه وضعيت قيمت مواد غذايي طي دوره هاي مختلف، حاکي از نوسانات و رشد مداوم سطح عمومي اين قيمت هاست. تغيير در متغيرهاي بخش کشاورزي به عنوان تامين کننده اصلي مواد غذايي، قيمت اين مواد را تحت تاثير قرار مي دهد. از جمله اين متغيرهاي تاثيرگذار، شوک هاي بهره وري و شکاف توليد در بخش کشاورزي است. در اين مطالعه به منظور استخراج شوک هاي بهره وري و شکاف توليد از فيلتر هودريک پرسکات و فيلتر کالمن استفاده شده است. همچنين به منظور بررسي تاثير اين متغيرها بر رشد قيمت هاي مواد غذايي طي سال هاي 86-1355، آزمون جوهانسون و مدل تصحيح خطاي برداري به کار گرفته شده است. نتايج نشان مي دهد که شوک هاي بهره وري تاثير معکوس و شکاف توليد بر رشد قيمت هاي مواد غذايي تاثير مثبت و معني داري داشته است. همچنين از ميان متغيرهاي مورد بررسي، شوک منفي بهره وري، افزايش قيمت هاي مواد خوراکي را بيشتر متاثر ساخته است. بنابراين بايستي به مديريت و جلوگيري از بروز شوک هاي منفي در مقايسه با شوک هاي مثبت اهميت بيشتري داده شود. همچنين ايجاد راه هايي جهت افزايش بهره وري و نزديکي سطح توليد بالفعل به توليد بالقوه مي تواند از راه هاي کنترل افزايش قيمتها در بخش کشاورزي ايران باشد.

 نسخه قابل چاپ

آگاهي از علل تصميمات افراد در هنگام انتخاب مواد غذايي بسيار مهم است، چرا که اين تصميمات مستقيما سلامتي آنها را تحت تاثير قرار مي دهد. از آنجايي که گوشت قرمز در زمره اقلام سبد کالاي مصرفي خانوارهاي ايراني قرار دارد، در اين راستا هدف پژوهش حاضر شناسايي عوامل موثر بر گرايش به خريد گوشت منجمد وارداتي در بين مصرف کنندگان شهر تبريز مي باشد. تحقيق حاضر با شناسايي طبقه عوامل موثر در قالب دو دسته عوامل دروني و بيروني به بررسي اين عوامل در قالب يک مدل مفهومي مي پردازد. با استفاده از نمونه گيري خوشه اي تصادفي نظرات مصرف کنندگان جمع آوري گرديد. جهت بررسي فرضيات مطرح شده داده هاي حاصل با استفاده از مدلسازي معادلات ساختاري مورد آزمون قرار گرفت. نتايج تحليل ها نشان داد که عوامل بيروني بطور مثبت کيفيت و ارزش ادراکي مشتريان را تحت تاثير قرار مي دهد. اما عوامل دروني نتوانستند تاييدات آماري لازم را بدست آورند. رتبه بندي عوامل بيروني هم به ترتيب نشانگر اهميت نحوه ذبح، قيمت و رعايت استانداردهاي بهداشتي مي باشد و متغير کشور توليدکننده نتوانست تاييد لازم را بدست آورد.

 نسخه قابل چاپ