مقالات آب و خاك (علوم و صنايع كشاورزي)

به منظور جداسازي و شناسايي باکتري هاي Azospirillum بومي خاک هاي ايران تعداد 404 نمونه خاک و گياه از 12 استان جمع آوري و اقدام به جداسازي Azospirillum از آنها شد. يکصد و پنجاه جدايه باکتري که قادر به تشکيل هاله در محيط نيمه جامد فاقد نيتروژن و داراي برموتيمول بلو (NFB) بودند، جدا گرديده و تحت آزمون هاي مقدماتي شناسايي قرار گرفتند. تعداد 76 جدايه که بر اساس رشد در محيط حاوي 3 درصد کلرور سديم، نياز به بيوتين،مصرف و توليد اسيد از گلوکز، توليد سلول هاي چند شکلي (پلئومرف) در محيط NFB نيمه جامد، به چهار گونه بالقوه تفکيک شدند. ويژگي هاي فنوتيپي جدايه هاي بومي با چهار گونه استاندارد جنس Azospirillum که شامل، A.lipoferum، A.brasillense،A.irakense  و A.halopraeferense مقايسه گرديدند. بيشترين تعداد جدايه ها از استان گلستان (25 جدايه) بدست آمد و استان هاي فارس و خوزستان در مقام هاي بعدي از لحاظ تعداد جدايه ها بودند. عليرغم وسعت بيشتر سطح و تعداد نمونه برداري ها، کمترين تعداد جدايه از استان خراسان به دست آمد. اين يافته مي تواند ناشي از سطح پايين مواد آلي و شرايط نامناسب زراعي در خاک هاي استان خراسان باشد. اکثر جدايه هاي به دست آمده (%80) مربوط به ناحيه ريزوسفر گياهان گرامينه به ويژه گندم بود. در بين جدايه هاي شناسايي شده جدايه هاي منتسب به A. lipoferum داراي بيشترين فراواني و گونه هاي A.brasillense و  A.irakenseدر مقام هاي بعدي قرار گرفتند. تنها يک جدايه بالاترين شباهت مرفولوژيکي و فيزيولوژيکي را با  A.halopraeferenseداشت.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي واكنش دو رقم جديد گندم دوروم به تقسيط و محلول پاشي كود از ته، اين تحقيق در سال هاي زراعي 82-81 و 83-82 در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي به صورت اسپليت فاكتوريل در ايستگاه تحقيقات كشاورزي نيشابور اجرا شد. سه فاكتور مورد بررسي شامل الف) فاكتور اصلي رقم (ارقام گندم دوروم آريا و دنا) ب) فاكتور تقسيط كود ازته (دو، سه و چهار نوبت مصرف كود ازته در طول فصل رشد) ج) محلول پاشي كود ازته (يك نوبت محلول پاشي در مرحله گرده افشاني) با غلظت3 درصد اوره فاكتور تقسيط و محلول پاشي به عنوان فاكتور فرعي در نظر گرفته شد نتايج تجزيه مركب نشان داد كه دو رقم گندم دوروم از نظر صفات عملكرد دانه، وزن هزار دانه، عملكرد پروتئين، درصد پروتئين، تعداد دانه در سنبله و درصد لكه آردي تفاوت هاي معني داري داشتند. رقم دنا عملكرد دانه، وزن هزار دانه و عملكرد پروتئين بيشتري داشت اما رقم آريا درصد پروتئين دانه بيشتري نسبت به دنا داشت. تقسيط كود ازته اثرات معني داري بر وزن هزار دانه، سختي دانه و درصد لكه آردي نشان داد. بيشترين تاثير تقسيط بر صفات كيفي، كاهش درصد لكه آري و افزايش سختي دانه بوده است. تقسيط در سال 83 اثرات معني داري بر افزايش درصد پروتئين دانه نيز داشت. اثر تقسيط چهار نوبت كود ازته مورد نياز در زمان هاي قبل از کاشت، ابتداي ساقه رفتن، گرده افشاني و دانه بندي در افزايش خواص كيفي دانه ها قابل توجه بود. اعمال يك نوبت محلول پاشي كود ازته در مرحله گرده افشاني اثرات موثر و معني داري بر افزايش عملكرد دانه، عملكرد پروتئين و كاهش درصد لكه آردي ارقام گندم دوروم داشت. عمده ترين اثر محلول پاشي در كاهش درصد لكه آردي دانه ها نمايان شد.

 نسخه قابل چاپ

ارتباط نزديکي بين رشد گياهان و کارکرد سيستم هاي ريشه اي و اندام هاي هوايي آنها وجود دارد. از راه بررسي روابط آلومتريک موجود بين اجزاي مختلف ريشه و اندام هوايي، مي توان اثرات متقابل بين ريشه و اندام هوايي را مشخص و کمي کرد. براي بررسي اثرات باکتري هاي حل کننده فسفات در مقايسه با ساير کودهاي فسفاته بر رابطه آلومتري ريشه و اندام هوايي گياه برنج، آزمايشي در قالب طرح بلوک هاي کامل تصادفي با سه تکرار در مزرعه ايستگاه تحقيقات برنج کشور واقع در شهرستان تنکابن اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل: 1- شاهد (بدون کود فسفاته) 2- کود بيوفسفات گرانوله 3- باکتري حل کننده فسفات 4- سنگ فسفات 5- سوپرفسفات تريپل به ميزان 150 کيلوگرم در هکتار 6- سوپرفسفات تريپل به ميزان 75 کيلوگرم در هکتار 7- باکتري حل کننده فسفات + سنگ فسفات 8- باکتري حل کننده فسفات + سوپر فسفات تريپل (150 کيلوگرم در هکتار) و 9- باکتري حل کننده فسفات + سوپر فسفات تريپل (75 کيلوگرم در هکتار) بودند. صفات مهم ريشه و اندام هوايي شامل وزن خشک ريشه، وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه، وزن خشک کل، وزن خشک تک بوته و نسبت وزن خشک ريشه به اندام هوايي مورد ارزيابي قرار گرفتند. اثر تيمارهاي مختلف کودي بر ضريب آلومتريک مورد مطالعه در سطح %5 معني دار شد و بالاترين مقدار تجمع ماده خشک در ساقه و تجمع ماده خشک کل در تيمار ترکيبي باکتري حل کننده فسفات به همراه سنگ فسفات مشاهده گرديد. در پايان رشد بيشترين مقدار ماده خشک ريشه و نسبت ريشه به ساقه مربوط به تيمار سنگ فسفات + باکتري حل کننده فسفات بود و بيشترين مقدار ماده خشک برگ از تيمار سوپرفسفات تريپل 50 درصد بدست آمد. بالاترين ميزان ضريب آلومتريک در مرحله رسيدگي در تيمار ترکيبي باکتري حل کننده فسفات به همراه سنگ فسفات مشاهده گرديد.

 نسخه قابل چاپ

تعيين شکلهاي معدني فسفر خاک و ارتباط آنها با يکديگر و ويژگيهاي فيزيکي و شيميايي خاکهاي آهکي اطلاعات مفيدي را براي ارزيابي وضعيت فسفر و نيز حاصلخيزي خاک و تغذيه گياه در اختيار مي گذارد به منظور کسب چنين اطلاعاتي، فسفرکل و توزيع آن در شکلهاي مختلف در 20 نمونه خاک استان قزوين به روش عصاره گيري متوالي تعيين و رابطه اين شکلها با يکديگر و با ويژگيهاي خاک مطالعه شد. ميزان فسفر کل 700 تا 1040 ميلي گرم بر کيلوگرم خاک به دست آمد. شکلهاي معدني فسفر شامل دي کلسيم فسفات با ميانگين 9.7 ميلي گرم بر کيلوگرم، اکتا کلسيم فسفات با ميانگين173 ميلي گرم بر کيلوگرم، فسفات آلومينيوم با ميانگين 33 ميلي گرم بر کيلوگرم، فسفات آهن با ميانگين 21 ميلي گرم بر کيلوگرم، فسفر محبوس با ميانگين 20 ميلي گرم بر کيلوگرم، آپاتيت با ميانگين 381 ميلي گرم بر کيلوگرم، ظرفيت تبادل کاتيوني با ميانگين 23 ميلي اکي والان بر صد گرم خاک، آهک فعال با ميانگين 9.5 درصد، رس خاک با ميانگين 32 درصد بدست آمد. شکلهاي معدني مختلف فسفر شامل فسفر محلول، دي کلسيم فسفات، فسفات آهن و فسفر محبوس با فسفر قابل جذب به روش اولسن روابط معني دار و مثبتي را نشان دادند. همچنين بين شکلهاي مختلف فسفر هم بستگي معني داري به دست آمد که احتمالا بيانگر وجود يک رابطه پويا بين آنها در خاک مي باشد. بين درصد رس با فسفاتهاي آهن و بين فسفر کل با اکتا کلسيم فسفات و فسفات هاي آلومينيوم و آپاتيت، بين ظرفيت تبادل کاتيوني با فسفاتهاي آلومينيوم و فسفر محبوس روابط مثبت و معني داري بدست آمد و بين ميزان هدايت الکتريکي و اکتاکلسيم فسفات و فسفات آلومينيوم، بين درصد کربن آلي با آپاتيت و بين درصد آهک فعال با آپاتيت همبستگي معني دار و منفي بدست آمد. در نهايت مشخص شد که دامنه تغييرات اجزاي فسفر در خاکهاي دشت قزوين زياد مي باشد. ضمنا با بدست آوردن همبستگي ويژگيهاي خاک با فسفر عصاره گيري شده به روش اولسن که شاخصي براي فسفر قابل استفاده گياه است، مي توان در مديريت توصيه هاي کودي بر نامه ريزي دقيق تري انجام داد.

 نسخه قابل چاپ

به منظور مطالعه تاثير نسبت هاي مختلف آمونيوم به نيترات و سطوح کلسيم بر رشد، غلظت عناصر غذايي و کيفيت گل رز (Rosa hybrida L.) در شرايط آبکشت، اين آزمايش به صورت فاکتوريل در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با دو عامل نسبت آمونيوم به نيترات و کلسيم در محلول غذايي با چهار تكرار بر روي بوته هاي گل رز رقم Vendetta از سال 1385 به مدت يک سال اجرا شد. سطوح عامل نسبت آمونيوم به نيترات شامل سه سطح 0:100، 25:75 و 50:50 و سطوح عامل کلسيم شامل دو سطح 1.6 و 4.8 ميلي‏مولار بود. نتايج نشان داد به غير از شاخص ميزان کلروفيل برگ هيچ يک از شاخصهاي رشد رويشي تحت تاثير نسبت هاي مختلف آمونيوم به نيترات و سطوح کلسيم کاربردي قرار نگرفتند. با افزايش نسبت آمونيوم به نيترات در محلول غذايي غلظت نيتروژن، فسفر و عناصر کم مصرف در قسمتهاي مختلف گل رز افزايش و کلسيم و منيزيم کاهش يافتند. در حالي که افزايش غلظت کلسيم در محلول غذايي تاثيري بر غلظت نيتروژن، فسفر، آهن، مس و بور در قسمتهاي مختلف گل رز نداشت اما منجر به افزايش معني دار غلظت کلسيم و همچنين کاهش معني دار غلظت پتاسيم، منيزيم، منگنز و روي در قسمت هاي مختلف گل رز شد. در هر دو نوبت برداشت، افزايش نسبت آمونيوم به نيترات در محلول غذايي منجر به افزايش معني دار عملکرد گل رز شد اگرچه تفاوت معني داري بين نسبت هاي 25:75 و 50:50 آمونيوم به نيترات ديده نشد. مطالعه شاخصهاي کيفي گل در دوره پس از برداشت نشان داد با افزايش نسبت آمونيوم به نيترات در محلول غذايي تا نسبت 50:50، وزن تر ساقه گل دهنده در پايان ماندگاري، قطر نهايي گل و همچنين ماندگاري دچار کاهش معني دار شدند. در حالي که افزايش غلظت کلسيم در محلول غذايي به 4.8 ميلي مولار منجر به افزايش تمامي شاخصهاي فوق در مقايسه با سطح 1.6 ميلي مولار شد. بر اساس نتايج اين تحقيق از نقطه نظر توليد اقتصادي و شاخصهاي کيفي گل رز در مرحله پس از برداشت کاربرد 25 درصد کل نيتروژن مصرفي به شکل آمونيوم و همچنين 4.8 ميلي مولار کلسيم براي توليد گل رز در شرايط آبکشت توصيه مي گردد.

 نسخه قابل چاپ

پسته يكي از محصولات مهم صادراتي و استراتژيك كشور محسوب مي شود و براي توليد پايدار اين محصول، شناسايي عوامل موثر بر رشد آن ضروري است. تحقيق حاضر با هدف شناخت خاك هاي تحت كشت پسته و تاثير خصوصيات اين گونه خاك ها بر رشد، عملكرد و خنداني پسته انجام شد. بدين منظور، منطقه انار واقع در 75 كيلومتري شمال غرب رفسنجان در سال 1385 جهت مطالعه انتخاب گرديد. بعد از مطالعات اوليه، باغ هايي كه از نظر مديريت، رقم، كيفيت آب و دور آبياري، يكسان ولي از نظر رشد ظاهري، متفاوت بودند، انتخاب شدند. بدين ترتيب، شش باغ، انتخاب و هر باغ به دو قسمت مطلوب و نامطلوب تقسيم گرديد. جهت مطالعات آماري، در هر قسمت، سه تكرار و در هر تكرار، سه درخت انتخاب شد. سپس، از دو عمق صفر تا 40 و 40 تا 80 سانتي متري در سايه انداز درختان، نمونه برداري خاك براي تعيين برخي از خصوصيات فيزيكي و شيميايي صورت پذيرفت. عملکرد، درصد خنداني ميوه، محيط تنه، طول سايه انداز و ارتفاع درختان نيز اندازه گيري شد. همچنين، در قسمت مطلوب و نامطلوب هر باغ، يك پروفيل حفر و تشريح گرديد و رده بندي آنها تا سطح فاميل تعيين شد. نتايج نشان داد كه شوري و رس زياد، اثر منفي بسيار معني داري بر عملكرد دارند. درصد رس با قطر تنه، طول سايه انداز و ارتفاع درختان و خنداني پسته نيز همبستگي منفي و معني دار نشان داد. بنابراين، تهيه نقشه هاي شوري و بافت خاك براي مديريت بهتر پسته در منطقه توصيه مي شود. بر اساس نتايج تشريح پروفيل، پايداري خاك ها در حالت خشك در قسمت نامطلوب، سخت تر از قسمت مطلوب باغ بود. نتايج رده بندي خاک ها بيانگر اين است كه فاميل خاك، هميشه نمي تواند تفاوت خاك ها و تاثير آن ها را بر عملكرد پسته نشان دهد.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي تاثير کاربرد زئوليت طبيعي ايراني بر کاهش آبشوئي نيتروژن در اراضي سبک، آزمايشي در سال زراعي 86-1385 در مزرعه تحقيقاتي دانشکده کشاورزي دانشگاه تربيت مدرس، به صورت فاکتوريل در قالب طرح بلوک هاي کامل تصادفي در 3 تکرار اجرا شد. عوامل مورد بررسي شامل سطوح مختلف زئوليت (0، 3، 6 و 9 تن در هکتار) و مقدار کود نيتروژن در سه سطح (90، 180 و 270) کيلوگرم نيتروژن خالص در هکتار از منبع اوره، بود. کلزاي پائيزه رقم OKAPI در دهم مهر  ماه در مزرعه کشت و براي ارزيابي محصول علوفه گياه، کل زيست توده اندام هوائي کلزا در ابتداي مرحله غلاف دهي برداشت شد. ميزان آبشويي نيتروژن با اندازه گيري غلظت يون نيترات و آمونيوم موجود در زه آب خروجي زير عمق توسعه ريشه کلزا و سپس ضرب آن در مقدار نفوذ عمقي آب، محاسبه گرديد. نتايج نشان داد اثرات اصلي زئوليت و نيتروژن بر عملکرد کمي علوفه کلزا و مهار آبشويي نيتروژن از خاک معني دار بود (p£0.01)، اما اثر متقابل آن دو بر هيچيک از صفات مورد مطالعه معني دار نشد. بکارگيري زئوليت در سطوح 6 و 9 تن در هکتار، باعث کاهش معني دار غلظت نيترات (NO₃^-) در نمونه زه آب شد. اما سطوح مختلف زئوليت تاثير معني داري بر کاهش شستشوي آمونيوم (NH₄⁺) نداشت. با افزايش کاربرد زئوليت از 3 تن در هکتار به 9 تن در هکتار، غلظت نيتروژن در توده گياهي کاهش يافت. بيشترين عملکرد علوفه تر و خشك به ترتيب معادل 70.66 و 11.31 تن در هكتار از تيمار 270 کيلوگرم نيتروژن در هکتار حاصل شد. افزايش نيتروژن مصرفي از 90 به 270 کيلوگرم نيتروژن در هکتار موجب افزايش 15 و 6 درصدي به ترتيب در غلظت نيتروژن توده گياهي و ميزان کلروفيل برگ شد. در مجموع نتايج اين تحقيق نشان داد که استفاده از زئوليت هاي طبيعي افزون بر تاثير غير مستقيم براي حصول عملکردهاي مطلوب، مانع هدرروي نيتروژن از خاک-هاي زراعي مي گردد. انجام آزمايش هاي بيشتر در خصوص نقش احتمالي زئوليت ها در جلوگيري از آبشويي نيترات مورد انتظار است.

 نسخه قابل چاپ

از آنجا كه خاكورزي سنتي (مرسوم) باعث شكسته شدن خاكدانه ها به ويژه در خاكهاي لومي و لومي شني گرديده و حساسيت خاك را در برابر فرسايش آبي و بادي افزايش مي دهد، استفاده از ساير روشهاي خاكورزي در اراضي كشاورزي بخصوص در ديمزارها امري ضروري است. در اين طرح تحقيقاتي، تاثير سه نوع عمليات خاكورزي شامل خاكورزي مرسوم (تهيه بستر بذر با گاوآهن بشقابي)، خاكورزي حفاظتي (كاشت بذر با كمبيناتور بدون هيچگونه عمليات خاكورزي ديگر و نگهداري تمام بقايا بر روي سطح خاك پس از عمليات برداشت) و حداقل خاكورزي (كاشت بذر با كمبيناتور بدون هيچگونه عمليات خاكورزي ديگر و نگهداري 30 درصد بقايا پس از عمليات برداشت) همراه با تيمار شاهد (بدون كشت و كار) در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي در سه تكرار بر ميزان ماده آلي، پايداري خاكدانه ها و ميزان پيشروي طولي آبكندها در اراضي گندم ديم حساس به فرسايش آبكندي مورد بررسي قرار گرفت. نتايج حاصله نشان داد كه تيمارهاي خاكورزي حداقل و حفاظتي در مقايسه با تيمار خاكورزي مرسوم، باعث افزايش معني دار مقدار ماده آلي خاك و پايداري خاكدانه ها (به صورت شاخص MWD) و كليه تيمارها در مقايسه با تيمار شاهد باعث كاهش معني دار ميزان پيشروي طولي آبكندهاي پايين دست گرديد. بنابراين، براي افزايش مواد آلي و پايداري خاكدانه ها و در نتيجه جلوگيري از گسترش انواع فرسايش آبي بويژه فرسايش آبكندي در شرايط مشابه، اعمال روشهاي خاكورزي حفاظتي يا حداقل پيشنهاد مي گردد.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي شكلهاي مختلف شيميايي روي (Zn) باقيمانده ناشي از كاربرد كود سولفات روي، 40 نمونه خاك از عمق 0-30 سانتي متري از اراضي شرق مازندران تهيه و از بين آنها تعداد 20 نمونه خاك كه از نظر خصوصيات فيزيكو شيميايي، بخصوص از نظر روي و فسفر قابل استفاده متفاوت بوده اند، انتخاب گرديد. در يك آزمايش، اثر روي بر شكل هاي مختلف شيميايي به صورت فاكتوريل (20×2) در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي و با سه تكرار شامل دو سطح روي (0 و 10 ميكروگرم در گرم به صورت ZnSO₄.7H₂O) و در 20 خاك مورد بررسي قرار گرفت. براي جداسازي شكل هاي مختلف شيميايي روي در بخش هاي تبادلي، جذب سطحي شده، آلي، كربناتي و سولفيد يا تتمه به ترتيب از عصاره گيرهاي 0.5M KNO₃، XH₂O، 0.5M NaOH، 0.05M Na₂EDTA و4M HNO₃  استفاده شد. غلظت روي با استفاده از دستگاه جذب اتمي وICP-AES  اندازه گيري شد. نتايج بدست آمده نشان داد كه غلظت روي عصاره گيري شده با عصاره گير  KNO₃(تبادلي)، بسيار ناچيز بود. مقدار روي کل خاک (روي بومي) از 49.3 تا 84 ميكروگرم در گرم خاک (با ميانگين 63.4 ميكروگرم در گرم) متغيير بود. شكلهاي مختلف شيميايي روي بومي در خاك هاي مورد مطالعه به ترتيب زير تعيين گرديد: تبادلي> جذبي> آلي>كربناتي>>> تتمه بخش عمده روي کاربردي به شکلهاي شيميايي تتمه و کربناتي تبديل گرديده به نحوي که 40.4 و 30.9 درصد از روي کاربردي به ترتيب وارد بخش تتمه و کربناتي گرديد. مقدار تبديل روي اضافه شده به شكلهاي شيميايي در خاك هاي مختلف در سطح 10 ميكروگرم روي در گرم خاك به صورت زير بوده است: تبادلي>جذبي>آلي>كربناتي>تتمه.

 نسخه قابل چاپ

آزمايش ارزيابي تاثير روش هاي كاربرد كود نيتروژن بر روند رشد گندم آبي در استان لرستان به صورت اسپليت پلات در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 4 تكرار طي سال زراعي 85-1384 در شهرستان خرم آباد اجرا شد. كود پايه نيتروژن در سه سطح (بدون كود پايه، كاربرد نواري و پخش سطحي) كرت اصلي و كود سرك در شش سطح (1- تيمار پخش سطحي يك مرحله اي در زمان پنجه زني 2- پخش سطحي دو  مرحله اي در مجموع به ميزان دو سوم تيمار پخش يك باره در زمان پنجه زني و قبل از ظهور سنبله 3- محلول پاشي دو مرحله اي همراه علف كش ها در مرحله پنجه زني و قبل از ظهور سنبله 4- محلول پاشي دو مرحله اي در زمان پنجه زني و قبل از ظهور سنبله 5- پخش سطحي در مرحله پنجه زني به ميزان دو سوم تيمار پخش يك باره به همراه محلول پاشي پيش از ظهور سنبله و 6- محلول پاشي سه مرحله اي در زمان هاي پنجه زني، قبل از ظهور سنبله و شيري بودن دانه) كرت فرعي آزمايش را تشكيل دادند. يك سوم مقدار كود نيتروژن توصيه شده بر اساس آزمون خاك به كود پايه اختصاص داده شد. بافت خاك محل آزمايش سيلتي ـ كلي ـ لوم بود. مقدار مصرف كود در روش نواري دوسوم مقدار كود مصرفي در روش پخش سطحي بود. حداکثر وزن خشک برگ برآوردي براي تيمار بدون کود پايه نيتروژن 30 درصد کمتر از ميانگين حداکثر وزن خشک برگ برآوردي براي تيمارهاي کاربرد نواري و پخش سطحي کود پايه نيتروژن بود. کاربرد نواري و پخش سطحي کود پايه نيتروژن در مقايسه با شاهد بدون آن به ترتيب سبب افزايش 46 و 64 درصدي وزن برگ تک بوته گندم شد. کاربرد کود پايه نيتروژن به صورت نواري يا پخش سطحي موجبات افزايش حدودا 31 درصدي وزن خشک ساقه تک بوته گندم را فراهم آورد. حداکثر وزن ساقه تک بوته به تيمار پخش سطحي به ميزان دوسوم تيمار پخش يك باره در مرحله پنجه زني به علاوه محلول پاشي در مرحله ظهور سنبله گندم مربوط بود؛ كه حدود 27.6 درصد بيشتر از وزن خشک ساقه تک بوته براي تيمار پخش يک باره کود سرک بود. تعداد پنجه گندم براي تيمارهاي پخش سطحي و کاربرد نواري کود پايه نيتروژن به طور معني داري بيشتر از تعداد پنجه مربوط به تيمار فاقد کود پايه نيتروژن بود. ميانگين تعداد پنجه براي تيمارهاي داراي کود پايه 20.5 درصد بيشتر از تعداد پنجه تيمار فاقد کود پايه نيتروژن بود. تيمار پخش سطحي کود سرک نيتروژن به ميزان دوسوم تيمار پخش يك باره در مرحله پنجه زني به علاوه محلول پاشي در مرحله ظهور سنبله گندم داراي بيشترين تعداد پنجه و بيشترين وزن برگ پرچم بود.

 نسخه قابل چاپ

مصرف بي رويه کود هاي شيميايي فسفره نه تنها سبب افزايش توليد محصول نمي گردد، بلکه موجب ايجاد اشکال در جذب عناصر غذايي کم مصرف توسط گياهان به ويژه در خاک هاي آهکي مي شود. مطالعه حاضر به منظور ارزيابي تاثير کاربرد باکتري ازتوباکتر و قارچ ميکوريزي به عنوان کود بيولوژيک و فسفر(سوپرفسفات تريپل) به عنوان کود شيميايي انجام شد. اثرات سه عامل، شامل باكتري ازتوباکتر (تلقيح شده و تلقيح نشده)، قارچ ميکوريزي (تلقيح شده و تلقيح نشده)، و مقادير مختلف فسفر(صفر، 50، 100 و200 کيلوگرم در هکتار) با استفاده از يك آزمايش فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقات جهاد كشاورزي اراك انجام شد. اثرات سه عامل اصلي و اثرات متقابل آنها برصفات کلنيزاسيون ريشه، عملکرد ماده خشک ذرت علوفه اي و غلظت عناصر فسفر، آهن، مس، منگنز و روي در اندام هاي هوايي اين گياه مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان دادند كه همزيستي ميكوريزي با تاثير بر رشد و افزايش عملکرد ماده خشک (4.9 درصد)، به نحو معني دار غلظت مس (14.9 درصد) و منگنز (9 درصد) را کاهش و غلظت فسفر (28.8 درصد) را در اندام هاي هوايي افزايش داد. همچنين كاربرد ازتوباكتر با توليد متابوليت هاي افزاينده رشد، به نحو معني داري سبب افزايش رشد اندام هاي هوايي گياه و در نهايت عملکرد ماده خشک (7.5 درصد) گرديد، اما غلظت آهن (6.7 درصد) را کاهش داد. كاربرد سطوح مختلف فسفر سبب افزايش غلظت فسفر (25.6 درصد) و کاهش غلظت مس (22.2 درصد)، آهن (21.4 درصد) و روي (15.8 درصد) در اندام هاي هوايي و همچنين درصد کلنيزاسيون ريشه (16.6 درصد) به نحو معني داري شد. اثرات سينرژيستي کاربرد توام هر دو کود بيولوژيک (قارچ ميكوريزي و باکتري ازتو باكتر) نيز سبب افزايش کلنيزاسيون ريشه (43.3 درصد)، عملکرد ماده خشک (12 درصد) و غلظت فسفر (48.8 درصد) و کاهش غلظت آهن (11.8 درصد) و مس (15.6 درصد) در اندام هاي هوايي به نحو معني داري شد اما تاثيري بر غلظت روي و منگنز نداشت. اثرات متقابل سه گانه عوامل فوق تاثير معني داري بر صفات مورد مطالعه نداشت.

 نسخه قابل چاپ

پودر استخوان داراي مقدار زيادي فسفر است كه مي تواند تا اندازه اي نياز غذايي گياهان به فسفر را تامين كند. از اين رو به منظور بررسي توان پودر استخوان در آزادسازي فسفر و تاثير آن بر رشد گياه ذرت، آزمايشي در قالب طرح كاملا تصادفي با 6 تيمار شامل دو سطح از پودر استخوان (400 و 800 كيلوگرم در هكتار) و دو سطح از پودر استخوان اسيدي شده (400 و 800 كيلوگرم در هكتار)، سوپر فسفات تريپل (200 كيلوگرم در هكتار) و شاهد با 3 تكرار در شرايط آزمايشگاه و گلخانه انجام شد. نتايج نشان داد كه آزادسازي فسفر فراهم در تيمارهاي داراي پودر استخوان با تاخير زماني يك ماه نسبت به تيمار سوپر فسفات صورت گرفت و اسيدي كردن پودر استخوان منجر به تسريع و افزايش آزادسازي فسفر گرديد. نتايج حاصل از كاشت گياه ذرت حاكي از آن بود كه اسيدي كردن پودر استخوان منجر به افزايش غلظت فسفر در اندام هوايي گياه نشد ولي وزن خشك اندام هوايي و مقدار جذب فسفر به وسيله گياه در تيمارهاي پودر استخوان اسيدي شده نسبت به تيمارهاي پودر استخوان اسيدي نشده افزايش معني داري را نشان داد. افزون بر آن تفاوت وزن خشك اندام هوايي در تيمارهاي پودر استخوان اسيدي و كود سوپر فسفات از نظر آماري معني دار نبود.

 نسخه قابل چاپ

استفاده از روش هاي حفاظت آب و خاك در حوزه هاي آبخيز علاوه بر كاهش فرسايش خاك از حوزه سدها و كاهش تجمع رسوبات در درياچه سدهاي ذخيره اي ممكن است موجب اصلاح مراتع و غني شدن آبخوان ها نيز بشود. تخمين غير اصولي پارامترهاي مربوط به سازه هاي مكانيكي رايج در حوزه هاي آبخيـز نظير ظرفيت، فاصله و پراكنش اين سازه ها كه ممكن است گاهي كمتر و يا بيشتر از مقدار واقعي باشد، موجب هدر رفت وقت و سرمايه مي شود. در اين مقاله با ارايه يك مدل جديد که بستر حوزه هاي هيدرولوژيک را با حفاظت و بدون حفاظت شبيه سازي مي کند، امكان طراحي سازه هاي مكانيكي با دقت بيشتري ميسر مي شود. مدل مورد استفاده EUROSEM است كه براي پيش بيني رواناب و فرسايش خاك در يك حوزه هيدرولوژيك با منظور كردن كليه عوامل تهيه شده است. اين مدل از نوع مدل هاي فيزيكي تك رخداد فراگير است که با دريافت خصوصيات بارندگي، حوزه آبخيز و پوشش گياهي كه برخي از اين عوامل ممكن است در زمانها و مكانهاي مختلف، متفاوت باشند، داده ها را در قالب سه پرونده ورودي پردازش نموده و نتايج را در قالب سه پرونده خروجي نشان مي دهد. اين مدل با داده هايي كه با روش مستقيم در حوزه هاي هيدرولوژيكي با حفاظت و بدون حفاظت با برخي سازه هاي مكانيكي اندازه گيري شده بودند، واسنجي و اعتبارسازي گرديد. نتايج نشان داد كه مدل قادر است عوامل مهم هيدروگراف رواناب از جمله: حجم رواناب، دبي اوج و زمان رسيدن به اوج را براي پلات هاي حفاظت نشده و حفاظت شده با موفقيت شبيه سازي كند. لذا با انتخاب صحيح مقدار عوامل موثر در توليد و تشديد رواناب، امكان استفاده از مدل براي پيش بيني حجم رواناب و دبي اوج رواناب به منظور طراحي و مديريت سازه هاي مكانيكي حفاظت آب و خاك در حوزه هاي آبخيز وجود خواهد داشت.

 نسخه قابل چاپ

شوري، يکي از مهمترين تنش هاي غير زنده اي است که باعث کاهش قابليت توليد محصول در خاکهاي مناطق خشک و نيمه خشک مي شود. به منظور جداسازي و تعيين خصوصيات محرک رشد سودوموناسهاي فلورسنت داراي فعاليت آنزيم ACC Deaminase وبررسي تاثير آنها بر جوانه زني ارقام کلزا در سطوح مختلف شوري، پژوهشي در7 مرحله اجرا شد. در مرحله اول، جدايه هاي داراي فعاليت آنزيم مذکور به روش نيمه کمي غربال گري شدند. در مراحل بعدي آزمايش، فعاليت آنزيم در شرايط شور، سنتز مواد شبه اکسين، توليد سيانيد هيدروژن واندازه گيري کمي فعاليت آنزيم بر اساس ميزان الفاکتوبوتيرات آزاد شده، بررسي گرديد. به منظور مطالعه تاثير شوري بر جوانه زني، ابتدا براي هر رقم کلزا، آزمايشي به صورت فاكتوريل و درقالب طرح كاملا تصادفي با چهار تكرار اجرا گرديد. فاكتورهاي آزمايش عبارت بودند از فاكتور شوري با سه سطح 0.004، 11 و ds/m22 از منابع NaCl و CaCl₂ با نسبت اكي والاني يكسان و فاكتور باكتري که شامل 9 سويه با شماره هاي P196، P169، P108، P11، P153، P74، P79، P159،P4  و يك تيمار بدون باكتري به عنوان شاهد بود. با استفاده از نتايج اين قسمت، سويه هاي برتر که بيشترين تاثير را در جوانه زني و رشد داشتند انتخاب و آزمايش ديگري به صورت فاكتوريل و در قالب طرح كاملا تصادفي با چهار تكرار اجرا گرديد. فاكتورهاي آزمايش عبارت بودند از فاكتور رقم شامل رقم هايHayola308  و RGS003، فاكتور شوري با سه سطح 8، 11 و ds/m14 از منابعNaCl  و CaCl₂ با نسبت اكي والاني يكسان و فاكتور سويه که شامل چهار باكتري با شماره هاي P196، P169، P108،P11  و يك تيمار بدون باكتري به عنوان شاهد بود. نتايج نشان داد که 14 درصد سويه ها داراي فعاليت آنزيم  ACC Deaminaseبودند. بررسي ويژگي فوق الذکر در شرايط شور نشان داد که سويه ها در شرايط تنش شوري نيز قادر به استفاده از ACC به عنوان منبع نيتروژن هستند. بررسي سنتز مواد شبه اکسين و سيانيد هيدروژن بيانگر وجود تفاوتها از نظر اين دو مشخصه در بين سويه ها بود. اندازه گيزي فعاليت آنزيم  ACC Deaminaseنيز نشان داد که ميزان فعاليت آنزيم سويه ها متفاوت مي باشد، نتايج بررسي رشد ارقام کلزاي تلقيح شده با سويه هاي منتخب نشان داد که ميزان جوانه زني در جدايه هايي که داراي فعاليت آنزيم مذکور هستند نسبت به شاهد و نيز نسبت به جدايه هاي فاقد اين ويژگي بيشتر بوده است به طوري که اين تفاوتها در شرايط شور بسيار محرز بود. بنابراين به نظر مي رسد که با تلقيح بذرهاي کلزا با انواع برتر اين سويه ها مانند P108 و P169، تحمل به شوري افزايش يافته و به تبع آن ميزان جوانه زني و رشد گياهچه نيز بيشتر خواهد شد.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي اثر تنش رطوبتي در مراحل مختلف رشد لوبيا چشم بلبلي تحقيقي در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با پنج تيمار در چهار تكرار با روش آبياري جويچه اي انجام شد. تيمارهاي آزمايش عبارت بودند از 1- تيمار شاهد( بدون قطع آبياري) 2- قطع آبياري در مرحله سبزينه اي 3- قطع آبياري در مرحله گلدهي 4- قطع آبياري در مرحله غلاف دهي 5- قطع آبياري در مرحله پرشدن غلاف. مقدار تبخير و تعرق بوسيله روش بيلان آبي بر اساس اندازه گيري رطوبت خاک با استفاده از نوترون متر در طول دوره رشد اندازه گيري شد. مقدار آب مورد نياز هرکرت باتوجه به اختلاف در صد رطوبت خاک و ظرفيت زراعي خاک به هر کرت داده شد. عملکرد دانه در تيمار شاهد (بدون قطع آبياري) و تيمار قطع آب در مرحله سبزينه اي بترتيب 2384 و 2170 کيلوگرم در هکتار بوده که با هم اختلاف معني داري ندارند و مقدار آب مصرفي در آنها به ترتيب 946 و 828 ميلي متر بوده است، ولي اين دو تيمار با تيمارهاي قطع آب در مرحله گلدهي، غلاف دهي و پر شدن غلاف، که عملکرد آنها به ترتيب 1782، 1760 و 1700 کيلوگرم در هکتار است اختلاف معني داري در سطح پنج درصد دارند و مقدار آب مصرفي در آنها به ترتيب 820، 798 و 789 ميلي متر بوده است. نتايج بدست آمده نشان مي دهد که قطع آب به مدت دو هفته در مرحله سبزينه اي براي گياه قابل تحمل بوده است ولي قطع آب به مدت دو هفته در مراحل گلدهي يا غلاف دهي و يا پرشدن غلاف سبب کاهش عملکرد دانه، تعداد بذر در يک غلاف و وزن هزار دانه شده است. روابطي بين عملكرد دانه با حجم آب آبياري و عملکرد دانه با تبخير و تعرق بدست آمد.

 نسخه قابل چاپ