مقالات آب و خاك (علوم و صنايع كشاورزي)

براي اين که يک جنگل کاري پايدار بماند، بايد عناصر غذايي خاک کاهش معني داري پيدا نکند و هيچ تغيير منفي قابل ملاحظه اي در ويژگي هاي خاک به وجود نيايد. لذا اين تحقيق در ايستگاه تحقيقات جنگل و مرتع چمستان صورت گرفته است. در اين طرح کاملا تصادفي، بلندمازو به صورت خالص و آميخته به نسبت 50 درصد به 50 درصد با هريک از گونه هاي آزاد، پلت، داغداغان و ممرز جنگل کاري شده است. بعد از 13 سال، با آزمايش 12 ويژگي در دو لايه از خاک، تاثير احتمالي اين جنگل کاري ها و ترکيب درختي اشکوب برين بر برخي خواص فيزيکي و شيميايي خاک مورد بررسي قرار گرفت. از آزمون هاي تجزيه واريانس دوطرفه و يک طرفه و دانکن براي مقايسه ترکيب هاي مختلف آميختگي استفاده گرديد. نتايج نشان داد که بعضي از تيمارهاي جنگل کاري شده، موجب افزايش نسبت کربن به ازت و کاهش ميزان آهک و مقادير کلسيم و منيزيم قابل جذب و تا حدودي کاهش اسيديته در مقايسه با تيمار شاهد است. بين تيمار بلوط خالص و تيمارهاي آميخته نيز برخي تفاوت هاي آماري معني دار مشاهده شده است، به طوري که در لايه بالايي خاک تيمار بلوط خالص داراي کمترين مقدار ازت کل و بيشترين نسبت کربن به ازت و در لايه پاييني خاک داراي بالاترين مقدار هدايت الکتريکي در مقايسه با ديگر تيمارهاي جنگل کاري شده مي باشد. اين تحقيق نشان مي دهد که گونه هاي درختي کاشته شده در تيپ هاي مختلف جنگل کاري مي توانند تا حدودي خواص خاک را تحت تاثير قرار دهند. لذا در مديريت پايدار جنگل ها اين موضوع بايد مدنظر قرار گيرد.

 نسخه قابل چاپ

ضايعات توليد شده در صنعت توليد قارچ خوراکي که شامل بستر کشت قارچ مي باشد داراي خصوصيات و پتانسيل لازم براي کاربرد در اراضي کشاورزي به عنوان ماده اصلاح کننده است. اين ضايعات به عنوان کمپوست قارچ مصرفي (SMC) شناخته شده و به طور معمول پس از مراحل توليد قارچ دور ريخته مي شود. هدف اين مطالعه بررسي و مقايسه تاثير اين ضايعات در حالت تازه، يک ساله و دو ساله در سطوح مختلف 15، 30 و 60 تن در هکتار بر خصوصيات شيميايي يک خاک لوم شني بود. در اين آزمايش انواع SMC با خاک در ستونهايي به طور يکنواخت مخلوط شدند و در دوره زماني معين هفته اي يک بار با آب مقطر آبشويي شدند، زه آب ستونها جمع آوري شد و در 4 دوره (هفته اول، هفته چهارم، هفته هشتم و هفته دوازدهم) در زه آب ستونها EC و pH، کاتيونها و آنيونهاي محلول اندازه گيري شدند. اندازه گيريهاي فوق در نمونه هاي خاک قبل از آزمايش و در پايان آزمايش نيز انجام گرفتند. نتايج آزمايش زه آب ستونها و همچنين نمونه هاي خاک نشان داد که در SMC دو ساله شوري کمتري نسبت به ساير انواع SMC در خاک ايجاد مي کند، ولي حاوي پتاسيم، کلسيم و منيزيم بيشتري بوده است. SMC دو ساله غلظت کمتري از سديم و کلر در خاک ايجاد مي کند. مقدار نتيرات موجود در SMC دو ساله نيز زياد بوده که مي تواند نسبت به ساير SMC هاي تازه و يک ساله نياز اوليه گياه را بيشتر فراهم کند. مقايسه سطوح مختلف استفاده SMC نشان داد که سطح 60 تن داراي EC و غلظت بالاي کاتيونها و آنيونها بود. بنابراين مي توان نتيجه گرفت که سطح 30 تن مصرف SMC نسبت به ساير سطوح مطلوب تر باشد. از آنجا که SMC منبع غني عناصر غذايي مورد نياز گياه مي باشد، در صورتي که به مقدار مناسب به کار رود، مي تواند سبب بهبود خصوصيات فيزيکي و شيميايي خاک شود.

 نسخه قابل چاپ

الگوريتم ژنتيک يک روش جستجوي موثر در فضاهاي وسيع و بزرگ بر اساس ژن ها و کروموزوم ها مي باشد که در نهايت منجر به جهت گيري به سمت يافتن پاسخ بهينه در ميان ساير پاسخ هاي ممکن مي شود. در اين پژوهش انتخاب مناسب ترين گياه و سطح اختلاط خاک آلوده به ترکيبات نفتي با خاک غيرآلوده (سطوح 1 به 1 و 3 به 1، خاک آلوده: خاک غيرآلوده) براي گياه پالايي خاک هاي آلوده به نفت اطراف پالايشگاه تهران از طريق بهينه سازي به روش الگوريتم ژنتيک با روش آمار کلاسيک مقايسه شد. نتايج حاصل از انتخاب گياهان مناسب از ميان هفت گياه مورد بررسي (اگروپايرون، فسکيو، پوکسنليا، آفتابگردان، شبدر، کلزا و گلرنگ) در بخش مطالعات قابليت رشد بر اساس روش آمار کلاسيک نشان داد که در هر دو سطح آلودگي 1 به 1 و 3 به 1 گياهان اگروپايرون، فسکيو و پوکسنليا انتخابي بهينه از ميان ساير انتخاب هاي ممکن بود. اين درحاليست که در روش الگوريتم ژنتيک، انتخاب 4 گياه اگروپايرون، فسکيو، آفتابگردان و گلرنگ مناسب ترين پاسخ بود. از سوي ديگر در مطالعات گياه پالايي، اگروپايرون و فسکيو گياهان مناسب جهت پالايش آلاينده هاي نفتي از خاک به روش آمار کلاسيک بودند. درحالي که در بهينه سازي به روش الگوريتم ژنتيک، اگروپايرون مناسب ترين گياه و سطح آلودگي 1 به 1 مناسب ترين نسبت اختلاط براي کسب بيشترين احتمال موفقيت در پالايش آلاينده هاي نفتي از خاک به روش گياه پالايي بودند. همچنين کشت همزمان اگروپايرون - فسکيو در سطح آلودگي 1 به 1 نيز به عنوان بهينه ترين پاسخ از ميان ساير پاسخ هاي ممکن براي کشت همزمان دو گياه و سطح آلودگي مناسب حاصل شد. بنابراين کشت همزمان اگروپايرون  -فسکيو و نسبت اختلاط 1 به 1 خاک آلوده و خاک غيرآلوده به منظور گياه پالايي آلاينده هاي نفتي موجود در منطقه مورد مطالعه توصيه مي گردد.

 نسخه قابل چاپ

اطلاعات کمي در مورد پراکنش جغرافيايي و سطوح شوري خاکهاي کشور در مقياس سرزمين و در مقياس اراضي کشاورزي ارايه شده است. در مقياس سرزمين، اطلاعات موجود در بانک اطلاعات نقشه يک ميليونيم منابع و استعداد خاکهاي ايران استخراج و مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته و نقشه پراکنش جغرافيايي و سطوح شوري عرصه هاي شور کشور ارايه شده است. در مقياس اراضي کشاورزي، پراکنش استاني و سطوح شوري خاک بر مبناي تجزيه و تحليل آماري داده هاي اندازه گيري شده در مطالعات خاکشناسي و طبقه بندي اراضي کشور ارايه شده است. از مجموع، 6.8 ميليون هکتار از اراضي کشاورزي کشور که داراي خاکهاي مبتلا به درجات مختلف شوري هستند، حدود 4.3 ميليون هکتار جزو آندسته از اراضي هستند که به غير از شوري محدوديت ديگري ندارند و حدود 2.5 ميليون هکتار علاوه بر شوري داراي محدوديت هاي مربوط به جنس خاک، پستي و بلندي، فرسايش و آب زيرزميني نيز هستند. فقط 8.4 درصد از کل 6.8 ميليون هکتار اراضي کشاورزي مبتلا به شوري در کشور داراي مساله آب زيرزميني در محدوده رشد ريشه هستند. اين مزيتي است که اصلاح آنها را از جنبه هاي فني و اقتصادي پرهزينه نمي سازد.

با توجه به تاثير ساختمان خاک و پايداري خاکدانه ها بر فرسايش پذيري خاک و لزوم افزايش پايداري و مقاومت خاکدانه ها در برابر عوامل فرساينده اي مانند باد و آب، اين تحقيق به صورت آزمايشگاهي بر روي نمونه خاک سطحي (عمق 20-0 سانتي متر) جمع آوري شده از اراضي زراعي حساس به فرسايش آبي واقع در دشت چاهو (شهرستان مهر در جنوب استان فارس) انجام شد. آزمايش در قالب طرح کاملا تصادفي با 10 تيمار در سه تکرار اجرا گرديد تيمارها به شرح زير بودند: شاهد (بدون افزودن ماده اصلاح کننده)، گچ خالص (به ميزان يک درصد وزني)، کاه و کلش خردشده گندم (به ميزان يک درصد وزني)، کود دامي (به ميزان يک درصد وزني)، گچ همراه با کاه و کلش (هر کدام به ميزان يک درصد وزني)، گچ همراه با کود دامي (هر کدام به ميزان يک درصد وزني)، سيمان به ميزان 0.3 درصد وزني، سيمان به ميزان 0.6 درصد وزني، سيمان به ميزان 0.9 درصد وزني و گچ (به ميزان يک درصد وزني) همراه با سيمان (به ميزان 0.9 درصد وزني). رطوبت گلدان ها در طول مدت آزمايش در حد 60 درصد رطوبت ظرفيت مزرعه اي نگهداري شد. نسبت N:C کاه و کلش با استفاده از کود اوره در حد 50 تنظيم گرديد. يک، چهار، هفت و ده ماه پس از اعمال تيمارها، ميزان خاکدانه هاي با اندازه 53 تا 4000 ميکرومتر به روش الک تر اندازه گيري شد و ميانگين وزن - قطر (MWD) آنها محاسبه گرديد. بر اساس ميانگين چهار مرحله اندازه گيري، تيمارهاي کاربرد کاه و کلش (به ميزان 1 درصد وزني) و کاه و کلش همراه با گچ (هريک به ميزان يک درصد وزني) به ترتيب باعث افزايش 2.8 و 2.9 برابري ميانگين وزن - قطر خاکدانه ها در مقايسه با شاهد ( 0.149ميلي متر) گرديدند. با توجه به نتايج حاصل از اين تحقيق، مي توان کاربرد کاه و کلش تنها و کاه و کلش همراه با گچ را براي افزايش پايداري خاکدانه ها در شرايط مشابه با خاک مورد مطالعه پيشنهاد نمود.

 نسخه قابل چاپ

ابزارهاي القاگر الکترومغناطيس که هدايت الکتريکي ظاهري توده خاک را اندازه گيري مي کنند امروزه در سطح دنيا به منظور ارزيابي سريع تغييرات مکاني شوري خاک کاربرد گسترده اي يافته اند. در اين تحقيق اقدام به واسنجي يکي از اين ابزارها به نام EM38 در دو باغ پسته در منطقه چاه افضل استان يزد شده است، براي واسنجي اين دستگاه شوري عصاره اشباع خاک در اعماق مختلف در دو قطعه زمين با خاک لوم رسي با مساحت هاي 45 و 40 هکتار با متوسط درصد رطوبت وزني 25 و 35 درصد اندازه گيري شد. به همين منظور از يک شبکه منظم نمونه برداري با ابعاد 80×20 متر استفاده و قرائتهاي دستگاه در دو وضعيت افقي و عمودي براي هر نقطه از اين شبکه انجام گرديد. جهت تبديل قرائتهاي دستگاه به شوري عصاره اشباع خاک، از فرمولهاي متعدد استفاده و بهترين روش براي اين کار انتخاب شد. نتايج اين تحقيق نشان داد که بهترين روش براي واسنجي اين دستگاه، بکارگيري مستقيم روابط رگرسيون چندمتغيره خطي است. همچنين مشخص گرديد که روابط رگرسيوني بين شوري اعماق مختلف خاک و قرائتهاي افقي و عمودي دستگاه مذکور در رطوبت وزني 35 درصد در مقايسه با درصد رطوبت وزني 25 درصد بهتر قابل استخراج بوده و ضرايب همبستگي (R²) بين 0.67 تا 0.85 را براي اعماق مختلف خاک بدست خواهد داد. همچنين در اين تحقيق به کمک قرائتهاي دستگاه مذکور نقشه هاي شوري باغات پسته در اعماق مختلف خاک و نيز نقشه تغييرات عمقي شوري در ابتدا و انتهاي نوارهاي آبياري نيز ترسيم و تفسير شده است.

 نسخه قابل چاپ

اين آزمايش به منظور بررسي تاثير شوري بر جذب برخي عناصر غذايي و همزيستي سينوريزوبيوم مليلوتي با سه رقم يونجه (Medicago sativa) به صورت فاکتوريل با طرح پايه کاملا تصادفي در سه تکرار اجرا شد تا اثرات شوري هاي مختلف نمک هاي کلريد سديم، کلريد منيزيم و کلريد کلسيم (0، 6 و 12 دسي زيمنس بر متر) بر شاخص هاي رشد و جذب برخي عناصر غذايي سه رقم يونجه (همداني، قره يونجه و قارقالوق) در سه سطح تلقيح (بدون باکتري، باکتري مقاوم به شوري و باکتري حساس به شوري) مورد تحقيق قرار گيرد. سطوح باکتري پس از جداسازي و خالص سازي باکتري هاي همزيست يونجه از مزارع زيرکشت ارقام يونجه در استان تهران دو جدايه مقاوم و حساس به شوري که جزء باکتري هاي خيلي موثر از لحاظ همزيستي بودند، انتخاب شد. تجزيه و تحليل داده هاي بدست آمده نشان داد که با افزايش شوري، وزن خشک ريشه و اندام هوايي، تعداد گره هاي فعال، غلظت نيتروژن، فسفر، پتاسيم به طور معني داري (در سطح 1%) کاهش يافت درحالي که مقدار سديم گياه افزايش معني دار (در سطح 1%) را نشان داد. تلقيح با باکتري سينوريزوبيوم مليلوتي مقاوم به شوري باعث افزايش معني دار وزن خشک ريشه و اندام هوايي، تعداد گره هاي فعال، غلظت نيتروژن، پتاسيم، فسفر و کاهش معني دار سديم در گياه يونجه شد. بين ارقام مختلف از لحاظ عملکرد و ساير شاخص ها در شرايط شور تفاوت معني داري وجود نداشت.

 نسخه قابل چاپ

به منظور کنترل شوري خاک، اطلاع از شوري آب زهکش که در ارتباط مستقيم با متوسط شوري منطقه ريشه است مي تواند بسيار مفيد واقع شود. از طرف ديگر با اطلاع از شوري زهکش مي توان به راحتي کسر آبشويي را در شرايط ماندگار تخمين زد. اما در شرايطي که تجهيزات زهکشي برپا نشده باشد، دسترسي به آب زهکش بسادگي امکان پذير نيست. وسيله اي تحت عنوان تعيينگر جبهه رطوبتي بدون استفاده از هيچگونه ابزار مکانيکي يا الکتريکي اين امکان را به راحتي فراهم آورده است. در اين تحقيق با کار گذاشتن اين وسيله در باغات فارياب پسته در شمال اردکان، شوري زه آب و کسر آبشويي واقعي مستقيما اندازه گيري شده و نتايج حاصله به عنوان وروديهاي مدلهاي پيش يابي استفاده شده اند تا به وسيله آنها بتوان شوري متوسط منطقه ريشه را تخمين زد. تخمينهاي حاصل از مدلها با نتايج واقعي متوسط شوري منطقه ريشه مقايسه شده اند. ميزان کسر آبشويي با استفاده از اين روش حدود 40 درصد به دست آمد و متوسط شوري خاک اندازه گيري شده، عموما بين مقادير برآورد شده به وسيله دو مدل قرار گرفت. همچنين همبستگي خوبي بين مقادير برآورد شده به وسيله مدلها با مقادير اندازه گيري واقعي وجود داشت.

 نسخه قابل چاپ

غلظت کل نمکها مهمترين شاخص ارزيابي کيفيت آبهاي آبياري مي باشد و وجود غلظت هاي زياد برخي از آنيون ها و يا کاتيون ها مي تواند به طور مستقيم و يا غيرمستقيم کاهش کيفيت آبهاي مورد استفاده در آبياري را به دنبال داشته باشد. به منظور ارزيابي کيفيت آب هاي زيرزميني مورد استفاده در آبياري دشتهاي مرکزي استان فارس تعداد 60 نمونه آب چاه از شهرستانهاي مرودشت، داراب، فسا، سروستان و ني ريز جمع آوري گرديد. غلظت آنيوني و کاتيوني و تيپ آب نمونه ها اندازه گيري شده و شاخص اشباع نمکها محاسبه گرديد. به منظور ارزيابي تناسب آب در آبياري، نتايج بدست آمده بر اساس رهنمودهاي فائو مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نمودارهاي پايپر نشان داد تيپ آب بر اساس اولويت غلظت آنيوني، کلروره و بر اساس غالبيت کاتيوني سديک مي باشد. فقط 7 نمونه از 60 نمونه آب در دامنه بدون محدوديت براي آبياري قرار داشتند. از لحاظ مساله نفوذ، در 95 درصد موارد، غلظت نمک بيش از ميزان لازم براي حفظ همآوري ذرات خاک است. بنابراين انتظار مي رود بالا بودن نسبت جذب سديم مشکلي از لحاظ سرعت نفوذ آب در خاک ايجاد ننمايد. در 63 درصد از نمونه ها، نسبت منيزيم به مجموع کلسيم و منيزيم بيش از 50 درصد بود. همچنين شاخص اشباع آبهاي مورد مطالعه نشان داد در اغلب موارد، آّب از لحاظ کربنات کلسيم، آراگونيت و دولوميت اشباع بوده و در معدودي از آبهاي مورد مطالعه (1.6 درصد) تشکيل رسوب گچ نيز محتمل بود.

 نسخه قابل چاپ

به منظور تعيين برخي شاخص هاي پايداري مرتبط با عملکرد دانه در شوري هاي مختلف، آزمايشي در مزرعه تحقيقاتي شوري مرکز ملي تحقيقات شوري انجام گرفت. تيمار هاي آزمايشي شامل 14 ژنوتيپ گندم بود که در دو شرايط شور و معمولي (غيرشور) ارزيابي شدند. شوري آب آبياري در شرايط شور و معمولي به ترتيب 10.0 و 2.5 دسي زيمنس بر متر بود. نتايج نشان داد که بدون توجه به ژنوتيپ، عملکرد دانه و تعداد دانه در سنبله در شرايط معمولي به طور معني داري بيشتر از شرايط شور بود. بين شرايط شور و معمولي از نظر وزن هزاردانه تفاوت قابل توجهي وجود نداشت. بين شرايط شور و غيرشور از نظر وزن هزاردانه تفاوت معني دار وجود نداشت. عملکرد دانه ژنوتيپ هاي مورد بررسي در هر دو شرايط بطور معني داري با يکديگر تفاوت داشتند. ژنوتيپ شماره 5 (PF70354/BOW...) بيشترين ميزان عملکرد دانه را در شرايط شور و معمولي به ترتيب معادل 723.44 و 976.56 گرم در متر مربع توليد نمود. همبستگي بين ميزان عملکرد دانه در شرايط معمولي با ميزان عملکرد دانه در شرايط شور، متوسط عملکرد دانه در هر دو شرايط(MP)  و شاخص تحمل به تنش (STI) معني دار بود. شاخص تحمل به تنش (STI) مي تواند به عنوان يک شاخص موثر در انتخاب ژنوتيپ هاي گندم در شرايط شور مدنظر قرار گيرد.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي اثر آبياري و نيتروژن بر عملكرد، اجزاي عملكرد و خصوصيات زراعي كلزا اين آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوک هاي كامل تصادفي در سه تكرار بر روي رقم آپشن 500، در سال‌ هاي زراعي 82-81 و 83-82 در ايستگاه تحقيقات كشاورزي گنبد اجرا گرديد. عوامل آزمايش شامل: آبياري در سه سطح (1- بدون آبياري، 2- آبياري در مرحله گلدهي و 3- آبياري در مراحل (گلدهي + پرشدن دانه)) و نيتروژن در سه سطح (1- بدون مصرف كود نيتروژنه، 2- دادن كود نيتروژنه به خاک بدون محلول پاشي و 3- دادن كود نيتروژنه به خاک همراه با محلول ‌پاشي) بودند. محلول پاشي كود اوره در دو نوبت شروع ساقه‌ دهي و شروع گلدهي با غلظت 2.5 درصد انجام شد. نتايج سال اول اجراي طرح نشان داد اثر آبياري و نيتروژن بر عملكرد دانه معني ‌دار بود. در سال دوم اجراي آزمايش به علت بارندگي ‌هاي زياد اثر آبياري بر عملكرد دانه معني ‌دار نبود. نتايج تجزيه مركب دو سال نشانگر اين است كه اثر سال بر عملكرد دانه، تعداد شاخه‌ هاي فرعي و وزن هزار دانه معني‌ دار بود، كه نشانگر شرايط متفاوت جوي در دو سال اجراي طرح مي ‌باشد. بيشترين عملكرد مربوط به تيمار آبياري در مراحل (گلدهي + پرشدن دانه) و نيتروژن به خاک همراه با محلول‌ پاشي با 3426 كيلوگرم در هكتار بود. بنابراين پيشنهاد مي ‌شود در سال ‌هايي كه در مراحل حساس رشد كلزا مثل مرحله گلدهي و پرشدن دانه، نزولات كافي نبوده و رطوبت خاک مناسب نيست، كلزا آبياري شود. ميزان آب مصرفي در دو مرحله 850 مترمکعب در هکتار بود.

 نسخه قابل چاپ

آهن (Fe) از عناصر ضروري براي رشد گياهان، حيوانات و انسان است. شيمي آهن در سيستم هاي طبيعي نظير خاک ها، و به ويژه در محيط هاي بي هوازي نظير خاک هاي غرقابي و شاليزارها، تاثير زيادي در قابليت استفاده و تغيير شکل تعداد زيادي از ديگر عناصر و در نتيجه نقش مهمي در چرخه هاي طبيعي بيوشيميايي و ژئوشيميايي دارد. تحرک و قابليت استفاده آهن در محيط هاي طبيعي، بوسيله واکنش هاي جذب سطحي - رهاسازي و انحلال - رسوب کنترل مي شود. ميزان تغيير در اين واکنش ها تابعي از شرايط محيطي، به ويژه سطح فعاليت پروتون (pH) و الکترون (pe) است. با توجه به اهميت فرآيند جذب سطحي در کنترل غلظت آهن در فاز محلول، در اين تحقيق فرآيند جذب سطحي آهن (II) روي هيدروکسيد آهن گئوتايت در دامنه اي از pH و قدرت يوني بررسي گرديد. رفتار باري گئوتايت، از تحليل داده هاي تيتراسيون اسيد و باز در قدرت هاي يوني مختلف تعيين شد. داده هاي آزمايشي نقطه صفر بار الکتريکي کاني را در 9.1 pH نشان داد. هم دماهاي جذب سطحي آهن (II) بوسيله مدل مکانيستيکي CD-MUSIC آناليز گرديدند. اين داده ها با در نظر گرفتن دو کمپلکس درون کره اي سطحي ?FeOHFeOH⁺ و ?FeOHFeOH⁰₂ به درستي توصيف گرديدند. محاسبه ضرايب توزيع بار (CD) نشان داد که در اثر جذب گونه هاي سطحي آهن (II) در حدود 0.64 واحد بار به سطح کاني منتقل مي شود. در اثر اين فرآيند 0.36 واحد بار نيز به لايه اشترن افزوده مي شود. مقدار کل جذب سطحي آهن (II) با افزايش pH و در نتيجه کاهش پتانسيل الکتريکي سطح کاني افزايش يافت. محاسبه جزء مولي گونه هاي جذب سطحي شده آهن (II) نشان داد که کمپلکس ?FeOHFeOH⁰₂ گونه اصلي آهن (II) جذب سطحي شده در دامنه pH آزمايشي مي باشد. علاوه بر اين، داده هاي آزمايشي و پيش بيني مدل نشان داد که قدرت يوني اثر قابل توجهي بر جذب سطحي آهن (II) ندارد که احتمالا ناشي از نوع مکانيسم جذب سطحي آهن است. استخراج تقريبا کامل آهن (II) جذب سطحي شده عدم رسوب آن در طي آزمايش را نشان داد. ضرايب ترموديناميکي حاصل را مي توان در مدل سازي برهم کنش يون ها در خاک هاي شاليزاري که در آنها کاهش پتانسيل رداکس موجب افزايش فعاليت آهن (II) مي گردد را استفاده کرد.

 نسخه قابل چاپ

براي مطالعه اثرات تغيير تناوب هاي زراعي متداول به کشت ممتد گندم بر فاکتور فرسايش پذيري خاک (K) در اراضي ديم کشاورزي، سه سري خاک سهند (فلونتيک هاپلوزربتس)، رجل آباد (تيپيک کلسيزرپتس) و داراب (کلسيک هاپلوزرپتس) در ديمزارهاي منطقه مراغه - هشترود انتخاب گرديد. سه تيمار تناوب زراعي شامل: كشت ممتد گندم (T1) گندم - نخود (T2) و گندم - آيش (T3) به مدت پنج سال زراعي از پاييز سال 1382 تا تابستان 1387 در مکان هاي مورد نظر اعمال شدند. خرداد سال 1387 نمونه هاي دست خورده و دست نخورده از مزارع تهيه شد. در نمونه هاي تهيه شده، يکسري از خصوصيات فيزيکي و شيميايي خاک مانند کربن آلي (OC)، آهک (CCE)، جرم مخصوص ظاهري(D_b) ، پايداري خاکدانه ها (WAS)، سرعت نفوذپذيري (IR) و بافت اندازه گيري شد. فاکتور فرسايش پذيري خاک با استفاده از رابطه رگرسيوني ارايه شده و پارامترهاي اندازه گيري شده، برآورد گرديد. شاخص WAS در T3 (%71.54) به طور معني داري (P<0.05) بيشتر از T1 (%58.89) و T2 (%59.24) و مقدار IR درT1  (2.01 cm hr^-1) به طور معني داري (P<0.05) کمتر از T2 (4.89 cm hr^-1) و T3 (5.27 cm hr^-1) بود. فاکتور فرسايش پذيري خاک به صورت معني داري (P<0.05) در T1 (0.00681 t h MJ^-1 mm^-1) نسبت به T2 (0.00299 t h MJ^-1 mm^-1) و T3 (0.00223 t h MJ^-1 mm^-1) افزايش يافت. تيمارهاي تناوب زراعي تاثير معني داري بر مقادير OC، CCE و D_b نداشتند. بر اساس نتايج بدست آمده، تغيير تناوب هاي زراعي گندم - آيش و گندم - نخود به کشت ممتد گندم در مزارع مورد مطالعه، سرانجام به افزايش روانآب و فرسايش خاک منجر شده و بنابراين اقدام درستي به نظر نمي رسد.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي تاثير مايه تلقيح سويا و ازتوباکتر کروکوکوم بر ويژگي ‌هاي گياهان سوياي حاصل از بذرهاي توليد شده در شرايط تنش خشکي، پژوهشي در دو بخش آزمايشگاه و گلخانه انجام شد. آزمايش گلخانه ‌اي به صورت فاکتوريل در قالب طرح کاملا تصادفي و آزمايش مزرعه‌ اي به صورت اسپليت فاكتوريل در قالب طرح بلوک ‌هاي كامل تصادفي در 3 تکرار اجرا گرديد. تيمارها شامل رقم (منوکين، ويليامز و لاين اس.آر.اف´  تي3 )، بذرهاي توليد شده در شرايط تنش خشکي (آبياري گياهان مادري پس از مقادير 50 (آبياري مطلوب)، 100 (تنش متوسط)، 150 (تنش شديد) ميلي متر تبخير از تشت تبخير كلاس آ) و تلقيح بذر (عدم تلقيح، مايه تلقيح سويا، تلقيح توام مايه تلقيح سويا و ازتوباکتر کروکوکوم) بود. در آزمايش گلخانه ‌اي آبياري گياهان با محلول غذايي بدون نيتروژن انجام شد. نتايج آزمايش گلخانه ‌اي مشخص کرد که گياهان حاصل از بذرهاي شرايط تنش متوسط در تمام ارقام به ترتيب 16، 23 و 18 درصد از وزن خشک بخش هوايي، ريشه و گياه بيشتري نسبت به گياهان حاصل از بذرهاي شرايط آبياري مطلوب داشتند. همچنين گياهان حاصل از بذرهاي شرايط تنش خشکي از تعداد و وزن خشک گره ريشه بيشتري برخوردار بودند و افزودن ازتوباکتر کروکوکوم به مايه تلقيح سويا تعداد و وزن تر گره ريشه را نسبت به تلقيح با مايه تلقيح سويا افزايش داد. نتايج آزمايش مزرعه ‌اي نشان داد که گياهچه حاصل از بذرهاي شرايط مختلف رطوبتي در تلقيح با باكتري وزن خشک گياهچه و ارتفاع بيشتري نسبت به شاهد داشت. گياه حاصل از بذر شرايط تنش متوسط رقم ويليامز تلقيح شده با مايه تلقيح سويا 46 درصد وزن خشک گياه بيشتري نسبت به عدم تلقيح داشت.

 نسخه قابل چاپ

فن ‌آوري سنجش از دور به عنوان يک ابزار مناسب به منظور پايش زماني و مكاني برخي از پديده‌ هاي طبيعي به شمار مي ‌رود. شوري ثانويه از مهمترين عوامل كاهش حاصلخيزي خاک در مناطقي است كه مديريت كارآمد و مطلوب بر منابع آب و خاک وجود نداشته است. اين تحقيق براي يافتن بهترين روش ‌هاي بهره‌ گيري از سنجش از دور در طبقه‌ بندي اراضي شور و ارزيابي روند تغييرات شوري در دشت قهاوند صورت گرفت. وسعت منطقه 95000 هكتار واقع در شرق استان همدان و همجوار با استان مركزي است. شيوه كار بر پايه تفكيک سطوح مختلف خاک ‌هاي شور به وسيله دو سري اطلاعات داده‌ هاي رقومي ماهواره لندست 5 و 7 همراه با مطالعات زميني به كمک بررسي باندهاي مختلف سنجنده‌ هاي TM و ETM و بررسي شاخص ‌هاي مختلف PCA₅₇، PCA₁₂₃، NDVI، GRI، BRI براي خاک و پوشش گياهي انجام شد. طبقه ‌بندي تصاوير با استفاده از روش طبقه‌ بندي نظارت شده همراه با مطالعات صحرايي و برداشت نمونه خاک سطحي و تجزيه شيميايي نمونه ‌ها صورت گرفت. تصاوير پس از تصحيح طبقه ‌بندي در سامانه اطلاعات جغرافيايي به صورت نقشه ‌ها و جداول در دو مقطع زماني ارايه گرديد؛ صحت كلي طبقه ‌بندي در تصاوير لندست 5 و 7 مورد بررسي قرار گرفت كه براي پارامتر شوري اين مقادير به ترتيب 71 و 75 درصد مي ‌باشد. نتايج نشان دهنده افزايش وسعت خاک هاي شور به ميزان قابل توجهي در طي 11 سال است به طوري كه وسعت اراضي شور 31.9 درصد افزايش داشته كه اين گسترش در كلاس شوري كم تا متوسط (S1) 7.9 درصد و در كلاس شوري متوسط تا شديد (S2) 31.2 درصد است. وسعت اراضي لخت و باير و كفه‌ هاي نمكي نيز از 3005 هكتار به 8446 هكتار رسيده كه در حدود 181 درصد بر وسعت آنها افزوده شده است.

 نسخه قابل چاپ