مقالات آب و خاك (علوم و صنايع كشاورزي)

پيش بيني دقيق جريان در رودخانه ها يکي از مهمترين ارکان در مديريت منابع آبهاي سطحي به ويژه اتخاذ تدابير مناسب در مواقع سيلاب و بروز خشکسالي ها، است. در حقيقت حصول روش هاي مناسب و دقيق در پيش بيني جريان رودخانه ها را مي توان به عنوان يکي از مهمترين چالش ها در فرآيند مديريت و مهندسي منابع آب دانست. اگر چه تحقيقات وسيعي در خصوص کاربرد روش هاي متکي بر شبکه هاي عصبي مصنوعي¹(ANN)و برتري دقت اين روش ها بر روش هاي متداول آماري مانند روشهاي اتورگرسيو و ميانگين متحرک در دو دهه اخير ارايه شده است ولي به دلايل مختلفي ازجمله غير صريح بودن اين روش ها و پيچيدگي حاکم بر انتخاب و معماري شبکه مناسب، استفاده از آنها در عمل به طور مناسب توسعه نيافته است. در تحقيق حاضر ضمن معرفي روش برنامه ريزي ژنتيک²(GP) به عنوان يک روش صريح براي پيش بيني جريان رودخانه ها، از اين روش به منظور بررسي تاثير توالي دبي روزانه در پيش بيني جريان روزانه رودخانه آبسرده واقع در استان لرستان، استفاده شده و دقت نتايج حاصله با روش شبکه عصبي مصنوعي مورد مقايسه قرار گرفته است. نتايج، حاکي از کارايي مناسب و دقت بالاي برنامه ريزي ژنتيک در مقايسه با شبکه عصبي مصنوعي در پيش بيني جريان رودخانه ها است.

 نسخه قابل چاپ

يکي از مناسبترين روش هاي انحراف جريان در رودخانه هاي پرشيب بکارگيري آبگير کفي مي باشد. گزينه آبگير کفي با محيط متخلخل شيوه جديدي براي انحراف جريان جهت جايگزيني با آبگيرهاي با کف مشبک است. براي بررسي اثرخصوصيات هيدروليکي جريان، موثر بر ميزان دبي انحرافي مدلي آزمايشگاهي طراحي گرديد که در آن امکان اندازه گيري جريان ورودي، جريان انحرافي و جريان باقي مانده (عبور نکرده از محيط متخلخل) مد نظربوده است. در اين تحقيق تاثير توام عواملي همچون شيب سطح بالايي آبگير و اندازه ذرات محيط متخلخل در دبي هاي مختلف بر ميزان جريان انحرافي(در حالت جريان آب زلال) مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد با افزايش جريان ورودي نرخ تغيير دبي انحراف ابتدا زياد و سپس به صفر مي رسد. همچنين با افزايش شيب سطح بالايي آبگير ميزان انحراف جريان کاهش مي يابد. اندازه ذرات محيط متخلخل نيز بر ميزان دبي انحراف تاثير قابل ملاحظه داشته چنانکه با افزايش اندازه ذرات، ميزان دبي انحرافي روند افزايشي را نشان مي دهد. از نتايج آناليز ابعادي و آزمايشگاهي براي تعيين مقدار ضريب جريان محيط متخلخل استفاده گرديد. تجزيه و تحليل ها نشان داد مقدار اين ضريب در حدود 1/0 است. در نهايت رابطه اي نيز براي برآورد مقدار جريان عبوري از آبگير کفي با محيط متخلخل پيشنهاد گرديد.

 نسخه قابل چاپ

روش هاي مقياس سازي که بر پايه نظريه محيط هاي متشابه مي باشند، براي سهولت تشريح تغييرپذيري مکاني خاک ها به کار گرفته مي شوند. براي شبيه سازي جريان در خاک هاي ناهمگن، مقياس سازي توامان توابع هيدروليکي خاک، شامل منحني نگهداشت آب و تابع هديت هيدروليکي، با استفاده از يک سري فاکتور مقياس بسيار مطلوب مي باشد. در نظريه محيط هاي متشابه تصور مي شود که مقياس سازي توامان در دو محيط که در مقياس ميکروسکوپي داراي شباهت هندسي هستند، امکان پذير است. در اين مقاله ثابت مي شود که اگرچه شباهت هندسي خاک ها شرط لازم براي برقراري نظريه محيط هاي متشابه مي باشد، ولي در برخورد با واقعيت کافي نمي باشد. نشان داده مي شود که به علاوه بايد مقادير (=?) K_sh_m² در همه خاک هاي متشابه برابر باشند (که K_s هدايت هيدروليکي اشباع و h_m مکش ميانه منحني نگهداشت مي باشد). براي بررسي مباني ارايه شده، روش تولي و همکاران (13) که نظريه محيط هاي متشابه را براي خاک هاي متشابه کوزوگي و هاپمنس (4) با مقادير برابر از) ? انحراف معيار توزيع لوگ-نرمال مکش در منحني نگهداشت) به کار مي گيرد، اختيار شد. همچنين اين روش تعميم داده شد به گونه اي که بتواند براي شرايطي که مقادير ? برابر نيستند نيز توابع هيدروليکي خاک هاي متشابه را به خوبي مقياس کند. توصيفات نظري ارايه شده با 26 خاک از پايگاه UNSODA آزمون شدند. اين خاک ها بر اساس برابر بودن مقادير ?شان در شش گروه خاک متشابه طبقه بندي شدند. همان طور که انتظار مي رفت، با کاربرد روش تولي و همکاران، در هر گروه آن خاک هايي که مقدار ? در آن ها با ديگر خاک هاي گروه اختلاف زيادي داشت، نتوانستند به خوبي مقياس شوند. همچنين نتايج نشان داد که روش پيشنهادي مي تواند عملکرد مقياس سازي روش تولي و همکاران را بهبود زيادي بخشد. نشان داده شد که عملکرد روش پيشنهادي به مقادير ? وابستگي ندارد و وجود شباهت هندسي خاک ها تنها شرط براي آن مي باشد.

 نسخه قابل چاپ

شوري يکي از تنش هاي مهم محدود کننده توليدات کشاورزي مي باشد. شوري با تاثير گذاشتن بر روي بيشتر فعاليتهاي فيزيولوژيکي و مورفولوژيکي، رشد و نمو گياه را تحت تاثير قرار مي دهد. به منظور بررسي تاثير شوري ناشي از کلرور سديم بر برخي صفات فيزيولوژيکي و فاکتورهاي کيفي پنج رقم کلزاي پاييزه، آزمايشي در گلخانة تحقيقاتي مرکز تحقيقات کشاورزي اذربايجان شرقي به صورت فاکتوريل در قالب طرح پاية کاملا تصادفي با سه تکرار در سال 87 به اجرا درآمد. پنج سطح شوري شامل (شاهد)، 50 ميلي مولار، 100 ميلي مولار، 150 ميلي مولار و 200 ميلي مولار کلرور سديم ) بـه عنـوان فـاکتور اول و ارقــام بـــه عنوان فاکتـــــور دوم ( Fornax, Licord, Elite, SLM₀₄₆, Okapi) در نظر گرفته شدند. در طول رشد غلظت عناصر سديم و پتاسيم، کلسيم و منيزيم و نسبت K/Na برگ، عملکرد بيولوژيک، عملکرد دانه، فتوسنتز، تنفس، درصد روغن، ميزان اسيدهاي چرب (لينولييک، لينولنيک و اولئيک)، کلروفيل کل، a و b و غلظت آنزيم پرولين اندازه گيري شدند. نتايج نشان داد که همراه با افزايش شوري، غلظت پتاسيم، نسبت K/Na، عملکرد بيولوژيک، عملکرد دانه، درصد روغن، ميزان فتوسنتز و تنفس و غلظت اسيدهاي چرب غير اشباع، کلروفيل کل و a و b کاهش يافت. اما در مقابل با افزايش شوري غلظت سديم، کلسيم، منيزيم و ميزان آنزيم پرولين افزايش يافت. رقم SLM₀₄₆ نسبت به ساير ارقام مورد مطالعه به طور معني داري داراي غلظت کمتر يونهاي سديم، کلسيم و منيزيم و مقادير بالاتري از يون پتاسيم و نسبت بالاي K/Na بود. به نظر مي رسد بين ارقام مورد مطالعه رقم SLM₀₄₆ با عملکرد بيشتر و کارايي بالاتري بوده و در مقابل رقم Elite داراي بيشترين حساسيت به شوري مي باشد. همچنين در رقم SLM₀₄₆ در سطوح شوري مختلف ميزان اسيدهاي چرب غيراشباع به طور معني داري بيشتر از ساير ارقام به دست آمد. همچنين ميزان کلروفيل کل، a و b در رقم SLM₀₄₆ بالاتر از ديگر رقم ها بود.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي اثرات تعديل کنندگي کاربرد خاکي و محلول پاشي کلريد پتاسيم و کلريد کلسيم بر صفات مورفولوژيکي و فيزيولوژيکي گياه سورگوم ( Sorghum bicolor L.) در شرايط تنش شوري، آزمايشي به صورت فاکتوريل در قالب کرت هاي خرد شده در سال زراعي 86-1387 در مزرعه تحقيقات شوري قطب علمي گياهان ويژه دانشکده کشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل دو سطح شوري آب آبياري (5 و10 دسي زيمنس بر متر)، دو نحوه مصرف عناصر (محلول پاشي برگي و اعمال از طريق خاک) و چهار سطح عناصر کلسيم و پتاسيم (شاهد يا عدم مصرف، کلريدکلسيم با غلظت 20 ميلي مولار، کلريد پتاسيم با غلظت 20 ميلي مولار و کلريد کلسيم+ کلريد پتاسيم با غلظت 20 ميلي مولار) در سه تکرار بودند. صفات ارتفاع بوته، وزن خشک برگ، ساقه و کل گياه و قطر ساقه در چهار مرحله اندازه گيري شدند. شاخص هاي کلروفيل، محتوي آب نسبي برگ⁴(RWC)، شاخص سطح برگ⁵ (LAI)نيز در سه مرحله پنجه زني، ساقه دهي و خوشه دهي محاسبه شدند. نتايج تجزيه هاي آماري نشان داد شوري موجب کاهش ارتفاع و قطر ساقه شده ولي بر وزن ماده خشک گياه و تعداد برگ اثر معني داري نداشت. شوري موجب کاهش RWC در هر سه مرحله و کلروفيل در مرحله خوشه دهي گرديد، ولي بر وزن خشک و LAI در هيچ يک از مراحل رشدي تاثيري نداشت. مصرف کلسيم و پتاسيم همچنين موجب افزايش معني دار RWC ، LAI، کلروفيل و به خصوص وزن خشک در هر سه مرحله گرديد. به طور کلي، استفاده از کلسيم و پتاسيم موجب بهبود قابل توجه صفات رشدي سورگوم نسبت به عدم مصرف آن ها در شرايط شوري مي شود. بنابراين با توجه به مسايل اقتصادي و هزينه کمتر مصرف خاکي پتاسيم، استفاده از آن در شرايط شوري در اين گياه توصيه مي شود.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي و ارزيابي اثرات سياست هاي قيمتي (قيمت تضميني گندم در هر دوره و در دوره ماقبل)، عوامل محيطي (سطح زير کشت) و اقليمي (متوسط درجه حرارت حداقل و حداکثر، مجموع کل بارندگي سالانه، مجموع درجه-روز سرمايي سال و مجموع درجه-روز گرمايي سال) بر عملکرد گندم در محدودة خراسان رضوي (9 شهرستان)، تحقيق حاضر براي دوره آماري 13 ساله 71 -72 تا 83-84 انجام شد. در اين پژوهش از الگوي داده هاي تابلويي براي بررسي اثرات تغييرات مقطعي و سري زماني پارامترهاي ورودي بر عملکرد گندم استفاده شد. بررسي و تحليل نتايج حاصل از تحقيق نشان داد که متغيرهاي متوسط درجه حرارت حداقل، قيمت دوره قبل و بارندگي بهاره به طور منحصر به فردي داراي اثرات مثبت و قويا معني دار و متغير درجه - روز سرمايي نيز داراي اثر منفي و معني دار بر عملکرد گندم مي باشند. اگرچه معني داري تخمين هاي حاصله در سطح اطمينان 95% بالا بوده، اما نتايج بدست آمده از الگوي اثرات تصادفي يک جانبه حاکي از کم کشش بودن عملکرد گندم نسبت به متغيرهاي ورودي بوده، به طوري که کشش آن نسبت به متوسط درجه حرارت حداقل، قيمت دوره قبل، بارندگي بهاره عملکرد گندم درجه - روز سرمايي به ترتيب 26/0، 13/0، 15/0 و 28/0- مي باشد. از اين رو، تخمين هاي حاصله حاکي از کم کشش بودن عملکرد گندم نسبت به متغيرهاي ورودي مي باشد و در بين متغيرهاي مورد بررسي، عملکرد گندم نسبت به متغير درجه- روز سرمايي حساسيت بيشتري را نشان مي دهد. بررسي ها همچنين نشان دادند که الگوي اثرات تصادفي يک جانبه براي تخمين تابع عملکرد گندم مناسب است.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي تاثير سطوح مختلف شوري و سيليسيم در توليد زيست توده و مقدار مواد آلي و معدني برگ و ريشه خرفه (Portulaca oleracea L.)، آزمايشي به صورت فاکتوريل در قالب بلوک هاي کامل تصادفي در سه سطح شوري (6/0، 11 و 22 دسي زيمنس بر متر) و دو سطح سيليسيم (صفر و يک ميلي مولار سيليکات سديم) با سه تکرار در محيط شن درگلخانه تحقيقاتي دانشکده کشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد در سال 1387 انجام شد. نتايج نشان داد که با افزايش شوري زيست توده برگ و ريشه، درصد مواد آلي و پتاسيم در اندام هاي رويشي کاهش يافت، در حالي که درصد خاکستر و درصد سديم افزايش معني داري يافت. کاربرد سيليسيم تاثير مثبتي بر تحمل گياه به شوري داشت و سبب کاهش تجمع سديم و افزايش درصد پتاسيم در برگ ها گرديد. در نتيجه اين گياه تا حد زيادي به شوري هاي متوسط مقاومت داشته و مي تواند توليد قابل توجهي در شرايط تنش شوري داشته باشد.

 نسخه قابل چاپ

بسياري از مطالعات نشان مي دهد که استفاده مستقيم از سنگ فسفات به عنوان منبع تامين فسفر براي گياهان چندان مناسب نبوده و کارايي لازم را ندارد. تلقيح خاک فسفات با باکتري Thiobacillus و ديگر ريز جانداران حل کننده فسفات و يا استفاده از گوگرد و ماده آلي مي تواند سبب افزايش فراهمي فسفر از خاک فسفات شود. در اين مطالعه آزمايشي با آرايش فاکتوريل در قالب طرح کامل تصادفي با 12 تيمار و سه تکرار به شرح زير اجرا گرديد: تيمارهاي آزمايش در برگيرنده گوگرد در سه سطح صفر(S0))،(10 (S1) و20 (S2) درصد ورمي کمپوست کود گاوي در دو سطح صفر (V0)) و 15 درصد ((V1) و دو سطح تلقيح (باکتري Thiobacillus و قارچ Aspergillus (BF) و بدون تلقيح (C) )انجام شد. فسفر محلول در آب و pH پس از 15 و60 روز نگهداري نمونه ها در شرايط آزمايشگاهي اندازه گيري شد. نتايج حاصل از ازمايش نشان داد روند تغييرات مقدار فسفر محلول در اب در طول دوره انکوباسيون افزايشي بود و بيشترين کاهش pH و افزايش فسفر محلول در آب در تيمار 20 درصد گوگرد، 15 درصد ورمي کمپوست و تلقيح با باکتري Thiobacillus و قارچ Aspergillus و کمترين تغييرات pH و فسفر محلول در آب نيز در تيمار شاهد مشاهده شد.

 نسخه قابل چاپ

اورانيوم به عنوان فلزي سنگين و راديواکتيو به طور طبيعي در پوسته زمين پراکنده شده است. در بسياري موارد پراکندگي طبيعي آن به علت فعاليت هاي انساني افزايش يافته که اين امر موجب آلودگي خاک و آبهاي زيرزميني به اورانيوم مي شود و سپس اورانيوم مي تواند از طريق خاک آلوده وارد چرخه غذايي بشر شود. بوسيله مطالعه توزيع شکل هاي مختلف اورانيوم و ساير آلاينده هاي راديواکتيو در خاک قادر به بررسي توزيع و حرکت پذيري اورانيوم در طول زمان و در نتيجه خطرات آني و بلند مدت آن براي خاک و محيط زيست خواهيم بود. در اين مطالعه روش عصاره گيري دنباله اي تسير براي بررسي توزيع دو سطح 585 و 3240 Bq/kgاورانيوم(²³⁸U)در دو زمان 30 و 90 روز انکوباسيون در يک خاک آهکي مورد استفاده قرار گرفت. نتايج حاصل از آزمايش نشان داد که اورانيوم عمدتا با بخش کربناتي خاک پيوند يافته است (62 %) و اين مقدار با افزايش اورانيوم در خاک افزايش مي يابد. همچنين ارتباط اورانيوم با بخشهاي مختلف خاک در طول زمان انکوباسيون تغيير مي يابد.

 نسخه قابل چاپ

پديده شکست سد از جمله حوادثي است که بدليل خطرات جاني براي بشر عليرغم پژوهش هاي فراوان هنوز بعنوان يکي از مباحث مهم و قابل توجه در زمينه هاي تحقيقات مهندسي مدنظر مي باشد. پيش بيني شرايط بوجود آمده در مواقع بحراني همچون وقوع سيل واحتمال همزماني شکست سد، ضرورت بررسي هاي بيشتر را فراهم نموده است. در اين پژوهش از طريق شبيه سازي آزمايشگاهي به بررسي اثر متقابل جريان همزمان سيلاب سريع و موج منفي حاصل از شکست سد در شرايط متفاوت ارتفاع ذخيره آب مخزن پرداخته شده است. همچنين تلاش شد تا اثر شيب و تاثير حضور رسوبات در مخزن و تغيير دبي و زمان پايه سيلاب هاي ورودي مورد مطالعه قرار گيرد. به منظور برداشت پارامترهاي هيدروليکي همچون عمق جريان و سرعت حرکت موج و با توجه به ماهيت غير دايمي جريان براي ثبت نتايج از روش تصوير برداري بوسيله دو دوربين ديجيتال استفاده شده است. نتايج نشان داد با افزايش عمق اوليه ذخيره شده در مخزن و افزايش شيب کانال زمان تخليه مخزن کاهش مي يابد. از سوي ديگر وجود رسوبات در مخزن که همچون يک پله در مسير جريان ايفاي نقش مي کنند سرعت حرکت موج مثبت به سمت پايين دست را افزايش مي دهند. با افزايش زمان پايه و حداکثر دبي هيدروگراف ها، افزايش عمق در پايين دست سد پس از شکست مشاهده شد.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي اثر لجن بيولوژيک بر رشد گياه گوجه فرنگي يک سري آزمايش هاي گلداني و هر گلدان محتوي 17 کيلوگرم خاک با کشت نشاي گوجه فرنگي با استفاده از پنج سطح مختلف لجن خشک (5، 10، 20، 30 و 40 تن در هکتار) و دو شاهد( T1 بدون لجن و T2 با لجن و کود کامل) با 8 تکرار در قالب طرح پايه کاملا تصادفي انجام پذيرفت. نتايج تجزيه واريانس وزن تر و خشک اندام هاي هوايي گياه نشان داد که وزن آنها در مقايسه با شاهد 2 در تيمارهاي 5 و 10 تن لجن در هکتار در سطح احتمال 1% افزايش يافته و از اين سطوح به بعد افزودن لجن با کاهش شديد عملکرد و مسموميت گياه همراه بوده است. اين کاهش در مقايسه با شاهد 2 در سطح 30 تن لجن در هکتار براي وزن تر در حدود 20% و براي وزن خشک 44% برآورد شده است. مقايسه ميانگين درصد آب موجود در بوته هاي گوجه فرنگي در تيمارهاي مورد استفاده نشان داد که مقدار آن تا سطح 20 تن لجن در هکتار نسبت به شاهد 2 تفاوت معني دار وجود نداشته ولي بين تيمارهاي 30 و 40 تن لجن در هکتار به طور معني داري کاهش يافت (05/0p).

 نسخه قابل چاپ

سيل از جمله پديده هايي است که خسارات فراواني به منابع وارد مي سازد و همواره مورد توجه کارشناسان هيدرولوژي بوده است. از طرفي برآورد صحيح روان آب براي انجام تدابير مناسب در راستاي مهار و مديريت بهينه آن ضروري است. با اين وجود استفاده از مدل هاي مختلف تجربي موجود در برآورد روان آب با مشکلات فراوان همراه بوده است. به همين دليل روش تحليل منطقه اي در برآورد دبي با دوره هاي بازگشت معين با استفاده از ويژگي هاي حوزه آبخيز و ارايه مدل هاي مناسب کاربرد گسترده ايي دارد. به اين منظور در اين تحقيق آمار دبي متوسط سالانه 7 ايستگاه هيدرومتري استان کردستان در يک دوره 30 ساله جمع آوري و مقادير دبي متوسط براي دوره هاي بازگشت 2، 5، 10، 20، 25، 50، 100 و 200 ساله با استفاده از نرم افزار SMADA به دست آمد. سپس رابطه مقادير دبي متوسط با دوره هاي بازگشت مختلف و 26 خصوصيت فيزيوگرافي و اقليمي هر يک از حوزه هاي آبخيز با استفاده از رگرسيون هاي دو و چند متغيره بررسي و مدل هاي مناسب براي هر يک از دوره هاي بازگشت با استفاده از نرم افزار SPSS 13.5تهيه و اهميت بخشي هر يک از آن ها نيز مشخص شد. نتايج مدل سازي طي تحقيق حاضر نشان گر غلبه انواع رگرسيون غيرخطي بر رگرسيون خطي و هم چنين اهميت متغيرهاي مساحت، طول آبراهه اصلي و ضريب گراوليوس در اکثر مدل هاي نهايي بود. نتايج به دست آمده هم چنين بر تغييرپذيري متغيرها و اهميت آن ها در تعيين دبي با دوره هاي بازگشت و ماه هاي مختلف و طبعا بر ضرورت استفاده از مدل مناسب در تخمين روان آب حوزه هاي آبخيز استان کردستان دلالت داشته است.

 نسخه قابل چاپ

رگبارهاي شديد عامل توليد سيلاب هاي مخرب اند. معمولا تحليل رگبارهاي ساعتي در حوضه هاي بدون آمار يکي از پارامترهاي اصلي تحليل سيلاب هاست. تعيين رگبار حوضه نياز به تحليل منطقه اي رگبارها و انتقال آن ها به مرکز ثقل حوضه دارد. حداکثر بارش روزانه (P₂₄) قابل دسترس ترين رگبارهاي هر منطقه است. اين بارش قابل تفکيک به رگبارهاي ساعتي است. بنابراين تحليل نقطه اي و منطقه اي از ضروريات طرح هاي اب و هواشناسي است. پهنه بندي مي تواند گام مثبت و کارا در تحليل رگبارها و سيلاب هاي مولد باشد. براي پهنه بندي بايد از روش هاي قديمي اقليم بندي و يا روش هاي آماري جديدتر مانند تحليل خوشه اي و آزمون هاي همگني گشتاورهاي خطي استفاده کرد. در اين پژوهش از روش دوم استفاده شده است. کليه ايستگاه هاي باران سنج کشور(396 ايستگاه) که زير نظر سازمان هواشناسي کشور و وزارت نيروست انتخاب و تمام آمارهاي آنها از بدو تاسيس تا آخرين سال اعلام شده(2005) به کار گرفته شده اند. گشتاورهاي خطي به داده هاي پرت حساسيت کمتري دارند و مرز مشخصي براي اندازه نمونه تعريف نمي کنند. يعني مي توان از طول دوره هاي اماري متفاوت ايستگاه ها استفاده کرد. لذا از تمام آمار ايستگاه استفاده شده است. آزمون هاي پايه شامل: تصادفي بودن، استقلال، همگني، داده پرت و ايستائي انجام و تعداد 266 ايستگاه به علت نداشتن شرايط لازم حذف و 130 ايستگاه در تحليل شرکت کرده اند. روش مولفه هاي اصلي براي حذف متغيرهاي غيرضرور به کار گرفته شد که ضرورت فقط 6 متغير( ارتفاع، ميانگين و انحراف معيار بارش سالانه و حداکثر روزانه و نسبت بارش زمستان به بهار) از 21 متغير تاييد شد. روش تحليل خوشه اي سلسله مراتبي را براي پهنه بندي ايستگاه ها مورد استفاده قرار داده و کشور به هفت ناحيه تفکيک شده است. اين نواحي در نقاط مختلف ايران پراکنده بوده و نقشه پهنه بندي انها ارايه شده است. آزمون هاي گشتاورهاي خطي براي تاييد همگني هفت ناحيه به کار رفته است. نتايج اين آزمون ها همگني و همنوايي را براي اين هفت ناحيه تاييد مي کند.

 نسخه قابل چاپ

از پيش بيني دقيق الگوهاي ساعتي داده هاي آب و هوا مي توان بعنوان ورودي مدل هاي شبيه سازي فرايندهاي گياه همچون فتوسنتز و تعرق استفاده کرد. اطلاعات ثبت شده آب و هواي حاصل از ايستگاه هاي سينوپتيک همچنين مي تواند بعنوان راهنماي حفاظت گياه و مديريت موثر در کاهش اثرات يخبندان بکار گرفته شود. پيشگويي دقيق حداقل دما براي پيش بيني يخبندان در دستيابي موثر به استراتژي هاي کاهش آسيب رساني به گياهان بسيار موثر است. هدف اصلي از اين مطالعه ارزيابي پيشگويي حداقل دماي روز با استفاده از دو روش توابع تريگونومتريک و تشخيص الگوها مي باشد. براي اين پيشگويي چندين سناريو انتخاب شد که عبارت بودند از: پيش بيني حداقل دما در روز اول ارديبهشت و روز اول آبانماه با استفاده از داده هاي مشاهده شده يک روز قبل از روز هدف، هفت روز قبل از روز هدف و از ابتداي سال تا روز هدف. داده هاي مورد استفاده داده هاي 3 ساعتي دشت مشهد بمدت 16 سال از سال 1371 تا 1387 بوده است. ارزيابي هر سه مدل با مقايسه آماري داده هاي شبيه سازي شده با داده هاي اندازه گيري شده در ايستگاه مشهد انجام شد. نتايج اين مطالعه نشان داد که چنانچه دسترسي به داده هاي ساعتي به صورت ناقص و يا کمياب باشد در بين دو روش سينوسي و سينوسي نمايي، روش سينوسي با دقت بالا قادر به شبيه سازي داده هاي ساعتي حداقل دما بود. براي پيشگويي حداقل دمايي که درشبانه روزممکن است رخ دهد نتايج نشان داد که هر چه فاصله زماني تا روز مورد نظر براي پيش بيني کمتر باشد دقت پيشگويي روش تشخيص الگو ها بالاتر خواهد بود.

 نسخه قابل چاپ

دماي آب ورودي به خاک و تغييرات دماي خاک، از طريق تاثير دما بر لزجت آب، بر هدايت هيدروليکي اشباع خاک (Ks) تاثير مي گذارد. در اين تحقيق تغييرات زماني Ks بعنوان تابعي از دما مورد مطالعه قرار گرفت. آزمايش هاي لازم در مزرعه تحقيقاتي پرديس ابوريحان واقع در پاکدشت، 25 کيلومتري جنوب شرقي تهران، انجام شد. براي اين کار 18 چاهک در يک کرت حفر و هدايت هيدروليکي اشباع خاک با استفاده از روش چاهک معکوس اندازه گيري شد. آزمايش ها در 12 زمان مختلف انجام شد که شروع آن 26 مرداد 1384 و پايان آن 25 خرداد 1385 بوده است. بررسي ها نشان داد که حداقل مقادير Ks در فصل زمستان به دست امد که دماي هوا و خاک حداقل است و با افزايش دماي خاک و هوا اين مقادير افزايش يافت. همچنين رابطه بين دماي خاک و لزجت سيال با Ks مطالعه شد. آناليز آماري آزمايش ها نشان داد دماي خاک مي تواند به طور قابل ملاحظه اي بر نتايج تاثير بگذارد. استفاده از متوسط مقادير Ks اندازه گيري شده در طراحي سيستم هاي زهکشي نشان داد که صرف نظر کردن از تغييرات زماني Ks مي تواند سبب افزايش و کاهش فاصله زهکشها به ترتيب به مقدار 9/18 و 3/23 درصد شود. همچنين استفاده از مقدار متوسط Ks اندازه گيري شده که در محدوده دمايي 16 تا 20 درجه سانتي گراد به دست آمد، حداقل تاثير را بر تغيير فاصله زهکشها داشت لذا مي توان از آنها بعنوان مقدار متوسط براي فاصله زهکشها استفاده کرد.

 نسخه قابل چاپ