بانک مقالات علوم و فنون هسته اي

يکي از مهمترين سموم علفکش كه مي توان آنرا براي بررسي سازوكار و مطالعه سوخت و ساز گياهي بكار برد، ترکيب 2 و 4 دي کلرو فنوکسي استيک اسيد است. به وسيله  نشاندار کردن اين ترکيب با کربن-14 مي توان سازوكار جذب آن را در گياه و چگونگي تخريب علفها را مشخص كرد. در اين كار پژوهشي ابتدا باريوم [¹⁴C] کربنات با استفاده از پتاسيوم آزيد و حرارت دادن، به پتاسيوم [¹⁴C] سيانيد تبديل شد؛ سپس با انجام دادن چند مرحله سنتز، ترکيب 2 و 4 دي کلرو فنوکسي متيل يديد از ماده اوليه 2 و 4 دي کلرو فنول بدست آمد. در مرحله  نهايي نيز از واکنش تراکمي ترکيب سنتز شده 2 و 4 دي کلرو فنوکسي متيل يديد و پتاسيوم [¹⁴C] سيانيد و هيدروليز قليايي محصول واکنش، ترکيب سم علفکش 2 و 4 دي کلرو فنوکسي استيک اسيد [کربوکسي – ¹⁴C] سنتز شد.

 نسخه قابل چاپ

DNA  ياخته هاي مواد غذايي در اثر پرتودهي گاما شكسته مي شوند. اين شكستگي را مي توان با روش الكتروفورز ياخته منفرد مورد شناسايي قرار داد. ويژگي اين روش، سادگي و مقرون به صرفه بودن آن براي شناسايي سريع موادغذايي پرتوديده ياخته دار مي باشد. در اين كار پژوهشي، نمونه هاي گوشت مرغ و ميگو به وسيله كبالت 60 پرتودهي شده اند. دزهاي بكار رفته در نمونه هاي مرغ 2، 5 و 7 كيلوگري و در نمونه ميگو 3 و 7 كيلوگري بوده است. پس از پرتودهي، نمونه هاي پرتوديده با نمونه كنترل (پرتونديده) مقايسه شده اند. علاوه بر اين اثرهاي مدت نگهداري و دما فقط بر روي نمونه هاي مرغ مورد بررسي قرارگرفته اند. نتايج بدست آمده از آزمايشهاي مكرر نشان داده اند كه در دزهاي متفاوت، حتي در ضعيف، تشخيص نمونه هاي پرتوديده از نمونه كنترل به وسيله اين روش به سهولت امكان پذير است. همچنين هرگونه تغيير، از جمله دما كه باعث شكستگي DNA مي شود با اين روش نيز قابل بررسي مي باشد

 نسخه قابل چاپ

در اين كار تحقيقي تبديل كردن هدف الكترونهاي پرانرژي به پرتوهاي ايكس ترمزي با بكارگيري كد محاسباتي EGS4 و طراحي برنامه كاربردي آن با توجه به هندسه واقعي دستگاه پرتودهي، طراحي و بهينه سازي شد. براي اين منظور، ابتدا ضخامت لايه هاي هدف مشتمل بر لايه اصلي تبديل كننده، لايه خنك كننده و لايه تحتاني تنظيم كننده طيف انرژي، با در نظر گرفتن شرايط مطلوب و عملي تعيين شد. بمنظور آزمون و تاييد نتايج محاسباتي، توزيع دز در جهات مختلف بر روي سطح و درون مواد با استفاده از هدفهاي موجود، اندازه گيري و با نتايج محاسباتي مقايسه شدند. نتايج حاكي از اين بود كه داده هاي محاسباتي و تجربي توافق كامل دارند.

 نسخه قابل چاپ

در اين كار پژوهشي، جذب بيولوژيكي نيكل توسط 16 سويه باكتريايي مختلف جدا شده از چشمه هاي آب گرم رامسر مورد بررسي قرار گرفت. در آزمايشهاي اوليه مشخص شد كه يك سويه باكتري كوكوباسيل گرم منفي داراي قابليت جذب بالايي در مورد نيكل است. با مطالعـات بعـدي معين شد كه بيشـترين مقدار جذب در pH حـدود 6 صورت مي گيـرد. نقـش غلظت اوليـه محـلول فلـزي در محـدوده 20 تا 200 (ppm) مورد بررسي قرارگرفت. نتايج به دست آمده نشان مي دهد كه ظرفيت جذب كنندگي باكتري در غلظتهاي كمتر از ppm150 نيكل، بسيار بالا و تقريبا ثابت است، ولي در غلظت هاي بالاتر از ppm 150 كاهش يافته و در حدود ppm200 نيكل، باكتري را مسموم كرده قابليت جذب آن به صفر مي رسد. با آزمايشهاي سينتيكي معلوم شد كه پس از60 دقيقه مجاورت، ميزان جذب نيكل از محلول اوليه به غلظت ppm150، حداكثر به 53% مي رسد. در بررسي ساز و كار جذب مشخص شد كه جذب سطحي نيكل توسط باكتري بسيار اندك وجذب بيولوژيكي آن وابسته به سوخت و ساز (متابوليسم) است. با مطالعات بعدي مشخص شد كه حضور يونهاي فلزي ديگر بر جذب نيكل چندان موثر نيست. فلز جذب شده توسط باكتري، به وسيله شستشو با محلول M 0.1 اسيد نيتريك قابل بازيافت مي باشد.

 نسخه قابل چاپ

در اين مقاله پس از معرفي انواع هدفهاي جامد در شتابدهنده سيکلوترون و ارزيابي ويژگيها، نقاط ضعف و قوت آنها، طرح جديدي براي نگهدارنده هاي هدف در سيکلوترونهاي IBA-Cyclone30 معرفي  شده  است. نگهدارنده هاي جديد براي نخستين بار در سيستم هدفهاي جامد اين سيكلوترونها طراحي و ساخته  شده  است. براي ساخت اين نگهدارنده ها، که نگهدارنده کشويي ناميده شده اند، تغييراتي در تعداد و عمق شيارهاي مسير خنک کننده سيستم موجود به عمل آمد. کشويي از جنس آلومينيوم درفضاي آزاد حاصل از اين تغييرات قرار داده شد که مادّه هدف را در بر مي گرفت. با اين روش، امکان قرار دادن پودر فشرده شده اي از ماده هدف مورد نظر در نگهدارنده فراهم شد. ويژگي خاص اين نوع نگهدارنده، امکان بمباران نمكهاي فلزي است. به علاوه به کمک آن مي توان در اكثر موارد جداسازي راديوشيميايي محصول را با بازده بالاتر و هزينه كمتر نسبت به ساير روشها انجام داد. وجود کشو از ورود ناخالصيها به محصول جلوگيري مي کند. در ضمن مي توان عمل بمباران را با استفاده از يک نگهدارنده چندين بار تکرار كرد.

 نسخه قابل چاپ

دستگاه پرتودهي گاماسل PX-30 داراي چشمه هاي پرتوزاي كبالت-60 با آكتيويته کلي 4 kCi و نرخ دز 0/675 Gy/sec است كه در پرتودهي نمونه هاي مختلف تحقيقاتي بكار مي رود. در اين آزمايش، امكان توسعه دامنه عملكرد اين دستگاه را، با طراحي و ساخت تضعيف كننده هايي از جنس سرب براي كاهش آهنگ دز در اتاقك پرتودهي، بررسي كرده ايم و با استفاده از سيستم دزيمتري مرجع فريك، به دزيمتري ميدان پرتودهي و تعيين ميزان دز در نقاط مرجع، همچنين توزيع دز در حجم مورد نظر پرداخته ايم. با بررسي نتايج حاصل، ضمن در نظر گرفتن ميزان توان تحمل سيستم الكترومكانيكي دستگاه براي حمل تضعيف كننده هاي سربي، مي توان ميزان دز لازم براي پرتودهي نمونه هاي تحقيقاتي در حجم مورد نظر در هوا را به حدود نصف مقدار درنظر گرفته شده اوليه كاهش داد.

 نسخه قابل چاپ

روش ساليابي با راديوکربن براي مطالعات باستان شناسي، زمين شناسي، نژادشناسي و زمينه هاي مشابه، از اهميت اساسي برخوردار است و نمونه هاي مورد نياز در بيشتر موارد استخوان هستند. استخوان معمولا حاوي80 درصد ترکيبات معدني و20 درصد کلاژن است که براي ساليابي به وسيله راديوکربن در آزمايشگاههاي معتبر جهان مورد استفاده قرار مي گيرد. در اين کار پژوهشي، ابتدا پارامترهاي گوناگون نمونه هاي استخواني ضمن استخراج، مورد بررسي قرار گرفته و بهترين شرايط از لحاظ pH ، زمان لازم براي واکنش و تعداد مراحل استخراج براي حذف کامل ناخالصيهاي معدني همراه نمونه، عرضه شده اند. نتايج بدست آمده نشان مي دهند كه براي فرايند استخراج، سه مرحله شامل: استخراج اسيدي، استخراج بازي و استخراج در فاز اسيدي- آبي براي دستيابي به كلاژن خالص ضروري مي باشد. سپس ميزان و نوع آمينواسيدهاي اصلي موجود در هر نمونه استخراج شده به وسيله "کروماتوگرافي مايع با عملکرد بالا" مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته و با نمونه مرجع مقايسه شده اند.

 نسخه قابل چاپ

تعيين ميزان خوردگي و اندازه گيري ضخامت باقيمانده جدار لوله ها دو عامل مهم در برآورد مدّت کارکرد آنها است. آزمون فراصوتي متداولترين روش اندازه گيري ضخامت ديواره لوله مي باشد. اين روش، با وجود سادگي و سريع بودن، يک نوع آزمون اندازه گيري نقطه اي است که نياز به برداشتن عايق از سطح لوله و آماده سازي سطحي دارد. آزمونهاي پرتونگاري (روش مماسي و روش تحليل چگالي نوري فيلم) روش هاي مهم ديگري در بررسي ضخامت باقيمانده لوله ها مي باشند. در اين كار پژوهشي، تغيير ضخامت لوله هايي به قـطر 270 ميلي متر و بـه ضخـامت 4/7 تا 5/28 ميلي متر به وسيله پرتونگاري گاما با چشمه Ir-192 بررسي شده است. براي اين منظور، تغييرات چگالي نوري فيلم هاي پرتونگاري شده، با ضخامتها و مقادير پرتودهي مختلف مطالعه و روابطي بر پايه اصول تئوري و اندازه گيريهاي تجربي عرضه شده است. نتايج اين بررسيها نشان مي دهد که کاهش ضخامت هايي به ميزان 10، 20، 50 درصد در لوله هاي بدون عايق و عايق دار تهي، يا حامل گاز را مي توان اندازه گيري کرد. در اين روش علاوه بر تعيين عمق خوردگي، مساحت مناطق خورده شده و نوع خوردگي نيز به وضوح قابل برآورد است.

 نسخه قابل چاپ

در اين كار پژوهشي به بررسي طرح موازي كردن دو تايروترون مدل TGI1 1000/25 و تاثير آن بر تسهيم در اتلاف حرارتي روي هر يک از آنها و ساير عوامل محدودکننده تايروترونها، مانند جريان متوسّط و عاملهاي شکست صفحه اي و گرمايش آند پرداخته ايم. روش بکاررفته در اين طرح، تسهيم بسامد بين تايروترونها است. با آزمايشهاي انجام گرفته بر روي بارهاي اهمي, خازني و لوله ليزر از راه اندازه گيري دماي آبي که در مخزن آند تايروترونها ريخته شده بود، مقدار اتلاف گرما به طور نسبي در دو حالت تک تايروترون و دو تايروترون موازي شده بدست آمد که نشاندهنده نصف شدن اتلاف در حالت دوم نسبت به حالت اوّل است. همچنين جريان متوسط گذرنده از هر يک از دو تايروترون موازي اندازه گيري شد که نسبت به حالت تک تايروترون، نشاندهنده نصف شدن متوسط جريان عبوري از هر تايروترون است . با توجه به نتايج حاصل از اين آزمايشها، مي توان چند تايروترون کم توان را در ليزرهاي بخار فلزي كه توان الکتريکي ورودي آنها بيش از kW 2/5 است، بكار برد.

 نسخه قابل چاپ

مدل كامپيوتري "ADIM1.0" بر پايه توزيع گوسي، براي توصيف فرايندهاي پخش جوي، جابجايي آلاينده هاي راديوآكتيو گازي و ذرات معلق در هوا براي نيروگاه هسته اي بوشهر طراحي و آماده سازي شده است. با اين بسته نرم افزاري مي توان غلظت و نرخ نهشت آلودگي هاي رها شده از دودكش واحد يكم نيروگاه را در حالت عادي كار آن و متناسب با شرايط جوي، در نواحي مختلف محوطه نيروگاه حساب كرد. همچنين باداشتن داده هاي محيطي مي توان با اين نرم افزار، ميزان انتقال راديونوكلئيدها و مسير آنها را در محيطهاي گوناگون توام با دز موثر فردي و گروهي حساب و تعيين كرد. اعتبار كد در برآورد الگوي اعتبار كد در برآورد الگوي پخش براي واحد يكم نيروگاه هسته اي بوشهر توسط كارشناسان آژانس بين المللي انرژي اتمي در مقايسه با كدهاي ديگر آژانس كه براي اين اهداف تهيه شده مورد تاييد واقع گرديده است.

 نسخه قابل چاپ

هدف اين مطالعه ارزيابي فواصل نمونه برداري از مغزه گمانه هاي حفرشده در منطقه اکتشافي اورانيوم خشومي است. براي اين منظور، پس از گردآوري اطلاعات درباره تجزيه و تحليل هاي شيميايي نمونه هاي برداشت شده، به بررسي اين موضوع پرداخته شد که آيا با انتخاب فاصله نمونه هاي برداشت شده از مغزه ها، مي توان با كمترين خطاي ممکن، اطلاعات کمي و کيفي از طول گمانه بدست آورد؟ براي پاسخگويي به اين پرسش از روش زمين آماري استفاده شد. در اين روش ابتدا به رسم نمودارهاي متغير (واريوگرام هاي) تجربي بطور جداگانه براي منطقه هاي پرعيار و کم عيار پرداخته شد. با توجه به شکل واريوگرام هاي تجربي، واريوگرام کروي به اين واريوگرم ها برازش گشتند. در اين مطالعه صحت پارامترهاي مدل کروي به وسيله کريجينگ جک- نايف و آمار هاي مربوط به آن بررسي شدند. از اين بررسي ها نتيجه گرفته شد که شعاع تاثير واريوگرام ها بيشتر از فاصله نمونه برداري بوده است، بنابراين، فاصله نمونه برداري انجام گرفته مناسب بوده است و حتي مي توان آنرا بيشتر از اين هم انتخاب كرد.

 نسخه قابل چاپ

دزيمتري پرتوهاي يونساز متكي به استانداردهايي است كه توسط نهادهاي ملي و بين‌المللي ذيصلاح تدوين مي‌شوند. ميدان‌هاي مرجع پرتوهاي يونساز به عنوان واسطه بين استانداردهاي اندازه‌گيري و كاربران پرتوها عمل مي‌كنند. در اين مقاله نحوه معرفي يك باريكه مرجع الكترون با انرژي زياد و دز مشخص، بر اساس استانداردDIN6800-2 ، شرح داده شده ‌است. براي اين كار باريكه الكترون يك شتابدهنده خطي از نوع Philips SL75-20  با انرژي اسمي 20  MeV بكار رفته ‌است. كيفيت باريكه الكترون با استفاده از يك اتاقك يونش صفحه موازي بر حسب انرژي ميانگين باريكه در سطح يك فانتوم آب تعيين گرديده است. سه اتاقك يونش استوانه‌اي مختلف بر حسب استاندارد اوليه دز جذبي آب در ميدان پرتو گاماي Co-60 سنجه‌بندي شده‌اند، پاسخ اتاقكهاي يونش نسبت به عوامل تاثيرگذار، مانند اثر قطبش ولتاژ و بازتركيبي يونها، در باريكه الكترون بررسي شده‌اند، سپس هريك از اين اتاقكها براي سنجه‌بندي سيستم ناظر دز شتابدهنده، كه خود شامل دو اتاقك يونش استوانه‌اي در فانتوم آب است، در شرايط مرجع اندازه‌گيري، به طور مستقل به كار رفته‌اند. در نهايت، ميانگين ضريب سنجه‌بندي بر حسب دز جذبي آب، براي سيستم ناظر دز با انحراف معيار كمتر از 0.3% تعيين شده است. خطاي كلي در تعيين دز جذبي آب در باريكه الكترون در شرايط مرجع، %1.4  برآورد شده است.

 نسخه قابل چاپ

راديوايزوتوپ سلنيوم - 75 به ‌صورت عنصري خالص به ‌منظور نشاندار كردن تركيبات آلي، به وسيله بمباران پروتوني ‌تري اكسيد آرسنيك طبيعي با پروتونهاي داراي انرژي 22 مگا الكترون ولت تهيه شد. اين عنصر پس از طي مراحل استخراج شيميايي به روش استخراج حلال - حلال، در فاز آلي (بنزن) استخراج گرديد. پس از اجراي مراحل كنترل كيفي و حصول اطمينان از خلوص شيميايي، راديوشيميايي و راديونوكلئيدي آن، بر اثر فرايند اكسيداسيون به - [^7? Se]  دي اكسيد سلنيوم تبديل شد و در اثر واكنش در حلال اسيد استيك يخ‌سان (گلاسيال) و اتيل ‌استو استات نيمه كاربازون، ماده نشاندارشده [⁷⁵Se]  - ? - اتوكسي‌ اتيل 4- متيل 1 و 2 و 3 - سلناديازول بدست آمد. سپس اين ماده نشاندار به ‌وسيله روشهاي شيميايي تخليص شد و مورد كنترل كيفي (شامل مراحل كنترل راديونوكلئيدي – راديوشيميايي – شيميايي - ضد ميكروبي و مواد تب‌زا) قرار گرفت. كنترل كيفي نشان داد كه محصول نهايي از درجه خلوص مطلوبي برخوردار است.

 نسخه قابل چاپ

در اين كار پژوهشي، جداسازي ناخالصيهاي يك نوع كك نفتي به روشهاي شستشوي حرارتي و فروشويي ستوني در محيط اسيد نيتريك مورد بررسي قرار گرفته است. در اين بررسي تاثير چند پارامتر اساسي و مهم، از جمله دما، مدت و اندازه دانه بنديها بر كاهش ناخالصيهاي كك و تاثير فرايند شستشو بر ضريب سيماني شدن كك با قير و بر عامل مسموميت جذب نوتروني عناصر، مطالعه شده است. نتايج حاصل از آزمايشها نشان مي دهند كه در هر دو روش، با ريزتر شدن دانه بنديها و افزودن دما، بازده جداسازي ناخالصيها افزايش يافته است. ضريب سيماني شدن كك با قير نيز به علت تخريب ساختار كك در روش شستشوي حرارتي كاهش يافته، ولي در فروشويي ستوني افزايش مشاهده شده است. در هر دو روش به علت اينكه قسمتي از ناخالصيها از كك خارج مي شوند، از مقدار فاكتور مسموميت كاسته شده و آن را براي ساخت گرافيت در كاربردهاي هسته اي مناسب تر مي كند. در اين بررسي، روش فروشويي ستوني در مقايسه با شستشوي حرارتي، به سبب بهبود نسبي ضريب سيماني  شدن كك، عدم نياز به حرارت دادن و سهولت اجرا در مقياس بزرگتر براي كاستن ناخالصيها از كك مناسب تر تشخيص داده شده است.

 نسخه قابل چاپ

در اكتشافات‌ معدني‌، پي‌جويي‌هاي‌ زيرزميني‌ براي تعيين شكل و ابعاد و عمق توده‌هاي معدني، در مكانهايي از سطح‌ زمين‌ كه برون‌زدگي‌ كانساري وجود ندارد‌ يا برونزدگي‌ها براي‌ بررسي شكل‌ و ابعاد توده‌هاي‌ معدني‌ كافي‌ نيست اهميت‌ اساسي‌ دارند. پي‌‌جويي‌هاي‌ زيرزميني‌، صرف‌نظر از عمليات ‌حفاري‌ كه‌ هزينه‌ زياد دارد، محدود به‌ تفسيرهاي‌ كمي‌ اطلاعات‌ ژئوفيزيكي‌ مي‌شود، علاوه بر اين، مناسبترين ‌محل‌هاي‌ حفاري‌ هم‌ به وسيله همين‌ تفسيرهاي ژئوفيزيكي‌ معين‌ مي‌شوند. براي اين منظور، مجموعه‌ نرم‌افزار‌ QuantInt كه‌ مشتمل‌ بر حدود 10000 خط‌ برنامه‌ نويسي‌ به‌ زبان‌ ”Visual Basic“ است‌ با قابليت‌ تفسير كمي‌ در حوضه‌ داده‌هاي‌ مغناطيسي‌ و گراني‌ سنجي‌ تهيه‌ شده است. اين‌ نرم‌افزار، علاوه بر چنين قابليتي، توان‌ تصحيح‌ زمينگان‌ و محاسبه‌ چگالي‌ متوسط‌ سنگ‌ها را هم‌ دارد. در اين مقاله‌ يك‌ نمونه‌ تفسير كمي‌ هم‌ كه‌ به‌ وسيله اين نرم‌افزار با هدف‌ اكتشاف‌ اورانيوم ‌صورت‌ گرفته، ارايه‌ شده است.

 نسخه قابل چاپ