بانک مقالات علوم و فنون هسته اي

كاني سازي اورانيوم در منطقه خشومي واقع در ايران مركزي با ميزان پرتوزايي 300 الي 15000cps و مقدار 14 الي 4000ppm آشكار شد. واحدهاي سنگي منطقه شامل: ميكاشيت، گنيس، گرانيت آناتكسي و ميگماتيت است که با رشته اي از رگه هاي پگماتيتي - آپليتي (کوارتز - فلدسپات) متاثر شده اند. از واحدهاي ديگر مشاهده شده در منطقه مي توان به دايکهايي با ترکيب اسيدي - بازي، واحدهاي گرانوديوريتي، دولوميتي و مرمر اشاره نمود. دگرسانيهايي که واحدهاي سنگي منطقه را در جريان کاني سازي تحت تاثير قرار داده اند عبارتند از: آلبيت زايي، كربنات زايي، فلدسپات زايي، ارژيليت زايي، پروپيليت زايي، سيليس زايي و هماتيت زايي. كاني سازي اصلي U در طي فاز گرمابي و همراه با ساير عناصر Cu، Ni، Mo و Au در منطقه رخداده است. کانيهاي اوليه اورانيوم شامل پيچ بلند، اورانينيت، کوفينيت است و كانيهاي ثانويه اورانيوم شامل اورانوفان و بولتوديت است. كاني سازي عناصر REE در طي مرحله پگماتيتي و توسط فاز پتاسيك صورت گرفته است.

كاربرد روز افزون روش براكي تراپي در مراكز پرتودرماني، لزوم ايجاد سيستم سنجه بندي چشمه هاي راديواكتيو مورد استفاده را ايجاب مي كند. بر اين اساس، قدرت يك چشمه ¹³⁷Cs با مشخصات متداول در سيستم هاي براكي تراپي، در آزمايشگاه دزيمتري استاندارد ثانويه با روش اندازه گيري در هواي آزاد و بر حسب گرماي هوا با دقت 2% اندازه گيري و دو نوع مختلف اتاقك يونش، ويژه اندازه گيري چشمه هاي براكي تراپي به كمك آن سنجه بندي شده اند. دقت اندازه گيري چشمه هاي ¹³⁷Cs مشابه مورد استفاده در براكي تراپي با استفاده از اتاقك هاي سنجه بندي شده حداكثر تا 4% برآورد شده است.

با توجه به اينکه هر يك از روش هاي مورد استفاده در برآورد فرسايش و رسوب داراي محدوديت هايي است، استفاده از سزيوم -137 به عنوان عامل نشاندار كردن در اينگونه مطالعات امروزه در سطح وسيعي رايج شده است. حوضه آبخيز گرگک، از زير حوضه هاي کارون شمالي در استان چهار محال بختياري، به علت کثرت فعاليت هاي انساني در معرض فرسايش خاک قرار گرفته است. در اين حوضه از سزيوم-137 براي تعيين ميزان فرسايش خاک در عارضه هاي سطحي مختلف يک زمين نما استفاده شد. نتايج حاصل نشان داد که بيشترين مقدار فرسايش در بالاي شيب، يعني عارضه سطحي شانه شيب صورت گرفته است. مقدار فرسايش در آن حدود 200 تن در هکتار در سال برآورد گرديد. پس از آن در شيب مياني زمين نما، عارضه سطحي «پشت شيب» داراي مقدار فرسايش کمتري بوده است مقدار فرسايش در آن 24.8 تن در هکتار در سال محاسبه شد. عارضه سطحي پاي شيب هيچگونه فرسايشي حداقل در چهل سال گذشته نداشته است.

يكي از مهمترين راديوداروهاي حاوي راديوايزوتوپهاي مس كه در حال حاضر به صورت آزمايشي به مصارف باليني مي‌رسد، راديوداروي «پيروآلدئيد بيس ـ(N⁴ ـ متيل تيوسمي كاربازون)» (Cu-PTSM) است. در اين كار پژوهشي مراحل توليد راديوايزوتوپ مس-61 به صورت محصول بمباران روي طبيعي در اثر واکنش هسته اي ^natZn (p,xn) ⁶¹Cu به وسيله پروتونهاي شتاب گرفته در سيکلوترون با انرژي 22 مگا الکترون ولت و شدت جريان 150 ميکرو آمپر، که منجر به توليد مس-61 با آکتيويته 6.33 کوري و بهره توليد حدود 33.3 ميلي کوري بر ميکروآمپر - ساعت گرديد توصيف شده، سپس سنتز و تاييد كامل ساختار مولكولي مادّه چنگكي پيروآلدئيد بيس (N-4 - متيل تيوسمي كاربازون) به روشهاي طيف سنجي، و در نهايت نشاندارسازي آن با مس-61 به صورت كلريد گزارش شده است. در اين بررسي، كنترل كيفي كامل راديودارو به منظور اطمينان از قابليت تزريق آن به موجود زنده نيز انجام شد.

ترکيبات آلي نشاندار، ترکيباتي هستند که در ساختار مولکولي آنها راديوايزوتوپهايي هستند که پرتوهاي راديوآکتيو گسيل مي دارند. اين ترکيبات نقش مهمّي در تحقيقات ايفا مي كنند و در مقياس وسيعي مورد استفاده قرار مي گيرند و در بررسي چگونگي سوخت و ساز آنها در اعضاي بدن موجودات زنده اطلاعات گسترده اي در اختيار پژوهندگان قرار مي گيرد. در اين مقاله اسيد آمينه لوسين نشاندار شده با تريتيوم، براي تشخيص بيماري تالاسمي که نخستين بار در ايران سنتز شده، مورد بحث قرار گرفته است. مسير سنتزي شامل واكنش تراكمي بين متيل آليل كلرايد و دي اتيل استاميدومالونات در محلول سديوم اتوكسايد در اتانول مي باشد. در مرحله بعدي تركيب حاصل با استفاده از كاتاليزگر آدامز و گاز تريتيوم در حلال كلروفرم احيا گرديد و محصول اتيل -2-استاميدو-2-كربتوكسي-4-متيل پنتانوآت با راندمان 100% توليد نمود. در انتها تركيب حاصل در اثر واكنش با اسيد هيدروبرميك 48% مستقيما به[5,4-تريتيوم] لوسين را با آكتيويته ويژه 5 كوري بر ميلي مول تبديل گرديد.

کليد گازي سه الکترودي «تريگاترون» در مدار مولد ضربان ولتاژ اغلب ليزرهاي گازي فشار بالا مانند ليزر گازکربنيک و ازت بكار مي رود. در اين مقاله مشخصاتي همچون حداقل ولتاژ شکست و زمان اتصال در يک کليد گازي سه الکترودي با تغيير فشار گاز درون کليد، که گاز ازت بوده است و فاصله بين الکترودها در دو آرايش آتش همقطبش و ناهمقطبش بررسي شده است. نتايج تجربي حاصل در پاره اي از موارد با نتايج کار ديگران تطابق داشته و در مواردي هم جديد بوده اند. اين نتايج بطور کلي حاكي از آنند که بهترين وضعيت به لحاظ سرعت اتصال كليد با آرايش آتش «ناهمقطبش» بدست مي آيد. علاوه بر اين با چنين آرايشي، محدوده ولتاژ کار قابل کنترل، يعني محدوده اي که در آن کليد بدون فرمان آتش عمل نمي کند، بزرگتر از حالت آرايش «همقطبش» است.

در اين كار پژوهشي چگونگي ساخت ليزر کلريد مس شرح داده شده و تاثير پارامترهاي فشار بخار کلريد مس، فشار گاز کمکي، دما، ولتاژ و بسامد بر روي توان خروجي، همچنين نسبت طول موج نورهاي زرد و سبز در فشارهاي مختلف گاز کمکي مورد بررسي قرار گرفته است. با بهينه سازي اين پارامترها و با كنترل دقيق فشار بخار كلريد مس از طريق افزايش فاصله بين تخليه الكتريكي و ماده فعال، بيشترين توان ويژه ??? (وات بر ليتر) و بيشينه بهره %0.72 از ليزر مورد بحث، بدون استفاده از هيدروژن بدست آمده است. بر اساس منابع موجود، از اين ليزر بيشترين توان ويژه در مقايسه با ساير ليزرهاي هاليد مس كه تاكنون ساخته شده است و از گاز كمكي هيدروژن استفاده نكرده اند، به دست آمده است

نتايج حاصل از دزيمتري فردي پرتوكاران مركز تحقيقات هسته اي كه توسط امور حفاظت در برابر اشعه به گروه فيزيك بهداشت محول شده است با استفاده از نرم افزاري كه به اين منظور توسط اين گروه طراحي گرديده، درج و نگهداري مي گردد. به كمك اين نرم افزار به راحتي و در كوتاهترين زمان ممكن نتايج دز خارجي دريافتي ماهانه، ساليانه و ميانگين دز خارجي فرد يا افراد هر بخش در دسترس خواهد بود. نتايج حاصل از داده هاي اين نرم افزار نشان مي دهد كه در طي سالهاي 1367 تا 1382 بالا ترين ميزان دز خارجي دريافتي مربوط به بخش تهيه و توليد راديوايزوتوپ با ميانگين 1.26 ميلي سيورت و كمترين ميزان مربوط به گروه بيوتکنولوژي هسته اي با 0.48 ميلي سيورت بوده است. همچنين مشخص گرديد كه سالهاي 71 ، 72 و 81 كاركنان مركز بيشترين و در سال 67 كمترين ميزان دز خارجي را دريافت كرده اند.

ادويه، روزمره به مقدار قابل ملاحظه اي در صنايع غذايي مصرف مي شود. اين مواد آلودگي ميكروبي بالايي دارند. اين آلودگي علاوه بر ايجاد فساد در محصول، باعث به خطر افتادن سلامت مصرف كنندگان نيز مي گردد. پرتودهي يكي از موثرترين روشهاي ميكروب زدايي ادويه است. در اين كار پژوهشي دز لازم براي كاستن بار ميكروبي ادويه مختلف به وسيله پرتودهي با باريكه الكترون تعيين شد. نمونه هاي ادويه از جمله زردچوبه، فلفل سياه، پودر سيـر، پودر پياز، آويشن و ادويه در بسته هاي 10 گرمي بسته بندي و با دزهاي 10-0 كيلوگري پرتوهاي الكتروني 10MeV پرتودهي شدند. پس از پرتودهي، شمارش كلي ميكروبي اين نمونه ها به روش مخلوط كردن نمونه با محيط كشت انجام گرفت. ميزان آلودگي باكتريايي اوليه اين مواد از 10²×1.8 تا 10³×7.2 در گرم متغير بود. نمودارهاي تغييرات تعداد ريزسازواره ها بر حسب مقدار دز جذبي براي هر يك از اين مواد جداگانه ترسيم و با تعيين ارزش D₁₀ جمعيت ميكروبي هر ماده، كمترين مقدار دز لازم براي كاستن بار ميكروبي آنها تا حد مطلوب تعيين شد..

نيمه عمر طولاني يکي از موانع مهم در توسعه و کاربرد انرژي هسته اي در جهان است. در اين مقاله، نتايج بررسي استفاده از محصولات شکافت با نيمه عمر طولاني و داراي سطح مقطع جذب مناسب بجاي سم قابل سوخت در مجتمع هاي سوخت رآکتور آب سبک عرضه خواهد شد. ايزوتوپهاي مورد نظر شامل آنهايي مي شود که نيمه عمر بيش از 500 سـال دارند، از جمله ¹²⁹I, ¹³⁵Cs, ¹²⁶Sn, ¹⁰⁷Pd, ⁹⁹Tc,  ⁹⁴Nb, ⁹³Zr, 79Se. هدف اصلي ما به کاربردن ايزوتوپي با نيمه عمر طولاني، سطح مقطع نسبتا بزرگ و داراي خاصيت فلزي است که در ترکيب، مشکلات شيميايي ايجاد نكند. در محاسبات بكار رفته، از کدهاي WIMS، CITATION، ORIGEN و کتابخانه هاي ENDF/B6 استفاده شده است. نتايج محاسبات نشان مي دهند که مي توان از  ⁹⁹Tc بجاي بور در ترکيب مشابه و رفتار مشابه استفاده كرد.