بانک مقالات علوم و فنون دریایی

به منظور بررسي وضعيت زادآوري پرستوي دريايي گونه سفيد در تالاب انزلي، بخش غربي آن در ‌يک فصل جوجه آوري از ابتداي خرداد تا انتهاي مرداد 1384 مورد مطالعه قرار گرفت و عوامل موثر در موفقيت زادآوري بررسي گرديد. ‌يک گروه جوجه ‌آور در غرب تالاب وجود داشت. فنولوژي توليدمثلي اين گونه در غرب تالاب از 21 خرداد ماه با رفتار آشيانه ‌سازي آغاز شده و در اواخر مرداد با خارج شدن جوجه ‌‌ها از آشيانه پايان ‌يافت. اندازه دسته ‌جات تخم در تالاب غرب بين 1 تا 4 تخم بود و همچنين گروه‌ هاي همزاد بين 1 الي 2 جوجه مشاهده گرديد. ميزان موفقيت زادآوري در غرب تالاب 45.15 درصد محاسبه شد. اختلاف معني ‌داري در ميزان موفقيت زادآوري بين دسته‌ جات مختلف تخم و گروه‌‌ هاي همزاد مشاهده نشد (P>0.05) اما اختلاف بين ميزان تلفات در هر مرحله توليدمثلي معني ‌دار بود (P=0.000). عامل اصلي بيشترين تلفات در مرحله قبل از تفريخ تخم، عدم تفريخ تخم ‌ها و عوامل انساني تشخيص داده شد. همبستگي معني ‌داري بين اندازه آشيانه (P=0.829) و نزديكي از آشيانه مجاور (P=0.443) با موفقيت زادآوري مشاهده نشد. همچنين مشخص گرديد که ميزان نرخ بقاي روزانه در مراحل رشد جوجه ‌‌ها بيشتر از دوره تفريخ بوده و نرخ بقا تا مرحله Post-nestling افزايش مي ‌يابد.

 نسخه قابل چاپ

تنوع زيستي ماهيان رودخانه هراز (يکي از زيرحوضه هاي مهم حوزه جنوبي درياي خزر) از سال 1378 تا 1379 در 5 ايستگاه بررسي شد. از مجموع 522 نمونه ماهي صيد شده، 20 گونه در 9 خانواده شناسايي شد که بيشترين تنوع گونه اي به خانواده کپورماهيان اختصاص داشت. انواع گونه هاي ساکن از گونه هاي مهاجر بيشتر بوده و شاخصهاي تنوع گونه اي (76/1) و غناي گونه اي (93/1) در ايستگاه پنجم از قسمت بالادست رودخانه به سمت پايين دست رودخانه افزايش و شاخص غالبيت (18/0) کاهش يافت. بر اساس طبقه بندي IUCN  قزل آلاي خال قرمز (Salmo trutta fario) در طبقه آسيب پذير (VU) و گونه هاي دهانگرد درياي خزر(Caspiomyzon wagnrei) ، سس ماهي(Barbus lacerta) ، سس ماهي لب کلفت(Barbus mursa) ، شاه کولي (Chalcalburnus chalcoides)  و سياه کولي(Vimba vimba)  در طبقه در شرف تهديد (NT) قرار دارند. به لحاظ ارزشي اکثر گونه هاي اين رودخانه داراي ارزش صيد ورزشي اند.

 نسخه قابل چاپ

در اين تحقيق، با استفاده از داده‌‌ هاي ميداني (دما، شوري و چگالي آب) خليج چابهار، اثر توفان حار‌ه‌ اي گونو بر افزايش شيو (شيب) لايه بندي آب خليج مورد مطالعه و بررسي قرار گرفته است. داده‌‌ هاي ميداني برداشت شده در برش ‌‌هاي طولي و عرضي خليج چابهار پس از باد‌هاي غربي (پيش از توفان) و جنوب شرقي (پس از توفان)، براي توصيف اثر اين پديده ‌‌ها بر توزيع کميت‌ هاي فيزيکي آب، مورد استفاده قرار گرفته است. توزيع شوري آب قبل از وقوع توفان، گواهي بر حضور آب‌ هاي لايه‌ زير سطحي درياي عمان (شوري کمتر از 36.5 قسمت در هزار) در اعماق خليج است. از سوي ديگر ميدان شوري مشاهده شده بعد از باد جنوب شرقي، حرکت آب‌‌ هاي سطحي کم شور از د‌هانه‌ خليج به سمت مناطق ساحلي (به علت پديده‌ انتقال اکمن) را نشان مي ‌دهد. بنابراين، شوري آب خليج با پيش روي به سمت ساحل کاهش مي ‌يابد.‌ يک هفته پس از کاهش شدت توفان، توزيع عمودي چگالي و شوري در کل منطقه، موجب لايه بندي شديد آب مي‌ شود. به عبارت ديگر ورود آب ‌هاي آزاد و کم شور به ايستگاه ‌هاي ساحلي به همراه اختلاط باد ناشي از توفان، گراديان غيريکنواخت عمقي اين دو پارامتر را در جهت عمود بر د‌هانه‌ خليج ايجاد مي ‌کند. به علاوه روابط بين پارامتر‌هاي برداشت شده، با استفاده از آزمون‌‌ هاي آماري مختلف، مورد بررسي و تحليل قرار گرفته است. مقايسه‌ مقادير کميت ‌هاي ذکر شده، از طريق تحليل‌‌ هاي آماري به تحليل توزيع کميت ‌‌ها در سطوح افقي و عمودي و سرانجام به ترسيم الگوي گردش آب در خليج چا‌بهار منجر شده است.

 نسخه قابل چاپ

جيوه در اشکال مختلف آلي و معدني ‌يک ماده سمي محسوب مي شود که فاقد فعاليت بيولوژيک طبيعي در بدن موجودات است. تا به حال در اثر در معرض قرارگيري با جيوه صدمات بسيار گسترده اي از لحاظ فيزيولوژيک، توليدمثل و بيوشيميايي در ماهيان گزارش شده است ولي اطلاعات نسبتا کمي درباره تجمع زيستي متيل جيوه و چگونگي اثرات آن در مقادير تحت کشنده در ماهي ها موجود است. هدف از اين مطالعه بررسي جذب متيل جيوه و تجمع زيستي آن در دوره طولاني مدت از طريق خوراکي در بچه فيل ماهيان جوان، به عنوان ‌يکي از بزرگترين و مهمترين گونه هاي بومي و تجاري و در حال انقراض درياي خزر مي باشد. براي اين منظور فيل ماهيان جوان (Huso huso) با ميانگين وزني 4±86 گرم با چهار نوع جيره غذايي حاوي غلظت هاي مختلف متيل جيوه شامل گروه شاهد با 0.04، گروه غلظت پايين با 0.766، گروه غلظت متوسط با 7.8 و گروه غلظت بالا با 16.22 ميلي گرم در کيلوگرم متيل جيوه طي 70 روز تحت تيمار قرار گرفتند. نتايج نشان داد که تجمع متيل جيوه در 70 روز به صورت خطي بوده و در عضله بچه ماهيان در 35 روز اول ميزان تجمع در تمامي گروه هاي تيماري بطور معني ‌داري بيشتر از 35 روز دوم است (P<0.05). ميزان تجمع زيستي متيل جيوه در هر چهار تيمار نشان داد که بين غلظت متيل جيوه موجود در غذاي بچه ماهيان و متيل جيوه در عضله رابطه مستقيم با همبستگي بالا وجود دارد (R²=0.97). بررسي ميزان درصد جذب طي 35 روز اول و دوم آزمايش هيچگونه اختلاف معني‌ داري بين تيمارها نشان نداد (P>0.05)، ولي اين ميزان در 35 روز دوم کمتر از 35 روز اول کليه گروه هاي تيماري بود. درصد جذب متيل جيوه در 35 روز اول بين 67-57 درصد و در 35 روز دوم بين 45-42 درصد متغير بود. نتايج اين مطالعه نشان داد که آلودگي جيوه مي تواند اثرات زيانباري در زندگي فيل ماهي حتي در مراحل اوليه رشدي به همراه داشته باشد و عدم خروج ‌يا جابجايي آلاينده ها در درياي خزر احتمالا باعث تشديد اين روند مي شود.

 نسخه قابل چاپ

با ميانگين وزني 17.39±0.04g مطالعه شد. آزمايش بر اساس يک طرح کاملا تصادفي با 4 تيمار غذايي (0، 50، 100 و 150 mg آستازانتين در کيلوگرم جيره) در 3 تکرار اجرا گرديد. ميگو چهار بار در روز و به مدت 9 هفته در دما28±2°C  ، اکسيژن محلول  (07±0.05mg/L)، شوري (1±41 قسمت در هزار) و (8/1±0.02) pH و شرايط طبيعي نور تغذيه شدند. نتايج حاصل نشان دهنده تفاوت معنادار افزايش وزن، ضريب رشد ويژه، شاخص وضعيت و ضريب تبديل غذايي در تيمارهاي مختلف نسبت به گروه شاهد بود (p<0.05) شاخصهاي زيتوده، هپاتوسوماتيک و درصد بازماندگي در بين تيمارهاي مختلف، تفاوت معناداري را نشان ندادند (p<0.05) جيره 100mg آستازانتين، بيشترين افزايش وزن (4/85±0/14g)، ضريب رشد ويژه (0/39±0/01)، شاخص وضعيت (0.95±0/01) و بهترين ضريب تبديل غذايي (0/07±1/88) را در ميگو ايجاد کرد, ولي با جيره 50mg آستازانتين در اغلب شاخصها تفاوت معناداري نشان نداد. بنابراين مي توان نتيجه گيري کرد که جيره 50mg آستازانتين به دليل صرفه اقتصادي، جيره مناسب در پرورش ميگوهاي جوان بوده است

 نسخه قابل چاپ

در اين مطالعه تغييرات سمت و سرعت جريان و نوسان سطح آب در مصب رودخانه جزر و مدي اروندرود مورد بررسي قرار گرفته است. در اين تحقيق از مدل سه بعدي و هيدروديناميکي کوهيرنس استفاده شده است که در آن معادله پيوستگي، معادلات ناويراستوکس در سه بعد و معادله ‌هاي انتقال شوري و دما به روش جداسازي به هنگام مي‌ شوند. در مدل از مختصات دکارتي براي راستاي افق و از مختصات سيگما با سه لايه براي راستاي قائم استفاده شده است. شرايط مرزي اعمال شده شامل تغييرات دما، شوري و دبي براي مرز باز رودخانه و تغييرات دما و شوري و اعمال مولفه ‌هاي جزر و مديO1, S2, M2  و K1 براي مرز باز دريا در مدل به‌ کار گرفته شده است. همچنين پارامتر‌هاي ميانگين شده ماهيانه جوي (سرعت و سمت باد، دماي هوا، بارش، رطوبت نسبي و پوشش ابر) در مدل اعمال شده است. در اين مدل از شبکه‌ يکنواخت به ابعاد 690×491 استفاده شده است که منطقه اي در حدود 40-55 کيلومتر مربع از مصب رودخانه اروندرود را تحت پوشش قرار داده است. شروع اجراي مدل سپتامبر سال 2009 بود. از آنجايي که در شرايط اوليه، سرعت ‌ها صفر و همچنين دما و شوري براي کل محيط ‌يکنواخت وارد شده بود، لذا مدل براي ‌يک ماه بدون دريافت خروجي و صرفا جهت پايداري اجرا شد. خروجي ‌هاي ماه ‌هاي اکتبر و نوامبر نشان مي ‌دهند که حداکثر سرعت جريان در د‌هانه در زمان مهکشند هنگام جزر رخ مي ‌دهد که به 0.95 متر بر ثانيه مي ‌رسد. به منظور صحت سنجي، سرعت جريان، جهت جريان و نوسانات سطح آب در آبان ماه 1386 در مصب رودخانه اندازه گيري شد. علاوه بر اين نتايج مدل براي نوسان سطح آب کاملا با جداول پيش بيني جزر و مد آدميراليتي تطابق دارند. مقايسه نتايج مدل با داده‌ هاي اندازه گيري شده تطابق زيادي را نشان مي ‌دهند.

 نسخه قابل چاپ

شکل گيري جتهاي ساحلي به عنوان يکي از جريانهاي قوي کرانه راستا، وابسته به حضور جبهه‌ ها و مرتبط با گراديان فشار است. براي چنين جريانهايي ترم هاي اغتشاشي و نيروي کوريولي با اهميت است. در اين تحقيق از طريق روشهاي تحليلي و محاسباتي به تعيين محل برخورد توده هاي آب با ويژگيهاي متفاوت و عوامل ايجاد جبهه ها در اين مناطق پرداخته شده ا ست. همچنين پس از شناسايي تمام جريانها در منطقه، سرعت و جهت جريانها در سطح و عمق، از طريق نتايج مدل هاي عددي مورد ارزيابي قرار گرفت. با مقايسه اطلاعات اخذ شده از داده هاي CTD و تصاوير ماهواره ‌اي، سرعت و پهناي جتها در مناطق مختلف تعيين شد. سپس تغيير شرايط هيدروديناميکي و رسوب‌ شناختي ناشي از حضور جتها متناسب با مدت دوام آنها در هر منطقه بررسي گرديد.
بر اساس نتايج اين تحقيق مشخص شد که، جتهاي دايمي با سرعت بيشتر اصولا در محل ايجاد گراديانهاي چگالي که به دليل موقعيت توده هاي آب ايجاد مي شود، شکل مي گيرند. جتهاي فصلي نيز در اثر تغييرات شوري ناشي از تبخير در نيمه شرقي بخش مياني درياي خزر به وجود مي آيند. به طوري که قويترين اين جريانها در ناحيه ورودي خزر مياني به جنوبي ايجاد و با سرعتي معادل 10-12 cm/s حرکت مي ‌کنند. 

 نسخه قابل چاپ

اثر دو فعال فعال کننده با  ترکيب NaCl 50 mM, NaCl45 mM, KCl5 mM, Tris2.5 mM, Glycin 19 mM در مقايسه با آب مقطر  و همچنين اثر pH آنها بر مدت زمان تحرک اسپرم کپور معمولي بررسي شد. طول کل مدت زمان تحرک اسپرم با فعال کننده هاي نمکي در مقايسه با آب مقطر اختلاف معناداري را در سطح 95% نشان داد. مدت زمان تحرک کل اسپرم در فعال کننده-هاي 1، 2 و آب مقطر به ترتيب برابر با 2/3±1/129، 4/2±124 و 5/1±1/90 ثانيه بود. دوره تحرک رو به جلو اسپرم در فعال کننده هاي 1، 2 و آب مقطر به ترتيب برابر 1/2±1/65، 6/2±2/63 و 2/1±2/50 ثانيه بود. اين دوره در هر دو فعال کننده نمکي اختلاف معناداري را با هم نشان ندادند ولي فعال کننده ها نمکي اختلاف معناداري را با گروه شاهد نشان دادند. فعال کننده با 5/8pH بالاترين مدت زمان تحرک اسپرم و در حدود 8/.±94 ثانيه و فعال کننده با 7pH کمترين طول دوره تحرک اسپرم و در حدود 6/1±2/92 ثانيه را داشت. غلظت اسپرم برابر با 109×1/0±5/1 سلول در هر ميلي ليتر ارزيابي شد. همبستگي بين مدت زمان تحرک اسپرم با غلظت اسپرم منفي و معنادار بود (r=-0/609) همچنين ارتباط بين وزن بدن با مدت زمان تحرک اسپرم مثبت و معنادار بود.((r=-0/545

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

روند تغيير کيفيت گوشت چرخ شده ماهي فيتوفاگ(Hypophthalmichthys molitrix)  حاوي محافظ سرمايي طي نگهداري به صورت منجمد با اندازه گيري ميزان رطوبت، پروتئين، چربي کل و شاخصهاي فساد اکسيداتيو و هيدروليتيک چربي بررسي شد. گوشت چرخ شده از ماهي فيتوفاگ تازه تهيه شد و با 4% ساکاروز، 4% سوربيتول و0.3 % پلي فسفات (مخلوط با نسبت 1:1 از تتراسديم پيروفسفات و سديم تري پلي فسفات) به عنوان محافظ سرمايي مخلوط شد. سپس در پلاستيکهاي مخصوص فريزر بسته بندي و در دماي -35^oC منجمد و در -18^oC براي مدت 6 ماه نگهداري شد. تغييرات ميزان رطوبت، چربي کل، پروتئين تام، پراکسيد، تيوباربيتوريک اسيد و اسيدهاي چرب آزاد در ماههاي صفر، 1، 2، 3، 4 و 6 مورد بررسي قرار گرفت. ميزان پراکسيد و اسيدهاي چرب آزاد طي  6ماه نگهداري به طور معناداري افزايش يافت (p<0.05). ميزان تيوباربيتوريک اسيد نيز پس از يک کاهش در ماه دوم، دوباره تا ماه ششم روند افزايشي را نشان داد. ميزان رطوبت و چربي کل تغيير معناداري را نشان نداد (p>0.05). مدت زمان نگهداري به صورت منجمد بر ميزان پروتئين تام گوشت چرخ شده حاوي نگهدارنده در اکثر ماهها اثر معناداري نداشت (p>0.05).

 نسخه قابل چاپ

جذب يونهاي كادميم، نيكل و سرب به وسيله قارچ Aspergillus niger تحت تاثير متغيرهاي pH اوليه محلول، غلظت اوليه يونهاي فلزي و مقدار بيومس در مخلوط سه تايي اين فلزات بررسي شدند. آزمايشهاي براي حذف يونهاي فلزي در محلولهاي آبي انجام پذيرفت. تجمع بيولوژيك سرب، كادميم و نيكل با قارچ مورد نظر براي ارزيابي توانايي در حذف فلزات سنگين شناسايي شد. محدوده pH اوليه محلول، غلظت يونهاي فلزي و مقدار بيومس مورد استفاده براي حذف يونهاي فلزي در اين تحقيق به ترتيب 1.3 تا8.7 pH ، 0.5 تا  37.5 ppmو 0.01 تا 0.75 g/l بودند. نتايج آزمايشهاي شرايط مطلوب را در pH=5، غلظت يونهاي فلزي 19ppm و مقدار بيومس 0.38 g/l نشان دادند. طبق داده هاي حاصل از مطالعات ناپيوسته، حداكثر ظرفيت جذب بيومس براي حذف يونهاي كادميم 2.13±94.47 درصد، نيكل 1.15±79.81 درصد و براي سرب 2.58±99.73 درصد بودند. بر اساس اين مشاهدات بيوماس غير زنده A. niger جاذبي مناسب براي بازيافت يونهاي فلزات سنگين از فاضلاب كارخانه هاست.

 نسخه قابل چاپ

اثر گرسنگي بر سطح كلسترول، گلوكز و پروتئين پلاسماي خون ماهي قزل آلاي رنگين کمان و همچنين روند پلاسما بافتي بررسي گرديد. ماهيها پس از سازگاري با شرايط آزمايش در دو گروه 45 تايي در دو حوضچه سيماني به ابعاد1.5×2.7×4m  رهاسازي و با يک جيره تجاري به ميزان 1.7% وزن بدن در روز در دو نوبت تغذيه شدند. پس از شروع آزمايش، تغذيه يك گروه از ماهيها قطع گرديد و تغذيه گروه دوم به همان روش قبلي ادامه يافت. نمونه برداري از هر دو گروه به ترتيب در شروع و پس از آن به فواصل 10 روز به مدت 60 روز با صيد 5 قطعه ماهي به طور تصادفي در هر نوبت انجام شد. پس از خونگيري از ساقه دمي و جداسازي سرم، ميزان كلسترول، گلوكز و پروتئين آن به طريق اسپكتروفتومتري اندازه گيري شد. نتايج به دست آمده حاكي از كاهش سطح كلسترول خون در اوايل گرسنگي و بهبود بعدي آن مي باشد، به طوري که تفاوت معناداري بين ميزان کلسترول خون گروه تغذيه شده و گروه گرسنه در پايان دوره مشاهده نگرديد. اختلاف معناداري بين ميزان پروتئين سرم خون گروه تغذيه شده (4.5 mg/dL) و گروه گرسنه(3.74 mg/dL)  در پايان دوره آزمايش مشاهده گرديد (p<0.05). سطح گلوكز خون نيز در گروه گرسنه به طور معناداري از113.90  به 60.6 mg/dL کاهش يافت (p<0.05)، در حالي که در گروه تغذيه شده غلظت آن بدون تغيير باقي ماند. نتايج هم چنين بيانگر آن است که ماهي قزل آلاي رنگين کمان به خوبي با دوره هاي طولاني گرسنگي سازش يافته و ذخاير گليکوژني و چربي بدن را براي رفع نيازهاي متابوليکي خود در مدت گرسنگي مورد استفاده قرار مي دهد.

 نسخه قابل چاپ

در اين تحقيق تركيبات مغذي و اسيدهاي چرب بخش پشتي و شكمي ماهي كپور معمولي (Cyprinus carpio) وحشي و پرورشي مورد آزمايش قرار گرفت. آناليز تقريبي نشان داد كه ميزان چربي كل فيله پشتي و شكمي كپور معمولي وحشي و پرورشي به ترتيب 4.4%، 5% و 2.9% و 2.4% بود و اختلاف بين آنها به لحاظ آماري معنادار نبود (p>0.05). بين دو گروه ماهي و نيز بين بخش پشتي و شكمي هر گروه ميزان رطوبت و پروتئين متفاوت بوده (p<0.05) و مقادير آنها به ترتيب از73.2 % تا 80.8% و 13.7% تا 20.6% متغير بود. ميزان خاكستر بخش پشتي و شكمي تفاوت معنادار نداشت (p>0.05) و دامنه آن بين 0.82% تا 0.96% بود. در همه نمونه هاي مورد مطالعه، اسيدهاي چرب پالمتيك (C16: 0)، اولئيك (C18: 1n-9) و لينولئيك (C18: 2n-6) به ترتيب فراوانترين اسيدهاي چرب اشباع، تك غيراشباع و چند غيراشباع بودند. در هر دو گروه از ماهيان، بخش پشتي حاوي مقادير بالاتري از اسيد آراشيدونيك (C20: 4n-6) نسبت به بخش شكمي بود (p<0.05). نتايج تحقيق نشان داد كه پروفيل اسيدهاي چرب بين كپور وحشي و پرورشي تفاوت مهمي نداشت و هر دو گروه حاوي مقادير نسبتا مناسبي از اسيدهاي چرب چند غيراشباع (PUFA) بويژه اسيد لينولئيك (C18: 2n-6)، اسيد ايكوزاپنتانوئيك (EPA) و اسيد دوكوزاهگزانوئيك (DHA) بودند.

 نسخه قابل چاپ