شهرها و آدم‌ها
بعد از این كه چند كتاب از یك نویسنده خواندیم، تصور او هم پشت كلماتش برایمان جان می‌گیرد و نویسنده، هویت، شخصیت و طرز زندگی‌اش برایمان مهم می‌شود. برای همین است كه خانه خیلی از نویسنده‌ها بعد از مرگشان تبدیل به موزه می‌شود، وسایل شخصی‌شان در معرض دید مردم قرار می‌گیرد و در زندگی‌شان كند و كاو می‌كنند. نامه‌هایشان منتشر می‌شود و خاطراتشان این طرف و آن طرف به چاپ می‌رسد. برایمان مهم می‌شود كه نویسنده كجایی است و از كدام فضا تاثیر گرفته و توی كدام شهر به دنیا آمده و بزرگ شده است.
این بار به جای نویسنده‌ها، رفتیم سراغ شهرهایشان. 10 شهر در دنیا وجود دارد كه مردم بیشتر از هر چیز، برای گرامیداشت یاد آدم‌هایی به آنجا سفر می‌كنند كه به نوعی با قلم و نوشتن سروكار دارند. در این شهرها معمولا جاهایی وجود دارد كه الهام‌بخش نویسنده‌های مشهوری بوده‌اند.

1 - لندن- چارلزدیكنز
لندن، محل تولد یا خانه خیلی از نویسنده‌ها در دوره‌های مختلف تاریخی بوده؛ چارلز دیكنز در همین شهر به دنیا آمد، گافری چاسر، جان میلتون، جان كینز و اچ.جی.ولز كه به عنوان پدر ژانر علمی تخیلی شناخته می‌شود و با خلق یك شخصیت مشهور به نام مرد نامرئی این ژانر را خلق كرد هم متولد همین شهر هستند.
در دیدار از این شهر، مسافران می‌توانند كنار خانه چارلز دیكنز بایستند و جایی را تماشا كنند كه از سال‌های اوایل قرن نوزدهم باقی مانده است. خانه‌ای كه بنیامین جانسون، نخستین دیكشنری مفصل انگلیسی را در آن نوشت هم در همین شهر است. محله زندگی شرلوك هولمز هم كه برای خودش دنیایی دارد! برای سیر و سفر در این محله و یادآوری رفت و آمدهای جناب كارآگاه، یك تور مخصوص وجود دارد كه عشاق سینه چاك او را در این محله می‌گرداند. هر چند دیگر از آن كوچه‌های باریك كه اولیور توئیست در آنها می‌دوید نشانی باقی نمانده، اما آن فضای خاكستری و غمبار گاهی حسابی خودنمایی می‌كند.

2 - استنفورد- شكسپیر
استنفورد انگلستان هم یكی از آن شهرهای مشهور دنیاست. این شهر محل تولد ویلیام شكسپیر است و برای همین هم برای شیفتگان او یك عبادتگاه محسوب می‌شود. در این شهر می‌توان دید كه شكسپیر در چه فضای سلطنتی و باشكوهی زندگی می‌كرد. آرامگاه این نمایشنامه‌نویس مشهور هم در همین شهر قرار دارد. این شهر پر است از خاطرات جالب درباره مشهورترین فرزند شهر... .

3 - ادینبورگ- هری‌پاتر
ساكنان این شهر باید از نویسندگانشان برای خلق بسیاری از معروف‌ترین داستان‌ها و شخصیت‌های دنیا متشكر باشند؛ از شرلوك هولمز كه آرتور كونان دویل را آفرید تا هری پاتر از مشهورترین چهره‌های داستانی دنیا كه جی.كی. رولینگ زاده همین شهر، او را در كافه‌های زادگاهش در ذهن پرورش داد. با گشت و گذار در بخش قدیمی ادینبورگ، می‌شود شخصیت‌ها و تاریخ ادبی اسكاتلند را مرور كرد. رابرت بارنز، سر والتر اسكات و رابرت لوئیس استیونسون هنوز در موزه نویسندگان این شهر زنده و با قدرت، خاطراتشان را برای بازدیدكنندگان‌شان مرور می‌كنند. البته ادینبورگ برای نمایشگاه كتاب 3هفته‌ای پرو پیمانش هم شهرت زیادی دارد. در این شهر، در مدت برگزاری نمایشگاه بین‌المللی كتاب ادینبورگ، سیلی از نویسنده‌های جهان راه می‌افتند تا كتاب‌های تازه‌شان را رونمایی كنند. مارگارت آتوود همین یك ماه پیش آخرین كتابش را به نام «سال سیلاب» در همین نمایشگاه رونمایی كرد. سال پیش هم «شون كانری» با كتاب خاطراتش همین كار را انجام داد. در جریان این نمایشگاه، صدها برنامه ادبی و فرهنگی هم ترتیب داده می‌شود كه همه با خریدن بلیت در آنها حاضر می‌شوند و این بلیت‌ها معمولا از چند هفته جلوتر پیش فروش می‌شوند. در مورد فرهنگی بودن این شهر به دلتان شك راه ندهید.

4 - دوبلین- بكت
دوبلین ایرلند هم یكی دیگر از این شهرهاست؛ شهری كه بلافاصله آدم را یاد ساموئل بكت می‌اندازد كه در سال‌های جوانی در ترینیتی كالج آنجا تحصیل می‌كرد و بعد هم پیش از سفری همیشگی به پاریس، در همان دانشكده تدریس كرد. شیموس هنی، نویسنده زنده دوبلینی یكی از برندگان جایزه نوبل و از شاعران مشهور دنیاست. «جیمز جویس» هم یكی از آن فراموش نشدنی‌های این شهر است. خانه جویس در این شهر هنوز برجاست و به عنوان موزه جیمز جویس هر سال در سالگرد تولد او، بخشی از دست نوشته‌هایی را كه نشان می‌دهد او چطور مشهورترین اثر ادبی جهان، یعنی «اولیس» را نوشت برای شیفتگان به نمایش می‌گذارد. موزه نویسندگان دوبلین و كتابخانه ملی ایرلند هم از جاهایی هستند كه هر كسی عشق ادبیات دارد حتما برای بازدید به آنجا می‌رود. برای همین است كه می‌گویند «تاریخ ادبی دوبلین مثل كتاب ركوردهای گینس غنی است.»

5 ‌ - نیویورك- آرتور میلر
نیویورك برای خیلی چیزها مشهور است؛ اما بی‌شك بیشترین شهرتش را مدیون چهره‌های بزرگ ادبیات امروز جهان است كه زمانی در آنجا زندگی می‌كردند. جك كروآك و آلن كینزبرگ 2چهره‌های مشهور این شهرند. دو شیفته كه بعدها به كارد و پنیر تبدیل شدند. آنها در محله اسب سفید این شهر زندگی می‌كردند. آرتور میلر، نورمن میلر و جان اشبری در هوای همین شهر نفس كشیدند و این شهر را خانه‌شان می‌دانستند. رنسانس محله هارلم هم بزرگ‌ترین چهره‌های ادبی آفریقایی آمریكایی مثل ریچارد رایت و لنگستون هیوز را به وجود آورد. شاعر مشهور آمریكایی «والت ویتمن» هم در همین شهر زندگی كرد و هر چند آن روزها استقبال زیادی از او نشد و عمرش را به سفر گذراند، اما امروز به حضور او در این شهر افتخار می‌كنند. پل آستر هم اصلا برای نوشتن سه‌گانه نیویوركی‌اش شهرت یافت و امروز به عنوان یكی از افتخارهای مانهاتان نیویورك شناخته می‌شود. این شهر بتازگی برای خودش یك نمایشگاه كتاب هم به راه انداخته كه در میان چهره‌های ادبی حسابی گل كرده است. این نمایشگاه مثل اتفاق‌های ادبی مهم دیگر با شروع پاییز از راه می‌رسد و پاییز نیویورك یكی دو هفته‌ای است كه شروع شده. اما نیویورك در یك كتاب محبوب دیگر هم حضوری موثر دارد و آن «ناتور دشت» سلینجر است؛ قهرمان محبوب او توی همین شهر پرسه می‌زند تا تكلیفش را با خودش و زندگی روشن كند.

6 - كنكورد- هاثورن
كنكورد ماساچوست با همه كوچكی‌اش جای خاصی در تاریخ ادبیات دارد. این شهر با همه ابعاد كوچكش تاریخ عمیقی دارد. كنكورد شهری است كه لوییزا می‌الكات، كتاب مشهور «زنان كوچك» را آنجا نوشت. رالف والدو امرسون و ناتانیل هاثورن هم در قرن نوزدهم، این شهر را خانه‌شان نامیدند و خیلی از غول‌های ادبی برای استراحت به آنجا سر می‌زدند.

7 ‌- پاریس- ویكتور هوگو
پاریس در طول تاریخ با ادبیات گره خورده است؛ از نویسندگان فرانسوی خود این شهر مثل ویكتور هوگو، ولتر و الكساندر دومای پدر و پسر بگیرید تا یك نسل از آمریكایی‌های سرگردان مثل گرترود اشتاین، ارنست همینگوی، اسكات فیتزجرالد و ازرا پاوند كه در این شهر پرورش یافتند و خودشان را پیدا كردند. «پاریس شهر بیكران» كتاب خوبی است برای گردش در پاریس، در دهه دوم قرن بیستم؛ زمانی كه همه این آمریكایی‌های مدعی آمده بودند تا در مغناطیس این شهر چیزهای مهیج بنویسند. پاریس، شهر كافه‌های ادبی مثل «ل دو ماگوت» است كه همینگوی و آلبر كامو هم از آن نام برده‌اند و شهر جوایز متعدد ادبی كه هر كدامشان یك كافه دارند. پاریس شهر ژان والژان است؛ وقتی با دخترش كوزت به صورت ناشناس مدتی را دور از چشم ژاور خبیث زندگی كرد و شهر انگلیسی‌هایی مثل جویس و اورول كه مدتی را آنجا گذراندند. پل آسترهم به تبعیت از همینگوی و دیگر دار و دسته «نسل از دست رفته»، یك دوره از جوانی اش را در این شهر گذراند و به عشق ساموئل بكت كه این شهر را به عنوان شهر زندگی‌اش انتخاب كرد و هرگز تركش نكرد، زبان فرانسوی را در همین شهر آموخت. پاریس شهر كتابفروشی‌های مشهور هم هست كه بعضی‌هاشان حسابی تاریخی هستند. كتابفروشی شكسپیر یكی از این كتابفروشی‌ها و پاتوق اهل كتاب است.

8 - سانفرانسیسكو- آلن‌گینزبرگ
وقتی آلن گینزبرگ و كروآك از نیویورك به سانفرانسیسكو نقل مكان كردند، سبك جدید ادبی‌شان را هم با خود بردند و در همین شهر به عنوان یك قطب جدید «نسل بیت» را پایه‌گذاری كردند. آنها در سانفرانسیسكو اولین شعرهایشان را كنار شاعری مثل «فیلیپ والن» در 6 گالری همین شهر خواندند. لارنس فرلینگتی هم با راه‌اندازی فروشگاه‌های بزرگ شهر كتاب ادبیات و پیشرفت سیاسی را وارد این شهر كرد. برای همین است كه گفته‌اند وقتی به سانفرانسیسكو رسیدی یك نسخه از «زوزه» را از فروشگاه شهر كتاب بخر و آن را در كافه وسوویو بخوان. البته حواست باشد كه ممكن است روی صندلی‌ای نشسته باشی كه زمانی كروآك رویش نشسته بود!

9 ‌ - رم- شلی
نمی شود از شهرهای ادبی گفت و سفری به رم ایتالیا نكرد. رم، محل تولد بسیاری از موثرترین نویسندگان ادبی و خانه باستانی بسیاری از بزرگان مثل ویرجیل، نویسنده «امید» است. اما رم در تاریخ متوقف نشده و اهمیت ادبی‌اش را تا امروز هم امتداد داده است. خیلی از نویسندگان خارجی مثل كیتز، شلی، جیمز و... از این شهر الهام گرفتند و پایبند این شهر شدند. خانه كینز شلی در محله تاریخی اسپانیایی‌های رم، یكی از آن مكان‌هایی است كه میلیون‌ها نفر در طول تاریخ از آن بازدید كرده‌اند.

این‌ها صفت‌های سن‌پترزبورگ روسیه است. شهری كه در تاریخ با لئو تولستوی، آنتون چخوف، آلكساندر پوشكین و فئودور داستایوفسكی جاودانه شده است. سن‌پترزبورگ، یك مقصد مشهور ادبی است برای كسانی كه می‌خواهند بخشی مهمی از ادبیات جهان را لمس كنند. داستایوفسكی در یكی از آپارتمان‌های همین شهر «برادران كارامازوف» را خلق كرد. این آپارتمان امروز به موزه تبدیل شده و زندگی داستایوفسكی را نشان می‌دهد. اصولا با گردش در این شهر می‌شود از زاویه چشم بزرگ‌ترین نویسندگان جهان به تماشای آن نشست. قصه‌ها و ماجراهایی كه گوگول تعریف كرده، در همین فضا اتفاق می‌افتد و ردپای خیلی از شخصیت‌های ملموس چخوف را می‌توان در این شهر پیدا كرد. دكتر ژیواگو هم در همین شهر زندگی كرد و آنا آخماتووا را درباره همین شهر سرود.